Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η αρκαδική βιβλιογραφία βασίστηκε στην ιδιωτική συλλογή Πελοποννησιακών βιβλίων του εκδότη και επικουρικά στις έρευνές του στις βιβλιοθήκες Τριπόλεως, Βυτίνας και Δημητσάνας, καθώς και από ελληνικά βιβλιογραφικά βοηθήματα και δυσεύρετους βιβλιογραφικούς καταλόγους. Η αρκαδική βιβλιογραφία είναι η τρίτη κατά σειράν αυτοτελής δημοσίευση του Νότη Καραβία και έρχεται να προστεθεί στη μεσσηνιακή και την αχαϊκή βιβλιογραφία (βλ. αρ. 52-53 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών). Η βιβλιογραφία περιέχει συνολικά 707 τίτλους αυτοτελών εκδόσεων από το 1804 έως το 1981, καθώς και ευρετήρι...

Ο Παντελής Κοντογιάννης (1866-1928), καθηγητής ιστορίας στο γυμνάσιο και εν συνεχεία στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης (1926-28), πραγματεύεται εδώ διεξοδικά ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της ιστορίας του νέου ελληνισμού: τα Ορλωφικά (1768-1774). Το περισπούδαστο έργο του βασίζεται σε ενδελεχή σπουδή Γερμανών, Γάλλων και Ελλήνων (του Κοραή κ.ά.) ιστορικών συγγραφέων και περιηγητών του 18ου και του 19ου αιώνα καθώς και σε δεκάδες δημοσιευμένα διπλωματικά έγγραφα, επιστολές και ενθυμήσεις των πρωταγωνιστών. Η εξιστόρηση των στρατιωτικών και πολιτικών γεγονότων, που ξεκινά...

Ο δημοδιδάσκαλος και ιεροψάλτης Παύλος Βλαστός (1836-1926), από την επαρχία Αμαρίου του νομού Ρεθύμνου, δημοσιεύει εδώ "μέρος των ηθών και εθίμων των Ελλήνων της Μεγαλομάρτυρος βασιλίδος της Μεσογείου" Κρήτης. Πρόκειται για λαογραφική συλλογή δημοτικών τραγουδιών του γάμου με εκτενείς επεξηγήσεις για την τέλεση αυτού του μυστηρίου στην ορεινή ύπαιθρο της μεγαλονήσου. Στον πρόλογο ο συγγραφέας εξηγεί τη σημασία του γάμου (και την καταισχύνη της αγαμίας) στην κοινωνία της ιδιαίτερης πατρίδας του. Κατόπιν παρουσιάζει τις πρακτικές της μνηστείας, της προίκας και του "αντίγαμου"...

Ο Γορτύνιος ιστοριοδίφης Τάκης Κανδηλώρος (1874-1934), ο οποίος σπούδασε νομικά και υπηρέτησε στο Υπουργείο Οικονομικών, υπήρξε πρωτοπόρος στην έρευνα της ιστορίας της Δημητσάνας, της Γορτυνίας και της Πελοποννήσου γενικότερα. Τα έργα του διαβάζονται με ενδιαφέρον και σήμερα, διότι περιέχουν αξιόλογες ιστορικές πληροφορίες. Με τον αρματωλισμό της Πελοποννήσου ο φιλογενής συγγραφέας προσέθεσε νέες σελίδες "εις την Εθνικήν μας Ιστορίαν": με πλήθος στοιχείων ανασκευάζει το επιχείρημα του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ. Ε?), ότι "εν Πελοποννήσω...

Ο Γεώργιος Δ. Παχτίκος (Ορτάκιοϊ Βιθυνίας 1869 - Κωνσταντινούπολη 1916), διακεκριμένος εθνομουσικολόγος, συνθέτης, πολύγλωσσος φιλόλογος (γνώριζε, εκτός από τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά, τουρκικά, γαλλικά, γερμανικά και τα ιταλικά) και ήταν μέλος του "εν Κωνσταντινουπόλει εκκλησιαστικού μουσικού συλλόγου", δημοσιεύει εδώ τη δική του συλλογή δημοτικών τραγουδιών. Πρόκειται για 260 τραγούδια των ελληνικών χωρών (του ελληνικού βασιλείου, της Ηπείρου και της Αλβανίας, της Μακεδονίας, της Θράκης, της Μικράς Ασίας [της Βιθυνίας, της Καππαδοκίας και του Πόντου], της Κρήτης,...

Ο Αθηναίος λόγιος, διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και (από το 1927) ακαδημαϊκός Δημήτριος Καμπούρογλου (1852-1942) καταπιάνεται εδώ (βλ. επίσης αρ. 200, 239-240, 252, 262-263 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών) με την ιστορική προσωπικότητα του Ηπειρώτη οπλαρχηγού Θεοδώρου Γρίβα (Πρέβεζα 1797 - Μεσολόγγι 1862) με βάση ανέκδοτες πηγές, τις οποίες δημοσιεύει στο παράρτημα. Ο Θ. Γρίβας, γόνος οικογένειας αρματωλών του Βάλτου με συμμετοχή στα Ορλωφικά, έλαβε μέρος στην Επανάσταση του 1821 στην Αιτωλοακαρνανία και στην εξέγερση της Ηπείρου το 1854, και μεταπελευθε...

Ο φιλέλληνας Γερμανός ιστορικός (1832-1873), καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Greifswald, τεκμηριώνει με ιστορικά επιχειρήματα και επιστημονικό τρόπο την αδιάρρηκτη συνέχεια του Ελληνισμού κατά τους Μέσους (Βυζαντινούς) Χρόνους (577-1204). Η μετάφραση της μονογραφίας του Χοπφ ήλθε να προστεθεί στην ελληνική ιστοριογραφική παραγωγή που, ξεκινώντας με την εισαγωγή του Σπυρίδωνος Ζαμπέλιου στα Άσματα δημοτικά της Ελλάδος το 1852 (αρ. 204 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών) και κορυφούμενη με την Ιστορία του Ελληνικού Έθνους του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου το 1860-77 (βλ. και του...

Ο γεωγράφος-χαρτογράφος και ιστοριοδίφης Μιχαήλ Χρυσοχόου ή Χρυσικός (1834-1921), από τη Ζίτσα της Ηπείρου, ο οποίος δημοσίευσε πλήθος χαρτών και συνέταξε πλείστες γεωγραφικές μονογραφίες και τοπογραφικούς πίνακες, συνεισφέρει στην επιστήμη της ρωμανολογίας (βλαχολογίας) μία νέα οπτική θεώρηση των πραγμάτων, τη σκοπιά της ιστορικής γεωγραφίας. Ο Χρυσικός μελέτησε με επιτόπια έρευνα το γεωγραφικό ανάγλυφο των μητροπολιτικών κοιτίδων των Βλάχων, από τον Αμβρακικό κόλπο έως το Κρούσοβο της Μακεδονίας, με "κεντρικό κόμβο" την Πίνδο, και των φυσικών ανθρωπολογικών χαρακτηριστικώ...

Οι "Αλβανοί" του Μιχαήλ Λαμπρυνίδη είναι μία από τις πρώτες απόπειρες ιστορικής σύνθεσης για τον αλβανικό εποικισμό του νοτιοελλαδικού χώρου κατά τους ύστερους βυζαντινούς χρόνους. Ο λόγιος συγγραφέας, μέλος της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τοποθετεί την πρώτη αλβανική εγκατάσταση στην Πελοπόννησο μεταξύ των ετών 1370-1380 και εξιστορεί τη συμμετοχή των Αλβανών στους απελευθερωτικούς αγώνες του ελληνικού Γένους μέχρι και την Επανάσταση του 1821. Ο Λαμπρυνίδης, "πολιτευτής Ναυπλίας", πραγματεύεται το ζήτημα καταγωγής των εκλογέων του και το τοποθετεί σε π...

Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος (1815-1891), ο θεμελιωτής και "πατέρας" της νεοελληνικής ιστοριογραφίας, ανασκευάζει εδώ τις "παραδοξολογίες" του Φαλλμεράυερ περί εκσλαβισμού των Ελλήνων. Το βιβλίο αυτό είναι η πρώτη ιστορική πραγματεία του Παπαρρηγόπουλου και αποτελεί τον προάγελο της πεντάτομης Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους (1860-1877). Η δημοσίευση της "Ιστορίας του Μωρέως κατά τον Μεσαίωνα" του Γερμανού ιστοριογράφου (1830) αποτέλεσε το έναυσμα για την γένεση της ελληνικής ιστοριογραφίας. Ο Παπαρρηγόπουλος επισημαίνει στον πρόλογό του: "Τινές ισχυρίσθησαν, ως γνωστόν, ότ...

Ο Ιωάννης Π. Ράγκος, εγγονός του Αιτωλού οπλαρχηγού της Επανάστασης και μέλους της Φιλικής Εταιρείας Ιωάννη Ράγκου (1790-1870), πραγματεύεται εδώ με συντομία την ιστορία του ηρωικού Σουλίου. Ο Ράγκος απαριθμεί συνολικά εννέα πολέμους των Σουλιωτών κατά των Οθωμανών, ο σημαντικότερος από τους οποίους ήταν αυτός κατά του "εξωμότου" Αλή Πασά των Ιωαννίνων το διάστημα 1792-1803. Το 1821 ο Αλή Πασάς πείσθηκε από τον Ιωάννη Ράγκο να παραδώσει το Σούλι, το "Προπύργιον της Ελλάδος", στους Σουλιώτες, με την παραπλανητική υπόσχεση ότι οι Έλληνες θα συντάσσονταν με τον Αλή Πασά στην α...

Το πονημάτιο εξιστορεί την εξέλιξη του πολιτικού καθεστώτος της Μάνης και τους αγώνες των ανδρείων κατοίκων της για την ελευθερία από το 1769 έως το 1821. Μετά την αποτυχία των Ορλωφικών η Μάνη συνέχισε να ανθίσταται και οι Οθωμανοί αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν το αυτοδιοίκητό της υπό έναν αυτόχθονα "Ηγεμόνα" (μπέη). Ο ανώνυμος συγγραφέας αναφέρεται ειδικότερα στις προσπάθειες του βεζίρη της Τριπολιτσάς να καταλύσει την αυτονομία της Μάνης, προσεταιριζόμενος την ισχυρή οικογένεια των Γρηγοράκηδων. Ο Τζανέτος (ή Τζανέτμπεης) Γρηγοράκης απέρριψε ωστόσο οποιονδήποτε συμβιβασμό...

Ο Αντώνιος Μηλιαράκης (βλ. αρ. 223, 243, 256, 265 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών μελετών) προσφέρει εδώ μία αναλυτική και σφαιρική περιγραφή της Αμοργού, την οποία επισκέφθηκε τον Ιούνιο του 1883. Τα έξι κεφάλαια του "περιγραφικού υπομνήματος" εξετάζουν τη γεωγραφική θέση, την υδρογραφία, το κλίμα, την ορεογραφία και τα σπήλαια, τη γεωργική παραγωγή, την κτηνοτροφία και τη χειροτεχνία, τον πληθυσμό (το 1879) και τη δημογραφία, την εκπαίδευση, τις εκκλησίες και την αρχαία και μεσαιωνική τοπογραφία. Σε οκτώ παραρτήματα ("προσθήκες") δημοσιεύονται ιστορικά τεκμήρια (αποσπάσματα αρχ...

Ο συγγραφέας, κληρικός και σχολάρχης, δημοσιεύει μία συλλογή από μνημεία της δημώδους γλώσσας της Πελοποννήσου. Σκοπός του εκδότη είναι να αποδείξει μέσω των λαογραφικών τεκμηρίων την αρχαιοελληνική καταγωγή των Νεοελλήνων: "σχέσιν μεγίστην και αναφοράν προς την των ευκλεών προγόνων ημών γλώσσαν έχοντα και ζώσαν και αθάνατον ταύτην παριστώντα". Συγκεκριμένα, η έκδοση περιλαμβάνει έθιμα του γάμου, της γέννησης και του θανάτου, 153 ποικίλα δημοτικά άσματα, 46 μοιρολόγια, 1.178 παροιμίες, 50 αινίγματα, 19 λογοπαίγνια, 22 ευχές, 46 κατάρες, 98 αποφθέγματα, 12 γρίφους και μύθους...

Ο Μιχαήλ Κορδώσης, καθηγητής της Ιστορικής Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, παρουσιάζει εδώ την πολιτική και οικονομική ιστορία του Βυζαντίου κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο και την εξάπλωση της επιρροής του στην Ασία και την Αφρική, αναδεικνύοντας την προσφορά των Βυζαντινών στον παγκόσμιο πολιτισμό. Ιδιαίτερα κεφάλαια εξετάζουν τους λαούς που συνέθεταν τον πληθυσμό της βυζαντινής αυτοκρατορίας, τις κοινωνικές τάξεις, τη δημογραφία, τον εκχριστιανισμό των λαών του Καυκάσου και του Ευξείνου Πόντου, τις χριστιανικές αιρέσεις και τις συνέπειές τους για το κράτος κ.ά. Όπ...

Ο Νικόλαος Σταυράκης, πρώην Γενικός Γραμματέας της Γενικής Διοικήσεως Κρήτης και πρώην επόπτης των κρητικών τελωνείων, δημοσιεύει μία εκτενέστατη μελέτη με στατιστικές και απογραφικές πληροφορίες για την Κρήτη. Όπως ο ίδιος τονίζει, η εξακρίβωση του πραγματικού πληθυσμού της Κρήτης και ιδίως της αναλογίας μεταξύ των χριστιανών και των μουσουλμάνων κατοίκων της, είχε εξελιχθεί σε εθνολογικό ζήτημα, "τα μάλα σπουδαίον και ενδιαφέρον" για το πολιτικό μέλλον της μεγαλονήσου. Της απογραφής προτάσσεται μακροσκελής εισαγωγή με γεωγραφική και ιστορική περιγραφή της νήσου από τους π...

Η μελέτη του Δανιήλ Μανίν (1804-1857), του τελευταίου Δόγη της Βενετίας (1848-49), αποτελεί πολύτιμη και αναντικατάσταση πηγή για τη μελέτη του βενετικού δικαίου. Ο Μανίν προσφέρει μία περιεκτική σύνοψη των βενετικών Στατούτων (Statuta), δηλαδή των συλλογών νόμων που εξέδωσε η κεντρική διοίκηση της Βενετικής Δημοκρατίας από το 1242 έως το 1729. Συγκεκριμένα, εξετάζει το οικογενειακό δίκαιο, την εξ αδιαθέτου κληρονομία, τα συμβόλαια και τις παραγραφές, τους εμπορικούς και ναυτιλιακούς κώδικες, τους τιμαριωτικούς κώδικες και τους ποινικούς και δικονομικούς νόμους. Η ισχύς και...

Ο δημοσιογράφος Μιλτιάδης Σεϊζάνης (γεννημένος στη Σμύρνη στα μέσα του 19ου αιώνα - Αθήνα 1930), διευθυντής της εφημερίδας "Ιωνία" της Σμύρνης (1874-77), εξιστορεί με ακρίβεια και παραστατικότητα τα στρατιωτικά γεγονότα των επαναστάσεων στην οθωμανική Ήπειρο, Μακεδονία και Θεσσαλία κατά την κρίση του Ανατολικού Ζητήματος το 1878. Σκοπός του είναι "η αμερόληπτος και όσον ένεστιν ακριβής αφήγησις των κατά την επανάστασιν συμβάντων", να τονίσει την "αυταπάρνηση" των κοινών αγωνιστών και να καταδείξει τις αφορμές και τα σφάλματα, που οδήγησαν στην αποτυχία της. Ο Σεϊζάνης αποδί...