Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Σε αυτήν την κλασική ανάλυση του ταξιδιού και της περιήγησης, ο Dean MacCannell επιτυγχάνει την προσαρμογή της κατανόησης της κοινωνιολογίας με τον τουρισμό στη μεταβιομηχανική εποχή, κατά τη διάρκεια της οποίας η μεσαία τάξη έχει εξασφαλίσει χρόνο για την πραγματοποίηση ταξιδιών σε διεθνείς προορισμούς. Στον "Τουρίστα" -τώρα με νέο πρόλογο να πλαισιώνει το βιβλίο ως μέρος μιας ευρύτερης σύγχρονης κοινωνικής και πολιτισμικής ανάλυσης- ο MacCannell εξετάζει την έννοια της αυθεντικότητας, την υψηλή και τη χαμηλή κουλτούρα και την οικοδόμηση της κοινωνικής πραγματικότητας γ...

Η µελέτη αυτή, βασισµένη σε εθνογραφική επιτόπια έρευνα και αντλώντας από τις σύγχρονες ανθρωπολογικές προσεγγίσεις της συγγένειας, παρακολουθεί πώς οι γυναίκες οι οποίες αναγκάζονται να προσφύγουν στη βιοϊατρική τεχνική της δωρεάς ωαρίων υπονοµεύουν την "παντοκρατορία" των γονιδίων και απορρίπτουν τη µονολιθική υπαγωγή της µητρότητας και της συγγενειακότητας στη βιολογία. Νοηµατοδοτώντας τις συγγενειακές τους σχέσεις µέσα από νέες συναρθρώσεις στοιχείων, συµβόλων και µεταφορών, που µπορεί να παραπέµπουν άλλοτε στη βιολογία και άλλοτε στην ανατροφή, τα κοινωνικά υποκείµενα...

Ο Geza Roheim (1891-1953), ούγγρος ψυχαναλυτής, μέλος του αρχικού φροϋδικού κύκλου και εκπαιδευμένος ανθρωπολόγος με σημαντικό επιτόπιο στην Αυστραλία, στη Μελανησία, στο Κέρας της Αφρικής και στην ιθαγενή Αμερική, ήταν ο άνθρωπος που θεμελίωσε ουσιαστικά την εθνοψυχανάλυση. Ανάμεσα στο γόνιμο θεωρητικό έργο του, άφησε πεθαίνοντας ένα μεγάλον όγκο αδημοσίευτου υλικού, περιλαμβανομένου ενός αριθμού χειρογράφων έτοιμων για δημοσίευση. Το πρώτο και σημαντικότερο από αυτά, επιμελημένο από τον συνεργάτη του Warner Muensterberger, εκδόθηκε αμέσως σχεδόν μετά τον θάνατό του με...

Το πρόσφατο ενδιαφέρον για τις παραισθησιογόνες ουσίες στον πολιτισμό μας αρχίζει να συμβάλλει σε μια σημαντικά ενισχυμένη ευαισθησία της ανθρωπολογίας αναφορικά με τον ρόλο τέτοιων ουσιών σε άλλες κοινωνίες. Η χρήση παραισθησιογόνων ουσιών για την επίτευξη καταστάσεων καταληψίας στις οποίες κάποιος έρχεται σε επαφή με τον υπερφυσικό κόσμο είναι προφανώς μια αρχαία και ευρύτατα διαδεδομένη ανθρώπινη πρακτική. Στις μη εγγράμματες κοινωνίες, οι ειδικοί που έρχονται άμεσα αντιμέτωποι με το υπερφυσικό ονομάζονται από τους ανθρωπολόγους "σαμάνοι". Μία από τις πιο χαρακτηριστικές...

Αν και σχετικά όψιμα, έχει πια συνειδητοποιηθεί ότι η κατανόηση του φύλου αποτελεί παράγοντα ουσιώδους σημασίας για την ερμηνεία ενός μουσικού πολιτισμού. Παρότι όμως αρκετές εργασίες επικεντρώθηκαν στη διερεύνηση της αμφίδρομης σχέσης ανάμεσα στην ιδεολογία μιας κοινωνίας για τα φύλα και στη μουσική σκέψη και πρακτική, στον ελλαδικό χώρο δεν υπήρξε μέχρι πρόσφατα το ανάλογο ενδιαφέρον. Αυτός ο τόμος θέτει σχετικά ερωτήματα, προσεγγίζοντας την παραδοσιακή μουσική, τον χορό και το τραγούδι ως συμβολικούς τόπους όπου οι ταυτότητες του φύλου όχι μόνο αναπαρίστανται, αλλά κα...

Το βιβλίο αυτό μπορεί να θεωρηθεί το κύκνειο άσμα του μεγάλου βρετανού ανθρωπολόγου και αφρικανιστή Victor Turner (1920-1983), συγγραφέα "κλασικών" της ανθρωπολογικής βιβλιογραφίας όπως "Το δάσος των συμβόλων" (1967) και "Η τελετουργική διαδικασία" (1969). Έχοντας ερευνήσει εξονυχιστικά στο παρελθόν την τελετουργία (και όχι μόνο στις παραδοσιακές, φυλετικές της μορφές), εδώ επιχειρεί το αντίστροφο δρομολόγιο από εκείνο πολλών οραματιστών και δημιουργών του μοντέρνου θεάτρου: εκεί που αυτοί αναζητούν την προϊστορία της τέχνης τους στις θαμμένες της τελετουργικές ρίζες, ο Tur...

«Το έτος 1965 (3 Ιουλίου – 1 Αυγούστου) υπό την ιδιότητα του ερευνητή του αποκαλουμένου τώρα Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, πραγματοποίησα λαογραφικήν αποστολήν στα νησιά Θήραν (Σαντορίνην) και Ανάφην των Κυκλάδων προς συλλογήν λαογραφικής ύλης και επί τόπου μελέτην του λαϊκού πολιτισμού των συγκεκριμένων νησιών στο πλαίσιο των σχετικών επιτοπίων λαογραφικών ερευνών της Υπηρεσίας. [...] (από την Εισαγωγή)

Αυτή η συναγωγή των εννέα άρθρων-εισηγήσεων ίσως θα μπορούσε να θεωρηθεί ξεπερασμένη ιστορικά ως προς ορισμένα σημεία, καθώς σήμερα, με τις νεότερες εξελίξεις και ωσμώσεις, ορισμένες από τις προτάσεις και επισημάνσεις θα θεωρούνταν εκτός τόπου και χρόνου. Για την ιστορία όμως της ελληνικής επιστήμης έπρεπε να εκδοθούν, αφενός για να παρουσιασθεί η εξέλιξη μέσα σε μια τεσσαρακονταετία των δίδυμων επιστημών λαογραφίας-ανθρωπολογίας κατά τον Michael Herzfeld, στην Ελλάδα, αφετέρου οι εγγενείς δυσκολίες τους. Οι επιστήμες λαογραφία και κοινωνική ανθρωπολογία δεν είναι ουσιαστικ...

Στο συλλογικό αυτό τόμο περιλαμβάνονται ανθρωπολογικές και κοινωνιολογικές μελέτες που αναζητούν τις παραμέτρους και τις συνθήκες καταγραφής της "μοίρας" των γυναικών σήμερα σε μουσουλμανικές χώρες της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής και της Κεντρικής Ασίας. Οι αναλύσεις των εθνογραφικών περιπτώσεων που παρουσιάζονται εδώ και στρέφονται γύρω από την κατασκευή του έμφυλου εαυτού, τη χρήση της σεξουαλικότητας, τις πολιτικές της θρησκείας και του κράτους, τη διάρθρωση των κοινωνικών σχέσεων σε τοπικό και υπερτοπικό επίπεδο, ανοίγουν το δρόμο για τη διαμόρφωση εν...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί µια κριτική παρουσίαση της zar tumbura, µιας πνευµατοληπτικής λατρείας στο Σουδάν, που εξασκείται κυρίως από µαύρους Αφρικανούς απογόνους δούλων. Παρακολουθώντας τους ιστορικούς µετασχηµατισµούς της tumbura σ’ ένα περιβάλλον που κυριαρχείται από αραβο-ισλαµικές εκδοχές της σουδανικής ταυτότητας, το βιβλίο καταδεικνύει πώς η συµµετοχή στη λατρεία εκ µέρους των κοινωνικά υποδεέστερων πιστών τούς επιτρέπει να συγκροτήσουν µια θετική ταυτότητα ως "αληθινοί" µουσουλµάνοι και "πραγµατικοί" κάτοχοι του Σουδάν. Μέσα από περίπλοκες τελετές, εκστατικούς χορούς...

Το βιβλίο αυτό είναι η προσπάθεια ενός ανθρωπολόγου να ανιχνεύσει, με βάση τα εμπειρικά δεδομένα της επιτόπιας έρευνας, τους τρόπους με τους οποίους εμείς οι άνθρωποι αναπαράγουμε, έστω και ασυνείδητα, τις συνθήκες που μας καταπιέζουν. Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο οι Έλληνες θα ’πρεπε να θεωρούν ότι το κριτήριο της "ευρωπαϊκότητας" αποτελεί αναγκαία και αποκλειστική βάση για την αξιολόγηση του δικού τους πολιτισμού. Αν δεν πιστεύουμε ότι είναι το αναπόφευκτο πεπρωμένο των μικρότερων λαών να δέχονται χωρίς διαμαρτυρία την υποβάθμισή τους και την περιφρόνησή τους...

Το βιβλίο αυτό είναι μια εισαγωγή στην ανθρωπολογική σκέψη: στην ιστορία, τις θεματικές της αλλά κυρίως στην συμβολή της στην προσέγγιση των διαφόρων κοινωνιών, (όχι μόνο των "παραδοσιακών" αλλά ακόμα και της σύγχρονης "μεταμοντέρνας" κοινωνίας). Πιστεύεται γενικά, ότι η Ανθρωπολογία είναι η "επιστήμη των πρωτόγονων" (ή "παραδοσιακών") κοινωνιών. Αυτό οφείλεται στο ότι η κυρίαρχη επιστημονική γνώση έθεσε το κέντρο βάρους της μελέτης των κοινωνιών του ανθρώπου, στις "διαφορές" τους και όχι στην ομοιότητά τους (αναγνώρισε δηλαδή μια διαφορά "είδους" ανάμεσα στις δυτικές και...

Πώς θυμούνται οι άνθρωποι τις πόλεις; Πώς αφηγούνται το παρελθόν τους μέσα σ' αυτές και το παρελθόν των ίδιων των πόλεων; Πώς η μνήμη τους παράγει καινούργια νοήματα των πόλεων; Εμπειρίες όπως ο αποκλεισμός και η περιθωριοποίηση ποια σημασία αποκτούν στις αναμνήσεις εκείνων που τις έχουν βιώσει στην καθημερινή τους ζωή; Ποια σχέση έχουν οι ιστορίες που προσφέρουν οι προφορικές μαρτυρίες για τις πόλεις με τις εδραιωμένες δημόσιες εικόνες και βιογραφίες των πόλεων; Σημείο εκκίνησης αυτού του τόμου είναι δύο βασικές παραδοχές. Ότι η συνάντηση ανάμεσα στη μελέτη του αστικού...

Η γέννηση, η εφηβεία, η μύηση, ο αρραβώνας, ο γάμος, ο θάνατος και άλλες ατομικές ή ομαδικές μεταβάσεις και αλλαγές στη ζωή των ανθρώπων, όπως ο ενθρονισμός, η μετεγκατάσταση, αλλά και οι αλλαγές των εποχών, του έτους συνοδεύονται από συγκεκριμένες τελετουργίες. Ο Arnold van Gennep πρώτος επισήμανε ότι οι τελετουργίες αυτές, αν και διαφέρουν στις λεπτομέρειές τους από πολιτισμό σε πολιτισμό, είναι οικουμενικές και υπακούουν στο ίδιο τριαδικό συντακτικό σχήμα: αποχωρισμός, μεθοριακότητα και ενσωμάτωση. Ο van Gennep αναλύει και συγκρίνει τον τρόπο με τον οποίο οι τελετουργίες...

Ένα βιβλίο για τη ζωή στο σύνορο: για την 'Επιτηρούμενη Ζώνη' -το ζοφερό και συστηματικά αποσιωπημένο καθεστώς επιτήρησης που εφαρμόστηκε κατά μήκος των προς βορρά συνόρων της ελληνικής επικράτειας από το 1936 μέχρι τη Μεταπολίτευση. Συγχρόνως, ένα βιβλίο για τη μουσική, το τραγούδι, το χορό στην Ανατολική και Κεντρική Μακεδονία και για τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στις πολιτισμικές πρακτικές και τη διαμόρφωση της υποκειμενικότητας στο πλαίσιο του εθνικού κράτους. Τελικά, μια μουσική εθνογραφία των σλαβόφωνων «ντόπιων» της περιοχής της Δράμας και των Σερρών, που αντ...

Στο βιβλίο ανθολογούνται τρία κείμενα εθνογράφων της Παπούα Νέα Γουϊνέας για τη γλώσσα, την ποιητική και τις επιτελέσεις της μουσικής και του τραγουδιού σε τρεις πολιτισμούς, του Ουμέντα, τους Καλούλι και τους Φόι. [...] Το κύριο θέμα που εξετάζεται στα τρία κείμενα είναι ο ηχητικός συμβολισμός στη γλώσσα, την ποίηση και τη μουσική. Το ευρύτερο πλαίσιο είναι το περιβάλλον του τροπικού δάσους, ως ιδιαίτερο σύμπλεγμα φυσικών και πολιτισμικών χαρακτηριστικών, τα οποία διαμορφώνουν αλλά και διαμορφώνονται από τις σχέσεις των τοπικών πολιτισμών με τον ήχο και τις αισθήσεις, ειδ...

Στο βιβλίο αυτό περιλαμβάνονται τρία λαογραφικά μελετήματα του συγγραφέα-πανεπιστημιακού καθηγητή, που σχετίζονται με τη Νομική Επιστήμη. Τα μελετήματα αυτά, κατά τον χρόνο της πρώτης δημοσίευσής τους, είχαν ευμενή υποδοχή από λαογράφους και νομικούς, με αποτέλεσμα να δεχθούν επαινετικές κρίσεις και πολλές βιβλιογραφικές αναφορές. Για τους παραπάνω λόγους, κρίθηκε σκόπιμο να δημοσιευθούν εδώ συγκεντρωτικά, για να είναι περισσότερο προσιτά σε αναγνώστες και σχετικούς ερευνητές. Με τη συγκεντρωτική αυτή αναδημοσίευση αποδεικνύεται ευκολότερα και η σχέση του Λαϊκού Πολιτισμού...

Τα Ψαρά, μικρό νησί του βορειοανατολικού Αιγαίου, αποτελεί το κέντρο αυτής της μελέτης που βασίζεται σε έναν συνδυασμό αρχειακής έρευνας και επιτόπιας βιωματικής παρατήρησης. Μέσα από τη μελέτη πηγών που συνδέονται με την περιουσία και τη διάθεσή της στις δύο σημαντικότερες στιγμές του ανθρώπινου βίου, τον γάμο και τον θάνατο, επιχειρήθηκε να καταστεί ορατή και εύληπτη η δομή της κοινωνίας των Ψαρών και να καταδειχτεί ο τρόπος με τον οποίο αναπαράγεται και διατηρείται τόσο το υλικό όσο και το άυλο κεφάλαιο μιας οικογένειας μέσα από τις διάφορες στρατηγικές μεταβίβασης περιο...

Η μεταναστευτική κίνηση των αλβανικών οικογενειών στην Ελλάδα, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, συνέπεσε με την ανάπτυξη των τεχνολογιών επικοινωνίας και την εμπορευματοποίηση των επιχειρήσεων επικοινωνίας παγκόσμια. Ταυτόχρονα στην Ελλάδα παρατηρείται υπερπροσφορά τηλεοπτικών δικτύων και αθρόα κατανάλωση προϊόντων επικοινωνίας. Σε αυτά τα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα, η εθνογραφία κοινού, στην οποία βασίζεται αυτό το βιβλίο, επικεντρώνεται στην καταγραφή της καθημερινής κατανάλωσης προϊόντων επικοινωνίας από τους αλβανούς μαθητές και τις αλβανές μαθ...

Η "Τελευταία Λέξη" µιλά για την ιστορική κατάσταση των πολιτισµικών περιφερειών, ιδωµένη µέσα από την ιδιαίτερη οπτική της Μέσα Μάνης... Παρακολουθεί την πολιτισµική απόκριση των γυναικών στον ιστορικό κατακερµατισµό, καθώς συνυφαίνουν πολύµορφες κοινωνικές πρακτικές: το ονείρεµα, τον αυτοσχεδιασµό µοιρολογιών, τη φροντίδα και καλλιέργεια ελαιοδένδρων, την ταφή και εκταφή νεκρών και την ιστορική εγγραφή συναισθηµάτων και αισθήσεων πάνω σε ένα τοπίο προσώπων, πραγµάτων και τόπων. Αυτές οι πρακτικές συνθέτουν την ποιητική (poetics) της περιφέρειας. Εδώ η ποιητική επικοινων...