Η μοναδολογία

La Monadologie

"Η μοναδολογία" γράφτηκε από τον Leibniz το 1714, κοντά στο τέλος της ζωής του, με στόχο τη συμπύκνωση και εκλαΐκευση της φιλοσοφίας του. Σε ενενήντα αριθμημένες παραγράφους ο Leibniz εκθέτει το σύστημά του περιεκτικά και περιληπτικά. Στις παραγράφους αυτές δεν εμπλέκονται τεχνικές λεπτομέρειες του συστήματος. Παρά ταύτα, η εικόνα που προσφέρεται είναι κατά μεγάλο ποσοστό ολοκληρωμένη. Η δομή της "Μοναδολογίας" είναι λιτή και αυστηρή. Στις 36 πρώτες παραγράφους ορίζεται η φύση των μονάδων, αναλύεται το επίπεδο του φαίνεσθαι και στοιχειοθετείται το κατά Leibniz είδος της σχέσης ανάμεσα στο επίπεδο αυτό και στο επίπεδο της πραγματικότητας των Μονάδων. Η μέθοδος έκθεσης του συστήματος έχει χαρακτήρα αποδεικτικό. Στην παράγραφο 37 ο Leibniz φαίνεται να συνάγει συμπερασματικά, εξ όσων προηγήθηκαν, την αναγκαιότητα ύπαρξης του Θεού. Από την παράγραφο 37 έως και την παράγραφο 48 ο συγγραφέας της "Μοναδολογίας" θέτει τα όρια παρουσίας του Θεού-Δημιουργού στο φιλοσοφικό του σύστημα. Στο τελευταίο μέρος της "Μοναδολογίας" ο Leibniz εκθέτει με μεγαλύτερη λεπτομέρεια το φιλοσοφικό του σύστημα καθιστώντας σαφή τη σχέση Δημιουργού και δημιουργήματος. Η σχέση αυτή γίνεται αντιληπτή με ιδιαίτερο τρόπο στην παράγραφο 78, όπου ο Leibniz προσφέρει τη δική του λύση, στο πρόβλημα της ύλης και του πνεύματος ή αλλιώς του νου και του σώματος. Εισάγει την αρχή της προκαθορισμένης αρμονίας, βάσει της οποίας υπάρχει συμμόρφωση της ψυχής με το οργανικό σώμα δια της προκαθορισμένης συμφωνίας των προοπτικών αντιπαραστάσεων των επί μέρους μονάδων, που εν συνόλω αποτελούν, ή φαίνεται να αποτελούν, την ψυχή και το σώμα. Αυτή η προκαθορισμένη συμφωνία των προοπτικών αναπαραστάσεων των μονάδων είναι η βάση της μοναδικότητας του σύμπαντος την οποία μεσεγγυάται ο Δημιουργός.