Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η "Θρησκεία εντός των ορίων του λόγου και μόνο" (1793), το κύριο έργο της φιλοσοφίας της θρησκείας του Καντ, είναι ένα έργο-σταθμός. Αποβλέπει στην αναζήτηση της αληθινής, έλλογης θρησκείας και στην εξακρίβωση του πυρήνα αληθείας των ιστορικών θρησκειών, ώστε να διασωθεί από αυτές (και ειδικότερα από τον Χριστιανισμό) ό,τι είναι δυνατόν να αντέξει στον κριτικό έλεγχο του "Λόγου". Στόχος του Καντ είναι η ανάδειξη της αυθεντικής διδασκαλίας (ή της "ουσίας") του Χριστιανισμού και συγχρόνως η αυστηρή κριτική της κατεστημένης θεσμικής Εκκλησίας. Η "Θρησκεία εντός των ορίων τ...

Η πτώση των θεσμοποιημένων θρησκευτικών συστημάτων έχει αφήσει μεγάλο ηθικό και συναισθηματικό κενό στους κόλπους του δυτικού πολιτισμού. Μετά την αποσύνθεση του χριστιανισμού και της θεολογίας του, ο Στάινερ εξετάζει τις μυθολογίες που προτάθηκαν ως υποκατάστατό του: το φιλοσοφικοπολιτικό πρόγραμμα του Μάρξ, τη φροϋδική ψυχανάλυση και τη δομική ανθρωπολογία του Λεβί-Στρως. Επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του στις λυτρωτικές τους διαστάσεις ή εξετάζοντάς τες ως εκδοχές της Αποκάλυψης, αναζητά, ταυτόχρονα, και τις εβραϊκές ρίζες των τριών αυτών προφητικών κινημάτων που πήρα...

Tο 1927, έτος κατά το οποίο δημοσιεύεται το "Eίναι και Xρόνος", ο Mάρτιν Xάιντεγγερ δίνει μια δημόσια διάλεξη με θέμα τη σχέση της θεολογίας προς τη φιλοσοφία. Aυτή η διάλεξη αποτελεί το επίκεντρο της παρούσας μελέτης σε μια βήμα προς βήμα εμβάθυνση στα νοήματά της. O Γερμανός στοχαστής αναδεικνύεται εδώ ανατόμος αυτού που ο ίδιος χαρακτήρισε οντο-θεολογία, και μάλιστα με το νόημα ότι αναλαμβάνει ως οντολόγος να προδιαγράψει στη θεολογική επιστήμη τον βασικό χαρακτήρα της, το αντικείμενό της, τους κλάδους της και την ενδεδειγμένη σχέση της προς άλλες επιστήμες.

Η παρούσα εισαγωγή εστιάζει στην φιλοσοφία της ύστερης αρχαιότητας και δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην σχέση των φιλοσοφικών της ρευμάτων με τις επικρατούσες θρησκείες της εποχής. Εντούτοις η αρχαία ελληνική σκέψη δεν απομακρύνθηκε ποτέ από την θρησκευτική παράδοση. Ο φιλοσοφικός λόγος γεννήθηκε από τον μύθο ως γραπτή του εξέλιξη. Ακόμη και σε περιόδους μεγάλης θρησκευτικής αμφισβήτησης, ο φιλοσοφικός στοχασμός διατήρησε έστω και σπερματικά την θρησκευτική παράδοση προσφέροντας ένα νέο μυθικο-λογικό κοσμοείδωλο. Σε αυτό ίσως συντέλεσε και ο μη δογματικός χαρακτήρας της αρχαία...

Επικρατεί ευρέως η αντίληψη ότι η μεσαιωνική φιλοσοφία έχει μόνο θεολογικό και θρησκευτικό προσανατολισμό. Όμως τα τελευταία χρόνια, από τους ερευνητές, δόθηκε προσοχή και στις πρώιμες μελέτες που έγιναν την μεσαιωνική περίοδο πάνω στη λογική, τη γλώσσα και τη φιλοσοφία της επιστήμης. Η παρούσα ιστορία, δίνει σε αναγνώστες χωρίς πρότερη γνώση του αντικειμένου μια γοητευτική ενόραση στις μεσαιωνικές απόψεις σε θέματα όπως η αστρονομία, ο υλισμός, η νόηση αλλά επίσης και η φύση της ψυχής και ο Θεός. Η ιστορία για την "Μεσαιωνική σκέψη" του Ντάβιντ Λάσκομπ ακολουθεί μία δ...

Η χριστιανική έννοια του Θεού, -ο Θεός ως "Θεός των αρρώστων", ο Θεός ως αράχνη, ο Θεός ως πνεύμα- είναι μια από τις πιο διεφθαρμένες έννοιες του Θείου που επιτεύχθηκε ποτέ πάνω στη γη. Περιγράφει ίσως το τελευταίο στάδιο στην κατιούσα εξέλιξη των θεϊκών τύπων. Ο Θεός εκφυλίστηκε στο αντίθετο της ζωής, αντί να είναι η μεταμόρφωσή της, το αιώνιο Ναι της! Ο Θεός, διακήρυξη πολέμου κατά της ζωής, κατά της φύσης, κατά της βούλησης για ζωή! Θεός, η διατύπωση που καλύπτει κάθε συκοφαντία του "ενθάδε", κάθε ψευδή δήλωση του "επέκεινα"! Θεός, το μηδέν που θεοποιήθηκε, η βούληση για...

Το παρόν κείμενο ασχολείται με τρία βασικά προβλήματα της κλασικής οντολογίας και μεταφυσικής: Πρόκειται για τα ερώτηματα σχετικά με την ύπαρξη του Θεού, σχετικά με τη φύση Του, και σχετικά με τη φύση των δημιουργημένων όντων. Ο συγγραφέας παρουσιάζει αρχικά μία κοσμολογική απόδειξη της ύπαρξης του Θεού, η οποία υποστηρίζεται και από τα πορίσματα της σύγχρονης φυσικής και κοσμολογίας. Στη συνέχεια αναπτύσσει, μέσω λογικής ανάλυσεως, έννοιες που προσιδιάζουν στη φύση του Θεού ως τριαδικού, και τέλος καταλήγει να καταδείξει ότι το δημιουργημένο ον είναι επίσης τριαδικό κα...

[...] Όταν πλήθυναν οι ιστορικές εργασίες που αναφέρονταν στη μεσαιωνική και γενικά τη χριστιανική φιλοσοφία, τότε διατυπώθηκε το ακόλουθο ερώτημα: Υπάρχει πραγματικά χριστιανική φιλοσοφία; Το ερώτημα έδωσε αφορμή σε μακρά συζήτηση. Μπήκαν επί τάπητος πολλά ζητήματα, διατυπώθηκαν ενδιαφέρουσες απόψεις, πολύτιμες για τη διευκρίνιση και των δύο όρων που περιέχει η έκφραση "χριστιανική φιλοσοφία" και που επιτρέπουν να δοθεί στο ερώτημα απάντηση όχι στενά αποκλειστική, όπως άλλοτε. Επειδή η παρούσα εργασία αναφέρεται σε θέματα χριστιανικής και βυζαντινής (πάλι χριστιανικής δηλ...

Πριν τη συγγραφή αυτής της μελέτης η εντύπωση που είχα αποκομίσει από την μέχρι τότε ενασχόλησή μου με την θεολογία και την φιλοσοφία ήταν ότι σε αυτές η σημασία της αλήθειας εννοείται ως επαλήθευση του δεδομένου υπαρκτού, του Είναι ή περαιτέρω ενός κριτηρίου. Αυτό συμβαίνει ακόμη και στην περίπτωση της κριτικής ως αυτοκριτικής, του ενσυνείδητου αυτοκριτικού αυτομηδενισμού κάθε θέσπισης, του αισθητικά αυτοπεριορισμένου λόγου, της ερμηνευτικής, της αποφατικής θεολογίας. Όπισθεν ακόμη και ενός κριτικού υπερβατολογικού κριτηρίου, της αυτοκριτικής αυτοκαταστροφής κάθε θεσπισμέν...

Η αιώνια κατηγορία σε βάρος του χριστιανισμού θα γραφτεί από μένα τον ίδιο σε όλους τους τοίχους. Τα γράμματά μου τα βλέπουν και οι τυφλοί... Αποκαλώ το χριστιανισμό τη μεγαλύτερη κατάρα, τη μεγαλύτερη εσωτερική διαφθορά και το μεγαλύτερο ένστικτο εκδίκησης, που όμοιό του δεν υπάρχει πιο δηλητηριώδες ή ύπουλο ή υποχθόνιο και μικροπρεπές. Τον αποκαλώ μοναδικό και αθάνατο στίγμα της ανθρωπότητας... Και η ανθρωπότητα μετράει το χρόνο από τη μέρα που έπεσε αυτή η καταραμένη συμφορά από την πρώτη μέρα του χριστιανισμού! - Γιατί όχι μόνον από την τελευταία; Από σήμερα...

Η επιλογή της λέξης "Εποπτεία" ούτε συμπτωματική είναι ούτε καινοφανής. Σε πληθώρα αρχαιοελληνικών κειμένων, όπως στα Πλατωνικά, τα Αριστοτελικά, του Πλουτάρχου, κ.ο.κ., υφίστανται αναφορές για τα λεγόμενα "Εποπτικά", ήτοι την κορωνίδα της μυητικής φιλοσοφίας, νοούμενης ως τρόπου αντίληψης της ελληνικής θρησκείας και εν γένει νόησης περί των φαινομένων της ζωής και της συμπαντικής υπόστασης. Δεν επαγγέλεται ασφαλώς εν τέλει η παραπομπή στον εν λόγω όρο την αποκάλυψη απόκρυφων φιλοσοφικών εννοιών, που η πάροδος των αιώνων άφησε αδιάρρηκτα φυλαγμένες ως σκληρό πυρήνα υπεροχής...

Η πρόσφατη επιστημονική σκέψη διέσωσε το "Περί των Αιγυπτίων μυστηρίων" από την αφάνεια και άρχισε να το εξετάζει με σοβαρότητα. Η τάση ωστόσο που υπήρχε παλαιότερα της άρνησης της χρήσης του εν λόγω κειμένου -θεωρούνταν ως ένα βιβλίο περί "μαγείας"- αν και άρχισε να αλλάζει, σύμφωνα με την E. Clarke συνεχίζει να δημιουργεί προβλήματα, καθώς οι ερευνητές τείνουν ακόμη να συνδέουν τις απόψεις του Ιάμβλιχου με εκείνες των δασκάλων του αλλά και των ακολούθων του. Η αξιέπαινη επιθυμία επιβράβευσης του Ιαμβλίχου ως ιδρυτή του ύστερου Νεοπλατωνισμού, του πρώτου στοχαστή που εστία...

Η πρόσφατη επιστημονική σκέψη διέσωσε το "Περί των Αιγυπτίων μυστηρίων" από την αφάνεια και άρχισε να το εξετάζει με σοβαρότητα. Η τάση ωστόσο που υπήρχε παλαιότερα της άρνησης της χρήσης του εν λόγω κειμένου -θεωρούνταν ως ένα βιβλίο περί "μαγείας"- αν και άρχισε να αλλάζει, σύμφωνα με την E. Clarke συνεχίζει να δημιουργεί προβλήματα, καθώς οι ερευνητές τείνουν ακόμη να συνδέουν τις απόψεις του Ιάμβλιχου με εκείνες των δασκάλων του αλλά και των ακολούθων του. Η αξιέπαινη επιθυμία επιβράβευσης του Ιαμβλίχου ως ιδρυτή του ύστερου Νεοπλατωνισμού, του πρώτου στοχαστή που εστία...

Στη φιλοσοφία υπήρξε κάποτε μια εποχή του θανάτου του Θεού. Η δική μας, προσθέτει ο Μισέλ Ονφρέ, είναι μάλλον η εποχή της επιστροφής του. Γι' αυτό και σήμερα, κατά το συγγραφέα, παρουσιάζεται επείγουσα η ανάγκη για μια αθεϊα τεκμηριωμένη, στοιχειοθετημένη, αταλάντευτη και μαχητική. Η "Πραγματεία περί αθεολογίας" όχι μόνο σημείωσε τεράστια επιτυχία, πουλώντας μόνο τον πρώτο χρόνο κυκλοφορίας της στη Γαλλία πάνω από 400.000 αντίτυπα, κάτι που την έφερε μακράν στην πρώτη θέση των δοκιμίων, αλλά προκάλεσε και οξύτατη πολεμική στους κύκλους της διανόησης, και όχι μόνο, και έγιν...

[...] Η πραγματεία "Περί Ψυχής"του Νικήτα Στηθάτου αποτελεί ένα έργο-κλειδί για την κατανόηση του υλικού ενός θεματολογίου που απασχολούσε ιδιαίτερα τη βυζαντινή διανόηση, όπως η δημιουργία των αγγέλων, του ορατού κόσμου και των ανθρώπων, η ουσία της ψυχής και η κατάσταση της μετά τον θάνατο του σώματος. Με γνώση των Γραφών και της προγενέστερης θεολογικής γραμματείας ο Νικήτας Στηθάτος προσδιορίζει την άυλη φύση των αγγέλων ως προς τους ανθρώπους και την υλική τους ως προς τον Θεό, το περιγραπτό, το αόρατο, το νοερό και αθάνατο κλπ., ιδιότητες που εδόθησαν προς αυτούς κατά...

What is the relationship between the problem of the existence of God and any metaphysical quest? To what extent has modern thought about religion and existence influenced theological discourse? Is Nietzsche an atheist? Can we discern the theological overtones in Heidegger's account of the notion of "Being"? How do theologians respond to modern challenges of religious beliefs? If systematic theology is the dialogue of theology, with what is non-theology or is considered non-theology, then, this book belongs to this field of study for it is about the interrelation of theo...

Πώς ήταν δυνατόν το Ολοκαύτωμα να μην επαναφέρει και πάλι στο προσκήνιο το κλασικό φιλοσοφικό ερώτημα του πώς δηλαδή είναι δυνατόν να θεωρήσουμε ότι ο Θεός είναι συγχρόνως αγαθός και παντοδύναμος και όμως το κακό υπάρχει; Για τον Paul Ricoeur έχει έλθει η στιγμή, το κακό, από κατηγορία της σκέψης να γίνει κατηγορία της πράξης. Όμως, ως κατηγορία της πράξης, το κακό δεν εξορίζει τη σκέψη. Αντιθέτως, αρχίζει πάλι από αυτήν. Πρόκειται όμως για μια σκέψη αλλιώτικη, που δεν αποβλέπει στο να γνωρίσει το αντικείμενό της. Για μια σκέψη που καλείται αντί για λύση να δώσει απάντησ...

"Η μοναδολογία" γράφτηκε από τον Leibniz το 1714, κοντά στο τέλος της ζωής του, με στόχο τη συμπύκνωση και εκλαΐκευση της φιλοσοφίας του. Σε ενενήντα αριθμημένες παραγράφους ο Leibniz εκθέτει το σύστημά του περιεκτικά και περιληπτικά. Στις παραγράφους αυτές δεν εμπλέκονται τεχνικές λεπτομέρειες του συστήματος. Παρά ταύτα, η εικόνα που προσφέρεται είναι κατά μεγάλο ποσοστό ολοκληρωμένη. Η δομή της "Μοναδολογίας" είναι λιτή και αυστηρή. Στις 36 πρώτες παραγράφους ορίζεται η φύση των μονάδων, αναλύεται το επίπεδο του φαίνεσθαι και στοιχειοθετείται το κατά Leibniz είδος της σχέ...

"Ο νους έχει κάνει ακόμη και τη νιρβάνα στόχο. Ο Βούδας επιχείρησε να σου δώσει έναν εντελώς αρνητικό όρο, ώστε να μην μπορείς να τον κάνεις ιδεώδες σου. Από τότε όμως, εκατομμύρια άνθρωποι κυνηγούν τη νιρβάνα. Έχουν ξεχάσει τελείως ότι η νιρβάνα σημαίνει το τίποτα. Σημαίνει απόλυτο κενό. Σημαίνει κενότητα. Πώς μπορείς να κυνηγάς την κενότητα; Οι άνθρωποι όμως την έχουν κάνει στόχο". Osho