Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Ωστόσο, ας μη γελιόμαστε: όλος ο Μοντεσκιέ δεν είναι το αξιοπερίεργο του αντικειμένου του, αλλά η κατανόησή του. Ήθελε μόνο να καταλάβει. Έχουμε κάποιες εικόνες γι' αυτόν που προδίδουν την προσπάθειά του και την περηφάνεια του. Εισχωρούσε στην ατελείωτη μάζα των τεκμηρίων και των κειμένων, στην τεράστια κληρονομιά των ιστοριών, χρονικών, ανθολογιών και συμπιλημάτων, μόνο και μόνο για να συλλάβει τη λογική τους, για να συνάγει την αιτία τους. Ήθελε να βρει τον "μίτο" αυτού του κουβαριού, μπλεγμένου από τους αιώνες, να βρει τον μίτο και να τον τραβήξει προς το μέρος του, ώστ...

Λιγότερο γνωστός από την υπόλοιπη βολταιρική φιλοσοφική παραγωγή, ο "Αδαής Φιλόσοφος" συνιστά κατ' ουσίαν την επιτομή της φιλοσοφικής σκέψης του Bολταίρου και της κοσμοθεωρίας του για τον άνθρωπο. Mια ειρωνεία διατρέχει τούτο το έργο. Mε τον τρόπο αυτό αποφεύγει τη δυσκαμψία των φιλοσοφικών εννοιών, προτάσσοντας μιαν άλλη εκφραστική οδό, περισσότερο εύκαμπτη· αναφέρεται συχνά στο πρόσωπο του Σωκράτη, επειδή κανένας άλλος όσο ο Έλληνας φιλόσοφος δεν κατόρθωσε να συνδυάσει την ειρωνεία με τη φιλοσοφία· υπήρξε θύμα όχι μόνο της αναζήτησης της αλήθειας, αλλά και -ταυτόχρονα-...

"Ο ανεψιός του Ραμώ" είναι ένα έργο που πολύ διαβάστηκε στην εποχή του, που πολύ την βοήθησε να βρει το πραγματικό της πρόσωπο. "Κλασικό έργο ενός έξοχου άντρα" το αποκαλούσε ο Γκαίτε που το μετέφρασε στα γερμανικά. "Διαλεχτικό και λογοτεχνικό αριστούργημα" το θεωρούσαν οι Καρλ Μαρξ και Φρίντριχ Ένγκελς. Βίαιο, σαρκαστικό, διαλεχτικό αλλά και τρυφερό συνάμα, θαυμάστηκε και αγαπήθηκε από τους σημαντικότερους ευρωπαίους ποιητές και φιλοσόφους και κατέχει σήμερα μια από τις πρώτες θέσεις στην ευρωπαϊκή γραμματεία.

Ο φιλόσοφος Ντιντερό, το πιο ανήσυχο και ανατρεπτικό πεύμα του 18ου αιώνα, συχνάζει στο Καφέ ντε λα Ρεζάνς, όπου παρακολουθεί τους άλλους να παίζουν σκάκι. Εκεί συναντιέται με τον ανιψιό του περίφημου μουσικού Ραμό, "ένα κράμα ευγένειας και ποταπότητας, λογικής και παραλόγου", και ανοίγεται μαζί του σε μια ατέλειωτη συζήτηση πάνω στην ηθική, τη μουσική κ.λ.π. Το ενδιαφέρον σε αυτό τον πολυθεματικό "σωκρατικό" διάλογο είναι η βαθμιαία μεταμόρφωση που συντελείται στους δύο χαρακτήρες στη διάρκεια της διαλεκτικής μονομαχίας τους· έτσι π.χ. ο θεότρελος ανιψιός αναδεικνύεται συχ...

Ο αντι-διαφωτισμός εμφανίζεται στα τέλη του 18ου αιώνα. Με τον όρο αυτό, τον οποίο επινόησε ο Νίτσε για να περιγράψει ένα κίνημα εναντίον του ορθολογισμού και της οικουμενικότητας, χαρακτηρίζεται το νέο πολιτιστικό φαινόμενο που αναδύθηκε εκείνη την εποχή. Η ιδεολογία αυτή αμφισβητεί την ικανότητα των ατόμων να επηρεάζουν τον κόσμο εντός του οποίου ζουν. Τον 19ο αιώνα οι ιδέες που κληρονομήθηκαν από τον Herber και τον Burke συνδυάζονται με στοιχεία του πολιτιστικού ντετερμινισμού και του κοινωνικού δαρβινισμού. Ο Carlyle, ο Taine και ο Renan εκπροσωπούν αυτό το δεύτερο κύμα...

Οι επαναστάτες του 18ου αιώνα στράφηκαν με φειδώ προς τους Αρχαίους, όταν θέλησαν να θεμελιώσουν την Ελευθερία, την Ισότητα και την Αδελφότητα μεταξύ των πολιτών και να πάψουν να είναι υποτελείς στο βασιλιά. Το πρότυπο της αρχαίας πόλης-κράτους, που βρισκόταν στην καρδιά της σκέψης του Διαφωτισμού, αναδύεται σε όλα τα επίπεδα της διαμόρφωσης της κουλτούρας του νέου τρόπου διακυβέρνησης. Τη σαφή επιρροή του αρχαίου κλασικού πνεύματος στον ευρωπαϊκό διαφωτισμό, διερευνά η μελέτη αυτή.

[...] Αντικείμενο της διατριβής αυτής αποτελεί η προσωπικότητα και ο στοχασμός του Βενιαμίν Λεσβίου, διακεκριμένου μαθηματικού, φυσικού και φιλοσόφου. Ηγετική μορφή της ελληνικής παιδείας στην καμπή του δεκάτου όγδοου αιώνα μπορεί να θεωρηθεί το σημαντικότερο φιλοσοφικό πνεύμα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού· υπήρξε φορέας μιας κυρίαρχης ευρωπαϊκής πολιτισμικής κίνησης, όπως ήταν ο Διαφωτισμός, του οποίου η διείσδυση στον ελληνικό και στον βαλκανικό χώρο βρισκόταν τότε στην κορύφωσή της. Ο σεβαστός αυτός Διδάσκαλος του Γένους βίωσε βίαιες αντιδράσεις για τις νεωτεριστικές του...

Η υπόθεση Καλάς συγκαταλέγεται στα γεγονότα που παραμένουν ως σήμερα ζωντανά στη συλλογική μνήμη των Γάλλων. Αυτήν την ανεξιχνίαστη ως σήμερα υπόθεση μισαλλαδοξίας και τη σύνδεσή της με την περίφημη "Πραγματεία περί ανοχής" (Traite sur la tolerance) του Βολταίρου προσεγγίζει με σφαιρικό τρόπο η παρούσα διάλεξη. Εκθέτει καταρχήν συστηματικά τα πραγματολογικά στοιχεία της υπόθεσης, τον θάνατο του νεαρού Μάρκου Αντωνίου Καλάς στο ισόγειο της οικογενειακής κατοικίας στην Τουλόυζη (που οφείλεται πιθανόν σε αυτοκτονία ή σε ανεξιχνίαστη δολοφονία), ο οποίος αποδόθηκε ανενδοίαστα...

Εξοπλισμένοι με τις ιδέες της επιστημονικής επανάστασης, οι άνθρωποι του διαφωτισμού ξεκίνησαν αποφασισμένοι να ελευθερώσουν το ανθρώπινο γένος από το γερασμένο κουκούλι της απαισιοδοξίας και της πρόληψης και να θεμελιώσουν έναν πιο λογικό κόσμο ανοιχτό στο πείραμα και στην πρόοδο. Ήδη το 1760 αυτή η αισιοδοξία για τον άνθρωπο και την κοινωνία είχε σχεδόν εξανεμισθεί. Στα έργα του Rousseau, του Kant και του Goethe μια νέα εσωτερική φωνή ήταν ευδιάκριτη και μια συνείδηση της μοναδικότητας του ατόμου που είχε διαφύγει από τους πιο βέβαιους για τον εαυτό τους προκατόχους το...

Ο Διαφωτισμός του 18ου αιώνα είναι ένα από τα πιο συναρπαστικά, πολύπλοκα και σημαντικά ρεύματα του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Μαχόμενος ενάντια στην τυραννία, την άγνοια και τη δεισιδαιμονία, διατύπωσε ιδεώδη από τα οποία εξακολουθούν να παρακινούνται και να διαπνέονται οι σύγχρονες κοινωνίες. Οι διαφωτιστές πρέσβευαν την πίστη στον ορθό λόγο, την ελευθερία της σκέψης, την αξία της επιστήμης και την επιδίωξη της προόδου. Υπονόμευσαν το παλαιό καθεστώς και παρείχαν τις ιδέες για τη Γαλλική Επανάσταση. Όμως, ο Διαφωτισμός δεν ήταν ένα μονοσήμαντο, με ενιαίες ιδέες κίνημα. Η πρόσ...

Στην όγδοη διάλεξη "Κ.Θ. Δημαράς", ομιλητής ήταν ο καθηγητής Michel Delon, καθηγητής γαλλικής και συγκριτικής φιλολογίας στη Σορβόννη. Επιφανής εκπρόσωπος της γαλλικής παιδείας και επιστήμης, ο Michel Delon, αντιπροσωπεύει σήμερα, με το ογκώδες και πολύπλευρο έργο του, μια από τις πλέον πρωτότυπες και ρηξικέλευθες φωνές στο πεδίο της ιστορίας των ιδεών του 18ου αιώνα. Βαθύς γνώστης των φιλοσοφικών τάσεων, των λογοτεχνικών ρευμάτων και των ίδιων των κειμένων, ο ομιλητής εστίασε την προσοχή του σε μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες πτυχές του διαφωτιστικού ρεύματος, που συνίστα...