Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Πολύβιος προσπάθησε να ερμηνεύσει αντικειμενικά τα φαινόμενα της πολιτικής, στηριγμένος στα πραγματικά γεγονότα και, ως φιλόσοφος της Ιστορίας, να δώσει λογικήν εξήγηση στον εαυτόν του και στους αναγνώστες του. Έγραψε σαράντα βιβλία για μια εποχή εντόνως διαταραγμένη και νεφελώδη. Μια εποχή που έζησε αδιάκοπους πολέμους μεταξύ λαών της Μεσογείου αλλά και εμφυλίων ανάμεσα στους Έλληνες των ελληνιστικών κρατών, όπως και άγριων εμφυλίων μεταξύ των Ελλήνων της κυρίως ενδοχώρας της Μικράς Ασίας και των νησιών. Η ιστορία που γράφει ο Πολύβιος καλύπτει την περίοδο από το 218 έως...

Ο παρόν συλλογικός τόμος εκκινεί από τη θέση ότι είναι αδύνατον να εξηγηθεί επαρκώς η νίκη της Οκτωβριανής επανάστασης και η ιστορική εμπειρία της ΕΣΣΔ, δίχως ουσιαστική ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας και μεθοδολογίας. Έναν αιώνα μετά την Οκτωβριανή επανάσταση το φάντασμά της συνεχίζει να πλανιέται στις γειτονιές του κόσμου. Ακόμα και μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ και την επικράτηση της αστικής αντεπανάστασης η Οκτωβριανή επανάσταση συνεχίζει να προκαλεί το φόβο και το μένος των κυρίαρχων τάξεων. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στην απέχθειά τους προς το κορυφαίο ιστορικό γεγονό...

Ο περασμένος αιώνας έκλεισε πρόωρα με την αιφνίδια καμπή του 1989. Καθώς έληγε "η παρατεταμένη αναισθησία που η χειρουργική επέμβαση της Γιάλτας, το 1945, είχε επιβάλει στο σώμα του πλανήτη", ο 20ός αιώνας εμφανίστηκε κάτω από ένα νέο πρίσμα, σαν μια εποχή ξαφνικών ρήξεων, κεραυνοβόλων και απρόβλεπτων. Η ιστοριογραφία υποχρεώθηκε με τη σειρά της να αμφισβητήσει τα καθιερωμένα της πρότυπα, να αναρωτηθεί για τις μεθόδους της, να ορίσει εξαρχής τον χώρο της, να εξετάσει και πάλι τις ερμηνευτικές της κατηγορίες. Ξέσπασαν διαμάχες σχετικά με τους πολέμους, τις επαναστάσεις, τους...

Τα γραπτά τεκμήρια εξακολουθούν και είναι, ακόμη και σήμερα, παρά την πρόοδο της τεχνολογίας και τον πολλαπλασιασμό των πληροφοριών (όχι όμως, παρ' όλα αυτά, και τον στοχασμό επί τούτων), η βασική πηγή, δηλαδή το βασικό εργαλείο, για τον ιστορικό. Παράλληλα, η ίδια η ιστορία των χειρογράφων (δηλαδή οι συγκυρίες και οι όροι παραγωγής τους καθώς επίσης η διάσωση ή καταστροφή τους, στο πέρασμα του χρόνου) συνδέεται αναποφεύκτως με τη συνολική ιστορία του χώρου, είτε σε τοπικό είτε σε εθνικό επίπεδο. Αυτό το δεδομένο αποτέλεσε τη βασική παράμετρο στην εξέλιξη σχετικών μαθημάτων...

Γραμμένα στη δεκαετία του 1930, τα δύο κείμενα που παρουσιάζονται σε αυτό το βιβλίο (το 8ο της σειράς minima) άνοιγαν τότε νέους δρόμους στην ιστορική έρευνα. Σκιαγραφούσαν ένα κεφάλαιο της "ιστορίας των νοοτροπιών", η οποία με τη σειρά της υπηρετούσε τον σκοπό, που είχε θέσει ο Λυσιέν Φεβρ από κοινού με τον Μαρκ Μπλοκ, μιας συνολικής και συνθετικής ιστορίας. Ο Φεβρ οδηγήθηκε στη μελέτη των νοοτροπιών από τις ιστορικές έρευνές του για ατομικές προσωπικότητες όπως ο Λούθηρος, η Μαργαρίτα της Ναβάρρας ή ο Ραμπελαί, και από την προσπάθεια να συσχετίσει διανοητικά και ψυχολογικ...

Υποκείμενο της ιστορικής γνώσης είναι η ίδια η μαχόμενη, καταπιεσμένη τάξη. Στον Marx εμφανίζεται σαν η τελευταία υποδουλωμένη, σαν η εκδικήτρια τάξη, που ολοκληρώνει το έργο της απελευθέρωσης στο όνομα γενεών ηττημένων. Αυτή η συνείδηση, που είχε μια σύντομη αναβίωση στον "Σπάρτακο", ήταν ανέκαθεν απορριπτέα από τους σοσιαλδημοκράτες. Κατόρθωσαν αυτοί μέσα σε τρεις δεκαετίες να εξαλείψουν σχεδόν το όνομα ενός Blanqui, που είχε συγκλονίσει με το μεταλλικό ήχο του τον περασμένο αιώνα. Κολάκευαν τον εαυτό τους αποδίδοντας στην εργατική τάξη του ρόλου ενός λυτρωτή των μελλουσώ...

Το βιβλίο αυτό απευθύνεται στους φοιτητές, στους εκπαιδευτικούς αλλά και σε κάθε ενδιαφερόμενο για την ιστορία και τη διδασκαλία της. Συντάσσεται με την αντίληψη ότι απέναντι στο φιλοσοφικό αίνιγμα της αγεφύρωτης αν-οικειότητας ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν απαιτείται από το μελετητή, πέρα από την αναγκαιότητα της πολυμάθειας, μια γνωστική αλλά και συναισθηματική πολυφασία, όταν επιχειρήσει να αναμετρηθεί με ζητήματα τα οποία εγγενώς υπόκεινται σε μια διαρκή, γοητευτική συνάμα και βασανιστική, ανα-δια-πραγμάτευση. Διερευνώντας λοιπόν ένα αρκετά μεγάλο μέρος της σύγχ...

"Το έργο εμπεριέχει τρία σαφώς οριοθετημένα -βάσει του θέματος και της μεθόδου- μέρη. Το πρώτο, αφιερωμένο στην μνήμη και στα μνημονικά φαινόμενα, τίθεται υπό την αιγίδα της φαινομενολογίας με την χουσσερλιανή έννοια του όρου. Το δεύτερο, που αναφορά έχει την ιστορία, υπάγεται σε μία επιστημολογία των ιστορικών επιστημών. Το τρίτο, που κορυφώνεται σε έναν στοχασμό πάνω στην λήθη, εντάσσεται στα πλαίσια μιας ερμηνευτικής της ανθρώπινης ιστορικής συνθήκης που είναι η δική μας. Τα τρία αυτά μέρη δεν κάνουν ωστόσο τρία βιβλία. Παρά το γεγονός ότι τα τρία κατάρτια φέρουν διαπ...

Στο βιβλίο αυτό γίνεται η απόπειρα μίας κριτικής γενεαλογίας των "Θέσεων για την ιστορία" του Walter Benjamin. Χωρώντας από τη βασική αφετηρία της αξίωσης του Διαφωτισμού από τον Immanuel Kant, ότι το ανθρώπινο ον πρέπει να μάθει να χρησιμοποιεί τις δικές του δυνάμεις για να χειραφετηθεί, η ανάλυση προχωρά στον Schiller, τον Goethe και τον Hegel αναλύοντας τόσο λογοτεχνικά όσο και φιλοσοφικά εγχειρήματα αναφορικά με την ανθρώπινη ιστορία. Ακολούθως αναλύονται διεξοδικά οι δύο μεγάλες κριτικές συλλήψεις του 19ου αιώνα για την ιστορικότητα: αφενός του Marx, ως μία βαθυδομι...

"Όταν θα επιστρέψεις στη Δύση", ρωτάει ο Κουμπλάι [Μεγάλος Χαν] τον Μάρκο Πόλο, "θα επαναλάβεις στον κόσμο σου τις ίδιες αφηγήσεις που κάνεις σε μένα;" "Εγώ μιλώ, μιλώ", λέει ο Μάρκο, "μα όποιος με ακούει συγκρατεί στο μυαλό του μονάχα τις λέξεις που περιμένει να ακούσει. Άλλη είναι η περιγραφή του κόσμου όταν την ακούς με καλή διάθεση, άλλη εκείνη που θα κάνει τον γύρο των χαμάληδων και των γονδολιέρηδων στο ισόγειο του σπιτιού μου τη μέρα της επιστροφής μου, άλλη εκείνη που θα μπορούσα να υπαγορεύσω σε προχωρημένη ηλικία, αν συνέβαινε να φυλακιστώ από Γενοβέζους πειρατές...

8.8.2038: "γενεθλιακόν" για τα ενενήντα μου χρόνια. Στο "κοσμοδρόμιο" της Αφροδίτης, ενός πλανήτη που απέχει 38 εκατομμύρια χιλιόμετρα ή πενήντα οκτώ ώρες από τη Γη. Μας κρατούν, με προσποιητή ευγένεια, εκατόν είκοσι λεπτά επιπλέον από την προγραμματισμένη στιγμή των αναχωρήσεων, στην αίθουσα "Αμοιβαίας Γνωριμίας", για μια από κοινού γυμνασία της σκέψης. Πρόκειται, διατείνονται οι Αφροδισιανοί, για "τυπική" συζήτηση που ανήκει στις υποχρεώσεις των επισκεπτών τους. Θα μου απευθύνουν εκατόν τόσες ερωτήσεις (δεν συγκράτησα τον ακριβή αριθμό), για την απάντηση των οποίων δεν απ...

Ο Καρλ Πόππερ συγκαταλέγεται στους δημιουργικότερους στοχαστές του 20ού αιώνα, καθώς υπήρξε ένας από τους φιλοσόφους που άσκησαν σημαντική επίδραση στη σύγχρονη εποχή. Στο παρόν βιβλίο, που ολοκλήρωσε το Σεπτέμβριο του 1994, λίγο πριν από το θάνατό του, προσεγγίζει τα θέματα που κυριαρχούν στο έργο ολόκληρης της ζωής του: Ζητήματα σχετικά με τη γνώση, το ρόλο και τους περιορισμούς της επιστήμης, το πρόβλημα σώματος-ψυχής, την ειρήνη, την ελευθερία, το νόημα της Ιστορίας, την ευθύνη των διανοουμένων, τη δημοκρατία, την ανοιχτή κοινωνία και τους εχθρούς της. Για μια ακόμη φο...

Στο φιλοσοφικό αυτό δοκίμιο ο καθηγητής Γεώργιος Σωτ. Φουντουλάκης εξετάζει θέματα Μεθοδολογίας και Φιλοσοφίας της Ιστορίας, καθώς και τη σχέση της Ιστορίας με τη Φιλοσοφία και με άλλες επιστήμες (Φιλολογία, Αρχαιολογία, Κοινωνιολογία, Οικονομία κ.λπ.) . Επιμένει πολύ στη διευκρίνιση της επιστημονικής μεθόδου της Ιστορίας, στην έννοια της επιστήμης αυτής, καθώς και στο πλάτος της (αρχή, τέλος, ιστορικές περίοδοι κ.λπ.). Κυρία ιδέα του δοκιμίου είναι η διευκρίνιση του επιστημονικού περιεχομένου και του σκοπού της Ιστορίας, καθώς και η χρησιμότητα της. Τέλος εξετάζει και μερ...

Το εκπαιδευτικό υλικό που αναπτύσσεται σε δεκαπέντε κε

Αν και ο εισαγγελέας στη δίκη του Γκράμσι είχε πει ρητά ότι "πρέπει να εμποδίσουμε αυτόν τον εγκέφαλο να λειτουργεί" και παρά τον αργό θάνατο πίσω από τα κάγκελα, ο Γκράμσι παραμένει ενεργός. Το 1929 παίρνει την άδεια να γράφει και μέχρι την ουσιαστική κατάρρευσή του το 1935 γεμίζει 33 τετράδια με 2.848 πυκνογραμμένες σελίδες. Τα τετράδια αυτά σώθηκαν χάρη στη φροντίδα της Τατιάνας Σουχτ, κουνιάδας του Γκράμσι, η οποία του παραστάθηκε στα χρόνια της φυλακής. Αποσπάσματα από αυτά τα τετράδια της φυλακής κυκλοφόρησαν στην Ιταλία από το 1947 έως το 1951 (επιμέλεια Φελίπε Πλ...

Στο παρόν βιβλίο ο όρος ''Έλεγχος'' χρησιμοποιείται με την αρχική του σημασία. Δηλαδή αποδίδει τη συστηματική κριτική εξέταση συλλογισμών, τόσο ως προς το σημαίνον όσο ιδίως ως προς το σημαινόμενό τους. Έτσι αντιμετωπίζονται τα επιχειρήματα ανάλογα με το είδος και κυρίως με το βαθμό οικείωσης της ιστορικής πραγματικότητας. Οι ειδικότερες εστίες προβληματισμού είναι το έθνος, η εθνότητα, το κράτος-έθνος, η πολιτική και η πολιτιστική ηγεμονία, η γλώσσα, η παράδοση, το κοινωνικό φύλο, η καθημερινότητα, οι αξίες, η ιστορική αιτιότητα, η επιστημονική θεωρία και το φιλοσοφείν. Κο...

Αν ο ιστορικός δεν απαλλαγεί από το σύνδρομο της προφάνειας, ποτέ δεν θα γίνει καλός ιστορικός, όπως κι ο φιλόσοφος δεν θα γίνει καλός φιλόσοφος αν δεν δει τα ιστορικά a priori της γνώσης. Ο Μισέλ Φουκώ έκανε και τα δύο, πράγμα που είχε μια διπλή συνέπεια: να αναδιαταχθεί το περιεχόμενο που ως τότε είχαν οι λέξεις "φιλοσοφία" και "ιστορία" και να μας προσφέρει μια χιουμοριστική, ειρωνική ιστορία. Ο ανά χείρας τόμος είναι μια συμβολή στη μελέτη αυτής της κοπερνίκειας επανάστασης.

Στο βιβλίο "Η υφαρπαγή της ιστορίας", ο Goody βασίζεται σε παλαιότερες μελέτες του (κυρίως στο έργο "Η ανατολή στη δύση") για να αναπτύξει περαιτέρω τη σημαίνουσα κριτική του σε αυτό που θεωρεί διάχυτη ευρωκεντρική (ή δυτικιστική) προκατάληψη σε μεγάλο μέρος της δυτικής ιστοριογραφίας και τη συνακόλουθη "υφαρπαγή" από τη Δύση της συμβολής άλλων πολιτισμών όσον αφορά στην ανακάλυψη (κυρίως) της δημοκρατίας του καπιταλισμού, του ατομικισμού και της αγάπης. Η "Υφαρπαγή της ιστορίας" εξετάζει αναλυτικά πολλές θεωρίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του Marx, του Weber και του...

Η μελέτη της ιστορίας των πολιτισμών, με τη βοήθεια της εσωτερικής φιλοσοφίας, μας ανοίγει τα μάτια μπρος στο γεγονός ότι σε κάθε πολιτισμό υπάρχει ο αέναος νόμος του ρυθμού της γέννησης, της ακμής, της παρακμής και του θανάτου. Σε αυτό το βιβλίο έχουμε συλλέξει όλες τις θεωρίες και τα στοιχεία που μας δείχνουν την εμφάνιση μιας επερχόμενης "Νύχτας" του πολιτισμού, ενός "Νέου Μεσαίωνα". Αν και δεν μπορούμε να αλλάξουμε την πορεία της φύσης, μπορούμε ωστόσο να προετοιμαστούμε, ατομικά και ομαδικά, και να έχουμε μια πιο ενεργή και υπεύθυνη στάση μπροστά στις δυσκολίες π...

Έργο-κλειδί της σκέψης του Rudolf Bultmann πάνω στην διαρκώς επίκαιρη διερώτηση περί του νοήματος της Iστορίας που σημάδεψε αποφασιστικά το σύγχρονο στοχασμό. Tα ζητήματα της ιστορικότητας, του "ιστορικισμού" και της πορείας του ανθρώπου μέσα στην Iστορία συνεξετάζονται, με τρόπο που ποτέ στο παρελθόν δεν επιχειρήθηκε, μαζί με αυτά της χριστιανικής ερμηνείας της Iστορίας και της εσχατολογίας ή, καλύτερα, υπό το φως της εσχατολογικής κατανόησης της Iστορίας. H τελευταία, σύμφωνα με τον Bultmann, προϋποθέτει την αυτο-κατανόηση του ερμηνευτή και εκβάλλει σε μια υπαρξιακή τοποθ...