Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Οι μελέτες στον παρόντα τόμο αναφέρονται, φυσικά με κάποια αλληλοεπικάλυψη, σε έξι ξεχωριστές θεματικές περιοχές: [i] Αναφορά σε θέματα λογοτεχνίας και σε συγκεκριμένους λογοτέχνες με τις μελέτες των Χ. Καρατσινίδου, Κ. Μαλαφάντη, Γ. Μπαμπινιώτη, Θ. Πυλαρινού, Μ. Ροδοσθένους· [ii] Αναφορά σε θέματα γενικά γλώσσας, γλωσσικής χρήσης και/ή συμπεριφοράς με τις μελέτες των P. Mackridge, M. Γκασούκα, M. Μερακλή, Σ. Σκαρτσή, Ν. Τσιτσανούδη· [iii] Ζητήματα ρητορικής και σχηματικού λόγου εξετάζουν οι μελέτες των Ι. Γαλαντόμου, Γ. Κάρλα, Σ. Μπουσέ, Μ. Παπαδοπούλου & Ε. Παγκουρέ...

Τα νεοελληνικά σύμμεικτα του Μαρίνου Παπαδόπουλου-Βρετού (1828-1871) αναφέρονται στην αρχαιοελληνική ρίζα της νεοελληνικής γλώσσας και τη διαμόρφωσή της από τον Κοραή, στην επαναστατική κίνηση στη Μάνη υπό τον δούκα του Νεβέρ (1618/19), στην καταγωγή των Βλάχων και των Αλβανών, στα νεκρικά έθιμα και προλήψεις των Νεοελλήνων και την ομηρική τους καταγωγή, στον εποικισμό της Κορσικής από Μανιάτες (1673), στους κλεφταρματωλούς και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Ο Λευκάδιος λόγιος δημοσιεύει επίσης 33 νεοελληνικές παροιμίες και βιογραφεί επιφανείς Νεοέλληνες (τον Ιανό Λάσκαρη, τους π...

An examination of the historical background of the two languages. This book grew out of a great concern regarding the question of the influence of the Greek language on English. As many British lexicographers quite often point out, the full understanding of the English language and its development through the ages requires a deep knowledge of its Greek roots. The book identifies the reasons why so many Western European languages (where English also belongs) resort to the Greek glossary to express feelings, concepts, ideas or to name objects. My intuition is that the...

Η έκδοση περιλαμβάνει τρεις γλωσσικές μελέτες (στα αγγλικά) του Γιάννη Ψυχάρη (1854-1929) και μία του συναδέλφου του Γάλλου νεοελληνιστή Hubert Pernot (1870-1946), λέκτορα τότε στην Ecole Nationale des Langues Orientales Vivantes των Παρισίων. Το βιβλίο είναι από τα λιγότερο γνωστά του Ψυχάρη. Ο Ψυχάρης παρουσιάζει εδώ την ιστορία του γλωσσικού ζητήματος στην Ελλάδα, εκθέτει περιεκτικά τις απόψεις του (υπέρ της απλής δημοτικής) και αναλύει τα "Ευαγγελικά" γεγονότα στην Αθήνα (Νοέμβριος 1901), που είχαν ως αφορμή τη μετάφραση (στη νεοελληνική) της Καινής Διαθήκης από τον Αλέ...

Στην έκδοση αυτή συγκεντρώνονται 67 κείμενα του Α. Δελμούζου για τη γλώσσα και την εκπαίδευση, τα οποία καλύπτουν ένα ευρύ χρονολογικό φάσμα, από το 1907 έως το 1954. Κεντρικός και αμετάβλητος άξονας της σκέψης και της δράσης του Δελμούζου είναι η πεποίθηση ότι η εκμάθηση της γλώσσας και συγκεκριμένα της δημοτικής αποτελούσε το άκρως απαραίτητο μέσο για να επιτευχθεί ένας «ευγενέστερος» σκοπός, η καθιέρωση της λαϊκής εθνικής παιδείας. Σύμφωνα με τον Δελμούζο, "η γλώσσα δεν είναι σκοπός αλλά μέσον· μέσον επικοινωνίας και μορφώσεως των ανθρώπων. Δεν υπάρχομεν δια να την εξυπη...

Πώς επεξεργαζόμαστε τις προτάσεις σε πραγματικό χρόνο επικοινωνίας; Υπάρχουν διακριτά στάδια στην προτασική επεξεργασία; Τα είδη των πληροφοριών που αξιοποιούνται κατά την προτασική επεξεργασία διαφέρουν ως προς την διαθεσιμότητα της χρονικής τους ροής; Γιατί η κατανόηση κάποιων προτάσεων μοιάζει με την επίλυση ενός γρίφου; Ποιες προτάσεις αποτελούν δομικές παραπλανήσεις; Χρησιμοποιεί το επεξεργαστικό σύστημα καθολικές αρχές και στρατηγικές; Ποια είναι η συμβολή των διαγλωσσικών διαφορών στην προτασική επεξεργασία; Πώς διαφοροποιείται η προτασική επεξεργασία στην παιδι...

Στη μακρόχρονη ιστορία της η ελληνική γλώσσα δάνεισε άλλες γλώσσες και δανείστηκε από αυτές. [...] Μια ξεχωριστή κατηγορία δανείων είναι τα "αντιδάνεια". Είναι λέξεις που "ταξίδεψαν" από τα αρχαία ελληνικά σε άλλη γλώσσα ή άλλες γλώσσες (συνήθως λατινικά και ιταλικά, γαλλικά, κλπ.) και επανήλθαν στα νέα ελληνικά με τη μορφή δανείων. Με το πέρασμά τους από γλώσσα σε γλώσσα άλλαξε η μορφή τους σε τέτοιο σημείο, ώστε πολλές από αυτές να μην ξεχωρίζουν από τα λεξιδάνεια (για τον λόγο αυτό γράφονται με απλοποιημένη ορθογραφία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι λέξεις γκάζι (>χάος)...

Κάποιος είπε ότι έθνη και λαοί στον κόσμο έρχονται και παρέρχονται, αλλά ένας ωραίος στίχος, μια ωραία φράση παραμένει εσαεί. Αυτό το διαπιστώνουμε άλλωστε καθημερινά από την επαφή μας με τα αριστουργήματα της αρχαίας τέχνης. Καθαρώτερα τα βλέπουμε στις παραστάσεις της αρχαίας τραγωδίας στην Επίδαυρο, στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στην Δωδώνη, όπου ακούεται και όπου καλά ερμηνεύεται ο τραγικός λόγος. Και στον τομέα της λογοτεχνίας οι Αρχαίοι πρόγονοι μας έδωσαν ένα μέγιστο μάθημα. Μας δίδαξαν ποιος είναι ο γνήσιος, ο αληθινός δρόμος της τέχνης. Και είχε τέτοια επίδραση η...

Ότε κατά το θέρος του 1917 μετά την εκ Θεσσαλονίκης επάνοδον και εγκατάστασιν εις την εξουσίαν της πολιτικής μερίδος των Φιλελευθέρων ήρχισαν και νόμοι περί της δημοτικής εκπαιδεύσεως να ψηφίζωνται και νέαι θέσεις να ιδρύωνται και μεγάλαι υποσχέσεις να παρέχωνται υπέρ της λειτουργίας των δημοτικών σχολείων, πάντες όσοι από πολλών ετών παρηκολούθουν τους υπέρ ανορθώσεως των σχολείων τούτων αγώνας και των πολιτευομένων και των παιδαγωγών και των διδασκάλων εχάρησαν χαράν μεγάλην, επειδή ήλπισαν ότι τέλος θα ευτυχήσωμεν ν' αποκτήσωμεν δημοτικήν εκπαίδευσιν, αξίαν μεν του μεγάλ...

Ιστορία δεν είναι μόνο η καταγραφή ιστορικών γεγονότων σε χοντρά βιβλία, οι χρονολογίες και οι επέτειοι. Είναι μια φωνή που ξεπερνάει τους αιώνες και φτάνει αναλλοίωτη ως το σήμερα, αφού εντοπίζεται στην καθημερινότητα μας. Αποφθέγματα, αξιωματικές ρήσεις μεταφορικού ή αλληγορικού νοήματος που συμπυκνώνουν αξίες μιας άλλης εποχής, καθώς και λέξεις ή φράσεις που έλκουν την καταγωγή τους από το μακρινό αλλά και το πιο πρόσφατο παρελθόν, επιβιώνουν στο διάβα του χρόνου, διαμορφώνουν την πολιτιστική μας κληρονομιά και χρησιμοποιούνται για τον εμπλουτισμό, την τεκμηρίωση, τη σαφ...

Η γλώσσα δεν είναι κοινωνικά αθώα. Η χρήση λαϊκών παραλλαγών της εθνικής γλώσσας (διαλεκτικών ή κοινωνικών) σφραγίζει τον ομιλητή με κοινωνική κατωτερότητα. Η χρήση των επίσημων παραλλαγών αποδίδει κύρος, αίγλη, νομιμότητα και δίνει το δικαίωμα στο δημόσιο λόγο. Στο βιβλίο αυτό αναλύονται τα αίτια της διάδοσης του μύθου για την παρακμή της ελληνικής γλώσσας και η σχέση του με την κοινωνική διαίρεση και τα κοινωνικά προνόμια. Περιγράφονται οι λόγοι για τους οποίους αποτυχαίνει το σχολείο να μάθει στους μαθητές να χειρίζονται με άνεση τις επίσημες παραλλαγές. Τέλος, ανα...

Στόχος της παρούσας έκδοσης είναι η καταγραφή του προβληματισμού για θέματα γλώσσας και φύλου σε σχέση με την ελληνική -που αν και περιορισμένος παρ' όλα αυτά υπάρχει- και η αποτροπή μιας ενδεχόμενης παραγραφής των ζητημάτων που συνεπάγεται στην ελληνική κοινή γνώμη. Σημείο εκκίνησης στο εγχείρημα αυτό αποτελεί το κοινωνικό πρόβλημα, δηλαδή ο κοινωνικός σεξισμός σε βάρος των γυναικών που και σήμερα ακόμη (συν)καθορίζει την ελληνική πραγματικότητα. Αυτό δεν συνιστά φυσικά ένα "γυναικείο" ζήτημα, αλλά ένα ζήτημα σχέσεων, σχέσεων εξουσίας ανάμεσα στα δύο φύλα. Γλωσσολογική αφε...

"...Στόχος της μελέτης 'Γλωσσικά: Μορφές και σημασίες' είναι η συλλογή και η παρουσίαση περιπτώσεων της ελληνικής, με ιδιαίτερες χρήσεις των μορφών και σημασιολογικές διακυμάνσεις. Έμφαση δίνεται σε δεδομένα με μορφικές αποκλίσεις, περιπτώσεις ρηματικών τύπων, ονοματικά παραδείγματα και φράσεις ή εκφράσεις της γλώσσας. Θέματα ερμηνείας και απόδοσης των γλωσσικών τύπων παρουσιάζονται στη συνέχεια. Κυρίως αναφέρονται δύσκολα παραδείγματα, "γλωσσικά παιχνιδίσματα" ή και περιπτώσεις εσφαλμένης χρήσης των τύπων από τους ομιλητές. Σε μια θεωρία συστηματικών αρχών και ποικίλων απο...

Ο παρών Τόμος αποτυπώνει τις εργασίες της διημερίδας "Γλώσσα, μαζική κουλτούρα και κριτικός γραμματισμός" που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2015 στη Φλώρινα, στην Παιδαγωγική Σχολή του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, στο πλαίσιο της διάχυσης των αποτελεσμάτων του ερευνητικού προγράμματος Θαλής (2011-2015) με τίτλο: "Γλωσσική ποικιλότητα και γλωσσικές ιδεολογίες στα κείμενα μαζικής κουλτούρας: Σχεδιασμός, ανάπτυξη και αξιολόγηση παιδαγωγικού υλικού για την ανάπτυξη της κριτικής γλωσσικής επίγνωσης" (Επιστημονικά Υπεύθυνη: Αναστασία Στάμου, Φορέας Χρηματοδότησης: Υπουργεί...

Ο "Γλωσσικός περίπλους" αποτελεί μια πλούσια γλωσσολογική περιπλάνηση που περιλαμβάνει ποικίλες θεματικές της ελληνικής γλώσσας αλλά φθάνει και σε θεωρητικά ζητήματα μέσα και πέρα από αυτήν. Αποτελεί συγχρόνως μια ενδεικτική αλλά οπωσδήποτε αντιπροσωπευτική χαρτογράφηση του πεδίου ενασχόλησης ενός μεγάλου μέρους των ελλήνων γλωσσολόγων. Με δεδομένη την πολυσυλλεκτικότητα και τη θεματική του ποικιλία ο τόμος απευθύνεται σε γλωσσολόγους, φιλολόγους, καθηγητές ξένων γλωσσών και σε όσους εξακολουθούν να αναζητούν την αλήθεια - ή τις αλήθειες - για τη γλώσσα.

Οι προβληματισμοί που γεννήθηκαν στον χώρο της ελληνικής γλώσσας κατά τα τελευταία χρόνια -προβληματισμοί που εμφανίζονται έντονα ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα -ώθησαν πολλούς ανθρώπους των γραμμάτων (λογοτέχνες, ιστορικούς, γλωσσολόγους κλπ) στο να σκεφτούν και να προτείνουν διάφορες κατά καιρούς λύσεις για την αντιμετώπισή τους. Όμως, πολύ συχνά η αντιμετώπιση αυτή δεν πήρε τον σωστό δρόμο, ίσως εξαιτίας μια κάποιας άγνοιας πάνω στην ουσία του θέματος. Με τα δοκίμια μου αυτά -που γράφτηκαν κατά τη χρονική περίοδο μεταξύ 1974 και 1993- πιστεύω πως μπορώ και εγώ συμβάλω...

Είναι κοινή, πλέον, διαπίστωση ότι οι εφημερίδες, το ραδιόφωνο και η τηλεόραση έχουν αναδειχθεί σε κυρίαρχα μέσα προβολής και διάδοσης γλωσσικών προτύπων -είτε του γραπτού λόγου (τα έντυπα μέσα) είτε του προφορικού (τα ραδιοτηλεοπτικά). Η σπουδαιότητα του ρόλου, από κοινωνιογλωσσολογική άποψη, των μέσων αυτών δεν έγκειται τόσο στη δημιουργία μιας καινούργιας ή ιδιάζουσας γλώσσας, όσο στην εξάπλωση και επικράτηση αυτού που ήδη υπάρχει ή δημιουργείται τώρα στη γλώσσα. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν συμβάλλουν και δεν ευθύνονται για τη λεγό...