Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Προβαίνουμε στην πέμπτη έκδοση του κλασικού επίτομου εγχειριδίου του Απόστολου Ε. Βακαλόπουλου, "Νέα ελληνική ιστορία, από το 1204 έως τις αρχές του 21ου αιώνα, από την επιτακτική ανάγκη μεγαλύτερης διάδοσης αυτής της ευσύνοπτης και εύχρηστης ιστορίας της νεότερης Ελλάδας. Οι φιλίστορες αναγνώστες και η σπουδάζουσα νεολαία στις 652 σελίδες μπορούν να βρουν τα μεγάλα γεγονότα και κάποιες λεπτομέρειες, πώς κρατήθηκε αειθαλής ο λαός, πώς διαμόρφωσε την πορεία του κατά τη διάρκεια των σκοτεινών χρόνων της υποτέλειας, πώς οδηγήθηκε στην επανάσταση, πώς κέρδισε την ελευθερία του....

Το πρώτο μέρος αφορά στο εθνικό και πολιτικό γίγνεσθαι του Δεσποτάτου του Μυστρά-Μορέως, των απαρχών του ελληνικού κράτους, εδραζομένου στη λαϊκή αυτοπεποίθηση, η οποία συνδέεται με την πνευματική πρωτοπορία του τόπου και την πολιτική ηγεσία του· μια διηνεκής αντίσταση, είτε ως ελευθερία εν προόδω στα χρόνια της κρατικής αυτονομίας του Μυστρά, είτε στο καθεστώς της δουλείας κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, που οδήγησε στην ανώτατη έκφρασή της, την Επανάσταση του 1821... Οι εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, ως συμβολή στην εθνική και κοινωνική μας...

Η Αθήνα κατοικείται αδιαλείπτως για περισσότερο από έξι χιλιάδες χρόνια και είναι μία από τις σημαντικότερες πόλεις του αρχαίου κόσμου. Ωστόσο, μία ιστορική εποχή της έχει παραμείνει στην αφάνεια και πολλοί γνωρίζουν ελάχιστα γι’ αυτή. Πρόκειται για την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1205-1456). Στο βιβλίο αυτό γίνεται μία σύντομη ανασκόπηση από τους προϊστορικούς χρόνους έως την άλωση των Αθηνών από τους Σταυροφόρους· περιγράφεται η βίαιη εγκατάσταση των Σταυροφόρων στην Αθήνα· η σταδιακή εδραίωση των Καταλανών μισθοφόρων στην εξουσία του Δουκάτου των Αθηνών· οι έριδες των ιτα...

Η Αθήνα κατοικείται αδιαλείπτως για περισσότερο από έξι χιλιάδες χρόνια και είναι μία από τις σημαντικότερες πόλεις του αρχαίου κόσμου. Ωστόσο, μία ιστορική εποχή της έχει παραμείνει στην αφάνεια και πολλοί γνωρίζουν ελάχιστα γι’ αυτή. Πρόκειται για την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1205-1456). Στο βιβλίο αυτό γίνεται μία σύντομη ανασκόπηση από τους προϊστορικούς χρόνους έως την άλωση των Αθηνών από τους Σταυροφόρους· περιγράφεται η βίαιη εγκατάσταση των Σταυροφόρων στην Αθήνα· η σταδιακή εδραίωση των Καταλανών μισθοφόρων στην εξουσία του Δουκάτου των Αθηνών· οι έριδες των ιτα...

Η απόπειρα μιας ομαλής μετάβασης, από τον βυζαντινό ελληνισμό, στον νεώτερο, η πρώτη ελληνική "Αναγέννηση", την οποία περιέγραψα συνοπτικά στο "1204", θα συνθλίβει κάτω από τη συντονισμένη πίεση Ανατολής και Δύσης. Ο νεώτερος ελληνισμός θα ζήσει επτά αιώνες -από το 1204 έως το 1922- υπόδουλος, εξ ολοκλήρου ή εν μέρει, στην τουρκική Ανατολή ή τη φραγκο-λατινική Δύση. Η διαμόρφωση του έθνους μας θα μεταβληθεί έτσι σε συγκρότηση εν δουλεία: Υποταγή και αντίσταση, λήθη και μνήμη, συνεργεία και ρήξη, ανάμεσα στις ελίτ και το λαϊκό σώμα. Εντούτοις, κατά την περίοδο 1700 - 1922,...

Ένα πλήρες εγχειρίδιο της ελληνικής ιστορίας, από την προϊστορική εποχή έως τις μέρες μας, προσφέρει στο αναγνωστικό της κοινό η "Καθημερινή", από την Κυριακή, 20 Ιουνίου. Πρόκειται για την "Ελληνική Ιστορία" της Εκδοτικής Αθηνών, στην οποία παρουσιάζεται με τρόπο συνοπτικό και κατανοητό η πολυτάραχη πορεία του τόπου μας και των ανθρώπων του, από τη γεωλογική διαμόρφωση του ελλαδικού χώρου και την εμφάνιση του ανθρώπου, έως την περίοδο της Μεταπολίτευσης και τις αρχές του 21ου αιώνα. Παράλληλα, η σειρά περιλαμβάνει και εξαιρετικού ενδιαφέροντος κεφάλαια για τον Ελληνισμό τη...

Το ελληνικό έθνος από την ύπαρξή του μέχρι και σήμερα έχει περάσει μέσα από πυρός και σιδήρου, ενώ πολλαπλές απόπειρες γενοκτονίας έχουν γίνει εις βάρος του οι οποίες προσπάθησαν να το αφανίσουν. Και όμως μέσα από τα πυκνά σκοτάδια και μέσα από την πιο στυγνή εξουθένωση πάντα την πιο κρίσιμη στιγμή μια φωνή πέρα από τα ανθρώπινα δίνει το σύνθημα της πορείας, είναι το κάλεσμα που ακούει η κάθε ελληνική ψυχή και που μόλις την ακούσει ο ραγιάς μετατρέπεται σε θηρίο και ο εξαγριωμένος και ανύπαρκτος Έλληνας γίνεται φρουρός της ελευθερίας και της ανθρωπότητας. [...] Στο βι...

Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι την ιστορία του νέου ελληνισμού δεν την γνωρίζουμε ακόμη καλά, ιδίως τις αρχές της και την περίοδο της τουρκοκρατίας, μολονότι οι ερευνητές πληθύνονται τα τελευταία χρόνια, καθώς και οι συστηματικές εργασίες. Κι αυτό γιατί το υλικό είναι τεράστιο και ποικίλο. Χρειάζεται μεγάλη υπομονή, κόπος και χρόνος πολύς, για να μελετηθούν οι δημοσιευμένες ως τώρα ελληνικής πηγές, βυζαντινές ή μεταβυζαντινές, καθώς και οι πλούσιες ξενόγλωσσες, και ν' αξιοποιηθούν οι ειδήσεις που εξακολουθούν ακόμη να λανθάνουν μέσα τους. Ακόμη είναι ανάγκη να περισυλλεγή...

Η έκδοση των Πρακτικών της Ημερίδας συγκεντρώνει τις εισηγήσεις ειδικών μελετητών για το ερευνητικό πρόγραμμα που οδήγησε στη σύσταση της ψηφιακής βάσης δεδομένων με θέμα την τεχνολογία και τεχνογνωσία των ελληνικών βενετοκρατούμενων περιοχών. H Βάση λειτουργεί στη Βιβλιοθήκη του ΠΙΟΠ και αριθμεί μεγάλο αριθμό σχεδίων, χαρτών και λοιπού εικονογραφικού υλικού, το οποίο συνοδεύεται από συνημμένο αρχειακό υλικό. Ιστορικοί-βενετολόγοι, αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, αρχειονόμοι και ιστορικοί της χαρτογραφίας παρουσίασαν θέματα σχετικά με τις ποικίλες εκφάνσεις της τεχνολογικής...

Ποια η αλήθεια για τη συμμετοχή και την προσφορά του κλήρου και της εκκλησίας στους απελευθερωτικούς αγώνες του ελληνισμού; - Έδρασαν; με ποιον τρόπο. - Αντέδρασαν; Γιατί και με ποιους σκοπούς. - Τι πράγματι επεδίωξαν και ποιος ο ρόλος τους; - Ποιους στόχους εξυπηρέτησε η στάση τους; - Πώς επηρέαζα την εξέλιξη των γεγονότων; - Τα κίνητρά τους; - Ωφέλησαν ή έβλαψαν; Και ποιους; Αυτό το αντικείμενο της έρευνας: - Τεκμηριωμένη ιστορική αλήθεια σ' όλη της την έκταση και - Η λεύτερη παρουσίαση και των δύο όψεων του ίδιου "νομίσματος".

Η "Νεοελληνική ιστορία (1204-1940)", εύχρηστη και συνοπτική, χαράζει σε επιγραμματική βάση τις κατευθυντήριες γραμμές της νεότερης και εν μέρει της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Από το 1989 μέχρι σήμερα γνώρισε πολυάριθμες εκδόσεις και με τη σημερινή τροποποιημένη εμφάνισή της αποσκοπεί να γίνει κτήμα του ευρύτερου δυναμικού του τόπου μας. Μπορεί να διαβαστεί ευχερώς και να γίνει καταληπτή ακόμη και από τις τάξεις του γυμνασίου και του λυκείου. Κωνσταντίνος Απ. Βακαλόπουλος, καθηγητής Α.Π.Θ.

Το 1204 -χρονολογία κατά την οποία κατεστράφη ολοσχερώς η Κωνσταντινούπολη, συμπαρασύροντας το χιλιόχρονο οικοδόμημα του Βυζαντίου- παραμένει σχεδόν άγνωστο ή αγνοημένο. Πώς και γιατί σβήστηκε και αποσιωπήθηκε το 1204 από τη συλλογική μνήμη, παρότι αποτέλεσε ένα γεγονός αποφασιστικότερης σημασίας και από αυτή την Άλωση του 1453; Πώς και γιατί δεν αντιμετωπίζεται ως το γενέθλιο ορόσημο στην ιστορία του νεώτερου ελληνικού έθνους; Η απόκρυψη της σημασίας της πρώτης και καθοριστικής Άλωσης συσκοτίζει την ίδια τη διαδικασία συγκρότησης του νεώτερου ελληνισμού και της συνέχεια...

Η ολοκληρωμένη θεματικά ''Ιστορία της Ελλάδος" από την γένεση του νέου ελληνισμού μέχρι και σήμερα επιχειρεί μια νέα προσέγγιση στα βιβλιογραφικά δεδομένα εφόσον θέτει σε επανεκτίμηση τη συνολική πορεία του απανταχού ελληνισμού στο χώρο και στο χρόνο. Μέσα από μια πολυκύμαντη εξέλιξη εξάρσεων, αντιφάσεων, εξαρτήσεων και νομοτελειακών παραδοχών θα ήταν σχεδόν ανέφικτο και αρκετά παρακινδυνευμένο να εξαχθούν συγκεκριμένα συμπεράσματα με απόλυτη εφαρμογή. Η συνεχής και αιφνίδια εναλλαγή συμπεριφορών, τάσεων και συναισθημάτων συνθέτουν την ψυχογραφία ενός λαού, ο οποίος σε μεγά...

[...] Τα Πρακτικά του Β' Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών αποτελούνται από δύο τόμους. Στον πρώτο τόμο καταχωρούνται οι ανακοινώσεις που αφορούν τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και την προφορική παράδοση με γενικό τίτλο "Οι μαρτυρίες των λογοτεχνικών κειμένων" και με ταξινομήσεις που ακολουθούν τις γενικές χρονολογικές υποδιαιρέσεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας: μεταβυζαντινοί χρόνοι, από την Εθνική Αναγέννηση ως τη Γενιά του '30, από το Μεσοπόλεμο ως τα τέλη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, από τη μεταπολεμική περίοδο ως σήμερα, κλείνοντας με κάποιες συγκριτικές προσεγγίσεις....

[...] Τα Πρακτικά του Β' Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών αποτελούνται από δύο τόμους. Στον πρώτο τόμο καταχωρούνται οι ανακοινώσεις που αφορούν τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και την προφορική παράδοση με γενικό τίτλο "Οι μαρτυρίες των λογοτεχνικών κειμένων" και με ταξινομήσεις που ακολουθούν τις γενικές χρονολογικές υποδιαιρέσεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας: μεταβυζαντινοί χρόνοι, από την Εθνική Αναγέννηση ως τη Γενιά του '30, από το Μεσοπόλεμο ως τα τέλη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, από τη μεταπολεμική περίοδο ως σήμερα, κλείνοντας με κάποιες συγκριτικές προσεγγίσεις....

Αντικείμενο της μελέτης αυτής είναι μια εκκλησιαστική ποινή, ο αφορισμός και οι προσαρμογές που γνώρισε την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Επειδή όμως το επιτίμιο αυτό δεν ανακύπτει αιφνιδίως κατά την περίοδο αυτή, πολλές φορές κρίθηκε απαραίτητο να γίνουν ουσιαστικές αναφορές προς το απώτερο ή και το απώτατο παρελθόν. Έτσι οι προσφυγές όχι μόνο στην βυζαντινή περίοδο αλλά και στην περίοδο των πρώτων χριστιανικών αιώνων είναι αρκετές καθώς κρίθηκαν απαραίτητες για την κατανόηση τους θέματός μας. [...] (Από τον πρόλογο του βιβλίου)

Ο κύριος σκοπός της συλλογής των ιστορικών αυτών κειμένων είναι να χρησιμοποιηθούν στις φροντιστηριακές ασκήσεις του μαθήματος της Νέας Ελληνικής Ιστορίας. Τα κείμενα αυτά αποτελούν ακόμη την αφετηρία για μια πιο συστηματική και ουσιαστική εξέταση των φοιτητών, γιατί ο καθηγητής, ξεκινώντας απ' αυτά και από το πλήθος των επί μέρους προβλημάτων που ανακύπτουν, δε θα περιορίζεται μόνο να πιστοποιή την ικανότητα των νέων ν' απομνημονεύουν τις έτοιμες γνώσεις των παραδόσεων, αλλά και θα ελέγχη τη δυνατότητά τους να προχωρούν βαθύτερα και να κατανοούν τη σημασία και τη χρήση των...

Οι έννοιες "ελληνική ιδιαιτερότητα" και "εθνικό αδιέξοδο", κατ' επίφαση συγκρουόμενες και αντιφατικές, ταυτίζονται στην ουσία άμεσα, καθώς συμβαδίζουν σε μεγάλο βαθμό στη διαχρονική εξέλιξη της νεότερης και της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Η ιδιαιτερότητα ενός λαού, δηλαδή τα βασικά χαρακτηριστικά της ιδιοσυγκρασίας του, δεν αφήνουν ανεπηρέαστη με κανένα τρόπο την ιστορική εξέλιξή του. Δείγματα γραφής αποτελούν σε κάθε εποχή οι πολιτιστικές αξίες και τα πνευματικά επιτεύγματα κάθε λαού. Στη μεταπολεμική περίοδο η βιωματική εμπειρία ανιχνεύει στο ελληνικό πρότυπο μια σαφή α...