Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η μουσική, ως αλληλουχία ήχων, ακολουθεί κανόνες. Η μουσική, ως αναπόσπαστο κομμάτι της Φύσης, ακολουθεί τους ίδιους φυσικούς συμπαντικούς κανόνες, τόσο σε ακουστικό, όσο και σε νοητικό επίπεδο. Αυτούς τους κανόνες έρχεται να αναδείξει το συγκεκριμένο βιβλίο, στηριζόμενο σε έναν καταρχήν γεωμετρικό μηχανισμό, προαπαιτούμενο μέσο πριν από κάθε σοβαρή δημιουργία. Μέσα από την εμφάνιση των συμπαντικών αριθμών πι και φι και της μεταξύ τους σχέσης, αναδύεται ένας ολοκληρωμένος μουσικός κόσμος, με το σύνολο των χρονικών και τονικών αξιών τους, καθώς και των κανόνων τους....

Τα κύρια στοιχεία που χαρακτηρίζουν το έργο του Λούκατς για την αισθητική διαπερνούν και τη μελέτη του για τη μουσική, και είναι: η πρωταρχική σημασία της αντανάκλασης της πραγματικότητας, η έμφαση στον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της τέχνης και στην καθοριστική σημασία της στη διαδικασία κοινωνικοποίησης του ανθρώπου, η υπεράσπιση της αισθητικής αξίας του ρεαλισμού, η κριτική στάση απέναντι στις καλλιτεχνικές εκδηλώσεις του σύγχρονου ατομικισμού. Στο πλαίσιο αυτό, οι βασικές πτυχές που θίγει ο σημαντικός μαρξιστής διανοητής για τη μουσική είναι: η θεμελίωση του κοινωνικού...

Ποια είναι η ιδιαιτερότητα εκείνη της μουσικής που κάνει έναν ποιητή να συνθέσει μια ολόκληρη ποιητική από την τέχνη των ήχων; Η παρούσα ανθολογία προσπαθεί να σκιαγραφήσει μια ενδεχόμενη απάντηση. Ο Ρίλκε, στις αρχές του 20ού αιώνα, έρχεται αντιμέτωπος με έναν ενθουσιασμό για τη μουσική που έχει πια παγιωθεί στη σύγχρονη συνείδηση, ως ύστερος εκπρόσωπος μιας γενιάς ρομαντικών ποιητών και στοχαστών από τον Χέγκελ μέχρι τον Νίτσε, με καταλύτες τον Βάγκνερ και τον Μπετόβεν. Πρόκειται για μια γενιά με εξαιρετικά αμφίθυμη στάση απέναντι στη μουσική. Η αμφιθυμία όμως αυτή δεν απ...

Καμία ίσως άλλη τέχνη δεν προκάλεσε το ενδιαφέρον της φιλοσοφίας στη νεωτερικότητα τόσο όσο η μουσική. Για τους διαφωτιστές υπήρξε άλλοτε ηχητικό παιχνίδι, ακατανόητο μολονότι ευχάριστο, άλλοτε οικουμενική γλώσσα της καρδιάς· για ορισμένους ιδεαλιστές προνομιακή τέχνη της ανθρώπινης εσωτερικότητας, για κάποιους άλλους ηχητική αποκάλυψη της συμπαντικής αρμονίας, ενίοτε και του ίδιου του μεταφυσικού θεμελίου του κόσμου· οι ρομαντικοί έχρισαν τη μουσική πότε όργανο της φιλοσοφίας, πότε αληθινή θρησκεία, απελευθερωμένη από τα δεσμά του δόγματος και της θεολογίας, καταφύγιο ποιη...

...Η μέθοδος του Αντόρνο δεν είναι αποκλειστικώς "εκ των κάτω", αλλά προκύπτει συγχρόνως, και από τη μέθοδο "εκ των άνω". Ο ίδιος επιστρέφει στην πάλαιαν αντίληψη περί της ανιδιοτέλειας της τέχνης, όχι όμως από ρομαντική νοσταλγία παρωχημένων αισθητικών θεωριών, αλλά από αντίδραση προς το ωμό πνεύμα του βιομηχανοποιημένου και εμπορευματοποιημένου πολιτισμού. Αυτή η εν μέρει επιστροφή του Αντόρνο στο δόγμα "η τέχνη για την τέχνη" συντελείται ύστερα από κριτική θεώρηση παλαιών και νέων αισθητικών δεδομένων και προϋποθέτει βαθιά γνώση των συνθηκών δημιουργίας τους, κατά την αξ...

Πίσω από την προσπάθεια των επιστημόνων να εξερευνήσουν το Σύμπαν βρίσκονται δύο μεγάλα ερωτήματα. Πρώτα απ' όλα, η διάσημη ερώτηση του Λάιμπνιτς: Γιατί υπάρχει κάτι, ενώ θα μπορούσε να μην υπάρχει τίποτα; Κι έπειτα: Γιατί αυτό το κάτι εξελίχθηκε από την αρχική χαοτική κατάσταση στην οποία βρισκόταν πριν από 15 δισεκατομμύρια χρόνια, στην εξαιρετικά οργανωμένη κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα; Είναι εξαιρετικά σημαντικό, υπό αυτήν την άποψη, να επισημανθεί ο ρόλος που έπαιξε η μουσική στη γέννηση της επιστήμης. Μελετώντας τις σχέσεις ανάμεσα στους ήχους και το μήκος τω...

Ένας καθολικής αποδοχής και διαχρονικής ισχύος ορισμός της μουσικής δεν έχει δοθεί έως τώρα- μέσα από τις εκάστοτε απόπειρες ορισμού και τις προκύπτουσες εκδοχές παρακολουθεί κανείς την εξέλιξη των αντιλήψεων για την ουσία και τη λειτουργία του φαινομένου που ονομάζεται μουσική. Η λέξη μουσική έχει την ίδια ρίζα με τη λέξη μούσα, που προέρχεται από τη σύνδεση δύο λέξεων μονθ (= βουνό) και jα (=θεά). Στη δωρική διάλεκτο η λέξη "μούσα" απαντάται με τη μορφή "μώσα", που προέρχεται από το ρήμα "μω" (=ζητώ, ερευνώ). Οι Μούσες λατρεύονταν κυρίως στον Ελικώνα, από όπου πήραν και...

Το βιβλίο που άλλαξε τον τρόπο που μιλάμε για τη μουσική κατέκτησε σχετικά γρήγορα τον τίτλο του κλασικού. Μετά το 1992, που κυκλοφόρησε το "Φανταστικό μουσείο των μουσικών έργων", η έννοια του μουσικού έργου βρέθηκε στο προσκήνιο των περί μουσικής συζητήσεων μεταξύ μουσικών, μουσικολόγων, αλλά και απλών φιλόμουσων. Ενώ η χρήση της έννοιας του "έργου" είναι εντελώς μη προβληματική στην περίπτωση της "Πέμπτης Συμφωνίας" του Μπετόβεν ή της "Ιεροτελεστίας της άνοιξης" του Στραβίνσκι, κατά πόσο νομιμοποιούμαστε να αναφερόμαστε με την ίδια έννοια στη "Λειτουργία σε σι ελάσσονα"...

Για ποιο λόγο χρειάζεται να ασχοληθεί κάποιος σήμερα με τη θεωρία της αρχαίας ελληνικής μουσικής; Είναι λόγοι μιας απλής έως απλοϊκής ιστορικής περιέργειας ή και μια ουσιαστική αναζήτηση αρχών και δεδομένων πάνω στις οποίες στηρίζεται ολόκληρο το σύγχρονο μουσικο-θεωρητικό μας οικοδόμημα; Δύο σκέψεις οδήγησαν στη συγκεκριμένη προσπάθεια ερμηνείας και (γιατί όχι;) απλοποίησης της αρχαιοελληνικής μουσικής θεωρίας μέσα από τα συγκεκριμένα κείμενα και την εμπειρική προσέγγιση. Από τη μία τίποτα δεν είναι καινούργιο αφού η αρμονική στήλη, που κατά την παράδοση ανακάλυψε ο Πυθα...

Είναι γνωστό πόσο εκθειάζει την τέχνη και ιδιαίτερα τη μουσική η φιλοσοφία της βούλησης του Σοπενχάουερ (A. Schopenhauer, 1788-1860), η "καλλιτεχνική φιλοσοφία κατ' εξοχήν", όπως την έλεγε ο Τόμας Μανν. Μόνον η μουσική μάς γλιτώνει από τα δεσμά της εξατομίκευσης και της αυτοσυντήρησης, επειδή μας φανερώνει απροκάλυπτα την ίδια την ουσία του κόσμου: τη βούληση, χωρίς τη διαμεσολάβηση εννοιών ή παραστάσεων. Πώς είναι δυνατόν, όμως, να συναρτάται τόσο στενά η αισθητική με την πρώτη φιλοσοφία όσο σ' αυτό το έργο; Τις προϋποθέσεις αυτού του τόσο σύγχρονου τύπου σκέψης ελέγχει ο...

Για τον Έγελο, χαρακτηριστικό της μουσικής είναι ότι δίνει μορφή στο αίσθημα ως αίσθημα, ότι κατορθώνει να αποτυπώσει εξωτερικά την ίδια την εσωτερικότητά μας: Μόνον η ποίηση την εκφράζει πληρέστερα, αλλά με τίμημα την αυτοτέλεια της καλλιτεχνικής μορφής. Ο Έγελος ή Χέγκελ υπήρξε, μετά τον Καντ, ο δεύτερος μεγάλος θεωρητικός του νέου τότε φιλοσοφικού κλάδου της «αισθητικής». Σε αντίθεση με τον Καντ, δεν προσπαθεί τόσο να ορίσει τους υποκειμενικούς όρους υπό τους οποίους λέμε για κάτι ότι είναι «ωραίο», αλλά διερευνά κυρίως τους αντικειμενικούς όρους αυτού του υποκειμενικού...