Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η αληθινή ιστορία του ελληνισμού, η δική μας ιστορία. - Οι μεγάλες, οι λαμπρές αλλά και οι μικρές και σκοτεινές ώρες του ελληνισμού. - Από τον Οικουμενικό Ελληνισμό στον μεταμοντέρνο Ελλαδισμό και στα πλοκάμια της παγκοσμιοποιημένης και οικουμενιστικής νέας τάξης και εποχής. - Από την ελληνική οικουμένη, την ακμή και τα μεγαλεία, στην εξαμερικανισμένη και φοβισμένη μικρή Ελλάδα, την παρακμή και την ανυποληψία.

Στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα μέσα στη δυναμική της σύγκρουσης ανάμεσα στις νεωτερικές πιέσεις και στις κοινωνικές αντιστάσεις, ορισμένες από τις ιδέες που όριζαν την ελληνική ταυτότητα άρχισαν να γίνονται στερεότυπα και πολλές φορές να μετατρέπονται σε φόβητρα. Μεταξύ άλλων κατέληξαν σε στερεότυπα η δυσπιστία και ο φόβος απέναντι στη Δύση -αυτή την "αντίπαλο" της Ορθοδοξίας-, η δυσπιστία και ο φόβος απέναντι στους λογίους -αυτούς τους "αντιπάλους" του λαού-, η δυσπιστία και ο φόβος απέναντι στον κοινοβουλευτισμό -αυτό το "αντίπαλο" σύστημα στις παραδοσιακές δομέ...

Πρόσφατες συγκρούσεις στην Νοτιοανατολική Ευρώπη έχουν εστιάσει την προσοχή στην στενή σχέση μεταξύ γεωγραφικού τόπου και εθνικής ταυτότητας. Στο βιβλίο αυτό ο Ρόμπερτ Σάναν Πέκαμ ερευνά την συνειδητή σύνδεση μεταξύ ταυτότητας και πατρίδας όπως αυτή εκδηλώθηκε στην Ελλάδα κατά τον δέκατο ένατο αιώνα και μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, μία εποχή μεγάλου αναβρασμού στα Βαλκάνια. Δείχνει πώς ο γεωγραφικός χώρος της ευαίσθητης αυτής περιοχής που φιλοξενεί διάφορες εθνότητες χρησιμοποιήθηκε- και χρησιμοποιείται κατ' εξακολούθησιν- ως μοχλός πίεσης προκειμένου να επιτυγχάνονται π...

Ποια είναι η σχέση του εθνικισμού με τον ανορθολογισμό και τις φαντασιακές στρεβλώσεις της ελληνικής κοινωνίας; Τι σχέση μπορεί να έχει η ασυδοσία των χουλιγκάνων στα γήπεδα, των αυτοκινήτων στα πεζοδρόμια, των σκουπιδιών στην παραλία, με το εθνικό γιουχάισμα των Αμερικανών, με τη δημοτικότητα του Μιλόσεβιτς και του Κάρατζιτς, με το ξεσήκωμα για την απελευθέρωση του Οτσαλάν; Υπάρχουν ανθρώπινα δικαιώματα για όλους στην Ελλάδα; Έχουν όλοι οι πολίτες το δικαίωμα στον εθνικό αυτοπροσδιορισμό; Γιατί ο ελληνικός εθνικισμός τούς το στερεί; Γιατί η μακεδονική γλώσσα, μητρική γλ...

Το βιβλίο Southern Ethnicities αποτελεί μια συλλογή δοκιμίων σχετικά με τον εθνισμό στον Αμερικανικό Νότο. Ο τόμος περιλαμβάνει εννέα δοκίμια τα οποία έχουν επιλεγεί από εργασίες που παρουσιάστηκαν σε διεθνές συνέδριο με θέμα τον Εθνισμό στον Aμερικανικό Νότο που οργανώθηκε στο Aριστοτέλειο Πανεπιστήμιο τον Οκτώβρη του 2003. Οι συγγραφείς εστιάζουν σε μια πληθώρα θεμάτων και εξετάζουν την προβληματική της εθνοτικής ταυτότητας σε συγγραφείς τόσο διαφορετικούς μεταξύ τους όσο οι Lewis Nordan, Carson McCullers, Harper Lee, Flannery O'Connor και άλλοι.

Όπως πολλοί όροι που περιγράφουν μια πολιτική ιδέα μεγάλου εύρους, ο εθνικισμός είναι ασαφής ως προς το τι σημαίνει και διφορούμενος ως προς τη χρήση του. Με τον όρο "εθνικισμός" ορισμένοι εννοούν τον πατριωτισμό, δηλαδή τη φυσική αγάπη για την πολιτική κοινότητα στην οποία γεννιέται, ζει και παίρνει την περίπλοκη πολιτιστική κληρονομιά του κάθε άνθρωπος. Καθώς οι πατρίδες πήραν τη μορφή εθνών στην ευρωπαϊκή ιστορία, εθνικισμός ήταν αρχικά η αγάπη του καθενός προς το έθνος του. Άλλοι θεωρούν τον εθνικισμό ως ένα οξυμένο πατριωτικό αίσθημα, μια παροδική συλλογική πάθηση που...

"Ο Ιανός του εθνικισμού" κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1993, από τις εκδόσεις του περιοδικού "Ο Πολίτης", σε μια εποχή που ο εθνικιστικός πυρετός, με αιχμή το Μακεδονικό, βρισκόταν σε έξαρση. Σήμερα, δεκαπέντε σχεδόν χρόνια μετά, το ζήτημα της αναγνώρισης της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (του "κρατιδίου των Σκοπίων", όπως αποκαλείται στον εθνικιστικό λόγο), παραμένει ακόμα άλυτο για το ελληνικό κράτος. Και τα όσα μεσολάβησαν επιβεβαιώνουν, δυστυχώς, τις περισσότερες, αν όχι όλες τις αναλύσεις των συγγραφέων. Γιατί τώρα μπορούμε να αντιληφθούμε, πολύ κ...

"Των εχθρών τα φουσάτα περνούσαν/σαν το λίβα που καίει τα σπαρτά", υπυνθυμίζει ένα παλιό στρατιωτικό εμβατήριο, πριν μας διαβεβαιώσει πως "η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει". Όμως και τα δικά μας φουσάτα διέπραξαν ουκ ολίγα στο πέρασμά τους, σε πόλεις και χωριά με "εθνολογική σύσταση" πολύ διαφορετική απ' ό,τι υποστήριζαν οι κήρυκες της Μεγάλης Ιδέας. Από τα Γιαννιτσά και το Κιλκίς του 1912-13 μέχρι τη Βόρειο Ήπειρο του 1914 και την ενδοχώρα της Μικρασίας το 1919-22, η δράση του ελληνικού στρατού και των παραστρατιωτικών ομάδων που τον συνόδευαν (ή τον υποκαθιστούσαν) σημαδεύτηκε...

Γιατί άραγε ο πατριωτισμός, ο σεβασμός στο "εθνικό" παρελθόν και τα εμβλήματά του παραμένουν ακίνητα στην τύρβη της ζωής και των γεγονότων; Γιατί ακόμα και το σαρωτικό κύμα της παγκοσμιοποίησης, αντί να προκαλέσει τον μαρασμό των εθνικιστικών αισθημάτων, κατάφερε να τα οξύνει; Πώς συμβαίνει οι λέξεις -και οι έννοιες- οι σχετικές με την πατρίδα, την καταγωγή, τη φυλή και τη θρησκεία να παγώνουν μέσα στο χρόνο; Αν και η σημαιολατρία, η πατριδολατρία, η αρχαιολατρία δεν συνιστούν καινούργια φαινόμενα, αποκτούν πλουσιότερο νόημα σ' αυτή την περίοδο που διανύουμε. Το βιβλίο, "...

Στην προσπάθεια να αποδειχθεί ο 13oς αι. μ.Χ. ως χρονική περίοδος της αφύπνισης της ελληνικής εθνικής συνείδησης και ως συνέπεια της λατινικής κυριαρχίας στο Βυζάντιο (1204-1261), χρησιμοποιήθηκε το "Χρονικόν του Μορέως" ως τεκμήριο, όχι όμως αρκετά επισταμένα, ίσως εξ αιτίας της αρνητικής κριτικής του έργου ως προς την ιστορική του αξία. Στη μελέτη αυτή εξετάζεται το "Χρονικόν του Μορέως" από ιστορική και ανθρωπολογική άποψη. Μέσα από αυτήν τη διπλή μεθοδολογική προσέγγιση, καθορίζονται σε αυτό το έμμετρο κείμενο και ερευνώνται με επιστημονική σχολαστικότητα, όροι, στερ...

Τι ακριβώς είναι τα έθνη; Και γιατί η ιδέα του ανήκειν σε ένα δεδομένο έθνος είναι τόσο σημαντική για τόσους ανθρώπους; Η κατανόηση των κοινωνικών και πολιτικών συγκρούσεων που κυριαρχούν σήμερα στα πρωτοσέλιδα του Τύπου προϋποθέτει την κατανόηση του φαινομένου του εθνικισμού. Σε αυτή τη σύντομη εισαγωγή, ο Steven Grosby χρησιμοποιεί ποικίλα ιστορικά παραδείγματα, από το αρχαίο Ισραήλ μέχρι τα σύγχρονα Βαλκάνια, προκειμένου να σκιαγραφήσει τον τρόπο με τον οποίο αναδύονται τα έθνη μέσα από ένα αίσθημα αυτοχθονίας, συγγένειας, ιστορίας και κοινής θρησκείας. Συζητώντας τις κο...

Το αντικείμενο του βιβλίου της Ντιλέκ Γκιουβέν ξεπερνά τα όρια ενός μεμονωμένου επεισοδίου: τα όρια των διώξεων εις βάρος του ελληνικού πληθυσμού της Κωνσταντινούπολης τον Σεπτέμβριο του 1955. Η πλούσια σε αρχειακό υλικό και προβληματισμό μελέτη της αφορά στις συμπεριφορές ενός κράτους, του τουρκικού, στη δύσκολη διαδρομή του προς τη νεωτερικότητα. Η διαδρομή αυτή εκτυλίσσεται σε δυο επίπεδα: α) Στη μετάβαση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στο εθνικό τουρκικό κράτος και στις συνέπειες αυτής της μετάβασης για τους μη τουρκικούς πληθυσμούς του κράτους, δηλαδή τους Αρμένιους,...

Το βιβλίο συζητά την σχέση της εθνοθρησκευτικής ετερότητας και του εθνικισμού, της διαδικασίας κοινωνικής ενσωμάτωσης και διαχείρισης της μνήμης, της χρήσης του δικαίου ως μέσου άσκησης βίας αλλά και δημιουργίας ταυτοτήτων, σχετικά με την ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών του 1923. Οι συγγραφείς των επί μέρους συμβολών του τόμου φωτίζουν πτυχές της ανταλλαγής, που αφορούν τα κράτη, το δίκαιο και την πολιτική, αλλά πάνω από όλα τους ανθρώπους που βρέθηκαν έρμαιο της πολιτικής και στρατιωτικής συγκυρίας στην κρισιμότερη φάση του ξεκαθαρίσματος των ελληνοτουρκικών λογαριασμών...

Η συντηρητική σκέψη στην Ελλάδα, παρά το προφανές ειδικό της βάρος στην πολυκύμαντη ιστορία της χώρας, έχει ελάχιστα μελετηθεί. Στο νέο της βιβλίο η Δέσποινα Παπαδημητρίου συμπληρώνει με τον καλύτερο τρόπο αυτό το κενό· αναλύει και παρουσιάζει τις συντεταγμένες της συντηρητικής σκέψης από τη Μικρασιατική Καταστροφή μέχρι τη Δικτατορία των Συνταγματαρχών. Στηριγμένο σε πρωτογενές υλικό του αθηναϊκού τύπου της περιόδου 1922-1967 το βιβλίο παρακολουθεί τα περιεχόμενα και τις μεταλλάξεις της σκέψης που νομιμοποίησε τις ηγεμονικές πολιτικές ολόκληρης της περιόδου. Πιο συγκεκρ...

Παρά τη σημασία του στη διαμόρφωση της σύγχρονης κοινωνίας, ο εθνικισμός εκλαμβάνεται συνήθως ως φαινόμενο αυτονόητο και καθόλου προβλημτικό. Τις περισσότερες φορές εκείνο που ενδιαφέρει είναι η συνάρτησή του με συγκεκριμένες μορφές πολιτικής οργάνωσης ή η επίδρασή του στην πορεία των διεθνών σχέσεων. Ακόμη κι όταν όμως ο εθνικισμός αντιμετωπίζεται ως πρόβλημα αυτός καθ' εαυτόν, οι δυσκολίες δεν λείπουν -είτε προέρχονται από την ανεπαρκή μεθοδολογία στην ανάλυση των διαφόρων πτυχών του φαινομένου είτε πηγάζουν από θεωρητικές μονομέρειες και εμμονές. Πολλά λοιπόν λέγονται...

Το βιβλίο περιέχει μελέτες για τη διαμόρφωση του έθνους και την ανάδυση της κονωνίας των πολιτών στην Ελλάδα και την Τουρκία. Οι μελέτες είναι προϊόντα διεπιστημονικού διαλόγου ανάμεσα στους συγγραφείς και τους επιμελητές του τόμου και της σειράς, που διεξήχθη σε σειρά συναντήσεων με αντικείμενο την ανταλλαγή ερευνητικών πορισμάτων και ερμηνειών σε θέματα όπως ο τουρκικός και ο ελληνικός εθνικισμός, οι συνέπειες του ελληνικού Αγώνα της Ανεξαρτησίας στην αποσύνθεση και το μετασχηματισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η συγκρότηση του νεοελληνικού κράτους, η κοινωνία των πολιτ...

Προφανώς και στο ζήτημα του "έθνους", ίσως σ' αυτό περισσότερο, προέχει η ανάγκη προκαταρκτικής αποσαφήνισης των εννοιολογικών εργαλείων για την κατανόησή του. Η διασταύρωση επίσης ιστορικότητας και κανονιστικότητας, χωρίς αναγκαίο βέβαια τίμημα τον σχετικισμό των προσπελάσεων της ιστορίας και των ιδεών γι' αυτήν, αποτρέπει την εισβολή του φολκλορισμού των μεθοδεύσεων του "πολιτικώς ορθού" που κυκλοφορεί κατά τα τελευταία χρόνια ως "απορρυθμιστική" πρακτική στη διεξαγωγή της έρευνας. Όπως υποδεικνύεται στο παρόν βιβλίο, οι διεργασίες ανάδυσης και στερέωσης του εθνικού κράτο...

Τα άρθρα του τόμου αποτελούν προϊόν των εργασιών μιας ομάδας λειτουργεί συλλογικά με τη μορφή εργαστηρίου και αποσκοπεί στην ανάπτυξη της "Κριτικής διεπιστημονικότητας" με εκδόσεις σε ετήσια βάση. Επιδίωξη της ομάδας είναι να συμβάλει στη διεξαγωγή ενός κριτικού διαλόγου ανάμεσα στους διάφορους κλάδους της γνώσης, που θα έχει ως αποτέλεσμα όχι απλώς την ανταλλαγή ιδεών και μεθόδων αλλά την αναθεώρηση των επιστημών και των μεταξύ τους σχέσεων σε ένα νέο πλαίσιο οργάνωσης και εποπτείας όπου κεντρικός άξονας θα είναι ο άνθρωπος. Η παραπάνω προσπάθεια δεν είναι κάτι το ουτοπ...

Αυτό το δοκίμιο παρακολουθεί την ιδέα του έθνους, από τον καιρό του Μαρξ έως τις συζητήσεις για την παγκοσμιοποίηση στα τέλη του 20ού αιώνα. Έτσι, εξετάζονται διαδοχικά οι θεωρίες και απόψεις του Καρλ Μαρξ, της Β΄ Διεθνούς, του Αυστρομαρξισμού και του Όττο Μπάουερ, του Στάλιν, του Γκράμσι, του Ε.Π. Τόμσον, του Νίκου Πουλαντζά, του Ετιέν Μπαλιμπάρ, της Χάννα Άρεντ, του Μπένεντικτ Άντερσεν, του Χάμπερμας, των Χαρντ και Νέγκρι, και του Αγκάμπεν. Η ιδέα του έθνους, σε έναν κόσμο με άγνωστο μέλλον, γίνεται μια άγκυρα βεβαιότητας, μια βάρκα διαφυγής. Γι' άλλους όμως σημαίνει μ...

Οι Ολυμπιακοί αγώνες της Αθήνας στιγματίστηκαν από το σκάνδαλο του ντόπινγκ και τον εθνοχουλιγκανισμό. Πώς όμως να ερμηνεύσει κανείς τις ακραίες εθνοχουλιγκανικές εκφράσεις της κοινωνίας μας αν δεν εννοήσει προηγουμένως τα σαθρά συστατικά της νεοελληνικής ιδεολογίας; Πώς να ερμηνεύσει τον εθνοχουλιγκανισμό χωρίς τα αριστερορθόδοξα και ελληνορθόδοξα ιδεολογήματα μιας "ρωμιοσύνης" που ιππεύει την υφύλιο και αντιστέκεται στην πραγματικότητα, χωρίς τα μεγαλοϊδεατικά απωθημένα, χωρίς διεθνείς συνωμοσίες, χωρίς την καρικατούρα αντιιμπεριαλισμού που συνίσταται στη ζηλοφθονία των ν...