Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στο παρόν αναμνηστικό λεύκωμα για τη διακοσιοστή επέτειο της γέννησής του καταχωρίζονται κείμενα του Β. Ουγκώ σχετικά με την Ελλάδα. Συγκεκριμένα ανθολογούνται τα σημαντικότερα φιλελληνικά ποιήματα των "Ανατολικών" με παράλληλη μετάφραση στην ελληνική από γνωστούς ποιητές του 19ου αιώνα και φιλότιμους νεότερους στιχουργούς, δημοσιεύονται έξι επιστολές για την Επανάσταση της Κρήτης κατά τα έτη 1866-1869 και η μετάφραση εκείνων του Ουγκώ, όπως αυτή είδε το φως της δημοσιότητας στις στήλες της εφημερίδας των Αθηνών "Εθνοφύλαξ". Ο πρόλογος των "Ανατολικών" μεταφράζεται για πρώτ...

"Μια θάλασσα. Πάνω στη θάλασσα, μια αχηβάδα. Πάνω στην αχηβάδα, μια γυναίκα όρθια, γυμνή. Στα δεξιά της, στον ουρανό, δυό άνεμοι. Στ΄ αριστερά της, μια νύμφη. [...] Μια θάλασσα αγκαλιάζοντας μια πολυδαίδαλο ακτή όπου προβάλλει ένα άλσος. Μια αχοιβάδα μ' ανάγλυφες ραβδώσεις ανήκουσα στο γένος Pecten jacobeus. Δυό Άνεμοι ραίνοντας απερίσπαστοι με ρόδα το ανοιχτό πέλαγος των κυμάτων. Μια νύμφη εγείροντας ένα μανδύα προς το μέρος... της θεάς. Να! πλησιάζει η Αφροδίτη, μόλις αναδύθηκε, έτοιμη για τη στεριά. Και με το που το πόδι της θ' αγγίξει το χώμα, ο Έρως θα γεν...

Ο Γιώργος Θέμελης λίγο πριν τον θάνατό του είχε ετοιμάσει για έκδοση σε δική του επιλογή και μετάφραση, ποιήματα του Γάλλου ποιητή Rene Char. Βέβαια με τον ποιητή αυτόν ο Θέμελης είχε ασχοληθεί από πολύ παλιά, από την εποχή του περιοδικού "Κοχλίας", δηλαδή λίγο μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Το δακτυλόγραφο της μετάφρασης, μαζί με πρόλογο και ένα μικρό απάνθισμα κριτικών για τον Char, βρέθηκε στα κατάλοιπά του, που ανήκουν στα παιδιά του, και ύστερα από παραχώρηση δική τους αποφασίστηκε από το διοικητικό συμβούλιο της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης να εκδοθεί όπως ακριβώς...

Η παρουσίαση της μετάφρασης ορισμένων αποσπασμάτων της συλλογής του Saint-John Perse "Amers" από τον Γιώργο Σεφέρη δεν αποτελεί φιλολογική μελέτη για τον Σεφέρη, ούτε υπήρξε τέτοια η φιλοδοξία της, για δύο λόγους: κατ' αρχάς, διότι τα μεταφρασμένα αποσπάσματα δεν αποτελούν επ' ουδενί ένα "κείμενο", εφόσον δεν έχουν ολοκληρωθεί· είναι απλά σχεδιάσματα, κείμενα δηλαδή με λάθη, μετέωρα και ημιτελή, που έχουν γραφτεί ως επί το πλείστον a prima vista. Συνεπώς, οφείλουμε να τα αντιμετωπίζουμε σαν αυτό ακριβώς που είναι, ως σχεδιάσματα, όπως επίσης οφείλουμε να είμαστε ιδιαιτέρως...

Εκτός από κάποιες τρανταχτές εξαιρέσεις, τα κομμάτια αυτά του Μπωντλαίρ ανήκουν μάλλον σε ένα είδος διδακτικών και συμβολικών μύθων παρά σ' αυτό που ονομάζουμε ποίηση. Αν όμως μπορούμε να πούμε ότι τα περισσότερα κομμάτια συγγενεύουν με την αφήγηση παρά με τον καθαρό λυρισμό, δεν θα είναι ψέμα να προσθέσουμε πως το ανέκδοτο, η μικρή ιστορία που μπορεί να στηρίζεται σε πραγματικά επεισόδια της καθημερινότητας, είναι στα μάτια και στο πνεύμα του ποιητή αφορμή για μελωδική ονειροπόληση.

Ο σοφός ονειρεύεται στην άκρη του δρόμου. Η δύναμη του ονείρου μπορεί να κάνει να ξεπροβάλει ένα δέντρο, ένας βασιλιάς, μια γυναίκα, μια χίμαιρα. Και το δέντρο κι ο βασιλιάς και η χίμαιρα περνούν, περνούν σ' αυτό το σκηνικό που ονομάζεται ζωή. Και εξαφανίζονται. Ο σοφός ονειρεύεται στην άκρη του δρόμου. Δε θα περάσει όποιος θέλει απ' το δρόμο του. [...] Ο σοφός διασχίζει με τα πόδια το ποτάμι κοντά σ' ένα γεφύρι. Σίγουρα δε θα το 'χει δει. Μα κάποιος απ' το γεφύρι του κάτι του φωνάζει. Ο σοφός κοιτάζει, βλέπει το γεφύρι να γκρεμίζεται μαζί με τον άνθρωπ...

Μόνον αν ο αναγνώστης διαθέτει μια κρίση ατράνταχτη και μιαν υπερένταση της σκέψης, τουλάχιστον ίδια με κείνη που του προκαλεί η δυσπιστία του, τότε μόνο τα θαυμάσια νοήματα τούτου του βιβλίου θα διαποτίσουν την ψυχή του όπως το νερό η ζάχαρη... κι ούτε είναι φρόνιμο, τις σελίδες που θα ακολουθήσουν να τις διαβάσει όλος ο κόσμος. Μόνο λίγοι θα γευτούνε τούτο το φαρμακερό καρπό χωρίς να κινδυνέψουν.

Το έργο παρουσιάστηκε από τον μεγάλο Γάλλο ποιητή στις αρχές του εικοστού αιώνα και είναι η πρώτη φορά που μεταφράζεται στα ελληνικά. Η μετάφραση έγινε από την Ματ. Ζουμπούλη και η ποιητική απόδοση καθώς και το εισαγωγικό δοκίμιο, τα σχόλια και οι σημειώσεις είναι του Ε.Ν. Μόσχου. Ως επίμετρο, παρατίθεται ένα πολυσήμαντο αυτοβιογραφικό κείμενο του Κλωντέλ με τον τίτλο "Η Επιστροφή μου στον Θεό" που ερμηνεύει και σημασιολογεί, κατά τον καλύτερο τρόπο, πολλά καίρια σημεία των Ωδών του.

"Δεν είναι ανάγκη, ξεκινώντας για την ανακάλυψη της ποιητικής δημιουργίας, να διαλέξουμε ένα γεγονός που έχει γίνει παραδεκτό σαν ποιητικό, ή να στηριχθούμε σε κανονισμούς που έχουν καθιερωθεί, έστω, από το καλό γούστο. Μπορεί να ξεκινήσει κανείς από ένα γεγονός καθημερινό: ένα μαντίλι που πέφτει μπορεί να είναι για τον ποιητή ο μοχλός με τον οποίο θα σηκώσει ένα σύμπαν. Γι' αυτό ο σημερινός ποιητής δεν περιφρονεί καμιά κίνηση της Φύσης και το Πνεύμα του παρακολουθεί κάθε ανακάλυψη, τόσο στις συνθέσεις τις πιο απλόχωρες και πιο άπιαστες (πλήθη, ωκεανοί, έθνη), όσο και στα γ...