Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο διαπρεπής έλληνας μελετητής της μεσαιωνικής ελληνικής ιστορίας και λογοτεχνίας μελετά το θέατρο κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Οι Μεγάλοι Πατέρες της Χριστιανικής Εκκλησίας επιτέθηκαν με δριμύτητα στο δράμα ως έκφανση της ειδωλολατρίας, και κατά συνέπεια το θέατρο έζησε "άδοξον μεν και άθλιον βίον" επί Βυζαντίου, αλλά επέζησε στα δημώδη "τραγούδια" και στους ακροαματικούς αγώνες ("ακροάσεις") των αυτοκρατόρων της Κωνσταντινούπολης μέχρι την οθωμανική κατάκτηση. Ο Σάθας, στην προσπάθειά του να αναδείξει την αγνοημένη μεσαιωνική ιστορία του ελληνισμού, καταλήγει στο (λανθασ...

Ο λόγιος νομομαθής και ιστορικός συγγραφέας Ανδρέας Ιδρωμένος (Κέρκυρα 1853-1917) βιογραφεί εδώ τον επιφανή συμπατριώτη του Ιωάννη Καποδίστρια (1776-1831), "τον μέγαν εκείνον της Ελλάδος πολίτην καθό μάρτυρα της εθνικής παλιγγενεσίας". Ο Ιδρωμένος χωρίζει το βιβλίο του σε τρία μέρη, διακρίνοντας ιστορικά τη δημόσια δράση του Καποδίστρια στην Ιόνιο Πολιτεία (1800-1807), στην τσαρική Ρωσία και τη Δυτική Ευρώπη (1809-1827), και κατόπιν στην επαναστατημένη Ελλάδα. Το κυβερνητικό έργο του Καποδίστρια καταλαμβάνει εύλογα το πλείστον της μελέτης. Ο Ιδρωμένος έχει μελετήσει εξονυχι...

Ο λευκάδιος Σπυρίδων Ζαμπέλιος (1815-1881) εξιστορεί την πορεία της ίδρυσης του Πατριαρχείου της Μόσχας και Νέας Ρώμης από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Ιερεμία το 1589. Η εκλογή του Ιώβ ως πρώτου Πατριάρχη των Ρώσων σηματοδοτεί, σύμφωνα με τον Ζαμπέλιο, έναν ακόμη θρίαμβο του χριστιανισμού, εφάμιλλο των ναυμαχιών της Ναυπάκτου (1571) και του Ναυαρίνου (1827), που ταπείνωσαν "την αυθάδειαν του Τούρκου" και εξύμνησαν "παν γένος και δόγμα χριστιανικόν". Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου ο Ζαμπέλιος δημοσιεύει ένα ανέκδοτο ποίημα του μητρ. Ελασσώνας Αρσενίου, που έλαβε μέρος στη σύνοδ...

Ο κατάλογος περιλαμβάνει 333 τίτλους ελληνικών βιβλίων προς πώληση από τον νομισματολόγο Παύλο Λάμπρο το έτος 1866. Είναι ο τρίτος κατά σειράν κατάλογος με σπανιώτατα και "περιεργότατα" βιβλία που πραγματοποίησε ο Π. Λάμπρος -ο πρώτος και ο δεύτερος κυκλοφόρησαν το 1863-1864. Περιέχει εκδόσεις από το 1515 έως το 1866, και κυρίως του 18ου αιώνα. Η καταγραφή και μόνον των εκδόσεων αποτελεί πολύτιμο τεκμήριο για την ελληνική πνευματική παραγωγή μετά την 'Αλωση. Ο Κωνσταντίνος Σάθας άντλησε από τον λεπτομερή αυτό κατάλογο πολλές και αξιόλογες ειδήσεις για άγνωστους (τότε) Έλλην...

Ο Διονύσιος Σουρμελής, λόγιος του 18ου αιώνα από την Αθήνα, που έλαβε μέρος στην Επανάσταση του '21, διαιρεί την ιστορία του σε τρία κεφάλαια, τα οποία αντιστοιχούν στις τρεις περιόδους της ελληνικής ιστορίας (αρχαίας, βυζαντινής και νεώτερης), μία περιοδολόγηση η οποία είχε αρχίσει τότε να καθιερώνεται στην ελληνική ιστοριογραφία. Το πρώτο κεφάλαιο ξεκινά με τη ρωμαϊκή κατάκτηση, από τον στρατηγό Σύλλα, και τελειώνει με τη βασιλεία του αυτοκράτορα Ιουστινιανού, οπότε η πόλη, το κλέος της οποίας οφειλόταν στην θύραθεν (κλασική) και όχι στη χριστιανική σοφία, παρακμάζει. Το...

Ο Γερμανός γεωγράφος Ιωσήφ Παρτς [Josef Partsch, 1856-1925], καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Breslau, επισκέφθηκε την Κέρκυρα, την Κεφαλονιά και την Ιθάκη την περίοδο 1885-1890. Στη μονογραφία του δεν περιγράφει μόνον (για πρώτη φορά ολοκληρωμένα) τη φυσική γεωγραφία και το κλίμα των τριών νησιών, αλλά διατυπώνει καίριες παρατηρήσεις για το υπέδαφος, την αγροτική παραγωγή (της σταφίδας και του ελαιολάδου), τις νοοτροπίες και τις ασχολίες των κατοίκων της υπαίθρου, και παραθέτει στατιστικές του πληθυσμού του έτους 1889. Ο Παρτς μελέτησε σε βάθος τους αρχαίους συγγραφείς και τ...

Ο Κωνσταντίνος Σάθας (βλ. αρ. 71 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών) δημοσίευσε πρώτος τα τέσσερα σημαντικότερα έργα (δύο τραγωδίες, μία κωμωδία και ένα ποιμενικό δράμα) της κρητικής λογοτεχνίας: την Ερωφίλη, τον Ζήνωνα, τον Στάθη και τον Γύπαρι (ή Πανώρια) του Γεωργίου Χορτάτση, από κώδικες της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης της Βενετίας (πρώτος ο Σάθας αναφέρει τον όρο ''Κρητικόν θέατρον''). Ωστόσο, η σημασία του βιβλίου δεν περιορίζεται στη δημοσίευση ακέραιου του κειμένου τεσσάρων αριστουργημάτων της κρητικής λογοτεχνίας (1570-1669). Οι κριτικές παρατηρήσεις του ("ψιλαί υποθέσεις...

Η έκδοση, που διαιρείται σε δύο μέρη, περιλαμβάνει οκτώ ανέκδοτα μελετήματα για την ιστορία και τις αρχαιότητες των Κυθήρων. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει μελέτες για τις αρχαιολογικές έρευνες (της Γερμανικής, της Γαλλικής και της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής) στα Κύθηρα κατά τα έτη 1875-1966, για τη γενεαλογία της "προνομιούχου" (ευγενούς) οικογένειας του λογίου Νικολάου-Σοφοκλή Καλούτση, για τον Κυθήριο λόγιο Θεόδωρο Στάθη ή Μπιρμπιλιού (†1819), μαθητή του Θεόφιλου Κορυδαλλέως, για τους διακριθέντες Κυθήριους κληρικούς (16ος-18ος αιώνας), το γενεαλογικό δένδρο της οικογέ...

Ο Αντώνιος Μηλιαράκης παρουσιάζει εδώ μια λεπτομερή και αρκετά αξιόπιστη σύνθεση για τα νησιά που σχημάτιζαν κύκλο γύρω από το ιερό νησί της Δήλου. Το πρώτο κεφάλαιο αναφέρεται στην αρχαία γεωγραφία, την τοπογραφία και τη μυθολογία ενός εκάστου των Κυκλάδων με βάση τις περιγραφές αρχαίων περιηγητών και συγγραφέων (του Πλίνιου, του Σκύλακα, του Παυσανία κ.ά.). Τα υπόλοιπα επτά κεφάλαια του βιβλίου αφηγούνται την ιστορία των νησιών από τους πρώτους κατοίκους (τους Κάρες) μέχρι την υποταγή τους στους Φράγκους και στους Βενετούς (1204). Ο επιφανής ιστοριοδίφης έχει μελετήσει κα...

Ο Νότης Καραβίας προχωρεί εδώ στη βιβλιογραφία τη σχετική με την ιστορία, τον πνευματικό πολιτισμό, την οικονομία κλπ. της Λακωνίας. Η πρώτη συμβολή του στη λακωνική βιβλιογραφία περιέχει 583 λήμματα τίτλων, που εκδόθηκαν τα έτη 1593-1987, καθώς και πλήρες ευρετήριο ονομάτων των συγγραφέων. Η βιβλιογραφική καταγραφή βασίζεται κατά πρώτον στην ιδιωτική του συλλογή πελοποννησιακών βιβλίων, την οποία δώρισε στη βιβλιοθήκη του Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων της Πύλου. Κατά δεύτερον, προέρχεται από "επικουρικές" έρευνες του συγγραφέα στις βιβλιοθήκες Σπάρτης, Αρεοπόλεως, Βυτίνας κ...

Η Όλγα Κατσιαρδή-Hering, καθηγήτρια της ιστορίας του νέου ελληνισμού στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, παρουσιάζει εδώ μια λησμονημένη πτυχή του ελληνικού εμπορίου στην Αδριατική: τη συμμετοχή των Ελλήνων στο εμπορικό πανηγύρι της Senigallia. Η Senigallia (Σινιγάλια), μια μικρή ιταλική πόλη στις εκβολές του ποταμού Misa, κοντά στην Αγκώνα, και η οποία ανήκε στο παρελθόν (μέχρι το 1871) στο παπικό κράτος, ήταν ένας κρίκος στα εμπορικά διαδίκτυα των Ελλήνων ανάμεσα στη Δύση και στο Levante. Η συγγραφέας εντάσσει τη μελέτη της: α) μέσα στο γενικότερο προβληματισμό για τον ρόλο των εμπο...

Ο Ανδρέας Μ. Ανδρεάδης (1876 - 1935) διετέλεσε καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Στο βιβλίο "Μαθήματα δημόσιας οικονομίας" δίνει μια σύντομη και περιεκτική εικόνα του τομέα της δημοσιονομικής πολιτικής, που αφορά τη σύναψη και εξυπηρέτηση των δανείων. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου αναλύει διαχρονικά τα αίτια των δημοσιονομικών προβλημάτων στο χώρο του νεοσύστατου ελληνικού κράτους από την Επανάσταση, τη διακυβέρνηση του Καποδίστρια και τη συγκρότηση του κράτους έως την πτώχευση του 1893. Η ανάλυση αυτή παρακολουθεί τόσο τις πολιτειακές όσο...

Ο αρχιτέκτων-μηχανικός Αναστάσιος Παναγιωτόπουλος, από τον Πύργο της Τριφυλίας, προσφέρει μία διεξοδική και πρωτότυπη επιστημονική μελέτη της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και της τοπογραφίας της ιδιαίτερης πατρίδας του, των χωριών των Κοντοβουνίων της Μεσσηνίας. Η μελέτη κινείται σε ιστορικογεωγραφική βάση, με ιδιαίτερες αναφορές στα τοπωνύμια και στην ιστορία του χώρου σε προοπτική τεσσάρων αιώνων (17ος-20ός), με συγκρίσεις με άλλους χώρους, και συνοδεύεται από φωτογραφίες, χάρτες, δημογραφικούς πίνακες και αρχιτεκτονικά σχέδια. Η εργασία πρωτοπαρουσιάστηκε υπό μορφή διάλεξ...

Ο Περικλής Ζερλέντης (βλ. αρ. 193-194, 216, 267 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών) καταθέτει εδώ τη δική του μικρή συμβολή στην ανασκευή των θεωριών "ξένων ιστορικών" (εννοεί τον Φαλλμεράυερ), οι οποίοι "εσλάβωσαν" όλη την Πελοπόννησο. Ο Συριανός λόγιος αποκαθιστά την "ιστορικήν αλήθειαν" και βάζει τάξη στο "χάος", που προκάλεσαν όσοι "εφαντάσθησαν πανταχού της Ελλάδος επιδρομάς Σλάβων και σλαβικάς αποικίσεις". Πηγές του είναι οι συγγραφές του βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου (Περί των θεμάτων, Περί της βασιλείου τάξεως), το (φραγκικό) Χρονικό του Μωρέως...

[set τριών τόμων] Ο ιστοριοδίφης, λογοτέχνης (ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και διηγηματογράφος) και Ακαδημαϊκός Δημήτριος Καμπούρογλου (1852-1942) ήταν ο κατεξοχήν "Αθηναιογράφος". Τα τρίτομα "Μνημεία της ιστορίας των Αθηναίων", μαζί με την επίσης τρίτομη "Ιστορία των Αθηναίων" (1889-1896), αποτέλεσαν τον πυρήνα της ιστορικής του έρευνας γύρω από την Αθήνα. Πρόκειται για συλλογή πηγών, πρωτογενών και δευτερογενών, της Αθηναϊκής ιστορίας την περίοδο της Τουρκοκρατίας και της Επανάστασης: μονογραφίες, άρθρα, ανακοινώσεις, χρονογραφίες, αποσπάσματα περιηγητών, βιογραφικά,...

[set τριών τόμων] Ο ιστοριοδίφης, λογοτέχνης (ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και διηγηματογράφος) και Ακαδημαϊκός Δημήτριος Καμπούρογλου (1852-1942) ήταν ο κατεξοχήν "Αθηναιογράφος". Τα τρίτομα "Μνημεία της ιστορίας των Αθηναίων", μαζί με την επίσης τρίτομη "Ιστορία των Αθηναίων" (1889-1896), αποτέλεσαν τον πυρήνα της ιστορικής του έρευνας γύρω από την Αθήνα. Πρόκειται για συλλογή πηγών, πρωτογενών και δευτερογενών, της Αθηναϊκής ιστορίας την περίοδο της Τουρκοκρατίας και της Επανάστασης: μονογραφίες, άρθρα, ανακοινώσεις, χρονογραφίες, αποσπάσματα περιηγητών, βιογραφικά,...

[set τριών τόμων] Ο ιστοριοδίφης, λογοτέχνης (ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και διηγηματογράφος) και Ακαδημαϊκός Δημήτριος Καμπούρογλου (1852-1942) ήταν ο κατεξοχήν "Αθηναιογράφος". Τα τρίτομα "Μνημεία της ιστορίας των Αθηναίων", μαζί με την επίσης τρίτομη "Ιστορία των Αθηναίων" (1889-1896), αποτέλεσαν τον πυρήνα της ιστορικής του έρευνας γύρω από την Αθήνα. Πρόκειται για συλλογή πηγών, πρωτογενών και δευτερογενών, της Αθηναϊκής ιστορίας την περίοδο της Τουρκοκρατίας και της Επανάστασης: μονογραφίες, άρθρα, ανακοινώσεις, χρονογραφίες, αποσπάσματα περιηγητών, βιογραφικά,...

Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει τα κυριότερα και πιο αντιπροσωπευτικά μοιρολόγια (τραγούδια του αποχωρισμού ή του αποχαιρετισμού) από όλη την Ελλάδα. Η επιλογή έγινε σε μοιρολόγια που αναφέρονται σε άτομο που έφυγε από τη ζωή. Ήρθε η ώρα του Θεού ή έσβησε το καντήλι του, όπως συνήθως λέγεται. Η συγκέντρωση και καταγραφή τους είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας έρευνας τόσο επιτόπιας, όσο και βιβλιογραφικής. Αποτελεί ουσιαστική συμβολή στην πληρέστερη έρευνα και μελέτη της λαϊκής μας παράδοσης.

Ο Ηπειρώτης λόγιος Παναγιώτης Αραβαντινός (Πάργα 1809 - Ιωάννινα 1870), συγγραφέας της περίφημης μακροσκελούς "Χρονογραφίας της Ηπείρου" (1856-1857), εντάσσεται στη μεγάλη χορεία των ιστοριοδιφών που θεμελίωσαν την ελληνική ιστοριογραφία. Η συγγραφική του παραγωγή παρακολουθεί τις (πολιτικές) σκοπιμότητες της ιστοριογραφίας του 19ου αιώνα. Η Μονογραφία περί Κουτσοβλάχων γράφτηκε το 1862, έτος εμφάνισης του Απόστολου Μαργαρίτη (από την Κλεισούρα της Μακεδονίας), πράκτορα του Μακεδονορουμανικού κομιτάτου, στο Βουκουρέστι, και δημοσιεύτηκε τον Νοέμβριο του 1905, λίγους μήνες μ...