Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στο έργο του αυτό ο συγγραφέας ερευνά, μελετά και φιλοσοφεί πάνω στο φαινόμενο της γλώσσας. Προσπαθεί να απαντήσει σε ερωτήματα, όπως: Τι είναι η γλώσσα; Τι είναι η γλωσσολογία; Τι είναι η φιλοσοφία της γλώσσας; Ποιο είναι το αντικείμενο έρευνάς τους; Πού βρίσκονται οι απαρχές της γλωσσικής φυλογένεσης και πού της γλωσσικής οντογένεσης; Εξελίσσονται οι γλώσσες, κι αν ναι, σε ποιους γλωσσικούς νόμους υπακούουν; Ποια είναι τα μεγάλα γλωσσικά περάσματα ή άλματα της ανθρωπότητας και του παιδιού; Ποιες είναι οι απαρχές της γραπτής γλώσσας, ποιο το περιεχόμενο των πρώτων γραπτών...

Now is the winter of our discontent / Made glorious summer by this sun of York. Κείμενα γύρω από τη γλώσσα της πολιτικής και των πολιτικών, του έρωτα και της επικοινωνίας, της έκφρασης και της μυθοπλασίας. Από τον σαιξπηρικό Ριχάρδο τον Γ', τους Επαναστάτες Saint-Just (Louis Antoine Leon de) και Ροβεσπιέρο στο "Κομμουνιστικό Μανιφέστο" του Μαρξ, τους φουτουριστές του Μαρινέτι και τους φασίστες του Μουσολίνι, και από το Mein Kampf του Χίτλερ στους σημερινούς πολιτικούς του υπεραπλουστευτικού λόγου, τον λαϊκισμό και την "ξύλινη γλώσσα" της Αριστεράς, την επανάκαμψη του φοβικο...

Στο Tractatus Logico-Philosophicus, ο Wittgenstein εξετάζει τη σχέση ανάμεσα στη γλώσσα και τον κόσμο και διατυπώνει τη λεγόμενη "θεωρία της εικόνας των προτάσεων". Σε γενικές γραμμές αυτή η "θεωρία" υποστηρίζει ότι τα στοιχεία της γλώσσας, δηλαδή τα ονόματα, αντιστοιχούν σε μέρη της πραγματικότητας, δηλαδή σε αντικείμενα. Για να συμβαίνει αυτό, είναι απαραίτητο, για τον Wittgenstein, να δημιουργήσει μίαν αντίληψη για τη δομή του κόσμου. Ολόκληρη η ορολογία αυτής της ιδέας βασίζεται πάνω στον γερμανικό όρο "Gegenstand" ("αντικείμενο") ο οποίος αφήνεται τελικά ασαφής με σκόπ...

Δύο κείμενα του φινλανδού φιλοσόφου Jaako Hintikka (το δεύτερο σε συνεργασία με τη σύζυγό του Merrill) για τη φιλοσοφία του Ludwig Wittgenstein, γραμμένα με σκοπό να αποσαφηνίσουν ουσιώδεις πτυχές του στοχασμού του Wittgenstein αναφορικά με δύο κρίσιμα ζητήματα: το άρρητο και τις σχέσεις γλώσσας και κόσμου. Και τα δύο κείμενα εστιάζουν στον τρόπο ανάγνωσης και ερμηνείας του μόνου βιβλίου που εξέδωσε όσο ζούσε ο Wittgenstein, το "Tractatus Logico-Philosophicus", τονίζοντας τη σημασία που έχει η ανάγνωση και η ερμηνεία του για την κατανόηση τόσο του "πρώι μου" όσο και του "ύσ...

Η αναπαράσταση, η παραγωγή δηλαδή νοήματος μέσω της γλώσσας, του Λόγου και της εικόνας, κατέχει κεντρική θέση στις πολιτισμικές σπουδές. Στο εισαγωγικό αυτό κείμενο ο Stuart Hall παρουσιάζει κατανοητά και συγκροτημένα τον τρόπο που οι εικόνες, η γλώσσα και ο Λόγος λειτουργούν ως συστήματα αναπαράστασης. Ο Hall αναλύει την αναπαράσταση ως σημασιοδοτική πρακτική σε διαφορετικά κοινωνικά και θεσμικά συγκείμενα, θέτοντας ερωτήματα που αφορούν τη σχέση της αναπαράστασης με το νόημα, τη γνώση και την εξουσία. Συνδυάζοντας εικονογραφημένα παραδείγματα με δραστηριότητες και επιλεγ...

Ο Αμερικανός φιλόσοφος Donald Davidson ήταν ένας από τους προεξάρχοντες φιλοσόφους του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Οι εργασίες του στη φιλοσοφία της πράξης, στη φιλοσοφία του νου και στη φιλοσοφία της γλώσσας αποτέλεσαν ορόσημο για την αναλυτική φιλοσοφία. Με ενιαία και συνεκτική φιλοσοφική θεώρηση ο Davidson διαφωτίζει ζητήματα όπως η δυνατότητα γνώσης του εξωτερικού κόσμου και του άλλου νου, ο σκεπτικισμός, ο σχετικισμός, η έννοια του τεκμηρίου και της εμπειρίας και οι συνθήκες συγκρότησης της γλώσσας και της νόησης. Ίσως να μην αποτελεί υπερβολή η σύγκριση από τον Ric...

To "Tractatus Logico-Philosophicus" (Λογικο-Φιλοσοφική Πραγματεία) αποτελεί το μοναδικό φιλοσοφικό έργο που δημοσίευσε ο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν ενόσω ήταν εν ζωή. Σήμερα θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα φιλοσοφικά κείμενα του 20ού αιώνα, εγκαινιάζοντας μία νέα κατεύθυνση στη φιλοσοφία που αφορούσε στην ανάλυση της γλώσσας. Η "Λογικό-Φιλοσοφική Πραγματεία" αποτέλεσε τη "Βίβλο" του Κύκλου της Βιέννης καθώς και μία σημαντική επίδραση στη σχολή ανάλυσης του Κέμπριτζ στη δεκαετία του 1920 και του 1930. Ενέπνευσε το ρεύμα του λογικού θετικισμού που με τη σειρά του υπήρξε το...

"Οι γλώσσες ξεκινούν από το σπίτι. Θα αρχίσω λοιπόν να διηγούμαι πώς από την παιδική μου ηλικία βρέθηκα ανάμεσα σε πολλές γλώσσες και πώς μπόρεσε να με αγγίξει η χρήση των γλωσσών που κανονικά δεν θα έπρεπε να μιλάω ή να χρησιμοποιώ για να γράφω ποίηση. Θα δώσω κάποιες πληροφορίες σχετικές με την οικογένειά μου και τα μπερδέματά της με το θέμα. Η μητέρα μου ήταν Ελληνίδα, Σμυρνιά, όταν η Σμύρνη πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο ήταν κατά κύριο λόγο ελληνική πόλη, μια ελληνόφωνη κοινότητα μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο πατέρας μου ήταν Άραβας, γεννημένος στη Δαμασκ...

Ποια είναι η "σχέση" της γλώσσας με τη φιλοσοφία, με το φιλοσοφικό στοχασμό; Στις σελίδες αυτού του βιβλίου ο συγγραφέας προσπαθεί να προσδιορίσει το νόημα του γλωσσικού φαινομένου και να δείξει πως κάθε γλώσσα με το συμβολικό, σχετικό και πολυσχιδή χαρακτήρα της είναι όχι απλά όργανο επικοινωνίας, όπως συνήθως νομίζεται, αλλά σάρκα του πνεύματος, γλώσσα η οποία αποκαλύπτει αβίαστα το ανθρωποκοσμικό είναι του συμβαίνοντος σε όλες τις μορφές διάπτυξής του (καθημερινός λόγος, λογοτεχνία, επιστήμες κ.ο.κ.), εισάγοντας έτσι στο πνεύμα των χαρακτηριστικότερων προβληματισμών, οι...

Στο κείμενο αυτό ο Μισέλ Φουκώ μάς προτείνει μια φιλοσοφική προέκταση των σύγχρονων αναζητήσεων για τη σχέση μεταξύ γλώσσας και ομιλούντος υποκειμένου. Η γλώσσα δεν είναι πλέον ο χώρος μιας αλήθειας, μιας εσωτερικότητας ή μιας υποκειμενικότητας. Δείχνει τη γυμνή της ουσία, καθώς το υποκείμενο εξαφανίζεται μέσα σ’ αυτήν, αφήνοντας πίσω του μιαν ανυπαρξία, όπου η γλώσσα διαχέεται. Και μέσα σ’ αυτό το χάσμα μεταξύ υποκειμένου και γλώσσας εντοπίζεται η εμπειρία, ο στοχασμός του έξω. Δεν πρόκειται για μιαν αποφατική θεολογία της γλώσσας ούτε για έναν καινούριο μυστικισμό, αλλά γ...

Τι είναι η γλώσσα; Ποια είναι η σχέση της με τον νου; Πως αναφέρεται στον κόσμο; Πως τα γλωσσικά μορφώματα (λέξεις και προτάσεις) έχουν νόημα και σε τι συνίσταται το νόημά τους; Η γλώσσα είναι τα δίοπτρα μέσα από τα οποία βλέπουμε τον κόσμο και η γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσά μας. Αλλά πως είναι δυνατή η κατανόηση του άλλου ή η ερμηνεία της επικοινωνιακής του πρόθεσης; Υπάρχουν κριτήρια συνωνυμίας ή κριτήρια για τη μετάφραση; Και ποια είναι η σχέση αλήθειας και ερμηνείας; Η παρούσα μελέτη αποτελεί εισαγωγή στη φιλοσοφία της γλώσσας από μια ιστορικο-συστηματική σκοπιά.

Η παρούσα συλλογική έκδοση επιχειρεί να συμβάλει στην καταγραφή επίκαιρων απόψεων και νεωτερικών θέσεων για τη γλώσσα και τη σύγχρονη (πρωτο)σχολική εκπαίδευση στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Στην εποχή του πληθωρισμού των πληροφοριών και της θεοποίησης της επικοινωνίας, ο καθορισμός των προτεραιοτήτων της γλωσσικής διδασκαλίας αφορά και επηρεάζει άμεσα τους έμψυχους συντελεστές της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η εφαρμογή των πρακτικών για την ενίσχυση της εκμάθησης του λεξιλογίου στο νηπιαγωγείο και την οργάνωση της λεξικής γνώσης από την πλευρά των μαθητών αντιμετωπίζεται ως...

Πέντε ζωηρά επεισόδια, μη τυπικές μορφές ζωής, στο βαρδάριο-παραβαρδάριο σκηνικό της Θεσσαλονίκης, τέλη της δεκαετίας του ’50 - αρχές της δεκατίας του ’60, ξετυλίγονται το ένα μετά το άλλο στο Πρώτο Μέρος του βιβλίου. Για να δώσουν τη σκυτάλη σε μια πέρα για πέρα τυπική συνέχεια: τη στοιχειώδη λογική του Δεύτερου Μέρους, με τους αφηρημένους κανόνες που είχαν, κατά βάθος, υπόψη τους οι επί σκηνής ήρωες και ηρωίδες εκείνης της επεισοδι(α)κής πραγματικότητας, κατά τις λεκτικές, και όχι μόνο, αντιδράσεις τους. Ζωντανή δράση και άκαμπτοι κανόνες σε διαλεκτική συνάντηση; Ναι, ακρ...

Είναι γνωστόν, ότι στην ιστορία των ιδεών και της σκέψης δύο μείζονες παραδόσεις της ερμηνευτικής διαδέχθηκαν η μία την άλλη: πρόκειται αφ’ ενός μεν για την φιλολογική ερμηνευτική των κειμένων του 19ου αιώνα και αφ’ ετέρου για την φιλοσοφική ερμηνευτική της ανθρώπινης καταστάσεως του 20ου αιώνα. Στην αυγή του 21ου αιώνα, χωρίς να σχηματοποιούνται τα πράγματα, διαφαίνονται στον θεωρητικό ορίζοντα τάσεις διασταυρώσεως και διαπλοκής των δύο τύπων της ερμηνευτικής. Το πόνημα του στοχαστή και φιλοσόφου Στέφανου Ροζάνη εντάσσεται σε μία τέτοιου τύπου επιστημολογική προοπτική. Το...

Ο Μπαντιού είναι ο φιλόσοφος που επιχειρεί με τον πιο πρωτότυπο και συνεκτικό τρόπο να επαναθεμελιώνει το καθεστώς της αλήθειας στη σύγχρονη σκέψη, η οποία σημαδεύτηκε από τη νιτσεϊκή αποδόμηση αυτής της κατηγορίας. Συγκεκριμένα, την επανεισάγει ως κεντρική κατηγορία της φιλοσοφίας, κεντροθετεί τη φιλοσοφική πράξη στην επιτελεστικότητά της και διακηρύσσει, σε συνήχηση με τον Λακάν, ότι υπάρχουν αλήθειες. Τα κείμενα που απαρτίζουν τον παρόντα τόμο συνθέτουν το πρώτο αμιγώς φιλοσοφικό σώμα κειμένων στα ελληνικά και μετέχουν στον αξιωματικό πυρήνα της σκέψης του, προσδεδεμέ...

Πέραν της αρχής της ευχαρίστησης: θα προτείνω μία επιλεκτική ανάγνωση του, που ξεδιαλέγει, που εγκαθιστά διακρίσεις. Όχι χωρίς να ξαναπεράσουμε, σύμφωνα με μία παιδαγωγική στην οποία δεν θα έπρεπε να προσκολληθούμε τυφλά, από πολυπερπατημένα μονοπάτια, θα ήθελα να δώσω προς ανάγνωση τη μη θεσική δομή του Πέραν..., την αθεσική λειτουργία του εντέλει, ας πούμε καλύτερα αυτό που το αποσπά από την απαίτηση της τελικής αρχής, και μάλιστα απλά της αρχής. Διακρίνω αλλού το εναπομένον από την αρχή. Πώς να έχουμε πρόσβαση στο εναπομένον του Πέραν...; Πώς πρέπει να προχωρήσει αυτό...

[...] Στο βιβλίο αυτό επιμένω περισσότερο στα ιστορικά και λιγότερο στα γλωσσολογικά στοιχεία που αφορούν στις διάφορες γλώσσες και αποφεύγω γενικά τις λεπτομερείς βιβλιογραφικές αναφορές που θα κούραζαν το μέσο αναγνώστη. Στο τέλος του βιβλίου παραθέτω εφτά (7) παραρτήματα. Στο παράρτημα Α΄αναφέρομαι στη σχέση γενετικής και γλωσσολογικής προέλευσης των διαφόρων πληθυσμών της γης, όπως αυτή προκύπτει από πρόσφατες έρευνες των γενετιστών. Στο παράρτημα Β΄περιλαμβάνω ονομαστικούς καταλόγους των διαφόρων γλωσσών. Στο παράρτημα Γ΄γίνεται μια συνοπτική παρουσίαση των...

Μέσα από τις "γραμμές πτήσεων", όπως θα έλεγε ο Deleuze, που δημιουργούν οι Heidegger, Schleiermacher, Tanesini, De Man, Foucault, και Gatens επιχειρούμε να διερμηνεύσουμε τις ενδιαφέρουσες "συναρμογές" του γίγνεσθαι της γλώσσας. Έτσι, η Φιλοσοφία της Γλώσσας, καθώς δεν είναι απλά αναπαραστατική ή ενδοσκοπική, μας δείχνει τον τρόπο της αργής ανάγνωσης των ιδεών και της δημιουργικής σκέψης, μέσα από ένα εμπειρικό αισθητισμό και μια γλώσσα που βούλεται να είναι. Τα κείμενα του παρόντος βιβλίου συνιστούν τα εισιτήρια των εν λόγω πτήσεων και καλούν τον αναγνώστη να ταξιδέψει με...

Πώς συνδέεται η γλώσσα με τη μη γλωσσική πραγματικότητα; Τι είναι η σχέση αναφοράς; Τι είναι το γλωσσικό νόημα; Στη σύγχρονη συζήτηση σχετικά με ερωτήματα όπως αυτά είναι αφιερωμένη η ανά χείρας εισαγωγή στη Φιλοσοφία της Γλώσσας. Παρουσιάζονται εδώ οι σημαντικότερες θεωρίες, όπως αυτές αναπτύχθηκαν κατά τον εικοστό αιώνα, και αναδεικνύονται οι δυνατότητες και τα όριά τους. Στο πρώτο μέρος εξετάζονται ζητήματα σχετικά με τη σχέση αναφοράς που συνδέει τα κύρια ονόματα και άλλους περιγραφικούς όρους με τα κατονομαζόμενα πράγματα. Στο δεύτερο και στο τρίτο μέρος εκτίθεται ευρύ...