Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το "Αι παλαιαί Αθήναι" είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα του διάσημου αθηναιογράφου. Ο Δημήτριος Καμπούρογλου ανασυνθέτει εδώ τη νεώτερη ιστορία της ελληνικής πρωτεύουσας, επί Τουρκοκρατίας αλλά και της μεταπελευθερωτικής περιόδου, μέχρι και την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα. Ο συγγραφέας ιχνηλατεί την ιστορική εξέλιξη των ανθρώπων μέσα από το τοπίο: μέσα από τη φθορά και τις κατοπινές χρήσεις των αρχαίων μνημείων, μέσα από τα προπύλαια της Ακρόπολης, τον Παρθενώνα και το Ερέχθειο, τα οθωμανικά τείχη του 1778, τους χριστιανικούς ναούς και τα μοναστήρια και τις παλιές συνο...

Ο εκδότης και χαλκέντερος ιστοριοδίφης Νότης Δ. Καραβίας (βλ. αρ. 52, 53, 169, 224 και 248 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών) πραγματεύεται εδώ τη βιογραφία και την εργογραφία ενός αγνοημένου λογίου, του σχολάρχη Αθανασίου Π. Πετρίδη (Δρόβιανη της Βορείου Ηπείρου 1828 - Πειραιάς 1912). Ο Αθ. Πετρίδης υπηρέτησε φιλόπονα ως δάσκαλος στη Μεσσηνία (από όπου κατάγεται ο βιογράφος του), την Ηλεία και τη Λακωνία και θεώρησε καθήκον του να αποθησαυρίσει το ιστορικό και λαογραφικό υλικό των κατοίκων της υπαίθρου, η οποία είχε αρχίσει να αλλοιώνεται από την "εισβολή" της αστικής ζωής...

Ο Φρειδερίκος Θείρσιος (1784-1860), καθηγητής της κλασικής φιλολογίας και των παιδαγωγικών στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, δημοσιεύει εδώ μια περιεκτική πραγματεία για τη νεοελληνική ποίηση και τη σχέση της με την αρχαία ελληνική ποίηση. Η πραγματεία του, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε ανοικτή συνεδρία της Ακαδημίας των Επιστημών του Μονάχου στις 28 Μαρτίου 1828, αναφέρεται στους Νεοέλληνες ποιητές (τον Αθανάσιο Χριστόπουλο, τον Ρήγα Βελεστινλή και τον Ανδρέα Κάλβο), αλλά εστιάζεται στις λαϊκές δημιουργίες· με βάση υλικό από τη συλλογή δημοτικών τραγουδιών του Fauriel (1...

[set δύο τόμων] Ο Βρετανός περιηγητής Robert Pashley, διδάσκων τότε του Trinity College του Πανεπιστημίου του Cambridge, καταθέτει εδώ τις ποικίλες εντυπώσεις του από την περιήγησή του στην Κρήτη την άνοιξη και το καλοκαίρι του έτους 1834, όταν η μεγαλόνησος βρισκόταν υπό αιγυπτιακή κυριαρχία. Η μακροσκελής (δίτομη) αφήγησή του προσφέρει άφθονα στοιχεία για τη φυσική γεωγραφία, το κλίμα, τη δημογραφία, την τρέχουσα πολιτική κατάσταση, τα λαϊκά έθιμα (καρναβάλι), τη δημοτική ποίηση, τις προλήψεις και τις νοοτροπίες των κατοίκων, χριστιανών και μουσουλμάνων, και τις σχέσει...

[set δύο τόμων] Ο Βρετανός περιηγητής Robert Pashley, διδάσκων τότε του Trinity College του Πανεπιστημίου του Cambridge, καταθέτει εδώ τις ποικίλες εντυπώσεις του από την περιήγησή του στην Κρήτη την άνοιξη και το καλοκαίρι του έτους 1834, όταν η μεγαλόνησος βρισκόταν υπό αιγυπτιακή κυριαρχία. Η μακροσκελής (δίτομη) αφήγησή του προσφέρει άφθονα στοιχεία για τη φυσική γεωγραφία, το κλίμα, τη δημογραφία, την τρέχουσα πολιτική κατάσταση, τα λαϊκά έθιμα (καρναβάλι), τη δημοτική ποίηση, τις προλήψεις και τις νοοτροπίες των κατοίκων, χριστιανών και μουσουλμάνων, και τις σχέσει...

Ο Βρετανός περιηγητής Bernard Randolph (γεν. 1643) προσφέρει μία γενική περιγραφή της γεωγραφίας, της δημογραφίας (πληθυσμού, οικισμών, κάστρων), της (αγροτικής) οικονομίας, της κοινοτικής διοίκησης και της πολιτικής κατάστασης των νησιών του Αιγαίου Πελάγους στο τελευταίο τέταρτο του 17ου αιώνα. Η περιήγηση και η περιγραφή ξεκινάει (ελάχιστα έτη πριν το 1683) από την Εύβοια, συνεχίζεται με τις Κυκλάδες ('Ανδρο, Τήνο, Μύκονο, Νάξο, Μήλο, Πάρο, Αμοργό κτλ.), τα Δωδεκάνησα (Κω, Ρόδο, Λέρο, Σύμη, Κάρπαθο, Κάσο, Αστυπάλαια κτλ.), την Ικαρία, τη Σάμο, τη Λήμνο, την Τένεδο, τη Μυ...

Η έκδοση περιλαμβάνει τρεις γλωσσικές μελέτες (στα αγγλικά) του Γιάννη Ψυχάρη (1854-1929) και μία του συναδέλφου του Γάλλου νεοελληνιστή Hubert Pernot (1870-1946), λέκτορα τότε στην Ecole Nationale des Langues Orientales Vivantes των Παρισίων. Το βιβλίο είναι από τα λιγότερο γνωστά του Ψυχάρη. Ο Ψυχάρης παρουσιάζει εδώ την ιστορία του γλωσσικού ζητήματος στην Ελλάδα, εκθέτει περιεκτικά τις απόψεις του (υπέρ της απλής δημοτικής) και αναλύει τα "Ευαγγελικά" γεγονότα στην Αθήνα (Νοέμβριος 1901), που είχαν ως αφορμή τη μετάφραση (στη νεοελληνική) της Καινής Διαθήκης από τον Αλέ...

Πρόκειται για κριτική της κωμωδίας "Κορακιστικά" (Κωνσταντινούπολη 1812 και Λειψία 1816) του Ιάκωβου Ρίζου-Νερουλού από τον Γάλλο μαρκήσιο de Saint-Hilaire (1837-1889). Τα Κορακιστικά (ή Διόρθωσις της ρωμαίικης γλώσσης), σε τρεις πράξεις, είναι, σύμφωνα με τον κριτή, η πρώτη έντεχνη κωμωδία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Ο τίτλος της είναι λογοπαίγνιο με το επίθετο Κοραής και υποδηλώνει με γλαφυρό τρόπο την υπόθεση του έργου, δηλαδή την διακωμώδηση της "καθαρής" λόγιας γλώσσας του Κοραή (1748-1833). Ο Saint-Hilaire κάνει ιστορική αναδρομή στο γλωσσικό ζήτημα, όπως αυτό εξελ...

Εδώ δημοσιεύεται για πρώτη φορά το "υπόμνημα" του Γάλλου προξένου της Σμύρνης Auguste de Jassaud (γεν. 1782 στο Fontainebleau των Παρισίων) για τα νησιά του Σαρωνικού (την Ύδρα, τον Πόρο, τις Σπέτσες) και τα Ψαρά. Ο Jassaud περιγράφει τη γεωγραφία, το τοπίο και τον χαρακτήρα των κατοίκων, και παρέχει πληροφορίες για την ιστορία, τον πληθυσμό, τα ήθη και τα έθιμα, την πολιτική (διοικητική) οργάνωση, το εμπόριο και τη ναυτιλία των τεσσάρων νησιών. Ο πλούτος των πληροφοριών και οι εύστοχες παρατηρήσεις του νεαρού Γάλλου διπλωμάτη αποτελούν την πληρέστερη μαρτυρία για την κατάσ...

Ο (τότε) αντισυνταγματάρχης Charles James Napier, επιθεωρητής των βρετανικών στρατευμάτων της Επτανήσου και διοικητής της Κεφαλονιάς (1822-1830), περιγράφει τους δρόμους που κατασκευάστηκαν στο νησί από τους Βρετανούς το 1824, επί Αρμοστείας Φρειδερίκου 'Αδαμ. Παράλληλα με την περιγραφή των δρόμων ο Βρετανός αξιωματικός παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για τις αρχαιότητες της Κεφαλονιάς, τις οχυρώσεις του Αργοστολίου, το κλίμα, την ελονοσία και τις λοιπές λοιμώδεις νόσους που μάστιζαν το νησί, και παραθέτει στατιστικούς πίνακες με τη μέση θερμοκρασία στο Αργοστόλι ανά μήνα (18...

Τα νεοελληνικά σύμμεικτα του Μαρίνου Παπαδόπουλου-Βρετού (1828-1871) αναφέρονται στην αρχαιοελληνική ρίζα της νεοελληνικής γλώσσας και τη διαμόρφωσή της από τον Κοραή, στην επαναστατική κίνηση στη Μάνη υπό τον δούκα του Νεβέρ (1618/19), στην καταγωγή των Βλάχων και των Αλβανών, στα νεκρικά έθιμα και προλήψεις των Νεοελλήνων και την ομηρική τους καταγωγή, στον εποικισμό της Κορσικής από Μανιάτες (1673), στους κλεφταρματωλούς και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Ο Λευκάδιος λόγιος δημοσιεύει επίσης 33 νεοελληνικές παροιμίες και βιογραφεί επιφανείς Νεοέλληνες (τον Ιανό Λάσκαρη, τους π...

Ο συγγραφέας, γραμματέας του Βρετανού διοικητή της Κεφαλονιάς, παρέχει αναλυτικές πληροφορίες για την τοπογραφία, τον πληθυσμό, την τοπική διοίκηση και τους αξιωματούχους της, το δημοτικό συμβούλιο και τους επιφανείς πολίτες του Αργοστολίου, τα όργανα της δικαιοσύνης και της αστυνομίας, την εκπαίδευση, τα φιλανθρωπικά ιδρύματα, τα δημόσια οικονομικά, το εμπόριο και τη ναυτιλία της αγγλοκρατούμενης Κεφαλονιάς για μία πεντηκονταετία, από την αγγλική κατάκτηση (1809) έως το έτος έκδοσης. Η μελέτη είναι γραμμένη στα ιταλικά, την επίσημη γλώσσα του Ιονίου Κράτους (έως το 1859).

Η μελέτη αυτή, που εκδόθηκε λίγο πριν την πτώση του Χάνδακα στους Οθωμανούς (1669), εξετάζει τους πολιτικούς και στρατιωτικούς θεσμούς από την ίδρυση της Βενετικής Δημοκρατίας. Εξετάζεται ο θεσμός του Δόγη, του Συμβουλίου των Δέκα, των προκουρατόρων, των πρεσβειών, των αστών (cittadini), των στρατηγών του στόλου, του στρατηγού της Δαλματίας, του προβλεπτή της Κρήτης, και η οργάνωση του βενετικού ιππικού και του πεζικού. Το βιβλίο αποτελεί πρωτογενή πηγή για τη μελέτη της βενετικής ιστορίας.

Ο Πέτρος Μωραϊτίνης (1835/45 - 191?), γόνος επιφανούς οικογένειας εμπόρων της Τεργέστης, προσφέρει μία συνθετική παρουσίαση της πολιτικής, της πνευματικής και κυρίως της οικονομικής ζωής του ελληνικού κράτους από το 1830 μέχρι την Ανατολική Κρίση του 1875-78. Η εκτενής μελέτη του περιέχει εμπεριστατωμένα στοιχεία για τη γεωργία, τη βιομηχανία, τις τράπεζες και τη ναυτιλία αλλά και τη δημόσια διοίκηση και την Εκκλησία του νεαρού βασιλείου. Η πολυσχιδής δράση του Πέτρου Μωραϊτίνη τού επέτρεψε να αντλήσει άμεσα τις πληροφορίες του: ακολουθώντας το παράδειγμα του πατέρα του Αρι...

Ο Benjamin Brue, δραγουμάνος του Γάλλου πρέσβυ στην Κωνσταντινούπολη, παραθέτει εν είδει ημερολογίου την εξέλιξη των στρατιωτικών και πολιτικών γεγονότων, που σχετίζονται με την κατάλυση της βραχύβιας Β΄ Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο (1687-1715). Ο Brue, με περισσότερα από τριάντα χρόνια υπηρεσίας στη διπλωματική υπηρεσία της Γαλλίας, ήταν βαθύς γνώστης των Οθωμανών και της αυτοκρατορίας τους. Εξιστορεί μέρα προς μέρα την εκστρατεία του Μεγάλου Βεζύρη Αλή Πασά "Δασμάτ" (22 Μαΐου - 23 Νοεμβρίου 1715) και παραθέτει την αναλυτική σύνθεση και τα ακριβή έξοδα του εκστρατευτικού...

Το "Ελληνικό ταξίδι" τουγΓερμανού βυζαντινολόγου Καρόλου Κρουμπάχερ (1856-1909), καθηγητή της μεσαιωνικής και νεώτερης ελληνικής φιλολογίας στο πανεπιστήμιο του Μονάχου, αποτελεί σημαντική ιστορική πηγή για τις ελληνικές χώρες κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Μεταξύ Οκτωβρίου 1884 και Μαΐου 1885 ο Κρουμπάχερ, άριστος γνώστης της δημοτικής γλώσσας, περιηγήθηκε και περιέγραψε με εύληπτο τρόπο την ιστορία, τις αρχαιότητες, και την κοινωνική, οικονομική και ανθρωπολογική φυσιογνωμία των εξής περιοχών: της Κέρκυρας, των Αθηνών, της Σύρου, της Χίου, της Μυτιλήνης, της Σάμου,...

Ο Αυστριακός αρχιδούκας Λουδοβίκος Σαλβατόρ της Τοσκάνης (1847-1915), λάτρης της Ελλάδας (με έπαυλη στη Ζάκυνθο), δημοσιεύει εδώ μία λεπτομερή γεωγραφική περιγραφή του Κορινθιακού και Πατραϊκού κόλπου, των πόλεων και των οικισμών του. Περιγράφονται η Κόρινθος, ο Ισθμός και ο Ακροκόρινθος, η Ναύπακτος (Lepanto), τα Σάλωνα ('Αμφισσα), το Γαλαξίδι, το Λουτράκι, το Ρίο και το Αντίρριο, τα νησιά Τριζόνια, οι Δελφοί, η Σικυώνα, η Ακράτα καθώς και μια δεκάδα μικρότεροι οικισμοί. Ο συγγραφέας, βαθύς γνώστης των φυσικών επιστημών, παρέχει σημαντικά στοιχεία για το τοπίο, τα αξιοθέατ...

Ο βοτανολόγος Albert Mousson (1805-1890) παρουσιάζει τις εντυπώσεις του από την επίσκεψή του στην Κέρκυρα και την Κεφαλονιά το 1858. Ο Ελβετός περιηγητής αφηγείται με τρόπο γλαφυρό και ευχάριστο την ιστορία, περιγράφει το κλίμα, την αγροτική οικονομία, τον χαρακτήρα, τα έθιμα και την ενδυμασία των χωρικών, την αστική κοινωνία, την πνευματική κίνηση και την τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία των δύο νησιών του Ιονίου. Ο Mousson, που διακρίνεται για την παρατηρητικότητα και την επιστημονική του ακρίβεια, κάνει ιδιαίτερη αναφορά στα μοναστήρια της Παλαιοκαστρίτσας και της Μυρτιώτισσας (...

Ο Γερμανός γλωσσολόγος καθηγητής Gustav Weigand (1860-1930), διευθυντής του Ινστιτούτου Ρουμανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Λειψίας, δημοσιεύει εδώ τη διδακτορική του διατριβή, η οποία πραγματεύεται τη γλώσσα και την εθνοτική ταυτότητα των Βλάχων του Ολύμπου. Ο Weigand υπολογίζει τον αριθμό των Βλάχων του Ολύμπου σε 15.000 και τους κατατάσσει σε μία από τις πέντε γλωσσικές ομάδες των Βλάχων των Οθωμανικών Βαλκανίων. Η γλωσσολογική μελέτη του βασίζεται σε τρίμηνη έρευνα πεδίου που διεξήγαγε στη βόρειο Θεσσαλία το 1887 με επίκεντρο το Βλαχολίβαδο. Ο συγγραφέας, εκκινώντα...

Ο φιλέλληνας βυζαντινολόγος August Heisenberg (1869-1930), ακολουθώντας τα ίχνη του Γεωργίου Χατζιδάκι και του Νικολάου Πολίτη, πραγματεύεται εδώ το ζήτημα των διαλέκτων της καθομιλουμένης ελληνικής. Καταγράφει δημοτικά τραγούδια και πεζά (μύθους) και τεκμηριώνει τη συνάφεια της νεοελληνικής με τη βυζαντινή γλώσσα, ανασκευάζοντας έτσι για άλλη μία φορά τις θεωρίες του Φαλλμεράυερ, αλλά εντοπίζει και επιρροές από την τουρκική και την ιταλική. Ο Γερμανός επιστήμονας εξήγαγε τα συμπεράσματά του από έρευνα πεδίου που διεξήγαγε μεταξύ των περίπου 6.500 στρατιωτών του ελληνικού Δ...