Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Έντμουντ Χούσερλ είναι από τους κορυφαίους διανοητές των αρχών του 20ού αιώνα. Η επίδραση του έργου του στους ευρωπαίους φιλοσόφους από τον Χάιντεγκερ ως τον Ντεριντά, υπήρξε καθοριστική. Το βιβλίο του Νταν Ζαχάβη εισάγει τον αναγνώστη στις ρηξικέλευθες ιδέες, τις βασικές έννοιες και την κύρια επιχειρηματολογία με την οποία ο Χούρσελ θεμελίωσε ένα από τα σπουδαιότερα φιλοσοφικά κινήματα της σύγχρονης εποχής: τη φαινομενολογία.

"Εκείνο το απόγευμα δοκίμασα την πρώτη παράγραφο του "Sein und Zeit" ("Είναι και Χρόνος"). Δεν κατάφερα να συλλάβω ούτε καν την πιο σύντομη, την εκ πρώτης όψεως πιο στρωτή πρόταση. Ο στρόβιλος όμως γύριζε, η ανεξάρτητη νύξη ενός κόσμου που το βάθος του ήταν για μένα νέο. Ορκίστηκα να προσπαθήσω ξανά και ξανά." Με αυτόν τον τρόπο ο George Steiner περιγράφει την πρώτη του συνάντηση με τον φιλοσοφικό ογκόλιθο που ονομάζεται Χάιντεγκερ, κατά την περίοδο που, νεαρός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, παρακολουθούσε το σεμινάριο του Leo Strauss, στις αρχές της δεκαετίας το...

Πρέπει κανείς να φέρει στον νου του ξεκάθαρα τη συγκεκριµένη χρονική στιγµή. Το χειρόγραφο εκπονήθηκε στο τέλος του φθινοπώρου του 1922, χάρη στο αίτηµα που απηύθυνε προς τον Χάιντεγκερ ο Πάουλ Νάτορπ από το Μαρβούργο, µε το οποίο του ζητούσε να καταθέσει ένα υπόµνηµα σχετικά µε το πού βρίσκονταν οι φαινοµενολογικές ερµηνείες στον Αριστοτέλη, πάνω στις οποίες εργαζόταν τότε. Στην πραγµατικότητα, το χειρόγραφο αποτέλεσε την αφορµή για την πρόσκληση προς τον Χάιντεγκερ να αναλάβει καθηγητική έδρα στο Μαρβούργο, µια πρόσκληση που έλαβε χώρα το καλοκαίρι του 1923. Τότε εγώ βρισ...

"Το αισθάνεσθαι είναι αυτή η ζωτική επικοινωνία με τον κόσμο, η οποία μας τον καθιστά παρόντα ως οικείο τόπο της ζωής μας". "Μάλλον με το έργο τέχνης μπορεί να συγκριθεί το σώμα παρά με το αντικείμενο φυσικής τάξης". "Ο κόσμος δεν είναι εκείνο που σκέφτομαι αλλά εκείνο που ζω, είμαι ανοιχτός στον κόσμο, επικοινωνώ αναμφίβολα μαζί του, αλλά δεν τον κατέχω, είναι ανεξάντλητος". "Το αισθάνεσθαι είναι αυτή η ζωτική επικοινωνία με τον κόσμο, η οποία μας τον καθιστά παρόντα ως οικείο τόπο της ζωής μας. Σ’ εκείνο οφείλουν την πυκνότητά τους το αντιληπτό αντικείμενο και το αντιλ...

Ένα ιστορικό ντοκουμέντο, που φωτίζει πτυχές της φαινομενολογικής φιλοσοφίας, η οποία εξακολουθεί να προσδιορίζει μεγάλο μέρος της σύγχρονης φιλοσοφικής σκέψης. Τα κείμενα που προτείνονται εδώ ως ορισμοί της φαινομενολογίας αναδεικνύουν την εσωτερική ένταση της σχέσης δύο μεγάλων φιλοσόφων του 20ού αιώνα. Ο Husserl, επιχειρώντας να χαρτογραφήσει και να κάνει προσιτή την εσωτερική διαδρομή του στοχασμού του, ενδιαφέρεται να καταδείξει πως η υπερβατολογική φαινομενολογία του υπερβαίνει τις παραδοσιακές οντολογικές και γνωσιολογικές διαμάχες. Ο Heidegger, από την άλλη, δράττετ...

Τα κείμενα του Martin Heidegger που παρουσιάζονται εδώ (από τα μαθήματα του Μαρβούργου του 1925 και του 1928) προσφέρουν στον αναγνώστη μια εξαιρετικά πιστή, προσιτή και βαθιά ερμηνεία της φαινομενολογίας, αναδεικνύοντας παράλληλα την άγνωστη στο ελληνικό κοινό φαινομενολογική διάσταση της φιλοσοφίας του Heidegger. Και τα δύο κείμενα αναλύουν στη διαπλοκή τους τρεις θεμελιώδεις φιλοσοφικές έννοιες, έτσι όπως υιοθετήθηκαν από τη φαινομενολογία: την αποβλεπτικότητα, το a priori και την κατηγορική εποπτεία. Χωρίς να απομακρύνεται από την "ορθόδοξη" φαινομενολογία του δασκάλου...

Φαινομενολόγος αλλά και διαλεκτικός υπαρξιστής αλλά και μαρξιστής, ο συγγραφέας ορίζει την φιλοσοφία ως περιγραφή της αρχικής επαφής μας με τον κόσμο, δηλαδή ως ανάλυση της αντίληψης. Ξεκινώντας από εδώ, όπου δεν έχουν διαχωρισθεί το σώμα και το πνεύμα, κατακτά μια οπτική γωνία υπό την οποία παύουν να χωρίζονται η γλώσσα ως εκφορά και ως νόημα, η οικονομία και η πολιτική, η εμπειρία και η επιστήμη, το φαινόμενο και το ον στην πολιτική στράτευση και την πολιτική εξουσία. Στη συλλογή φιλοσοφικών δοκιμίων "Σημεία" δοκιμάζει το θεωρητικό αυτό εργαλείο σε διάφορα πεδία: ζωγραφι...

[...] Η "Φαινομενολογία της αντίληψης" εκδόθηκε το 1945 και είναι το δεύτερο έργο του Μερλώ - Ποντύ. Το κείμενο που παρουσιάζουμε είναι το προοίμιο του έργου αυτού, κατά τη γνώμη μας σημαντικό και αυτοτελές καθ' αυτό. Οι εκδότες θεώρησαν σκόπιμο να προτάξουν ένα κείμενο του Μωρίς Μπλανσό, φίλου του Μερλώ - Ποντύ και σημαντικού στοχαστή, που μέσα από μια "ποιητική γραφή" προσεγγίζει το αληθινό πρόσωπο του Μερλώ - Ποντύ. [...] (από το σημείωμα του μεταφραστή)

Περί ερμηνείας Ο πλέον κατάλληλος τρόπος για να δώσω μια ιδέα των προβλημάτων, τα οποία με απασχόλησαν τα τελευταία τριάντα χρόνια, και της παράδοσης στην οποία ανήκει ο τρόπος με τον οποίο χειρίζομαι τα προβλήματα αυτά είναι, πιστεύω, να ξεκινήσω από την τρέχουσα εργασία μου σχετικά με τη λειτουργία της αφήγησης και από κει και πέρα να δείξω τη σχέση ανάμεσα σ' αυτή τη σπουδή μου και στις προγενέστερες εργασίες μου σχετικά με τη μεταφορά, την ψυχανάλυση, τον συμβολισμό και άλλα συναφή προβλήματα, προκειμένου, τελικά, να ξαναγυρίσω από τις μερικές αυτές διερευνήσεις στις...

Ο φιλοσοφικός στοχασμός των "Παρατηρήσεων πάνω στα χρώματα" αναπτύσσεται στη διασταύρωση γραμματικής και φαινομενολογίας. Και πρόκειται πραγματικά για έναν πλούσιο στοχασμό: αγγίζει ευθέως το περιβόητο ζήτημα της διαπλοκής του διαθέσιμου χρωματικού λεξιλογίου και του χρωματικού ρεπερτορίου που είναι ικανός να δει κανείς (με πολλά σχόλια πάνω στο πώς η αχρωματοψία μπορεί να σταθεί ως ένα εναλλακτικό ρεπερτόριο αντίληψης των έγχρωμων αντικειμένων)· συγχρόνως προκαλεί τη φαντασία ζητώντας μας να συλλάβουμε τι θα μπορούσε να μετρήσει, για παράδειγμα, ως «διαφανές λευκό» (π.χ. έ...

Η μελέτη αυτή παρουσιάζει με τρόπο διαυγή και περιεκτικό τα βασικά μοτίβα της ερμηνευτικής φαινομενολογίας του σύγχρονου Γερμανού φιλοσόφου Μάρτιν Χάιντεγκερ όπως αυτά θεματοποιούνται στο έργο του "Είναι και Χρόνος", ένα από τα σημαντικότερα φιλοσοφικά κείμενα του εικοστού αιώνα. Η Γαλλίδα φαινομενολόγος Φρανσουάζ Νταστύρ παρουσιάζει κριτικά τα κύρια ερωτήματα που απασχολούν το Γερμανό φιλόσοφο: Πώς η δυτική φιλοσοφική παράδοση κατανοεί το Είναι των όντων καθώς και τη σχέση Είναι και χρόνου; Ποιος ο τρόπος με τον οποίο η σύγχρονη φαινομενολογία, και συγκεκριμένα ο Χάιντε...

Στην ανά χείρας μελέτη, το κρίσιμο ζήτημα του τρόπου με τον οποίο η σύγχρονη φαινομενολογία μέσω τεσσάρων μειζόνων εκπροσώπων της αναφέρεται στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία δεν ακολουθεί τη λογική της γραμμικής ανάπτυξης φιλοσοφικών θέσεων, στο μέτρο που προκρίνει την ευθεία αναμέτρηση με την ελληνική εννοιακότητα στα πεδία της οντολογίας, της ηθικής και της πολιτικής. Γιατί, όμως, οι έννοιες προτίθενται των φιλοσοφημάτων και λειτουργούν γεφυρωτικά τόσο με την ελληνική κληρονομιά όσο και με τη σύγχρονη φαινομενολογική φιλοσοφία στις διάφορες εκδοχές της; H άσκηση της φαινο...

Ο αναγκαίος δρόμος που οδηγεί προς μια γνώση απόλυτα θεμελιωμένη ή, πράγμα που είναι το ίδιο, προς μια φιλοσοφική γνώση, είναι αυτός μιας καθολικής αυτο-γνωσίας, καταρχάς μιας αυτογνωσίας της μονάδας και στη συνέχεια της κοινότητας των μονάδων. Μπορούμε επίσης να πούμε: μια ριζική και καθολική περαιτέρω συνέχιση των καρτεσιανών στοχασμών ή, πράγμα που είναι το ίδιο, μια καθολική αυτογνωσία είναι η ίδια η φιλοσοφία και περιλαμβάνει κάθε υπεύθυνη για τον εαυτό της γνήσια επιστήμη.

Περιεχόμενα: 1. Είναι και φαίνεσθαι 2. Ο κόσμος των σημασιών 3. Αυτονομία και θέσμιση

Tο 1927, έτος κατά το οποίο δημοσιεύεται το "Eίναι και Xρόνος", ο Mάρτιν Xάιντεγγερ δίνει μια δημόσια διάλεξη με θέμα τη σχέση της θεολογίας προς τη φιλοσοφία. Aυτή η διάλεξη αποτελεί το επίκεντρο της παρούσας μελέτης σε μια βήμα προς βήμα εμβάθυνση στα νοήματά της. O Γερμανός στοχαστής αναδεικνύεται εδώ ανατόμος αυτού που ο ίδιος χαρακτήρισε οντο-θεολογία, και μάλιστα με το νόημα ότι αναλαμβάνει ως οντολόγος να προδιαγράψει στη θεολογική επιστήμη τον βασικό χαρακτήρα της, το αντικείμενό της, τους κλάδους της και την ενδεδειγμένη σχέση της προς άλλες επιστήμες.

Οι "Λογικές έρευνες" (1900-1901) του Χούσερλ άνοιξαν ένα δρόμο προς τον οποίο, όπως γνωρίζουμε, ετράπη σύνολη η φαινομενολογία. Ίσαμε την 4η έκδοση (1928), δεν παρατηρείται καμιά θεμελιώδης μετατόπιση, καμιά αποφασιστική ανασκευή. Βέβαια έχουμε αναθεωρήσεις και μια ρωμαλέα προσπάθεια επεξήγησης: "Ιδέες...Ι" και "Τυπική λογική και υπερβατική λογική". Σε αυτές τις πραγματείες εκδιπλώνονται χωρίς διακοπή οι έννοιες του αναφορικού ή νοηματικού νοήματος, η διαφορά ανάμεσα στις δύο διαστρώσεις της αναλυτικής με την ισχύουσα έννοια (καθαρή μορφολογία των κρίσεων και λογική του συμ...