Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο φιλοσοφικός στοχασμός των "Παρατηρήσεων πάνω στα χρώματα" αναπτύσσεται στη διασταύρωση γραμματικής και φαινομενολογίας. Και πρόκειται πραγματικά για έναν πλούσιο στοχασμό: αγγίζει ευθέως το περιβόητο ζήτημα της διαπλοκής του διαθέσιμου χρωματικού λεξιλογίου και του χρωματικού ρεπερτορίου που είναι ικανός να δει κανείς (με πολλά σχόλια πάνω στο πώς η αχρωματοψία μπορεί να σταθεί ως ένα εναλλακτικό ρεπερτόριο αντίληψης των έγχρωμων αντικειμένων)· συγχρόνως προκαλεί τη φαντασία ζητώντας μας να συλλάβουμε τι θα μπορούσε να μετρήσει, για παράδειγμα, ως «διαφανές λευκό» (π.χ. έ...

Στις αρχές του εικοστού αιώνα, ο Έντμουντ Χούσερλ εγκαθιδρύει ένα από τα μεγαλύτερα ρεύματα της σύγχρονης φιλοσοφίας, τη Φαινομενολογία. Εντός της φαινομενολογικής παράδοσης, με την πιο στενή ή και με ευρύτερη έννοια, κινήθηκαν έκτοτε εξαιρετικά σημαντικοί φιλόσοφοι, όπως ο Μαξ Σέλερ, ο Μάρτιν Χάιντεγκερ, ο Μωρίς Μερλώ-Ποντύ, ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ, η Χάνα Άρεντ, ο Εμμανουέλ Λεβινάς. Χωρίς αμφιβολία, η ορθή κατανόηση του ξεχωριστού χαρακτήρα και της συνεισφοράς αυτού του σπουδαίου φιλοσοφικού ρεύματος, απαιτεί την αποσαφήνιση των θεμελίων της φαινομενολογικής μεθοδολογίας και στάσ...

Στην ανά χείρας μελέτη, το κρίσιμο ζήτημα του τρόπου με τον οποίο η σύγχρονη φαινομενολογία μέσω τεσσάρων μειζόνων εκπροσώπων της αναφέρεται στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία δεν ακολουθεί τη λογική της γραμμικής ανάπτυξης φιλοσοφικών θέσεων, στο μέτρο που προκρίνει την ευθεία αναμέτρηση με την ελληνική εννοιακότητα στα πεδία της οντολογίας, της ηθικής και της πολιτικής. Γιατί, όμως, οι έννοιες προτίθενται των φιλοσοφημάτων και λειτουργούν γεφυρωτικά τόσο με την ελληνική κληρονομιά όσο και με τη σύγχρονη φαινομενολογική φιλοσοφία στις διάφορες εκδοχές της; H άσκηση της φαινο...

Περιεχόμενα: 1. Είναι και φαίνεσθαι 2. Ο κόσμος των σημασιών 3. Αυτονομία και θέσμιση

"Το αισθάνεσθαι είναι αυτή η ζωτική επικοινωνία με τον κόσμο, η οποία μας τον καθιστά παρόντα ως οικείο τόπο της ζωής μας". "Μάλλον με το έργο τέχνης μπορεί να συγκριθεί το σώμα παρά με το αντικείμενο φυσικής τάξης". "Ο κόσμος δεν είναι εκείνο που σκέφτομαι αλλά εκείνο που ζω, είμαι ανοιχτός στον κόσμο, επικοινωνώ αναμφίβολα μαζί του, αλλά δεν τον κατέχω, είναι ανεξάντλητος". "Το αισθάνεσθαι είναι αυτή η ζωτική επικοινωνία με τον κόσμο, η οποία μας τον καθιστά παρόντα ως οικείο τόπο της ζωής μας. Σ’ εκείνο οφείλουν την πυκνότητά τους το αντιληπτό αντικείμενο και το αντιλ...

Στο κείμενο του Jacques Derrida, διαπιστώνεται μια θετικότερη αντιμετώπιση ολόκληρου του έργου του Husserl. Εδώ, συνοψίζονται οι μέχρι τότε αποτιμήσεις του Derrida της χουσερλιανής φαινομενολογίας, αναγνωρίζοντας τις δυσκολίες που αντιμετώπισε ο Husserl οι οποίες ανάγονται στην υπερβατολογική υποκειμενικότητα. Το κείμενο διαρθρώνεται γύρω από την προϊστορία της φαινομενολογίας, την εποχή και τη στατική συγκρότηση και τη γενετική φαινομενολογία. Ο Derrida ξετυλίγει τη διαδρομή της χουσερλιανής φαινομενολογίας στο πλαίσιο των θεωριών που αντιμετώπισε ο Husserl, από τον θετικι...

Στόχος μας είναι η ερμηνεία της οντολογίας του κορυφαίου Γάλλου φαινομενολόγου M.Merleau-Ponty (1908-1961). Με αφετηρία την έννοια της 'Μορφής' (Gestalt) οδεύουμε προς την τελική θέση του Ποντύ περί 'Ολισμού' στο "Le Visible et l'invisible". Η ερμηνεία της οντολογικής έννοιας της Μορφής, ως σχέσης φιγούρα-φόντο στοιχειώνει την πρώιμη οντολογία του φιλοσόφου (Structure du comportement.) Το φόντο είναι το βάθος επί του οποίου η φιγούρα αναδύεται. Το ερώτημα για το Είναι διαποτίζει εξ αρχής την φιλοσοφία του Ποντύ. Μέσω περαιτέρω της έννοιας του 'ιδίου σώματος' (Ph?nom?nolo...

Το έργο του Μarion δεν είναι απλώς και μόνο μία ιστορική περιγραφή της φαινομενολογικής σκέψης του Husserl και του Heidegger, αλλά συγχρόνως, και κυρίως, μία κριτική της προσέγγισής τους. Σύμφωνα με τον Μarion, o Husserl και ο Heidegger προχωρούν στην αναγωγή του φαινομένου μέσα στα όρια που υπαγορεύονται από ένα κυρίαρχο υποκείμενο, και για λογαριασμό του. Ο Μarion δεν θα διστάσει να συμπεράνει ότι ο Husserl και ο Heidegger αποτυγχάνουν και οι δύο στην προσπάθειά τους να αναπτύξουν μία φαινομενολογία που θα ανταποκρίνεται στον βασικό χουσσερλιανό στόχο, την επιστροφή "σ...

Homo Aestheticus ή το ερώτημα της τέχνης σήμερα. Αρχίζοντας από τις απαρχές της νεότερης Αισθητικής, το 17ο αιώνα, το βιβλίο αυτό επιχειρεί να διαγράψει την πορεία της αισθητικής σκέψης μέχρι τη μετανεωτερικότητα. Μεγάλοι του σταθμοί θα είναι καταρχάς η προκαντιανή σκέψη, αλλά και ο ίδιος ο Kant με κυρίαρχο το ερώτημα κατά πόσον είναι δυνατή μια οποιαδήποτε αισθητική λογομαχία. Ο Hegel και η επιστροφή στο απόλυτο, ή η μετατροπή της τέχνης σε "τέχνη εξόδου από την τέχνη" και επιστροφής στη θρησκεία. Και, βέβαια, ο Nietzsche και η κατάλυση της τέχνης με τη στενή έννοια προς ό...

Πρέπει κανείς να φέρει στον νου του ξεκάθαρα τη συγκεκριµένη χρονική στιγµή. Το χειρόγραφο εκπονήθηκε στο τέλος του φθινοπώρου του 1922, χάρη στο αίτηµα που απηύθυνε προς τον Χάιντεγκερ ο Πάουλ Νάτορπ από το Μαρβούργο, µε το οποίο του ζητούσε να καταθέσει ένα υπόµνηµα σχετικά µε το πού βρίσκονταν οι φαινοµενολογικές ερµηνείες στον Αριστοτέλη, πάνω στις οποίες εργαζόταν τότε. Στην πραγµατικότητα, το χειρόγραφο αποτέλεσε την αφορµή για την πρόσκληση προς τον Χάιντεγκερ να αναλάβει καθηγητική έδρα στο Μαρβούργο, µια πρόσκληση που έλαβε χώρα το καλοκαίρι του 1923. Τότε εγώ βρισ...

"Κάθε ουσιαστικό πρόβλημα της φιλοσοφίας παραμένει αναγκαίως ανεπίκαιρο. Και τούτο, όχι επειδή η φιλοσοφία βρίσκεται πολύ πιο μπροστά από το εκάστοτε παρόν της, ή επειδή συνδέει το παρόν μ' αυτό που αυτή ήταν πριν, με αυτό που ήταν εξαρχής. Η φιλοσοφία παραμένει πάντοτε μια γνώση, που όχι μόνο δεν αφήνεται να γίνει επίκαιρη, αλλά, αντίθετα, επιβάλλει το μέτρο της πάνω στην εποχή της" (Μ. Χάιντεγκερ). Αν και θεμελιωδώς "ανεπίκαιρη", η σύγχρονη φιλοσοφία μάς προσφέρει μια πρωτότυπη και διεισδυτική ματιά στον τεχνολογικό βιόκοσμο που μας περιβάλλει και στον οποίο ανήκουμε. Ειδ...

Ο Έντμουντ Χούσερλ είναι από τους κορυφαίους διανοητές των αρχών του 20ού αιώνα. Η επίδραση του έργου του στους ευρωπαίους φιλοσόφους από τον Χάιντεγκερ ως τον Ντεριντά, υπήρξε καθοριστική. Το βιβλίο του Νταν Ζαχάβη εισάγει τον αναγνώστη στις ρηξικέλευθες ιδέες, τις βασικές έννοιες και την κύρια επιχειρηματολογία με την οποία ο Χούρσελ θεμελίωσε ένα από τα σπουδαιότερα φιλοσοφικά κινήματα της σύγχρονης εποχής: τη φαινομενολογία.

"Εκείνο το απόγευμα δοκίμασα την πρώτη παράγραφο του "Sein und Zeit" ("Είναι και Χρόνος"). Δεν κατάφερα να συλλάβω ούτε καν την πιο σύντομη, την εκ πρώτης όψεως πιο στρωτή πρόταση. Ο στρόβιλος όμως γύριζε, η ανεξάρτητη νύξη ενός κόσμου που το βάθος του ήταν για μένα νέο. Ορκίστηκα να προσπαθήσω ξανά και ξανά." Με αυτόν τον τρόπο ο George Steiner περιγράφει την πρώτη του συνάντηση με τον φιλοσοφικό ογκόλιθο που ονομάζεται Χάιντεγκερ, κατά την περίοδο που, νεαρός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, παρακολουθούσε το σεμινάριο του Leo Strauss, στις αρχές της δεκαετίας το...

Η μελέτη αυτή παρουσιάζει με τρόπο διαυγή και περιεκτικό τα βασικά μοτίβα της ερμηνευτικής φαινομενολογίας του σύγχρονου Γερμανού φιλοσόφου Μάρτιν Χάιντεγκερ όπως αυτά θεματοποιούνται στο έργο του "Είναι και Χρόνος", ένα από τα σημαντικότερα φιλοσοφικά κείμενα του εικοστού αιώνα. Η Γαλλίδα φαινομενολόγος Φρανσουάζ Νταστύρ παρουσιάζει κριτικά τα κύρια ερωτήματα που απασχολούν το Γερμανό φιλόσοφο: Πώς η δυτική φιλοσοφική παράδοση κατανοεί το Είναι των όντων καθώς και τη σχέση Είναι και χρόνου; Ποιος ο τρόπος με τον οποίο η σύγχρονη φαινομενολογία, και συγκεκριμένα ο Χάιντε...

Περί ερμηνείας Ο πλέον κατάλληλος τρόπος για να δώσω μια ιδέα των προβλημάτων, τα οποία με απασχόλησαν τα τελευταία τριάντα χρόνια, και της παράδοσης στην οποία ανήκει ο τρόπος με τον οποίο χειρίζομαι τα προβλήματα αυτά είναι, πιστεύω, να ξεκινήσω από την τρέχουσα εργασία μου σχετικά με τη λειτουργία της αφήγησης και από κει και πέρα να δείξω τη σχέση ανάμεσα σ' αυτή τη σπουδή μου και στις προγενέστερες εργασίες μου σχετικά με τη μεταφορά, την ψυχανάλυση, τον συμβολισμό και άλλα συναφή προβλήματα, προκειμένου, τελικά, να ξαναγυρίσω από τις μερικές αυτές διερευνήσεις στις...

[...] Η "Φαινομενολογία της αντίληψης" εκδόθηκε το 1945 και είναι το δεύτερο έργο του Μερλώ - Ποντύ. Το κείμενο που παρουσιάζουμε είναι το προοίμιο του έργου αυτού, κατά τη γνώμη μας σημαντικό και αυτοτελές καθ' αυτό. Οι εκδότες θεώρησαν σκόπιμο να προτάξουν ένα κείμενο του Μωρίς Μπλανσό, φίλου του Μερλώ - Ποντύ και σημαντικού στοχαστή, που μέσα από μια "ποιητική γραφή" προσεγγίζει το αληθινό πρόσωπο του Μερλώ - Ποντύ. [...] (από το σημείωμα του μεταφραστή)

Tο 1927, έτος κατά το οποίο δημοσιεύεται το "Eίναι και Xρόνος", ο Mάρτιν Xάιντεγγερ δίνει μια δημόσια διάλεξη με θέμα τη σχέση της θεολογίας προς τη φιλοσοφία. Aυτή η διάλεξη αποτελεί το επίκεντρο της παρούσας μελέτης σε μια βήμα προς βήμα εμβάθυνση στα νοήματά της. O Γερμανός στοχαστής αναδεικνύεται εδώ ανατόμος αυτού που ο ίδιος χαρακτήρισε οντο-θεολογία, και μάλιστα με το νόημα ότι αναλαμβάνει ως οντολόγος να προδιαγράψει στη θεολογική επιστήμη τον βασικό χαρακτήρα της, το αντικείμενό της, τους κλάδους της και την ενδεδειγμένη σχέση της προς άλλες επιστήμες.