Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η Εισαγωγή στην κοινωνική φιλοσοφία του ευρωπαϊκού διαφωτισμού αποβλέπει σε μια όσο το δυνατόν ευσύνοπτη και συστηματική απόπειρα γνωριμίας του αναγνώστη με την κοινωνική σκέψη των σημαντικότερων φιλοσόφων του 17ου και 18ου αιώνα. Αντλώντας κυρίως από τις κλασικές πηγές, αλλά και από τη βασική δευτερογενή βιβλιογραφία, ο συγγραφέας αναπτύσσει το θέμα του σε έξι επιμέρους θεματικές ενότητες στο πλαίσιο των οποίων παρουσιάζονται κριτικά και στις βασικές πτυχές τους τα μεγάλα ζητήματα που απασχόλησαν τους διαφωτιστές φιλοσόφους, όπως αυτά της ανθρώπινης φύσης, του κοινωνικού...

Τα "Γράμματα από το βουνό" του Jean-Jacques Rousseau είδαν το φως της δημοσιότητας στα 1764 κυρίως ως κείμενα υπεράσπισης των δύο κορυφαίων έργων του φιλοσόφου, του "Αιμίλιου" και του "Κοινωνικού Συμβολαίου", που είχαν ήδη προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων στην καθεστηκυΐα τάξη της Ευρώπης του 18ου αιώνα. Χωρίς φόβο, αλλά με πάθος, ο Rousseau υπερασπίζεται τις απόψεις του στο θεολογικό ζήτημα και προβάλλει τις κοινωνικές και πολιτικές αντιλήψεις του απέναντι στην εκκλησιαστική και την κοσμική εξουσία του καιρού του, ιδίως απέναντι στους άρχοντες της αγαπημένης του Γενεύης που π...

Σε μόνιμη διαμάχη με τους συγχρόνους του, ο J. - J. Rousseau σφυρηλάτησε μιά φιλοσοφία συνδεδεμένη με τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά ρεύματα της εποχής του, αιώνα των Φώτων, μια σκέψη πολιτική και μια γραφή που θα ασκήσουν μεταγενέστερα μία βαθύτατη επίδραση. Στον Αιμίλιο, «έργο κλειδί για τον πολιτισμό μας», όπως χαρακτηρίσθηκε από τους μελετητές του, εκθέτει τις απόψεις του περί αγωγής. Η παιδαγωγική του θεμελιώνεται σε δύο μεγάλες αρχές: την απομάκρυνση του παιδιού από την ολέθρια επιρροή της κοινωνίας και την ανάπτυξη της ελευθερίας. Ο πλούτος, το θεωρ...

Ο Ρουσσώ έχει μια ιδιαίτερη θέση στη συζήτηση του Διαφωτισμού, καθώς εκφράζει την πλευρά της αυτοκριτικής του. Συνδέει τους πολιτικούς όρους μιας Δημοκρατικής Πολιτείας με την ηθική και εισάγει το "διαφωτισμένο συναίσθημα" ως αναγκαίο συμπλήρωμα του δικαίου. Ο αναγνώστης μπορεί να παραμείνει στις ρητορικές αντιθέσεις που έδιναν ένα τόνο πολεμικής στα κείμενά του. Ωστόσο, πίσω από την ένταση που μεταδίδει το έργο του, εντοπίζουμε μεθοδολογικά προβλήματα που αφορούν νέες αρχές θεμελίωσης της πολιτικής, της γνώσης και του βίου. Η νέα δημοκρατική βάση της Πολιτείας απαιτεί συν...

[...] Η προσφορά του παρόντος βιβλίου είναι αντιστρόφως ανάλογη προς το μέγεθός του. Διαθέτει επάρκεια δυνάμεως, αποδεικτικής και διδακτικής, για τον ευσυνείδητο αναγνώστη, ακόμη και τον ειδικό, σε ένα θέμα καίριο για την πορεία του νεώτερου ελληνισμού (και του ευρωπαϊκού κόσμου) στους τελευταίους αιώνες. Διότι ο Διαφωτισμός, ως κορύφωση της μακραίωνης δυτικοευρωπαϊκής διαλεκτικής πνευματικοκοινωνικής διαδικασίας, διαμόρφωσε τη σημερινή Ευρώπη, και με τις ποικίλες εκφύσεις του επηρεάζει αποφασιστικά την παγκόσμια κοινωνία σ' όλους τους χώρους των πραγματώσεων και εξελίξεών...

Μια απολαυστική αντιπαράθεση ανάμεσα σ' έναν ανελέητο επικριτή του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, έναν πρωτεργάτη του και έναν δικηγόρο του διαβόλου -που δεν είναι άλλος από τον Λουκιανό, που πάντα θεωρούσε τον διάλογο παιδί της Φιλοσοφίας και εχθρό της ρητορικής... Ένα βιβλίο που αναδεικνύει το σημερινό ρόλο του Διαφωτισμού, σ' έναν κόσμο που καταποντίζεται στη θρησκοληψία, τη μωροπιστία και τη μισαλλοδοξία. "Έγραψα αυτούς τους διαλόγους για να υπηρετήσω δύο διαφορετικούς αλλά σχετιζόμενους μεταξύ τους στόχους: για να καταδείξω τη διαρκή ζωντάνια του Διαφωτισμού και για να παρ...

Σε μόνιμη διαμάχη με τους συγχρόνους του, ο J.-J. Rousseau σφυρηλάτησε μια φιλοσοφία συνδεδεμένη με τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά ρεύματα της εποχής του, αιώνα των Φώτων, μια σκέψη πολιτική και μια γραφή που θα ασκήσουν μεταγενέστερα μία βαθύτατη επίδραση. Στον Αιμίλιο, "έργο κλειδί για τον πολιτισμό μας", όπως χαρακτηρίσθηκε από τους μελετητές του, εκθέτει τις απόψεις του περί αγωγής. Η παιδαγωγική του θεμελιώνεται σε δύο μεγάλες αρχές: την απομάκρυνση του παιδιού από την ολέθρια επιρροή της κοινωνίας και την ανάπτυξη της ελευθερίας. Ο πλούτος, το θεωρητι...

[...] Δεν πρόκειται για ένα πραγματικό λεξικό, υπό την έννοια της συστηματικής, ακριβούς, απόλυτης, εξαντλητικής καταγραφής της γνώσης. Μολονότι καλύπτει πληθώρα θεμάτων, από τη σφαίρα της κοινωνικής και πολιτικής κριτικής, της διερεύνησης των θρησκευτικών αντιλήψεων έως τη σφαίρα της αισθητικής αναζήτησης και της λογοτεχνικής κριτικής, ο Βολταίρος καταφεύγει σε σύντομα κείμενα, άλλοτε διανθισμένα με ανεκδοτικές αφηγήσεις, με εύγλωττους μεταξύ ανωνύμων διαλόγους, με εξωτικά πρόσωπα, άλλοτε προσδίδοντάς τους αμιγώς δοκιμιακό χαρακτήρα, για να καταφερθεί ενάντια στη μεταφυσικ...

H Επιστολή στον Ντ' Αλαμπέρ αποτελεί θεμελιώδες έργο του Ρουσώ. Εδώ ο μεγάλος στοχαστής εκθέτει τις απόψεις του για τον πολιτισμό, τα ήθη και τα θεάματα. Απόψεις συντηρητικές και συγχρόνως ρηξικέλευθες. Η έντονα επικριτική του στάση έναντι του γαλλικού θεάτρου και των συναφών θεαμάτων της εποχής, η αντιπαράθεση της κοινοτικής συνοχής της Γενεύης στην ανωνυμία και την ηθική χαλαρότητα του Παρισιού, η αναζήτηση μιας αυθεντικής συμμετοχικής πολιτισμικής έκφρασης στη θέση της πολυτέλειας, της επιτήδευσης και της "θεατρικότητας" αποτελούν τους βασικούς άξονες της ρουσωικής προβλ...

Η μεγάλη στροφή στη διεύρυνση της ανθρώπινης κυριαρχίας σηματοδοτείται με τη ριζοσπαστική έξοδο από την κανονιστικότητα της αντιδραστικής πτέρυγας της μεσαιωνικής παράδοσης και την απελευθέρωση των επιστημονικών ερευνών από το σχολαστικισμό. Με το παρόν έργο του, ο Βάκωνας εκτρέπει τη μέχρι τότε αργόσυρτη εξέλιξη σε ραγδαία αναπτυσσόμενη αλληλεπίδραση ανθρώπου και φύσης, προδιαγράφει την έλευση του Διαφωτισμού και ανοίγει τους ορίζοντες για την ορθολογική κατανόηση των φαινομένων του σύμπαντος, μέσω μιας Παγκόσμιας Φυσικής Ιστορίας που οφείλει να υπακούει μονάχα στους νόμου...

Στο βιβλίο αυτό ο Αντριου Λεβίν, μέσα από μια δημιουργική προσέγγιση της ρουσσωικής κοινωνικής και πολιτικής φιλοσοφίας, επιχειρηματολογεί υπέρ του μαρξικού κομμουνισμού με τη μορφή ενός κανονιστικού ιδεώδους. Κεντρικό ρόλο στο θεωρητικό εγχείρημα του Λεβίν παίζει η πολυσήμαντη έννοια της γενικής βούλησης, έννοια που έφρε στο φιλοσοφικό προσκήνιο με ιδιαίτερη ένταση ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ. Εξίσου σημαντική για την ανάλυση του Λεβίν αναδεικνύεται και η συγκριτική προσέγγιση της φιλελεύθερης προς τη ρουσσωική-μαρξική πολιτική θεωρία. Αξιοποιώντας, συνολικότερα, την πλούσια φιλοσοφι...

...Δεν ξέρω πώς, αλλά οι στρατιωτικοί είναι επιρρεπείς στον έρωτα: όπως, νομίζω, είναι επιρρεπείς στο κρασί, γιατί οι κίνδυνοι συνήθως ζητούν να πληρωθούν με ηδονές. Υπάρχει στη φύση του ανθρώπου μια μυστική τάση και ροπή προς την αγάπη για τους άλλους, η οποία, αν δεν αναλωθεί σε έναν ή περισσότερους, σκορπίζεται φυσικά σε πολλούς, και κάνει τους ανθρώπους ευσπλαχνικούς και ελεήμονες, όπως παρατηρούμε μερικές φορές στους μοναχούς. Η αγάπη μεταξύ φίλων την τελειοποιεί, αλλά η αχαλίνωτη αγάπη τη διαφθείρει και την ταπεινώνει.

Ο Φρανσουά Μαρί Αρουέ, παριζιάνος αστός, αρριβίστας που τον μεθούσαν οι επαφές με τους ευγενείς, οπαδός της δουλείας και αντισημίτης χωρίς ενοχές, δεν ανήκε βεβαίως στην αριστερά. Συμμεριζόταν πολλές από τις προκαταλήψεις του καιρού του τη στιγμή που άλλοι σύγχρονοί του κατόρθωσαν να τις υπερβούν: ο Μοντεσκιέ φορές φορές, ο Ρουσσώ συχνά, ο Ντιντερό, ο Κοντορσέ, ο αββάς Γκεγκουάρ σχεδόν πάντοτε. Ακόμα και με τα κριτήρια της εποχής του, ο Αρουέ ανήκε στη δεξιά. Όχι όμως και ο Βολταίρος. Αποτελεί κοινό τόπο να υπενθυμίσουμε πως ήταν η προσωποποίηση της ανεκτικότητας. (...) Η...

Οι επαναστάτες του 18ου αιώνα στράφηκαν με φειδώ προς τους Αρχαίους, όταν θέλησαν να θεμελιώσουν την Ελευθερία, την Ισότητα και την Αδελφότητα μεταξύ των πολιτών και να πάψουν να είναι υποτελείς στο βασιλιά. Το πρότυπο της αρχαίας πόλης-κράτους, που βρισκόταν στην καρδιά της σκέψης του Διαφωτισμού, αναδύεται σε όλα τα επίπεδα της διαμόρφωσης της κουλτούρας του νέου τρόπου διακυβέρνησης. Τη σαφή επιρροή του αρχαίου κλασικού πνεύματος στον ευρωπαϊκό διαφωτισμό, διερευνά η μελέτη αυτή.