Το σχέδιο συντάγματος του Εθνικού Ενωτικού Κόμματος (1937)

Τον Ιανουάριο του 1937 ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος ως αρχηγός του Εθνικού Ενωτικού Κόμματος υπέβαλε αυστηρό αλλά τεκμηριωμένο υπόμνημα στον βασιλέα Γεώργιο Β' κατά της δικτατορίας Μεταξά. Στο υπόμνημά του αυτό κατηγορούσε τον Γεώργιο ότι επέβαλε και στήριζε μία δικτατορία μισητή στη μεγάλη πλειοψηφία του λαού. Η δικτατορία, του έλεγε, έχει υποπέσει ήδη σε σωρεία ολεθρίων λαθών και οδηγεί την χώρα σε μεγάλες περιπέτειες. Με το υπόμνημα συνυπέβαλε Σχέδιο Συντάγματος που είχε καταρτίσει ο ίδιος αλλά που είχε εγκριθεί από τα στελέχη του Κόμματός του σε μυστική σύσκεψη. Το Σχέδιο έχει χαθεί αλλά ο συγγραφέας του βιβλίου το αναπλάθει επί τη βάσει της Εισηγητικής Εκθέσεως που έχει διασωθεί και άλλων στοιχείων που ο ίδιος απαριθμεί στην Εισαγωγή του. Στην Εισαγωγή του επίσης εξηγεί γιατί ανέπλασε έτσι όπως φαίνεται στο κείμενο του αναστυλωμένου Σχεδίου το κάθε ένα από τα 115 άρθρα του Σχεδίου. Το Σχέδιο Συντάγματος του Εθνικού Ενωτικού Κόμματος του 1937 αποτελεί την έκφραση ενός Συντάγματος δημοκρατικού και κοινοβουλευτικού, με αρκετά ενισχυμένη όμως την Εκτελεστική Εξουσία ώστε ορθώς ο συγγραφέας να χαρακτηρίζει τον εισαγόμενο δια του Σχεδίου κοινοβουλευτισμό ως "κεκραμμένο" λόγω του εμφανούς περιορισμού των αρμοδιοτήτων των Αντιπροσωπευτικών Σωμάτων. Εξηγεί όμως ότι με το Σχέδιο αυτό ο Π. Κανελλόπουλος δεν επεδίωκε μόνο την άσκηση συνταγματικής πολιτικής. Το Σχέδιο ήταν μία πολύ ευρυτέρου σκοπού πολιτική πράξη που απέβλεπε στο να υπερκεράσει τον Μεταξά στους ισχυρισμούς του για την βαθύτατη κρίση του κοινοβουλευτικού συστήματος κυβερνήσεως, την οποία ο δικτάτωρ της 4ης Αυγούστου απέδιδε στη "βουλευτοκρατία". Για τον ίδιο λόγο ο συντάκτης του Σχεδίου στρέφεται κατά των κομμάτων που αρνούνται την ελευθερία του λόγου και γενικώτερα τις δημοκρατικές ελευθερίες, ώστε να αφαιρέσει από τον Μεταξά το "άλλοθι" του αντικομουνισμού. Για τον ίδιο επίσης λόγο ο Συντάκτης του Σχεδίου ομιλεί πολύ για την "εθνικήν ιδέαν", το "εθνικόν κράτος" και άλλες έννοιες που ανήκαν στο πολιτικό λεξιλόγιο της δικτατορίας. Ο συγγραφέας θεωρεί βέβαιο ότι σε μία μελλοντική Εθνοσυνέλευση που θα συνεκαλείτο υπό συνθήκες ελευθερίας ο Κανελλόπουλος θα τροποποιούσε μερικές θέσεις του που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο όπως τις σχετικές με τη ρύθμιση η των σχέσεων των εργαζομένων και της εργοδοσίας τις οποίες παρέπεμπε αποκλειστικά σε υποχρεωτική διαιτησία. Επομένως το Σχέδιο του 1937 δεν εξέφραζε τις οριστικές συνταγματικές αντιλήψεις του Εθνικού Ενωτικού Κόμματος αλλά πρωτίστως ήταν ένα μέσο καταπολεμήσεως του τότε κρατούντος αυταρχικού καθεστώτος.