Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η παρούσα έκδοση επιδιώκει να συμβάλει στον διεθνή επιστημονικό διάλογο και προβληματισμό που έχει αναπτυχθεί για τη χρήση των Τ.Π.Ε.στην εκπαιδευτική διαδικασία και ειδικότερα στη σχέση του λαϊκού πολιτισμού με τις πολυμεσικές και διαδικτυακές τεχνολογίες κατά τη δημιουργία μαθησιακών πλαισίων. Αξιοποιώντας σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, ο συγγραφέας παρουσιάζει ένα καινούργιο ερευνητικό πεδίο της Λαογραφίας, αυτό της Ψηφιακής Λαογραφίας (e-folklore ή digital folklore), σε σχέση με την εκπαίδευση και την παραγωγή ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού.Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας...

Τα Πρακτικά του Συμποσίου διαρθρώνονται στις εξής ενότητες: Α. Γενικές ομιλίες Β. Μνημειολογία Γ. Αγροτικές τεχνικές Δ. Βιοτεχνία, οικοτεχνία, τοπική κουζίνα Ε. Εντοπιότητα Στ. Συμπεράσματα (Δημήτριος Χ. Σκλαβενίτης)

Η εργασία αυτή ξεκίνησε σαν μια μικρή προσπάθεια να γραφούν δυο λόγια για το Τρίκορφο με σκοπό να καταχωρηθούν στο διαδίκτυο (internet) και να δίνουν κάποιες πληροφορίες για το χωρίο. Βρήκαμε όμως πάρα πολύ υλικό και αναγκασθήκαμε να το παρουσιάσουμε σε μορφή βιβλίου. [...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)

Το μικρό τούτο βιβλίο περιέχει το κείμενο μιας ομιλίας που έγινε στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο της Θεσσαλονίκης, στις 4 Νοεμβρίου 1986, και - με σημαντικές τροποποιήσεις - στο Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, στις 22 Μαρτίου 1989, με τίτλο "Ο νεοελληνικός κόσμος και το πρόβλημα της παράδοσης. Σκέψεις με αφορμή τον Καραγκιόζη". (Δημοσιεύεται εδώ η τελική μορφή, με μερικές προσθήκες και σημειώσεις). Όπως το υποδήλωνε και ο υπότιτλος, θέλησα να αντλήσω ορισμένα διδάγματα από παλαιότερη εργασία μου, που είχε ως αφετηρία - ή αφορμή - τον Καραγκιόζη, και της οποίας το κύριο νόημα βρίσκ...

Οι οργανωμένες μορφές του λαϊκού θεάτρου σε έναν πλούσιο πολιτισμό παραστατικών δρωμένων είναι το θέμα αυτού του τόμου. Μέσα από μια συγκριτική προσέγγιση παραδειγμάτων οι αναζητήσεις του Βάλτερ Πούχνερ κινούνται με άνεση στο παραδοσιακό κουκλοθέατρο, την ιστορία του Καραγκιόζη και τις λαϊκές παραστάσεις της Ερωφίλης και φθάνουν έως τις επτανησιακές ομιλίες, το θρησκευτικό θέατρο ως μαζικό θέαμα από τις Άλπεις ως το Αιγαίο, και το ερασιτεχνικό θέατρο της ελληνικής επαρχίας. Με το βιβλίο αυτό ολοκληρώνεται η εκδοτική σειρά για τη λαογραφία που ξεκίνησε το 2007. Ο διεθνώς...

Διασώζοντας από τη λήθη σπάνια αντικείμενα λαϊκής τέχνης από όλο το φάσμα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων του πρόσφατου παρελθόντος (όπλα, παλάσκες, μεδουλάρια, φυλακτά, ρολόγια κ.ά.), ο Bασίλης Kορκολόπουλος αναζητεί με αυταπάρνηση το μίτο που θα τον οδηγήσει πίσω, σε ξεχασμένα στρώματα του ελληνικού πολιτισμού και ψυχισμού. Γι' αυτό, ακόμα και το απλό ξεφύλλισμα του καταλόγου της συλλογής του αποτελεί κάτι παραπάνω από ένα μάθημα καλαισθησίας· εξοικειώνει τον αναγνώστη με το συμβολικό "λεξιλόγιο" που συγκρότησε και εξέφρασε το φαντασιακό κόσμο του Nεοέλληνα. Aυτό που π...

Τα έντομα, από τους αρχαιότερους οντογονικά οργανισμούς, έχουν στενά συνδεθεί με το ανθρώπινο είδος τόσο για καλό όσο και για κακό. Χωρίς τα έντομα που γονιμοποιούν τα φυτά, δε θα μπορούσε να εξασφαλισθεί η τροφή των ανθρώπων. Αντιθέτως, άλλα έντομα μεταδίδουν επιδημικά νοσήματα με τεράστιους αριθμούς θυμάτων. Όμως εδώ «Το άπειρο πλήθος των εντόμων» εξετάζεται από τη γλωσσική, τη γραμματολογική και τη λαογραφική πλευρά. Η γλώσσα μας έχει από τον κόσμο των εντόμων μεγάλο ονοματολογικό πλούτο, αλλά και πλήθος παράγωγων λέξεων και μεταφορικών χρήσεων. Μεγάλος πλούτος σχετικός...

Αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι οι ατομικές τιμωρίες των αμαρτωλών στην Κόλαση, όπως αυτές απεικονίζονται στην ορθόδοξη εικονογραφία. Στις παλαιότερες παραστάσεις του είδους, η τιμωρία των αμαρτωλών αποδιδόταν συνοπτικά, δίχως να παρέχονται στοιχεία ή κάποιες ενδείξεις για την αμαρτία την οποία διέπραξαν. Αργότερα, κυρίως στους αιώνες της τουρκοκρατίας, παρατηρείται μια ρεαλιστικότερη απόδοση των ποινών, καθώς νέοι εικονογραφικοί τύποι εμφανίζονται, προβάλλοντας τα επαγγελματικά σύμβολα του τιμωρημένου και τονίζοντας το μέλος του σώματος που διέπραξε το αμάρτημα. Στι...

Το βιβλίο αυτό αφηγείται την ιστορία της δημιουργίας μιας σφύζουσας καρναβαλικής κουλτούρας στη νεότερη Αθήνα, και συγχρόνως της εξημέρωσης του καρναβαλιού στον σύγχρονο κόσμο. Κατά την υπό εξέταση περίοδο οι Απόκριες άλλαξαν ριζικά, τόσο υπό την ηγεμονία της εκσυγχρονιστικής μερίδας της αστικής τάξης όσο και μέσα από πιο αφηρημένες διεργασίες όπως η εμπορευματοποίηση, η απομάγευση του κόσμου, η "διαδικασία του πολιτισμού". Η "κορυβαντιώσα ευθυμία" καταλάγιασε, τα "της αναιδείας θεάματα" περιορίστηκαν, τα νοήματα πέραν της διασκέδασης που υπήρχαν στις αποκριάτικες πρακτικές...

Μπορεί πολλοί λίγοι να σχηματίσουνε τη γνώμη ότι το ενδιαφέρον μου στον τομέα της λαογραφίας είναι χόμπι ή και "λόξα". Δεν είναι όμως ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Είναι που πιστεύω ότι η λαογραφία, ειδικά, όταν κάνει αναδρομή στο παρελθόν, μοιάζει με τις ανασκαφές που γίνονται για να βγούνε στην επιφάνεια πολύτιμες αρχαιότητες. Ένας λόγος ακόμα που με ωθεί στην δραστηριοποίηση μου στον τομέα αυτό είναι που θεωρώ πως το γεγονός ότι είμαι από της γεννήσεώς μου κάτοικος περιοχής με πλούσια λαογραφική παράδοση, με καθιστά αποδοτικότερο από άλλους που μπορεί να βρίσκονται πάρα πολ...

Η ζωή των Σαλονικιών, οι χαρές και οι λύπες τους, οι αγώνες και οι αγωνίες τους περιγράφονται χωρίς φιοριτούρες και ψευτοπατριωτικές εξάρσεις -που είναι πάντα ύποπτες- κι από τον τρόπο της περιγραφής αποκαλύπτεται ο μικρός ή μεγάλος ρόλος που έπαιξαν τόσο οι επώνυμοι όσο και ο απλός κόσμος σε γεγονότα που σημάδεψαν την τύχη της πόλης, της Μακεδονίας και όλης της Ελλάδας.

Πώς θα μπορούσαμε να φανταστούμε τη γένεση του θεάτρου από το μαγικοθρησκευτικό δρώμενο και από την κοινωνική τελετουργία; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα στο οποίο απαντάει η εργασία του Βάλτερ Πούχνερ για τα δρώμενα της Ελλάδας και της Βαλκανικής, παρουσιάζοντας 1668 περιπτώσεις δρωμένων στη φάση της μετάβασης από την εθιμοτυπία στη λαϊκή διασκέδαση και την απόλαυση. Ο Βάλτερ Πούχνερ θέτει ως στόχο να τεκμηριώσει με ελληνικό υλικό από τα δρώμενα και τους αγερμούς του εορτολογίου μια υποθετική εξέλιξη, που οδηγεί από μεμονωμένα συστατικά στοιχεία του θεάτρου προς τις πρώτε...

Κάθε τόπος έχει τον δικό του λαογραφικό πλούτο, αφού έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες. Η επαρχία των Σφακίων όμως, είχε από παλιά σημαντικές ιδιαιτερότητες, ακόμα και σε σχέση με τις γειτονικές της επαρχίες. Κι αυτό γιατί αποτελούσε, ανέκαθεν, μια χωριστή γεωγραφική ενότητα, αφού τα γύρω βουνά την απομόνωναν από τους γειτονικούς τόπους. Έτσι η λίγη επαφή με τους άλλους Κρήτες, οι διαφορετικές ασχολίες, ο διαφορετικός τρόπος ζωής, το διαφορετικό φυσικό περιβάλλον και η μη μόνιμη παραμονή καταχτητών στα Σφακιά συντέλεσαν στη δημιουργία των σημαντικών αυτών ιδιαιτεροτήτων. Α...

Η έκδοση αυτή είναι το αποτέλεσμα μιας νεανικής πρωτοβουλίας. Στη συγγραφή των κειμένων και την εγγραφή των ηχογραφήσεων συμμετέχουμε νέοι που μας συνδέει η ίδια λαχτάρα: η αγάπη στη λαϊκή μας παράδοση. Γι' αυτό αποφασίσαμε να δώσουμε πνοή στο νεανικό μας όραμα, για να γνωρίσουν όλοι κάτι από την ομορφιά και τον πολιτισμό του νησιού μας. Μαζί με τις νέες εκτελέσεις δίνουμε κι έναν δεύτερο ψηφιακό δίσκο με παλαιότερες ηχογραφήσεις, έχοντας την πεποίθηση πως χωρίς το παρελθόν είναι αδύνατο να υπάρξει εγγυημένο παρόν. Το προσφέρουμε επίσης με σεβασμό στους παλιούς μουσικούς μ...

ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ Πηγαίνω λες και μ' έχουνε συλλάβει: πίσω μου βαδίζει η σκιά μου και μπροστά τα βάσανά μου. * Σαν του σταφυλιού τη ρώγα, η αγάπη σου έτσι πάει: πρώτα τη δροσιά μου δίνει και κατόπι με μεθάει. * Ρολόι της άμμου είναι το κορμί σου. Από τη μέση σε κρατάω σφιχτά για να μην τρέχει ο χρόνος άλλο πιά. * Αφέντη μου κυρ-δήμαρχε να μην τους φυλακίζεις τους ληστές, γιατί έχεις και του λόγου σου μια κόρη που κλέβει τις καρδιές.

Τρείς σπουδαίοι Έλληνες, ο Αλέξανδρος Βυζάντιος, δημοσιογράφος, εκδότης της εφημερίδας "Νέα Ημέρα" της Τεργέστης, ο Ιωάννης Σκαλτσούνης, νομικός και νομοθέτης, και ο πρίγκηπας Γρηγόριος Υψηλάντης, επισκέπτονται το 1894 τα Σφακιά και συζητούν με τους Σφακιανούς πώς θα δοθεί τέρμα στην τουρκική σκλαβιά. Μαζί τους και ο Αρχιμανδρίτης Παρθένιος Κελαϊδής, γνωστός από τους αγώνες του για τη λευτεριά. Με αφορμή την περιήγηση αυτή ο συγγραφέας δίνει ένα πλήθος πληροφορίες για τη μυθολογία, την ιστορία και τις παραδόσεις, και συνθέτει μια πλήρη εικόνα του ξεχωριστού αυτού τόπου και...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί έργο αναφοράς στον παραδοσιακό μουσικοχορευτικό πολιτισμό της ευρύτερης περιοχής της Βορειοδυτικής Μακεδονίας εντός και εκτός των ελληνικών συνόρων. Πρόκειται για μια συγκεντρωτική παρουσίαση που πραγματοποιείται για πρώτη φορά και περιλαμβάνει μουσικές καταγραφές 200 τοπικών οργανικών σκοπών καθώς και παρουσίαση και ανάλυση της μουσικο-χορευτικής δομής περισσότερων από 35 διαφορετικών τοπικών χωρών. Είναι προϊόν εργασίας 40 χρόνων του μουσικολαογράφου Παντελή Καβακόπουλου, ο οποίος γύρισε όλη την περιοχή, καταγράφοντας, ηχογραφώντας και συζητώντας μ...

Ένα οδοιπορικό 800 χρόνων κυπριακής ιστορίας και παραδόσεων, που αναδεικνύει την πολιτιστική ιδιοπροσωπία της Κύπρου, το αξιομνημόνευτο παρελθόν της και τα χαρακτηριστικά εκείνα που την καθιστούν σημαντική ψηφίδα στο μωσαϊκό των λαών και των πολιτισμών της Ευρώπης. Το ιδιαίτερα ενδιαφέρον αυτό σύγγραμμα βασίζεται σε έγκυρες πηγές, σε αυθεντικές μαρτυρίες και στη βιβλιογραφία της εποχής. Ως εργαλεία έρευνας αξιοποιούνται η μελέτη της ιστορίας του περίφημου κρασιού της κουμανδαρίας (βιβλίο Α΄) και η ανίχνευση της διαχρονικής πορείας και της εθνοτικο-θρησκευτικής μετεξέλιξης μ...

Συχνά, η προφορική ιστορία αναπαριστάνεται ως μια νέα ανακάλυψη που ξεπερνάει την ενασχόληση με τις λαϊκές μυθολογίες. Προφανώς, η συγκρότηση της προφορικής ιστορίας ως μεθοδολογικού εργαλείου αλλά και ξεχωριστού επιστημονικού κλάδου απογείωσε την έρευνα για τη μνήμη και τη σχέση με την ταυτότητα. Ωστόσο, τη συνδέει με τη λαϊκή μυθολογία ο αφηγηματικός λόγος, που στην τελευταία περίπτωση εναπόκειται σε λαογραφικά αρχεία πανεπιστημιακών σπουδαστηρίων αλλά και σε αρχεία διαφόρων ερευνητικών κέντρων. Παράλληλα, αποτελούν τόσο η προφορική ιστορία όσο και η λαϊκή μυθολογία συστα...