Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η πρώτη πλήρης μελέτη της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας από το 1821 ως τις μέρες μας. Το βιβλίο επιχειρεί να φωτίσει τις περιπτώσεις των συγγραφέων και των έργων που κέρδισαν την αποδοχή κριτικών και κοινού και να αναδείξει τις σχέσεις που συνδέουν τα έργα, τόσο μεταξύ τους, όσο και με την ιστορική πραγματικότητα, μέσα στην οποία δημιουργήθηκαν. Από την ανταπόκριση στον ευρωπαϊκό ρομαντισμό, που όρισε την ελληνική λογοτεχνία κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα και κορυφώθηκε στο έργο του Παλαμά και του Καβάφη τις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας, ως τα ρεύματα που δημιουργήθηκα...

Περιέχονται τα κεφάλαια: - Λογοτεχνία και λογοτεχνήματα (σύντομη επισκόπηση) - Περίοδοι της νεοελληνικής λογοτεχνίας - Τα είδη του νεοελληνικού λόγου - Το ύφος στη λογοτεχνία - Τεχνοτροπίες ή Λογοτεχνικές Σχολές - Στοιχεία νεοελληνικής μετρικής - Ενδεικτικό πλαίσιο προσέγγισης (ανάλυσης) ενός λογοτεχνήματος - Ενδεικτική βιβλιογραφία - Παράρτημα

Η συγγραφέας επιχειρεί να διαβάσει την κατασκευή της έννοιας του έθνους και της εθνικής ταυτότητας μέσα από τον εκάστοτε λογοτεχνικό κανόνα. Αναφέρεται στην περίπτωση της Ελλάδας και εξετάζει τη δημιουργία και τις νομιμοποιήσεις του έθνους μέσα από τον λογοτεχνικό κανόνα των εκατό πρώτων χρόνων από την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Υποστηρίζει την αντίληψη ότι το έθνος και η εθνική ταυτότητα αποτελούν εθνο-συμβολική κατασκευή, ότι δηλαδή συστήνονται με βάση την επιλογή, το συνδιασμό και την ανακωδικοποίηση αξιών, συμβόλων και μνημών που προϋπάρχουν μέσα στην εθνοτικότητα (e...

Ο Ηλίας Βενέζης (Αϊβαλί, 4/17 Μαρτίου 1904 Αθήνα - 3 Αυγούστου 1973), στα πενήντα χρόνια (1924-1973) της πλούσιας συγγραφικής παραγωγής του, εξέδωσε, όσο ζούσε, είκοσι δύο βιβλία: επτά συλλογές διηγημάτων, τέσσερα μυθιστορήματα, ένα θεατρικό έργο, τέσσερα ταξιδιωτικά και έξι ακόμα έργα ("αφηγήσεις" και "χρονικά"). Δεν πρόλαβε να δει τυπωμένο το τελευταίο βιβλίο που είχε ετοιμάσει, το "Μικρασία, χαίρε", το οποίο κυκλοφόρησε λίγο μετά τον θάνατό του. Μεγάλο, ωστόσο, μέρος του έργου του παραμένει ακόμα διάσπαρτο στον Τύπο (ημερήσιο και περιοδικό), με συνέπεια, πενήντα πέντε...

Το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα χαρακτηρίζεται από καταιγισμό ταξιδιωτικών σελίδων. Οι ριψοκίνδυνοι, οι αρχαιολάτρες, οι οδοιπόροι, οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και μερικές τολμηρές γυναίκες ταξιδεύουν στο εξωτερικό, περιηγούνται την Ελλάδα σε αναζήτηση της εθνικής ταυτότητας, καταγραφούν και δημοσιεύουν, ενώ οι λογοτέχνες χρησιμοποιούν συνειδητά το ταξίδι για να δώσουν τη διάσταση μιας νέας διεξόδου στις συγγραφικές τους αναζητήσεις. Ραγκαβής, Βικέλας, Πάλλης, Κονδυλάκης, Προβελέγγιος, Δροσίνης, Καρκαβίτσας, Νιρβάνας, Μωραϊτίδης μαζί με πολλούς άλλους, ιχνηλατούν τους δ...

Κατά την περίοδο του μεσοπολέμου όλες οι συγκυρίες μαρτυρούν ότι έφτασε το πλήρωμα του χρόνου για την ανάδυση της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας. Κορυφαίοι συγγραφείς μας την απογειώνουν και δημιουργούν "σχολή", προηγούμενο για τους επερχόμενους και σημείο αναφοράς για μίμηση ή για προσπάθεια απόκλισης. Καζαντζάκης, Ουράνης, Παναγιωτόπουλος, Παπαντωνίου, Παπατσώνης, Κόντογλου, Βενέζης, Μυριβήλης, Θεοτοκάς ανθολογούνται εδώ. Μαζί τους και οι Χάρης, Καραντώνης, Μελάς. Λιγοστά λαμπερά ονόματα και πολυσέλιδα κείμενα αξιώσεων - μια αναγνωστική πανδαισία.

Η παιδική ταξιδιωτική λογοτεχνία, η καστρολογία, οι γραφές για τις ιδιαίτερες ή για τις νέες πατρίδες, το ταξιδιωτικό ρεπορτάζ, το ταξίδι στο μέτωπο σε καιρό πολέμου, τα φυσιολατρικά περιοδικά, αποτελούν μερικές άλλες εκφάνσεις της ταξιδιωτικής γραφής. Πολυάριθμοι συγγραφείς με ελάχιστα κοινά στοιχεία λογοτεχνικού προσανατολισμού μεταξύ τους, όπως οι Αντιγόνη Μεταξά, Κόντογλου, Παπαδιαμάντης, Πρεβελάκης, Πεντζίκης, Ιωάννου, Γαβριηλίδης, Λιδωρίκης, Καραντώνης, Βρεττάκος, συναντώνται στον τόμο αυτό, μέσα από κείμενα που συγκλίνουν στην ίδια θεματική με διαφορετικό τρόπο και α...

Από τη δεκαετία του 1960 και μετά, μια καινούργια γενιά ταξιδιωτικών συγγραφέων συνεχίζει το δρόμο των παλαιότερων κορυφαίων ταξιδιογράφων επάξια, αλλά και χωρίς να ξεφεύγει από την πεπατημένη. Και ενώ οι ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ταξιδιωτική λογοτεχνία τείνει στον μαρασμό, μερικοί μεμονωμένοι συγγραφείς την κατευθύνουν σταθερά σε νέους, συναρπαστικούς δρόμους. Τα πολυάριθμα κείμενα του τόμου αυτού -ας αναφερθούν, ενδεικτικά μόνο, οι συγγραφείς Λουντέμης, Ψαθάς, Κάσδαγλης, Αλαβέρας, Αλεξανδρόπουλος, Λορεντζάτος, Βασιλικός, Τσάτσου, Αντωνοπούλου, Λάγκε- αντανακλ...

Η περιπέτεια της ελληνικής ταξιδιωτικής γραφής δρομολογήθηκε τον 8ο π.Χ. αιώνα, με την «Οδύσσεια» του Ομήρου. Αλλά η συναρπαστική της περιπλάνηση στο χώρο της λογοτεχνίας ξεκίνησε ουσιαστικά εκατό χρόνια πριν: διαρκείς αναζητήσεις, πειραματισμοί, πάνω στη μορφή και τη θεματολογία, παγιωμένα πρότυπα, αλλά και «αιρετικές» αποκλίσεις συνθέτουν την πολύχρωμη εικόνα της ελληνικής ταξιδιογραφίας, που πλημμύρισε έναν αιώνα εκδοτικής δραστηριότητας με εξαιρετικές σελίδες και που ανταποκρίθηκε πλήρως στην πρόκληση και τα αιτήματα των καιρών, επιτυγχάνοντας να ταξιδέψει εκατομμύρια Ε...

Ο τόμος αυτός αποτελείται από μελέτες οι περισσότερες από τις οποίες έχουν δημοσιευτεί σε ξένα περιοδικά ή πρακτικά συνεδρίων. Άλλες έχουνε εμφανιστεί σε περιοδικά - ηλεκτρονικά κυρίως- στην Ελλάδα και άλλες εκδίδονται για πρώτη φορά. Η ιδέα να συγκεντρωθούν από κοινού ορισμένα από τα δημοσιεύματα αυτά προέκυψε από την ανάγκη να δώσουν στους Έλληνες αναγνώστες τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση στις συγκεκριμένες έρευνες στη γλώσσα τους. Ωστόσο, η αναδημοσίευσή τους στο ανά χείρας βιβλίο (οι πρώτες δημοσιεύσεις αναφέρονται στο τέλος) έχει υποστεί σχετική επεξεργασία, κυρίως με...

O Ροΐδης είναι σήμερα περισσότερο γνωστός ως συγγραφέας της Πάπισσας Ιωάννας. Ένα μυθιστόρημα που σκανδάλισε και προφανώς συνεχίζει να σκανδαλίζει τους «φιλόθρησκους», αλλά ταυτόχρονα σαγηνεύει το ευρύ και «αμαρτωλό» κοινό. Στην επικαιρότητα εμφανίζεται ακόμη κατά καιρούς ως ανήλεος σαρκαστής της ελληνικής κοινωνίας και οξύχολος μυκτηριστής της ελληνικής πολιτικής σε διάφορα κείμενα που προσφεύγουν παραθεματικά στην αυθεντία του. Η προοπτική της παρούσας ανάγνωσης συντίθεται γύρω από δύο αλληλένδετες έννοιες: το ύφος και την πολεμική. O Ροΐδης χρησιμοποιεί το ύφος σαν ξί...

"Το αίμα μελάνι δεν γίνεται..." Έτσι επιγράφεται ένα από τα δοκίμια που αποτελούν αυτό το βιβλίο. Προτείνεται μια ερωτηματική ανάγνωση συγγραφέων και έργων που αναφέρονται στον εμφύλιο πόλεμο ή, ευρύτερα, στον μνημονικό και τον ανθρωπολογικό του ορίζοντα. Ακήρυκτος, χωρίς καταστατικό και χωρίς συνθήκη ειρήνης, αυτός ο πόλεμος των συναυτουργών μας άφησε κληρονομιά αίματος, βίας, παντοειδών ερειπίων και αρνητικών κοινωνικών αυτοματισμών. Σε αντίθεση με την ιστορία και τις κοινωνικές επιστήμες, που ασχολούνται με τις υπερατομικές όψεις των φαινομένων, σε μακροσκοπική θεώρησ...

Όλα τα δοκίμια που στεγάζονται σ' αυτόν τον τόμο, δημοσιευμένα και αδημοσίευτα, καρπός ενδιαφερόντων των τελευταίων χρόνων, ακολουθούν κοινούς μεθοδολογικούς δρόμους και περιστρέφονται, μεταξύ άλλων, γύρω από τις έννοιες του κράματος και της υβριδικότητας. Στα μελετήματα της πρώτης ενότητας, με τον τίτλο "Η πολιτική της επιθυμίας", μέσα από τα κείμενα των Α.Ρ. Ραγκαβή, Μ. Καραγάτση, Ν. Καζαντζάκη, και Μ. Δούκα, παρακολουθούμε ένα είδος ακροβασίας ανάμεσα στον εαυτό και στον άλλο (σε ποικίλες παραλλαγές), στον ίδιο και στον ξένο. Στα μελετήματα της δεύτερης ενότητας,...

[...] Εδώ, ότι ακολουθεί δεν είναι κριτική αποτίμηση του έργου του, ούτε φυσικά αναφορικά στην ιδιωτική του ζωή. Πρόκειται, για πλησίασμα του, μέσα από δικά του κείμενα, κατά κύριο λόγο, αλλά και κείμενα τρίτων, που δημοσιεύτηκαν στα χρόνια της δράσης του. Προβάλλονται έτσι περιστατικά που έχουν "ξεφύγει" από τις "σοβαρές" μελέτες που έγιναν γι΄αυτόν ή έχουν "αποσιωπηθεί" -ενίοτε και σκοπίμως. Τα περισσότερα έχουν μια ευτράπελη, ας πω, διάθεση καθώς εκεί οδηγούν τα συμβάντα, αλλά, όμως, είναι και πικρά, κάποτε και θλιβερά. Πιστεύω πάντως πως όλα έχουν να προσθέσουν κάτι γι'...

Η Θεσσαλονίκη είναι η μόνη περιφερειακή πόλη η οποία στον 20ό αιώνα κατόρθωσε να δημιουργήσει μια λογοτεχνία που όχι μόνο ήταν διαφορετική από εκείνη του αθηναϊκού κέντρου, αλλά άνοιξε καινούριους δρόμους στα γράμματά μας· διαμορφώθηκε έτσι ένα είδος παράδοσης που επηρέασε πολλούς λογοτέχνες, όχι μόνο της Θεσσαλονίκης αλλά του τόπου γενικότερα, ώστε ορισμένοι μελετητές να μιλούν ακόμα και για "Σχολή της Θεσσαλονίκης". Η λογοτεχνία αυτή δημιουργήθηκε από συγγραφείς που υπήρξαν συσπειρωμένοι γύρω από κάποια πολύ σημαντικά λογοτεχνικά περιοδικά της πόλης κι έχει δύο φάσεις: μί...