Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η "Ηθική" είναι το έργο που συνέγραφε τα τελευταία χρόνια της ζωής του και άφησε ανολοκλήρωτο ο "αναρχικός πρίγκιπας" Πιοτρ Κροπότκιν (1842-1921). Γράφει στα "Απομνημονεύματά" του ο επαναστάτης (τροτσκιστής) Βίκτορ Σερζ: "Τον Φεβρουάριο του 1821 πέθανε στο Ντιμίτροβο ο γηραιός Κροπότκιν. Δεν είχε θελήσει να τον επισκεφθώ, επειδή φοβόμουν μια οδυνηρή συνάντηση. Πίστευε ακόμη ότι οι μπολσεβίκοι είχαν πάρει χρήματα από τους Γερμανούς κτλ. Ξέροντας ότι ζούσε μες στο κρύο και στο σκοτάδι, γράφοντας την "Ηθική" και παίζοντας για ξεκούραση λίγο πιάνο, του είχαμε στείλει, οι φίλοι...

Είναι δυνατόν να δικαιολογηθεί η κανονιστική σχέση ηθικής και πολιτικής; Αν ναι, υπό ποιες προϋποθέσεις και με ποια κριτήρια; Το βιβλίο ξεκινά από αυτό το ερώτημα και αναζητεί τη δυνατότητα δικαιολόγησης των πεποιθήσεων έξω από το πεδίο της απλής και συχνά δογματικής βεβαιότητας. Η έρευνα, κινούμενη στον χώρο της πολιτικής φιλοσοφίας, εξετάζει κριτικά τις θεωρίες τού καντιανής εμπνεύσεως φιλελευθερισμού του John Rawls, του αντιφιλελεύθερου και σχετικιστικού κοινοτισμού του Michael Sandel αλλά και του Alasdair MacIntyre, καθώς και του νεοφιλελευθερισμού του Robert Nozick. Ο...

Αξιοποιώντας την παράδοση του κλασικού βρετανικού φιλελευθερισμού, της οποίας τα προτάγματα παραμένουν ισχυρά, η παρούσα εργασία αποπειράται να συμβάλει στην προβληματική της θέσης ότι οι αξιακές κρίσεις, συμπεριλαμβανομένων και των ηθικών κρίσεων, είναι αναπόφευκτα παρούσες στο οικονομικό επιχείρημα. Έτσι, η υπόθεση της κλασικής οικονομικής κάνει κάτι περισσότερο από το να εξηγεί θέσεις: περιέχει θεωρία για τα αίτια της οικονομικής δράσης. Ο John Locke, o Bernard Mandeville, και ο Adam Smith προσφέρουν στέρεη βάση στην υπόθεση ότι το ηθικό status των οικονομικών συστημάτων...

Το κείμενο που δημοσιεύουμε σήμερα με τον τίτλο "Θεός και κράτος" είναι στην πραγματικότητα απόσπασμα γράμματος ή έκθεσης. Συνταγμένο όπως και τα περισσότερα γραφτά του Μπακούνιν, έχει το ίδιο τεχνικό μειονέκτημα, την έλλειψη αναλογιών. Άλλωστε διακόπτεται ξαφνικά: όλες οι έρευνες μας για να βρούμε το τέλος του χειρογράφου αποδείχτηκαν μάταιες. Ο Μπακούνιν δεν είχε ποτέ τον αναγκαίο χρόνο για να ολοκληρώσει τα έργα που άρχιζε. Προτού τελειώσει το ένα είχαν ήδη αρχίσει άλλα. "Η ίδια μου η ζωή είναι ένα απόσπασμα", συνήθιζε να λέει σ' όσους κριτικάριζαν τα γραφτά του. Πάντως...

"Ένα συμπέρασμα είναι ότι οι αρχές που διέπουν τον ηθικό και πολιτικό μας βίο έχουν εν γένει συζητηθεί με τρόπο που θυμίζει περισσότερο πεδίο μάχης παρά ακαδημαϊκή αίθουσα. (Ή μπορεί το δίδαγμα να είναι ότι οι ακαδημαϊκές αίθουσες είναι στην πραγματικότητα πεδία μάχης). Ένα ακόμη αλληλένδετο συμπέρασμα είναι ότι θα ήταν ίσως σωστό να αντιμετωπίζονται με μια ορισμένη ειρωνεία εκείνοι οι ηθικοί και πολιτικοί φιλόσοφοι των ημερών μας που μας παρουσιάζουν υψιπετή οράματα δικαιοσύνης, ελευθερίας και άλλων εριτίμων αξιών παριστάνοντας τους ψύχραιμους αναλυτές που στέκουν μακριά α...

Το βιβλίο περιέχει αποσπάσματα από τα έργα πέντε στοχαστών που πραγματεύονται δύο κρίσιμα ζητήματα: την πολιτική και το κράτος. Καλύπτοντας το εύρος σχεδόν τριών αιώνων, οι πέντε αυτοί στοχαστές θέτουν ουσιαστικά τα θεμέλια αυτού που σήμερα θεωρείται η άποψη της νεωτερικότητας για το πώς πρέπει να οργανώνεται πολιτικά η κοινή ζωή των ανθρώπων. Εκείνο που κάνει επίκαιρα τα κείμενα αυτά σήμερα, παρ’ όλο που στον 21ο αιώνα φαίνεται πια να έχουν λεχθεί και συμβεί τα πάντα, είναι το ότι φαίνεται να επιστρέφουμε σε μορφές πολιτικής αλλά και αντίληψης για το κράτος που φαντάζουν π...

Ο Carl Schmitt είναι αναμφισβήτητα μία από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της πολιτικής φιλοσοφίας του 20ού αιώνα. Συνήθως οι ερευνητές στέκονται στη συμμετοχή του στο ναζιστικό καθεστώς και υπ' αυτό το πρίσμα σχολιάζουν και ερμηνεύουν τα κείμενα του. Αντίθετα, τα τρία δοκίμια του Γρηγόρη Ανανιάδη αναδεικνύουν όχι μόνο την αξία της θεωρητικής του εργασίας αλλά και την επικαιρότητα των κεντρικών εννοιών του. Ο παρών τόμος αποτελεί μια εξαιρετικά χρήσιμη και πρωτότυπη συνεισφορά στην πολιτική θεωρία τόσο στο ελληνικό όσο και στο διεθνές πλαίσιο. ...Οι έννοιες που με απ...

O R. Dworkin στο έργο του συνυφαίνει τις έννοιες της ελευθερίας και της ισότητας, τις οποίες αντιλαμβάνεται ως συμπληρωματικές πλευρές του ίδιου ιδεώδους, αποστασιοποιούμενος από τον παραδοσιακό φιλελευθερισμό που τις έβλεπε σε ανταγωνιστική βάση. Στο δικό του θεωρητικό σχήμα πρωταρχικό ρόλο κατέχει το ιδεώδες της ισότητας, το οποίο παρέχει το συγκεκριμένο κανονιστικό πρίσμα προσέγγισης της ελευθερίας. O Ronald Dworkin υποστηρίζει δύο θεμελιώδεις ανθρωπιστικές αρχές. Η πρώτη είναι ότι η ευδοκίμηση της ανθρώπινης ζωής έχει το ίδιο βάρος για όλους ενώ η δεύτερη ορίζει ότι ο...

Η ενσωμάτωση των εξισωτικών αξιών σε ένα πολιτικό ιδεώδες θα αποτελούσε σύνθετη αποστολή. Ένα ουσιώδες τμήμα αυτής της αποστολής θα ήταν η εισαγωγή μίας κατάλληλης συνθήκης αποκλεισμού της ευθύνης ως προς την εξειδίκευση εκείνων των αγαθών και των δεινών των οποίων η ίση κατοχή είναι επιθυμητή. Αυτό που φαίνεται κακό δεν είναι ότι οι άνθρωποι θα έπρεπε να είναι άνισοι ως προς τα πλεονεκτήματα ή τα μειονεκτήματα γενικά, αλλά ότι θα έπρεπε να είναι άνισοι στα πλεονεκτήματα ή τα μειονεκτήματα για τα οποία δεν φέρουν ευθύνη. Τότε μόνο πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στα συμφέρο...

Η παρούσα μελέτη έχει ως αφετηρία τη σύγκριση της κοινοβουλευτικής με την άμεση δημοκρατία, με δεδομένη τη θέση του φιλοσόφου υπέρ της άμεσης δημοκρατίας και τη στάση του απέναντι στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες, τις οποίες χαρακτηρίζει ως φιλελεύθερες ολιγαρχίες. Εξετάζεται, κατόπιν, η σημασία του έργου του για τη σύγχρονη πολιτική θεωρία (τον πολιτικό φιλελευθερισμό, τον νεορεπουμπλικανισμό, τον φιλελεύθερο κοινοτισμό, αλλά και τη σύγχρονη επαναστατική θεωρία). Συγκεκριμένα, αναζητείται εάν και πού το καστοριαδικό αίτημα για ελευθερία και αυτονομία του ατόμου κα...

H κατάσταση εξαίρεσης -έννοια που αντλεί την καταγωγή της από την "exceptio" του ρωμαϊκού δικονομικού συστήματος και την οποία ο Αγκάμπεν θεωρεί ταυτόσημη με την "κατάσταση έκτακτης ανάγκης"- έχει αρχίσει σήμερα να μετατρέπεται, και με τη δική μας ανοχή, σε "φυσιολογικό" τρόπο διακυβέρνησης, τρόπο ο οποίος καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τόσο την εξωτερική όσο και την εσωτερική πολιτική των κρατών. Το βιβλίο του κορυφαίου Ιταλού φιλοσόφου διερευνά σε βάθος τις σύνθετες ιστορικές πτυχές του ζητήματος, αναλύει τα αίτια και τις επιπτώσεις του στις σημερινές κοινωνίες και εξετάζει τι...

Η πολιτική θεωρία τον φιλελευθερισμού είχε αποδείξει από τα μισά του 19ου αιώνα ότι η ελευθερία του πολίτη για την οποία έγιναν επαναστάσεις μετατράπηκε στην περίφημη ελευθερία της αγοράς που παράγει ανισότητα και αδικία. Με αυτή την έννοια, όσο ο παραγόμενος πλούτος συσσωρεύεται στον έναν πόλο τόσο μεγεθύνεται η αθλιότητα στον άλλο δημιουργώντας έτσι βαθύ κοινωνικό χάσμα που οδηγεί σε δομική κρίση. Ωστόσο, η εξέλιξη του φιλελευθερισμού οδηγείται στο κράτος ανάπτυξης και πρόνοιας που ξεπερνώντας τις κρίσεις του στις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα μετασχηματίζεται στο ν...

Με το παρόν έργο επιχειρείται η ερμηνεία και η κριτική ανασυγκρότηση της έννοιας του πολιτικού στη φιλοσοφία της Χάνα Άρεντ και του Κορνηλίου Καστοριάδη. Ο συγγραφέας μελετά το ανάπτυγμα της σκέψης των δύο αυτών στοχαστών θέτοντας ως σημείο εκκίνησης τα οντολογικά και ανθρωπολογικά θεμέλια του έργου τους τα οποία και προσδιορίζουν σε σημαντικό βαθμό την πολιτική τους θεώρηση. Υπό το πρίσμα αυτό αποτιμάται η συμβολή τους όχι μόνο στην ανάλυση του πολιτικού φαινομένου αλλά και στον μετασχηματισμό της πολιτικής πραγματικότητας με πρόσημο την ελευθερία.

Η σκέψη του Κορνήλιου Καστοριάδη υπό το πρίσμα της κριτικής στην τυφλή ανάπτυξη, την απεριόριστη επέκταση της παραγωγής και της κατανάλωσης. Ο Καστοριάδης έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος του έργου του στο ερώτημα με ποιο τρόπο μπορεί η κοινότητα να επανοικειοποιηθεί τους θεσμούς της, τη δημιουργική της δύναμη και την αυτονομία της. Η μελέτη του καστοριαδικού έργου είναι σήμερα απαραίτητη, περισσότερο από ποτέ, για την ανάπτυξη μιας θεμελιώδους κριτικής στο καπιταλιστικό σύστημα. Οι κοινωνίες θεμελιώθηκαν πάνω σε αντιλήψεις που επέτρεπαν στα μέλη τους να νοηματοδοτήσουν ό,τι...