Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Το Σχέδιο του Εθνικού Ενωτικού Κόμματος του 1937 αποτελεί την έκφραση ενός δημοκρατικού και κοινοβουλευτικού Συντάγματος, με αρκετά ενισχυμένη όμως την Εκτελεστική Εξουσία ώστε ορθώς ο συγγραφέας να χαρακτηρίζει τον εισαγόμενο δια του Σχεδίου κοινοβουλευτισμό ως "κεκραμμένο" λόγω του εμφανούς περιορισμού των αρμοδιοτήτων των Αντιπροσωπευτικών Σωμάτων. Εξηγεί όμως ότι με το Σχέδιο αυτό ο Π. Κανελλόπουλος δεν επεδίωκε μόνο την άσκηση συνταγματικής πολιτικής. Το Σχέδιο ήταν μία πολύ ευρυτέρου σκοπού πολιτική πράξη που α­πέ­βλεπε στο να υπερκεράσει τον Μεταξά στους ισχυρισμ...

Το βιβλίο αυτό -εκπονημένο από έναν ειδικό του Συνταγματικού Δικαίου και από έναν ιστορικό- εξετάζει τις μεγάλες πιέσεις της σύγχρονης ελληνικής συνταγματικής ιστορίας. Ύστερα από την απαραίτητη εισαγωγή στα ελληνικά Συντάγματα της νεότερης εποχής, επικεντρώνεται στην εποχή της "κρίσης των θεσμών" (1915-1974), που ορίζεται από τους δύο επάλληλους διχασμούς του ελληνικού 20ού αιώνα, τον Εθνικό Διχασμό και τον εμφύλιο πόλεμο, με τις αποσαθρωτικές επιπτώσεις τους στη θεσμική ιστορία της χώρας. Το βιβλίο δεν εξαντλείται στην καταγραφή των επιβαρύνσεων που επέφεραν οι δύο διχασμ...

Σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να δώσει μια συνοπτική αλλά ολοκληρωμένη εικόνα των στοιχείων που συνθέτουν την επιστήμη του συνταγματικού δικαίου. Η ύλη παρουσιάζεται σε δύο βαθμίδες. Τα μεγαλύτερα γράμματα παρέχουν τις αδρές γραμμές, ενώ τα μικρότερα προσθέτουν εμβαθύνσεις, λεπτομέρειες ή παραδείγματα. Κατά την πρώτη ανάγνωση, μπορεί κανείς να παραλείψει τα ψιλά γράμματα, ώστε να παρακολουθήσει γρήγορα τον σκελετό και να αποφύγει την κόπωση που αρχικώς προξενούν οι επί πλέον αναπτύξεις. Ο ίδιος τυπογραφικός διαχωρισμός είναι χρήσιμος και κατά τις επαναλήψεις στις παραμονέ...

Δεν υπάρχει Σύνταγμα άμοιρο της οικονομικής και πολιτικής συνθήκης που το γεννάει. Η αναπόφευκτη αυτή πραγματικότητα ζωγραφίζεται ανάγλυφα στις σελίδες του βιβλίου, στις οποίες παρελαύνουν όλες οι κρίσιμες στιγμές που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη ιστορία και φόρεσαν τον μανδύα νομικών διατάξεων. Από την όξυνση των κοινωνικών και πολιτικών συγκρούσεων στην οποία προσπάθησε να απαντήσει η "βαθειά τομή" του Κ. Καραμανλή μέχρι την κορύφωση του "διακεκομμένου ελληνικού Μάη" στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης που καθόρισε το Σύνταγμα του 1975 δεν θα αποτελούσε ευθεία συνέχεια της μετ...

Η κρίση ταυτότητας που διέρχεται η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μας επιτρέπει πλέον να δεχόμαστε άκριτα τη δοξολογία για την κοινή ευρωπαϊκή παράδοση ελευθερίας και δημοκρατίας. Με αυτή την αφετηρία, ο Νίκος Παπασπύρου ανατρέχει με διεπιστημονική προσέγγιση και διεισδυτικότητα στα μονοπάτια του ευρωπαϊκού συνταγματισμού και τα σημεία συνάντησής τους στις αρχές του 20ού αιώνα. Η μελέτη εστιάζει στην ανάπτυξη τριών συλλήψεων για τη σχέση κράτους και δικαίου και αντίστοιχα για την ιδέα της ελευθερίας: την αγγλοσαξονική αντιδυναστική παράδοση με έμφαση στο rule of law και τις αμυντικ...

Τα ελληνικά δικαστήρια άρχισαν να ελέγχουν τη συνταγματικότητα των νόμων ήδη από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Βρέθηκαν έτσι στην πανευρωπαϊκή πρωτοπορία, καθώς την ίδια περίοδο σε όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές δικαιοταξίες ο δικαστής απαγορευόταν να αμφισβητεί την ισχύ του νόμου. Αυτό το ιστορικό παράδοξο διερευνά ο Ακρίτας Καϊδατζής, επίκουρος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Α.Π.Θ., στη μελέτη του "Ο δικαστικός έλεγχος των νόμων στην Ελλάδα 1844-1935". Στη μελέτη καταγράφεται η νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων και εκτίθενται οι απόψεις των ελλή...

Από την ανεξαρτησία ώς τις μέρες μας, τι υποστήριξαν οι πολιτικοί μας για την πολιτεία, το πολίτευμα και τα δικαιώματα του ανθρώπου, και πώς σχολίασαν τις απόψεις τους οι διανοούμενοι; 17 και 16 προσωπογραφίες αντίστοιχα, με τις προσθήκες ενός συνταγματολόγου, που τον συναρπάζει η πολιτική και η ιστορία. Οι πολιτικοί... Ιωάννης Καποδίστριας, Χαρίλαος Τρικούπης, Γεώργιος Α’, Ελευθέριος Βενιζέλος, Γεώργιος Παπανδρέου, Κωνσταντίνος Καραμανλής, Κωνσταντίνος Τσάτσος, Στέφανος Μάνος, Αλέξανδρος Παπαναστασίου, Ανδρέας Παπανδρέου, Κώστας Σημίτης, Παντελής Πουλιόπουλος, Ηλίας Η...

Πόσο "άψογα" λειτουργούσαν οι πολιτικοί θεσμοί στη Μεταπολίτευση; Μήπως, μπροστά στο χείλος της χρεωκοπίας, πρέπει επιτέλους να αναθεωρήσουμε τη μεγάλη αφήγηση της πρόσφατης ιστορίας μας; Και αν το κάνουμε αυτό με ειλικρίνεια, μήπως -πέρα από πρόσωπα- πρέπει να παραδεχθούμε ότι εκείνο που κυρίως φταίει για το ότι η κοινωνία μας έγινε το πρώτο "πειραματόζωο" της κρίσης (και παραμένει σε αυτή την κατάσταση), είναι οι ίδιοι οι βασικοί θεσμοί μας; Η μελέτη αυτή υποστηρίζει ότι η λειτουργία του κοινοβουλευτισμού στη Μεταπολίτευση ήταν ήδη υπονομευμένη από τη σφραγίδα των πελα...

Στηριγμένο σε αρχειακό υλικό και στη βιβλιογραφία της ελληνικής επαναστατικής περιόδου, της διακυβέρνησης του Ιωάννη Καποδίστρια, της Αντιβασιλείας και της βασιλείας του Όθωνα, το βιβλίο επιχειρεί να παρουσιάσει τη συμβολή του Χριστόδουλου Κλονάρη στη συνταγματική ιστορία της Ελλάδας. Το έργο του Κλονάρη, πρώτου Προέδρου του Αρείου Πάγου, δεν έτυχε της επεξεργασίας που αρμόζει σε μια τέτοια σημαντική προσωπικότητα. Γεννημένος το 1788 στο ορεινό Λιασκοβέτσι Ζαγορίου, διακρίθηκε από τη νεότητά του με επιλογές παιδείας που εμπνέονταν από τα προτάγματα του Διαφωτισμού. Η λαμπρή...

Ο Ελληνικός λαός, με τον Εθνικοαπελευθερωτικό του Αγώνα του 1821, απελευθερώθηκε μεν από την τουρκική κατάκτηση των τετρακοσίων χρόνων σκλαβιάς του, αλλά στο Νέο Ελληνικό κράτος, που προέκυψε μετά την Επανάσταση, ο λαός δεν βίωνε σε πολιτική, κοινωνική, οικονομική και πνευματική ελευθερία, αλλά τελούσε πάντοτε υπό την κηδεμονία και εξάρτηση των «μεγάλων προστάτιδων δυνάμεων», Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας και ακολούθως μεταβλήθηκε σε προτεκτοράτο των Η.Π.Α. και της Ενωμένης (διχασμένης σε Βόρεια των πλουσίων και Νότια των πτωχών) Ευρώπης. Η Ελλάδα, δόλια και σκόπιμα φτωχοποιήθη...

Η παρούσα μελέτη αποτελεί σε επεξεργασμένη μορφή τη συμμετοχή του συγγραφέα της στον διαγωνισμό "Μνήμη Ελευθερίου Βενιζέλου" του έτους 1998 που προκήρυξε η Βουλή των Ελλήνων για την προαγωγή των κοινοβουλευτικών θεσμών. Τιμήθηκε με βραβείο ύστερα από ομόφωνη πρόταση της κριτικής επιτροπής απονομής των Βραβείων. Η μελέτη διερευνά τη σχέση του κρητικού πολιτικού με το πολίτευμα της βασιλευόμενης δημοκρατίας και ειδικότερα τη στάση του απέναντι στον βασιλικό θεσμό κατά την περίοδο 1914 - 1920. Στη συνέχεια εξετάζει τόσο τη θεωρητική εξέλιξη όσο και την πολιτική ενσωμάτωση τ...

Τον Ιανουάριο του 1937 ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος ως αρχηγός του Εθνικού Ενωτικού Κόμματος υπέβαλε αυστηρό αλλά τεκμηριωμένο υπόμνημα στον βασιλέα Γεώργιο Β' κατά της δικτατορίας Μεταξά. Στο υπόμνημά του αυτό κατηγορούσε τον Γεώργιο ότι επέβαλε και στήριζε μία δικτατορία μισητή στη μεγάλη πλειοψηφία του λαού. Η δικτατορία, του έλεγε, έχει υποπέσει ήδη σε σωρεία ολεθρίων λαθών και οδηγεί την χώρα σε μεγάλες περιπέτειες. Με το υπόμνημα συνυπέβαλε Σχέδιο Συντάγματος που είχε καταρτίσει ο ίδιος αλλά που είχε εγκριθεί από τα στελέχη του Κόμματός του σε μυστική σύσκεψη. Το Σχέδιο...

Επιτρέπεται σε περιόδους κρίσεων να παρεκκλίνουμε από το συνταγματικό κείμενο χάριν του δημοσίου συμφέροντος; Αποτελεί η σωτηρία της πατρίδας μια υπερσυνταγματική αρχή που υπερισχύει της "τυπικής" συνταγματικής νομιμότητας κατά το "salus populi suprema lex esto"; Μήπως στην ελληνική πολιτική και συνταγματική ιστορία υπερτονίζουμε τον ρόλο των ξένων δυνάμεων και την οικονομική διάσταση εις βάρος του ρόλου των προσωπικοτήτων; Στα ερωτήματα αυτά τοποθετείται ο συγγραφέας μέσα από την ανάλυση των συνταγματικών γεγονότων του 1935, από το βενιζελικό κίνημα της 1ης Μαρτίου έως τη...

Η έλευση των Δημοκρατικών Γάλλων στα Ιόνια νησιά (1797) και η υπαγωγή τους στο γαλλικό Σύνταγμα της 5ης Καρποδώρου του Γ΄έτους της Γαλλικής Δημοκρατίας (22ας Αυγούστου 1795), επηρέασαν βαθιά την πολιτική σκέψη των Ιονίων, που είχε ακονιστεί στην άσκηση μιας μακραίωνης διαχείρισης της τοπικής διοίκησης, σε καθεστώς απολυταρχικής διακυβέρνησης. Αυτός είναι και ο λόγος που οι Επτανήσιοι δεν δυσκολεύτηκαν να υιοθετήσουν το αξίωμα, το οποίο, κατά το συντοπίτη τους ποιητή Ούγκο Φώσκολο, επικράτησε σε ολόκληρη την Ευρώπη, ύστερα από τη Γαλλική Επανάσταση: "αρκεί, ένα γραπτό Σύν...

Η δομή, το περιεχόμενο και η λειτουργία των Τοπικών Οργανισμών που τέθηκαν σε ισχύ κατά την πρώτη περίοδο (1821-1823) της Ελληνικής Επανάστασης αποτελούν ελκυστικό πεδίο αναζήτησης και έρευνας. Ωστόσο, παρότι έχουν παρέλθει πολλά χρόνια από τότε, υπάρχουν ακόμη αδιερεύνητες όψεις και αθέατες παράμετροι του θεσμού αυτού. Το βιβλίο επιχειρεί να προσεγγίσει και να φωτίσει έναν από αυτούς τους Τοπικούς Οργανισμούς που δεν έχει επαρκώς μελετηθεί, τον Άρειο Πάγο. Το ενδιαφέρον στρέφεται ενιαία και εξ αδιαιρέτου στις προθέσεις και στις δραστηριότητες, στις επεμβάσεις και στις...

Το αίτημα για αναβάθμιση του ρόλου του Κοινοβουλίου επανέρχεται σταθερά στον δημόσιο διάλογο τα τελευταία είκοσι χρόνια. Θα μπορούσε όμως, άραγε, να αντιμετωπισθεί ουσιωδώς το ευρύτερο φαινόμενο της υποβάθμισης του Κοινοβουλίου και των μεταλλαγών του κοινοβουλευτισμού με θεσμικές μόνο παρεμβάσεις, δηλαδή με τροποποίηση των διατάξεων που διέπουν την οργάνωση και λειτουργία της Βουλής; Θα μπορούσε δηλαδή να ανατραπεί, με οποιεσδήποτε θεσμικές παρεμβάσεις, η δευτερεύουσα συμμετοχή της Βουλής στη λήψη των κρίσιμων πολιτικών αποφάσεων, ενόψει μάλιστα του ότι το πολιτικό σύστημα...

Στόχος της παρούσας συγκριτικής μελέτης είναι να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση της νέας εποχής που διανύουν οι Βαλτικές χώρες, από την απόσχισή τους από τη Σοβιετική Ένωση και με ορόσημο-σταθμό την ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τις προσπάθειες της οικοδόμησης δημοκρατικού πολιτειακού πλαισίου, προ της ένταξης, σε καθεμία από τις τρεις χώρες, τις αναγκαίες θεσμικές μεταβολές ώστε να καταστούν αυτές κράτη-μέλη της Ε.Ε. και τις επιμέρους μεταξύ των διαφορές, από την άποψη των συνταγματικών ρυθμίσεων.

Ο συγγραφέας, αναζητώντας το ιστορικό και το σύγχρονο νόημα των θεμελιωδών δικαιωμάτων, παρακολουθεί τη διαχρονική εξέλιξη τους μέσα από τις ιστορικές, πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες ανάδυσης και ανάπτυξης του συνταγματισμού, χωρίς όμως να παραβλέπει και την "προϊστορία" τους, την οποία εντοπίζει στην ελληνορωμαϊκή παράδοση, στη χριστιανική αντίληψη και στις μεσαιωνικές χάρτες. Κατά τον συγγραφέα, το πραγματικό σημείο τομής στην ιστορία των θεμελιωδών δικαιωμάτων είναι η θετικοποίησή τους στα συνταγματικά κείμενα της αμερικανικής και της γαλλικής επανάστασης. Ωστόσο, κατ...

[...] Ο Θεόδωρος Φλογαΐτης ήταν, από ιδιοσυγκρασία, αντικονφορμιστής. Αυτό φανερώνουν και οι αλλεπάλληλες αρνήσεις του να δεχτεί υψηλές δημόσιες θέσεις. Σε αυτό, ίσως, οφειλόταν και η αντιπάθειά του προς τα πολιτικά κόμματα, όχι μόνο για τον τρόπο πολιτικής σκέψης και δράσης τους, αλλά και γιατί δεν μπορούσε να συμβιβαστεί εύκολα με την περιοριστική πολιτική γραμμή και πειθαρχία που επέβαλλαν. Έτσι, ήταν, στην ουσία, διαρκώς ένας κομματικά "ανένταχτος", ακόμη και όταν πολιτευόταν κάτω από κάποια κομματική σημαία. Ήταν ένας μόνιμος "ανεξάρτητος βουλευτής", είτε μέσα στο κοιν...