Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Μέσα από τούτη εδώ τη μικρή μελέτη στοιχειοθετείται η άποψη πως στο πλαίσιο των παραδοσιακών κοινωνιών η αξιοπρέπεια και η προσωπικότητα της γυναίκας διασφαλίζονταν από νόμους εθιμικούς, ίσως πολύ πιο αποτελεσματικά από ότι στο νομικό κράτος του 21ου αιώνα. Τα έγγραφα αποτυπώνουν συνήθειες που αφορούν στην κοινωνία της Μεσσηνιακής Μάνης διακόσια πενήντα χρόνια πριν. Αν λάβουμε υπόψη μας τους αργούς ρυθμούς μεταβολής των παραδοσιακών αυτών κοινωνιών, μπορούμε με ασφάλεια να δεχτούμε ότι η ζωή τους ξεπερνά κατά πολύ τις χρονολογίες εγγράφων. Και οι συνήθειες αυτές θέλο...

Η έκδοση αυτή συνενώνει για πρώτη φορά σ' έναν τόμο δύο σημαντικά κείμενα του Λεβί-Στρος, που σε πρώτο επίπεδο σηματοδοτούν τη στράτευση του μεγάλου στοχαστή στη μάχη κατά των ρατσιστικών προκαταλήψεων, καθώς δημοσιεύτηκαν αρχικά και τα δύο υπό την αιγίδα της Ουνέσκο. Το πρώτο είναι το γνωστό και πολλές φορές δημοσιευμένο "Φυλή και Ιστορία" του 1952. Το δεύτερο είναι το άγνωστο για μεγάλο χρονικό διάστημα "Φυλή και Πολιτισμός" του 1971. Το κείμενο αυτό φαίνεται να τραβάει την προσοχή μετά τη δημοσίευσή του στο πλαίσιο της συλλογής Le regard eloigne το 1983. Και τότε όμως μ...

Συγκεντρώνοντας δεκαπέντε χρόνων πρωτοποριακές εθνογραφικές μελέτες, η Ερμηνεία των Πολιτισμών έφερε μια τομή που έμελλε να έχει μακρόπνοες συνέπειες. Στο βιβλίο αυτό ο κορυφαίος αμερικανός ανθρωπολόγος Κλίφορντ Γκήρτζ επεξεργάζεται μια ρηξικέλευθη έννοια του πολιτισμού, που αντλεί από τις παραδόσεις της σημειωτικής, της ερμηνευτικής και της πολιτισμικής και κοινωνικής ανθρωπολογίας. Η κλασσική πλέον απόψή του για τον πολιτισμό ως «δίκτυο σημασιών» που φέρονται από σύμβολα εφαρμόζεται εδώ σε πεδία όπως η ιδεολογία, η θρησκεία και η τελετουργία, ο εθνικισμός και το κράτος, η...

Ο Robert Layton παρουσιάζει μια έγκυρη εισαγωγή στον πλούτο και την ποικιλία των καλλιτεχνικών μορφών σε μη δυτικές κοινωνίες. Ασχολείται με προβλήματα όπως η αισθητική αποτίμηση μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών, οι ποικίλες χρήσεις της τέχνης, καθώς και με το θεμελιακό ζήτημα του τι αποτελεί τέχνη, σε κοινωνίες που εκτείνονται από τα παραδοσιακά βασίλεια της δυτικής Αφρικής ως τους Αυστραλούς κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες. Οι καλλιτεχνικές μορφές που εξετάζονται περιλαμβάνουν τη ζωγραφική σε φλοιό δέντρων, άμμο και βράχο, τη γλυπτική σε ελεφαντόδοντο, οστά και ξύλο, τη μεταλλοτεχν...

Ο χώρος και ο χρόνος είναι οι βασικές συντεταγμένες της κοινωνικής συγκρότησης. Ως τέτοιες δεν αποτελούν απλά την κοίτη μέσα στην οποία εκτυλίσσεται η κοινωνική ζωή και αναπτύσσεται ο ανθρώπινος πολιτισμός, αλλά δημιουργούνται από την ίδια τη δραστηριότητα του ανθρώπου, παράγονται δηλαδή κοινωνικά και άρα ιστορικά. Ο άνθρωπος, καθώς οικειοποιείται το χώρο και το χρόνο, τα μετατρέπει από φυσικές σε πολιτισμικές κατηγορίες. Έτσι, με όρους ιστορικούς, δηλαδή με βάση τις εκάστοτε συνθήκες παραγωγής και αναπαραγωγής των υλικών και συμβολικών προϋποθέσεων της κοινωνικής ζωής, οι...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί την πρώτη μαρξιστική ανάλυση της ιστορίας και της σημερινής κατάστασης των Αυστραλών Αμπορίτζινες. Είναι ένα βιβλίο που παίρνει θέση, προσεκτικά τεκμηριωμένο αλλά επίσης ανθρώπινο και συγκινητικό. Οι Αμπορίτζινες έχουν ζήσει στην Αυστραλία για τουλάχιστον 40.000 χρόνια, ενώ οι λευκοί λιγότερο από 200. Στο βιβλίο αναλύονται η ισορροπημένη και συνεργατική φύση της παραδοσιακής κοινωνίας των Αμπορίτζινες, η κτηνώδης και τραγική ιστορία του λευκού αποικισμού και η ανάπτυξη της οργανωμένης μαύρης αντίστασης στις διακρίσεις και την εκμετάλλευση. Στο τελε...

Για να γνωρίσει καλύτερα τον άνθρωπο, το βιβλίο αυτό, πιστό στην εθνολογική μέθοδο, κατευθύνει το βλέμμα σε κοινωνίες πολύ απομακρυσμένες από εκείνη του παρατηρητή. Όμως, παρουσιάζεται επίσης και σαν μια σειρά σκέψεων πάνω σε ένα πολύ γενικό πρόβλημα της ανθρώπινης κατάστασης: εκείνο των σχέσεων ανάμεσα στον εξαναγκασμό και την ελευθερία. Ποιο περιθώριο ελιγμών διαθέτει η κουλτούρα μέσα στα όρια που θέτει στον άνθρωπο η βιολογική του φύση, το ίδιο το άτομο στους κόλπους των βασικών κοινωνικών ενοτήτων -οικογένεια, γάμος, συγγένεια- όπου γεννήθηκε και είναι επιφορτισμένο να...

Οι θεωρίες του Κλοντ Λεβί-Στρος στοχεύουν σε μια συνολική κατανόηση του ανθρώπινου πνεύματος. Συνδυάζουν, όπως γράφει και ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου, τη "δυσνόητη πολυπλοκότητα" με την "εκπληκτική ευρυμάθεια". Διαλευκαίνοντας αυτή την πολυπλοκότητα, ο Edmund Leach συνδυάζει στην κλασική μελέτη του μια οξεία κριτική προσέγγιση με μια γενναιόδωρη αναγνώριση της σπουδαιότητας του Λεβί-Στρος ως πατέρα της σύγχρονης Στρουκτουραλιστικής Ανθρωπολογίας. "Ο Leach, με εξαίρετο χιούμορ και αντικειμενικότητα, εξηγεί την καινοτομία του Λεβί-Στρος, επικρίνει τη διανοητική του αλαζ...

Ο θεσμός της μεταθανάτιας δωρεάς οργάνων σώματος στην Ελλάδα είναι γνωστός πλέον και συζητιέται θετικά. Ωστόσο το ποσοστό των εγγεγραμμένων δωρητών συνεχίζει να είναι το χαμηλότερο όλων των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι έλληνες πολίτες διστάζουν να δηλωθούν δωρητές μετά θάνατον από φόβο μήπως τους αφαιρέσουν τα όργανα πριν την ώρα τους. [...]

Αναλύοντας τα ιστορικά τεκμήρια που έχουν σωθεί από τον χώρο του Αιγαίου, αυτά που δείχνουν τους ανθρώπους να συναλλάσσονται, να πωλούν ή να αγοράζουν, να παντρεύονται, να χωρίζουν ή να συντάσσουν τη διαθήκη τους, έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε ότι μας είναι γνωστό και το νόημα που ως υποκείμενα απέδιδαν στις πράξεις τους· κυρίως φανταζόμαστε ότι για τους ανθρώπους αυτούς ο κόσμος ήταν ένας κόσμος σταθερών νοημάτων και αμετακίνητων σημασιών, με σαφείς αναλογίες και περιγεγραμμένες αντιστοιχίες ανάμεσα στα κληρονομημένα συμβολικά συστήματα και τους τρόπους της δράσης. [...]

Εάν η πορεία προς το αφηρημένο μπορεί να αποδοθεί στην μυθική σκέψη αντί να θεωρηθεί ότι πηγάζει μόνον από τη σκέψη του μυθολόγου, τότε θα συμφωνήσει ο αναγνώστης ότι υπάρχει ένα σημείο όπου η μυθική σκέψη αυτοϋπερβαίνεται και ατενίζει, πέρα από τις εικόνες που προσκολλώνται ακόμη στην συγκεκριμένη εμπειρία, έναν κόσμο εννοιών αποδεσμευμένων από αυτήν τη δουλεία και των οποίων οι σχέσεις καθορίζονται ελεύθερα: δηλαδή όχι πλέον σε αναφορά προς μία εξωτερική πραγματικότητα, αλλά ανάλογα με τις συγγένειες ή τις ασυμβατότητες που εκδηλώνουν οι μεν απέναντι στις δε, μέσα στην αρ...

[...] Οι μελέτες που περιέχονται στο συλλογικό αυτό τόμο εξετάζουν από διάφορες πλευρές τις σχέσεις των φύλων. Ταυτόχρονα, παρουσιάζουν το νέο πρίσμα της ανθρωπολογικής προσέγγισης. Με το πρίσμα αυτό φωτίζεται η κοινωνική δυναμική και προβάλλονται η ετερογένεια και οι αντιθέσεις αντί της ομοιογένειας, η διαδικασία αντί της ουσίας, η κοινωνική κατασκευή των φύλων αντί του βιολογικού ντετερμινισμού, η εξάρτησή τους από την κοινωνική οργάνωση και ο ρόλος τους στην ανέλιξη των σχέσεων δύναμης. Από την άποψη αυτή, προσφέρει ένα θεωρητικό υπόβαθρο στην πολιτική του γυναικείου ζητ...

Το βιβλίο αυτό είναι κατεξοχήν "διδακτικό", είτε με την έννοια ότι προορίζεται ή προσφέρεται για διδασκαλία, είτε με την έννοια ότι είναι ικανό να διδάσκει. Η μεθοδική και συστηματική εμπειρική μελέτη της κοινωνικής ανθρωπολογίας, με αφετηρία την αρχαία ελληνική μυθολογία του εστιακού-ερμιακού συστήματος, ξετυλίγει τα συνδετικά στοιχεία της οικιακής οικονομίας και οικολογίας με την κοινωνική ανθρωπολογία. Περιγράφει την έκταση του αντικειμένου και τη διαχρονική του εξέλιξη, με ικανή θεμελίωση-τεκμηρίωση, βασισμένη στη διεθνή βιβλιογραφία. Συσχετίζει την κοινωνική ανθρωπολογ...

Γύρω στα 1860, στο χώρο που περιβάλλει το σημαντικότερο μνημείο της κλασικής αρχαιότητας ιδρύθηκαν τα Αναφιώτικα, ο μικρός οικισμός των μεταναστών μαστόρων από τις Κυκλάδες που παραμένει έως τις μέρες μας σφηνωμένος στη βραχώδη βορειοανατολική πλαγιά της Ακρόπολης. Αντιμετωπίζοντας τον οικισμό ως ανεπιθύμητη και βέβηλη παρουσία, οι αρχές που διαχειρίζονται τον αρχαιολογικό χώρο αγωνίζονται να "προστατέψουν" το μνημείο από την "ανάρμοστη" αυτή γειτνίαση. Στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης συνυπάρχουν λοιπόν δύο αντιλήψεις του χώρου που η καθεμιά τους αποτελεί κρυστάλλωση μιας πρα...

Παρά τον υπότιτλο, που περιορίζει την αλλαγή του χαρακτήρα στον Αμερικανό, το κλασικό βιβλίο του Ρήσμαν αναλύει ουσιαστικά τον σύγχρονο άνθρωπο, όπου κι αν ζει. Έχει επηρεάσει πολλούς μεγάλους στοχαστές της Ευρώπης και έχει σφραγίσει την κοινωνιολογική σκέψη από τη δεκαετία του 1950 και μετά. Μελετά τους ανθρώπους που ήταν στραμμένοι στην παράδοση, τους ανθρώπους που ήταν εστιασμένοι στον εαυτό τους και στις επιδόσεις τους, τους σύγχρονους ανθρώπους που είναι στραμμένοι στους άλλους.

Ποιος μπορεί να παραγνωρίσει την σημασία της Ιστορίας; Το θέμα είναι ότι χωρίς Ιστορία δεν είναι δυνατόν να υπάρξει εθνική συνείδηση και χωρίς εθνική συνείδηση δεν υπάρχει ούτε πρωτότυπη κουλτούρα ούτε πραγματικός πολιτισμός.

Έχει λεχθεί κατ' επανάληψη ότι ο άνθρωπος άρχισε από το να αναπαριστά τα πράγματα ανάγοντάς τα στον εαυτό του. Ό,τι προηγήθηκε επιτρέπει να διευκρινιστεί καλύτερα σε τι συνίσταται τούτος ο ανθρωποκεντρισμός, τον οποίο θα μπορούσε κανείς να ονομάσει, ακριβέστερα, κοινωνιοκεντρισμό. Το κέντρο των πρώτων συστημάτων της φύσης δεν είναι το άτομο· είναι η κοινωνία. Αυτή είναι που αντικειμενικοποιείται κι όχι πλέον ο άνθρωπος. Ως προς τούτο, τίποτα δεν είναι ενδεικτικότερο από τον τρόπο με τον οποίο οι Σιού συγκρατούν, τρόπον τινά, τον κόσμο ολόκληρο μέσα στα όρια του χώρου της φυ...

Η επιστήμη των μύθων: αυτός θα μπορούσε να είναι ο τίτλος του βιβλίου, αν ο συγγραφέας δεν αισθανόταν υποχρεωμένος να περιορίσει τις φιλοδοξίες του γνωρίζοντας καλά ότι, στο δρόμο που προσπάθησε να ανοίξει, μένει να γίνουν τα πάντα, ή σχεδόν τα πάντα, πριν να έχει κανείς το δικαίωμα να μιλήσει για πραγματική επιστήμη. Γιατί αν, όπως το ελπίζουμε, η γνώση του ανθρώπου κάνει εδώ κάποια πρόοδο, αυτή συνίσταται αποκλειστικά και μόνον σε μια στάση ταπεινοφροσύνης απέναντι στο αντικείμενο, μια στάση που, για πρώτη φορά ίσως, παίρνει τους μύθους "στα σοβαρά". [...] Όπως μαρτυρά κα...