Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Σ' ένα κείμενο που σημάδεψε τη φιλοσοφία του αιώνα μας, ο ιδρυτής της φαινομενολογίας εξετάζει τη νεότερη εμπειριστική παράδοση (Λοκ, Μπέρκλεϋ, Χιουμ) και ασκεί την περίφημη πια κριτική του εναντίον του ψυχολογισμού διερευνώντας τα κεντρικά προβλήματα κάθε γνωσιοθεωρίας: Πώς εισχωρεί ο αντικειμενικός κόσμος στη συνείδηση; Πώς συνειδητοποιεί το υποκείμενο πράγματα και νοήματα; Πώς σχηματίζονται οι γενικές έννοιες και τι είναι η αφαίρεση; Στην έκδοση αυτή το κείμενο του Χούσσερλ παρουσιάζεται με μια εισαγωγή που κατατοπίζει για τη γένεσή του και για τη θέση του μέσα στο σύνολ...

Η επιλογή της παρουσίασης των δύο κειμένων του Μερλώ-Ποντύ που περιλαμβάνονται στον μικρό αυτό τόμο, πέρα του ότι μας δίνει τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε τον τρόπο με τον οποίο ο Γάλλος φιλόσοφος αντιλαμβάνεται το έργο τέχνης, την αισθητική στάση και τη σημασία της καλλιτεχνικής δημιουργίας, μας επιτρέπει επίσης να ακολουθήσουμε τα ίχνη της πορείας της σκέψης του από την εποχή της "Φαινομενολογίας της αντίληψης" (1945) μέχρι την προβληματική του "Ορατού και του αόρατου" (έργου που την ολοκλήρωσή του εμπόδισε ο πρόωρος θάνατος του φιλοσόφου) το 1961. Την εξέλιξη και τις εν...

Οι "Λογικές έρευνες" (1900-1901) του Χούσερλ άνοιξαν ένα δρόμο προς τον οποίο, όπως γνωρίζουμε, ετράπη σύνολη η φαινομενολογία. Ίσαμε την 4η έκδοση (1928), δεν παρατηρείται καμιά θεμελιώδης μετατόπιση, καμιά αποφασιστική ανασκευή. Βέβαια έχουμε αναθεωρήσεις και μια ρωμαλέα προσπάθεια επεξήγησης: "Ιδέες...Ι" και "Τυπική λογική και υπερβατική λογική". Σε αυτές τις πραγματείες εκδιπλώνονται χωρίς διακοπή οι έννοιες του αναφορικού ή νοηματικού νοήματος, η διαφορά ανάμεσα στις δύο διαστρώσεις της αναλυτικής με την ισχύουσα έννοια (καθαρή μορφολογία των κρίσεων και λογική του συμ...

Τα κείμενα του Martin Heidegger που παρουσιάζονται εδώ (από τα μαθήματα του Μαρβούργου του 1925 και του 1928) προσφέρουν στον αναγνώστη μια εξαιρετικά πιστή, προσιτή και βαθιά ερμηνεία της φαινομενολογίας, αναδεικνύοντας παράλληλα την άγνωστη στο ελληνικό κοινό φαινομενολογική διάσταση της φιλοσοφίας του Heidegger. Και τα δύο κείμενα αναλύουν στη διαπλοκή τους τρεις θεμελιώδεις φιλοσοφικές έννοιες, έτσι όπως υιοθετήθηκαν από τη φαινομενολογία: την αποβλεπτικότητα, το a priori και την κατηγορική εποπτεία. Χωρίς να απομακρύνεται από την "ορθόδοξη" φαινομενολογία του δασκάλου...

Ο Edmund Husserl χρωστά τη φήμη του όχι μόνο στην περίφημη φαινομενολογική μέθοδο, της οποίας υπήρξε ο ίδιος εμπνευστής και εισηγητής, αλλά κυρίως στην προσπάθειά του για μία ανανέωση και αναθεμελίωση της φιλοσοφικής σκέψης στον 20ό αιώνα. Στην παρούσα πραγματεία Η φιλοσοφία ως αυστηρή επιστήμη, το πρώτο κείμενο που δημοσίευσε ο Χούσσερλ μετά το μνημειώδες έργο του "Λογικές έρευνες", τίθενται τα θεμέλια μίας επαναξιολόγησης της φιλοσοφίας ως αυστηρής επιστήμης με τη βοήθεια της φαινομενολογικής μεθόδου, μέθοδος που έχει σαν αφετηρία της όχι απριορικές κρίσεις αλλά τα ίδια τ...

Ο αναγκαίος δρόμος που οδηγεί προς μια γνώση απόλυτα θεμελιωμένη ή, πράγμα που είναι το ίδιο, προς μια φιλοσοφική γνώση, είναι αυτός μιας καθολικής αυτο-γνωσίας, καταρχάς μιας αυτογνωσίας της μονάδας και στη συνέχεια της κοινότητας των μονάδων. Μπορούμε επίσης να πούμε: μια ριζική και καθολική περαιτέρω συνέχιση των καρτεσιανών στοχασμών ή, πράγμα που είναι το ίδιο, μια καθολική αυτογνωσία είναι η ίδια η φιλοσοφία και περιλαμβάνει κάθε υπεύθυνη για τον εαυτό της γνήσια επιστήμη.

Στην "Προέλευση της γεωμετρίας" ο Χούσερλ, με μέθοδο κυρίως απορητική, διατυπώνει θέσεις που εξακολουθούν να έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη. Προπάντων επιτυγχάνει να διανοίξει σε όλο της το πλάτος τη σχέση ανάμεσα στη γλώσσα, την επιστήμη και την ιστορία: η γλώσσα φωτίζεται ως εγγυητής της ιδεατότητας του νοήματος και φορέας της ιστορικότητας. Αυτή η θεματοποίηση της γλώσσας δεν θα ήταν ωστόσο έγκυρη, εάν δεν παρέπεμπε στον πρακτικό κόσμο της καθημερινότητας και, ταυτοχρόνως, δεν προβαλλόταν στην τελεολογία του Λόγου. Με στόχο να δοθούν κάποιες π...

Φαινομενολόγος αλλά και διαλεκτικός υπαρξιστής αλλά και μαρξιστής, ο συγγραφέας ορίζει την φιλοσοφία ως περιγραφή της αρχικής επαφής μας με τον κόσμο, δηλαδή ως ανάλυση της αντίληψης. Ξεκινώντας από εδώ, όπου δεν έχουν διαχωρισθεί το σώμα και το πνεύμα, κατακτά μια οπτική γωνία υπό την οποία παύουν να χωρίζονται η γλώσσα ως εκφορά και ως νόημα, η οικονομία και η πολιτική, η εμπειρία και η επιστήμη, το φαινόμενο και το ον στην πολιτική στράτευση και την πολιτική εξουσία. Στη συλλογή φιλοσοφικών δοκιμίων "Σημεία" δοκιμάζει το θεωρητικό αυτό εργαλείο σε διάφορα πεδία: ζωγραφι...

Στο βιβλίο αυτό, εκ πρώτης όψεως, έχει κανείς την αίσθηση ότι ο Torrance γράφει για τον πολιτισμό εν γένει, δηλαδή για τη θρησκεία, για την επιστήμη, για τους κοινωνικούς θεσμούς, για τη γλώσσα, για την υλική και ψυχική συνθήκη της ανθρώπινης ύπαρξης ως μια διευρυμένη ανθρωπολογική προσέγγιση. Μια προσεκτικότερη ματιά, όμως, πείθει ότι αντικείμενο του βιβλίου του είναι αυτό που διέπει την ανθρώπινη συνθήκη, αυτό που ο ίδιος ονομάζει "πνευματική αναζήτηση" ή "υπέρβαση". Ειδικότερα, αυτή η αναζήτηση ή υπέρβαση θεμελιώνει και ακυρώνει το πεδίο του θρησκευτικού, το ξεπερνά και...

Ένα ιστορικό ντοκουμέντο, που φωτίζει πτυχές της φαινομενολογικής φιλοσοφίας, η οποία εξακολουθεί να προσδιορίζει μεγάλο μέρος της σύγχρονης φιλοσοφικής σκέψης. Τα κείμενα που προτείνονται εδώ ως ορισμοί της φαινομενολογίας αναδεικνύουν την εσωτερική ένταση της σχέσης δύο μεγάλων φιλοσόφων του 20ού αιώνα. Ο Husserl, επιχειρώντας να χαρτογραφήσει και να κάνει προσιτή την εσωτερική διαδρομή του στοχασμού του, ενδιαφέρεται να καταδείξει πως η υπερβατολογική φαινομενολογία του υπερβαίνει τις παραδοσιακές οντολογικές και γνωσιολογικές διαμάχες. Ο Heidegger, από την άλλη, δράττετ...

Σε αυτή τη μονογραφία ο Πάνος Θεοδώρου επιχειρεί δύο πράγματα. Από τη μια, παρουσιάζει την προσέγγισή του πάνω σε ορισμένα σημεία της φαινομενολογικής σκέψης του Έντμουντ Χούσερλ καθώς και τις απόψεις του για το φαινόμενο του νοητικού πειραματισμού στις επιστήμες και στη Φιλοσοφία. Από την άλλη, εφαρμόζει αυτή την ερμηνεία σε καίρια ζητήματα της φιλοσοφίας της αντίληψης, της φιλοσοφίας της επιστήμης, και της φιλοσοφίας της πράξης. Τα ζητήματα αυτά αντιμετωπίζονται μέσα στην ενιαία προοπτική του ερωτήματος για τη δυνατότητα και το νόημα της συγκρότησης αντικειμενικοτήτων στη...

Tο 1927, έτος κατά το οποίο δημοσιεύεται το "Eίναι και Xρόνος", ο Mάρτιν Xάιντεγγερ δίνει μια δημόσια διάλεξη με θέμα τη σχέση της θεολογίας προς τη φιλοσοφία. Aυτή η διάλεξη αποτελεί το επίκεντρο της παρούσας μελέτης σε μια βήμα προς βήμα εμβάθυνση στα νοήματά της. O Γερμανός στοχαστής αναδεικνύεται εδώ ανατόμος αυτού που ο ίδιος χαρακτήρισε οντο-θεολογία, και μάλιστα με το νόημα ότι αναλαμβάνει ως οντολόγος να προδιαγράψει στη θεολογική επιστήμη τον βασικό χαρακτήρα της, το αντικείμενό της, τους κλάδους της και την ενδεδειγμένη σχέση της προς άλλες επιστήμες.

[...] Η "Φαινομενολογία της αντίληψης" εκδόθηκε το 1945 και είναι το δεύτερο έργο του Μερλώ - Ποντύ. Το κείμενο που παρουσιάζουμε είναι το προοίμιο του έργου αυτού, κατά τη γνώμη μας σημαντικό και αυτοτελές καθ' αυτό. Οι εκδότες θεώρησαν σκόπιμο να προτάξουν ένα κείμενο του Μωρίς Μπλανσό, φίλου του Μερλώ - Ποντύ και σημαντικού στοχαστή, που μέσα από μια "ποιητική γραφή" προσεγγίζει το αληθινό πρόσωπο του Μερλώ - Ποντύ. [...] (από το σημείωμα του μεταφραστή)

Η μελέτη αυτή παρουσιάζει με τρόπο διαυγή και περιεκτικό τα βασικά μοτίβα της ερμηνευτικής φαινομενολογίας του σύγχρονου Γερμανού φιλοσόφου Μάρτιν Χάιντεγκερ όπως αυτά θεματοποιούνται στο έργο του "Είναι και Χρόνος", ένα από τα σημαντικότερα φιλοσοφικά κείμενα του εικοστού αιώνα. Η Γαλλίδα φαινομενολόγος Φρανσουάζ Νταστύρ παρουσιάζει κριτικά τα κύρια ερωτήματα που απασχολούν το Γερμανό φιλόσοφο: Πώς η δυτική φιλοσοφική παράδοση κατανοεί το Είναι των όντων καθώς και τη σχέση Είναι και χρόνου; Ποιος ο τρόπος με τον οποίο η σύγχρονη φαινομενολογία, και συγκεκριμένα ο Χάιντε...

Περί ερμηνείας Ο πλέον κατάλληλος τρόπος για να δώσω μια ιδέα των προβλημάτων, τα οποία με απασχόλησαν τα τελευταία τριάντα χρόνια, και της παράδοσης στην οποία ανήκει ο τρόπος με τον οποίο χειρίζομαι τα προβλήματα αυτά είναι, πιστεύω, να ξεκινήσω από την τρέχουσα εργασία μου σχετικά με τη λειτουργία της αφήγησης και από κει και πέρα να δείξω τη σχέση ανάμεσα σ' αυτή τη σπουδή μου και στις προγενέστερες εργασίες μου σχετικά με τη μεταφορά, την ψυχανάλυση, τον συμβολισμό και άλλα συναφή προβλήματα, προκειμένου, τελικά, να ξαναγυρίσω από τις μερικές αυτές διερευνήσεις στις...

"Εκείνο το απόγευμα δοκίμασα την πρώτη παράγραφο του "Sein und Zeit" ("Είναι και Χρόνος"). Δεν κατάφερα να συλλάβω ούτε καν την πιο σύντομη, την εκ πρώτης όψεως πιο στρωτή πρόταση. Ο στρόβιλος όμως γύριζε, η ανεξάρτητη νύξη ενός κόσμου που το βάθος του ήταν για μένα νέο. Ορκίστηκα να προσπαθήσω ξανά και ξανά." Με αυτόν τον τρόπο ο George Steiner περιγράφει την πρώτη του συνάντηση με τον φιλοσοφικό ογκόλιθο που ονομάζεται Χάιντεγκερ, κατά την περίοδο που, νεαρός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, παρακολουθούσε το σεμινάριο του Leo Strauss, στις αρχές της δεκαετίας το...