Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Όταν πλήθυναν οι ιστορικές εργασίες που αναφέρονταν στη μεσαιωνική και γενικά τη χριστιανική φιλοσοφία, τότε διατυπώθηκε το ακόλουθο ερώτημα: Υπάρχει πραγματικά χριστιανική φιλοσοφία; Το ερώτημα έδωσε αφορμή σε μακρά συζήτηση. Μπήκαν επί τάπητος πολλά ζητήματα, διατυπώθηκαν ενδιαφέρουσες απόψεις, πολύτιμες για τη διευκρίνιση και των δύο όρων που περιέχει η έκφραση "χριστιανική φιλοσοφία" και που επιτρέπουν να δοθεί στο ερώτημα απάντηση όχι στενά αποκλειστική, όπως άλλοτε. Επειδή η παρούσα εργασία αναφέρεται σε θέματα χριστιανικής και βυζαντινής (πάλι χριστιανικής δηλ...

Codex Baroccianus graecus 131, a thirteen century miscellany, contains among other things a rare sample of philosophical teaching material (fols. 397v-446r) which can be dated in its compilation stage to the eleventh and twelfth centuries A. D. The collection as a whole seems to be unique and its importance has been recognized as such for some time. Its similarity with other collections of the eleventh century, necessitated a comparative study with them and in particular M. Psellos' "Omnifaria doctrina". After a careful analysis of the material of both collections one iclin...

O παρών τόμος δημοσιεύεται στο πλαίσιο του Προγράμματος "Γεωργίου του Παχυμέρη, Φιλοσοφία" του Κέντρου Eρεύνης της Ελληνικής και Λατινικής Γραμματείας (ΚΕΕΛΓ) της Ακαδημίας Αθηνών. Το πρόγραμμα αυτό εγκαινιάσθηκε το 2002 με την κριτική έκδοση (editio princeps) του έργου "Μετά τα Φυσικά", ήτοι του δεκάτου βιβλίου της "Φιλοσοφίας", που εκπόνησε η ερευνήτρια του Κέντρου Ελένη Παππά. Με την κριτική έκδοση του ενδέκατου, και προτελευταίου, βιβλίου της "Φιλοσοφίας", όπου παρουσιάζονται "εν τύπω και κατά σύνοψιν" τα "Ηθικά Νικομάχεια" του Αριστοτέλους, συνεχίζεται ή προσπάθεια για...

The series "Philosophi Byzantini" is published by the Academy of Athens under the auspices of the International Union of Academies and the supervison of an international commitee (L. Benakis, R. Browing, H. Hunger, C. A. Trypanis, G. Verbeke, D. Zakynthinos). Director of the series is Dr. Linos Benakis. The present edition is the outcome of a seminar in the edition of Greek texts, held in the Department of Classics, State University of New York at Buffalo, in the fall of 1983. The participants were: Thomas A. Gadra (1960), B.A.; Sion M. Honea (1952), B.M., M.A.; Patricia...

Ο Κάντ έθεσε στην "Κριτική του Καθαρού Λόγου" τις βάσεις της νεωτερικής φιλοσοφίας με τα τέσσερα, πασίγνωστα πλέον, ερωτήματά του: "Τι δύναμαι να γνωρίζω;", "Τι οφείλω να πράττω;", "Τι επιτρέπεται να ελπίζω;" και "Τι είναι ο άνθρωπος;". Πρόκειται για τα ίδια μεγάλα ερωτήματα με τα οποία, παρά τη διαφορά της οπτικής, η χριστιανική ή ευρύτερα η θρησκεύουσα φιλοσοφία συγκρούεται καθημερινά κι αντίθετα απ' ό,τι πιστεύεται γενικά, οι απαντήσεις που προσφέρει δεν είναι μόνο πολλαπλές, αλλά συχνά κι αντικρουόμενες, επειδή ακριβώς οι υποτιθέμενες "λύσεις" που προτείνει δεν εξασφαλί...

Τι είναι ο άνθρωπος και ποια είναι η θέση του στον κόσμο; Στο ερώτημα αυτό προσπαθεί να απαντήσει ο Νεμέσιος Εμέσης. Το κείμενο αποτελεί την πρώτη συστηματική προσπάθεια μιας φιλοσοφικής ανθρωπολογίας, δεδομένου ότι προβληματικοποιεί την ανθρώπινη ύπαρξη και θέτει τον άνθρωπο ως πρόβλημα για τον ίδιο τον εαυτό του. Ο Νεμέσιος θέτει το πρόβλημα της ανθρώπινης ουσίας και της σχέσης της με τον υπόλοιπο κόσμο. Κατορθώνει μια κατηγοριοποίηση του ψυχοφυσικού είναι, τοποθετώντας τον άνθρωπο στην κορυφή της αλυσίδας των όντων. Ο Νεμέσιος επισημαίνει την ανωτερότητα του ανθρώπο...

[...] Η πραγματεία "Περί Ψυχής"του Νικήτα Στηθάτου αποτελεί ένα έργο-κλειδί για την κατανόηση του υλικού ενός θεματολογίου που απασχολούσε ιδιαίτερα τη βυζαντινή διανόηση, όπως η δημιουργία των αγγέλων, του ορατού κόσμου και των ανθρώπων, η ουσία της ψυχής και η κατάσταση της μετά τον θάνατο του σώματος. Με γνώση των Γραφών και της προγενέστερης θεολογικής γραμματείας ο Νικήτας Στηθάτος προσδιορίζει την άυλη φύση των αγγέλων ως προς τους ανθρώπους και την υλική τους ως προς τον Θεό, το περιγραπτό, το αόρατο, το νοερό και αθάνατο κλπ., ιδιότητες που εδόθησαν προς αυτούς κατά...

George Gemiste Plethon est ne dans la seconde moitie du quatorzieme siecle, probablement vers 1360, dans une grande famille sacerdotale de Constantinople. Nous ignorons tout des conditions dans lesquelles il a fait ses etudes. Il a probablement ete l' eleve du "platonicien" Demetrius Kydones. Une lettre de Georges Scholarios adressee a la princesse du Peloponnese, nous apprend que Plethon apres ses etudes, quitte Constantinople pour le cour d' Andrinople. C' est la qu' en pays barbare il recoit aupres du juif Elisha un "enseignement etranger" [...] Cet ouvrage a ete pres...

Μεγάλο μέρος της ανάλυσης που ακολουθεί αφιερώνεται στα αριστοτελικά κείμενα και στις σχετικές με αυτά μελέτες. Πρέπει, ωστόσο, να επισημάνω ότι το κύριο αντικείμενο της εργασίας μου δεν είναι το "Περί ζώων μορίων" του Αριστοτέλους και τα όποια άλλα έργα του Σταγειρίτη έχουν να κάνουν με αυτό. Αντικείμενό μου είναι τα σχόλια του Μιχαήλ Εφέσιου. Όμως, καθώς οι μελέτες που αφορούν στον εν λόγω σχολιαστή παραμένουν ολιγάριθμες και το έδαφος της κριτικής δεν εμφανίζεται ακόμη αρκετά σίγουρο, οι αναφορές στην αριστοτελική βιβλιογραφία είναι ακόμη αναγκαίες και μάλιστα πλειοψηφο...

Χαρακτηρισμένος ως ο ύπατος των φιλοσόφων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ο Μιχαήλ Ψελλός αποτέλεσε μια από τις σημαντικότερες αλλά και πιο αινιγματικές φυσιογνωμίες της εποχής του. Το πλούσιο συγγραφικό του έργο παρόλα αυτά, παραμένει μέχρι και σήμερα άγνωστο σε μεγάλο βαθμό. Η παρούσα μελέτη πραγματεύεται, ίσως για πρώτη φορά στη χώρα μας, την επίδραση που είχε η Νεοπλατωνική Φιλοσοφία στη σκέψη του Μιχαήλ Ψελλού και ευρύτερα στη βυζαντινή διανόηση. Πιο ειδικά, η συγγραφέας εξετάζει διεξοδικά τις απόψεις του Ψελλού για την ύπαρξη και τη δράση των δαιμόνων, τη θεολογία γ...

Συμφώνως προς τον Πλήθωνα, τα Λόγια δεν ανάγονται στον Ιουλιανό τον Χαλδαίο, παρά στους μαθητάς του αρχαιοτάτου Ζωροάστρου. [Ο πατήρ, πράγματι, τα έφερε εις πέρας όλα ανεξαιρέτως, τα νοητά δηλαδή είδη· διότι αυτά είναι τα αποπερατωμένα και τέλεια, και τα παρέδωσε στον μετά από αυτόν δεύτερον Θεόν, για να άρχη και να ηγήται αυτών. Ώστε, και αν κάτι παράγεται από αυτόν τον Θεόν λαμβάνοντας ως πρότυπο τον εαυτό του και την άλλη νοητή ουσία, και τούτο στον ανώτατο πατέρα οφείλει την γένεσιν. Αυτόν τον δεύτερον Θεόν, -υποστηρίζει το λόγιον- ότι πρώτον τον έχουν θέσει τα έθνη τω...

Ο μεγάλος διανοητής του 13ου αιώνα, Γεώργιος Γεμιστός (Πλήθων) και ο Μιχαήλ Ψελλός, ιστορικός του 11ου αιώνα, αναλύουν και ερμηνεύουν καθένας με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο χρησμωδίες που σώθηκαν δια μέσου των αιώνων και αποδίδονται στον Ζωροάστρη. Λόγια, πραγματικά μαγικά, που θυμίζουν Πλάτωνα και Καινή Διαθήκη.

The series "Philoshophi Byzantini" is published by the Academy of Athens with the support of the Antonios Manousis bequest under the auspices of the International Union of Academies and the supervision of an International Committee (L.G. Benakis, R. Browning, C. Despotopoulos, H. Hunger, M. Manousakas, G. Verbeke). Director of the series L.G. Benakis.

Με την παρούσα έκδοση επιχειρείται μέσα από την παρουσίαση ποικίλων αλλά και συνδεόμενων μεταξύ τους θεμάτων, που αφορούν τα γνωστικά πεδία της Κοσμολογίας, Λογικής, Αισθητικής, Πολιτικής, Ρητορικής και Εκπαίδευσης, τα οποία εμπεριέχονται στον ευρύ επιστημονικό κλάδο της Φιλοσοφίας, να αναδειχτεί η ενότητα και η συνέχεια που υπάρχει ανάμεσα στις τρεις χρονικά σημαντικές περιόδους της Ιστορίας της Φιλοσοφίας, της Αρχαίας, της Βυζαντινής και της Νεότερης Φιλοσοφίας. Μελετώντας κάποιος επιμελώς το μεγάλο υλικό που περιλαμβάνεται σε αυτόν τον τόμο θα διαπιστώσει ότι η Αρχαία φι...

Η διάλυση της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας συνέπεσε με την ακμή της ιταλικής Αναγέννησης. Η ιστορική απόκλιση συνέβαλε τα μέγιστα στον τρόπο που ο ένας κόσμος αντιλαμ­βανόταν τον άλλο. Η υστεροβυζαντινή διανόηση βρέθηκε αντιμέτωπη με το πρόβλημα της διαχείρισης της φιλοσοφικής και επιστημονικής προόδου που είχε συντελεστεί και συντελείτο στην περιφέρειά της, τόσο στην καθ’ ημάς Ανατολή όσο και τη Δύση. Ήδη από τον 14ο αιώνα, με το κίνημα του βυζαντινού Θωμισμού, είχε τεθεί μετ’ επιτάσεως το θέμα του πως η βυζαντινή διανόηση θα συνδιαλεχθεί με τη φιλοσοφική παιδεία του...