Μνημεία της ιστορίας των Αθηναίων

Τουρκοκρατία

[set τριών τόμων] Ο ιστοριοδίφης, λογοτέχνης (ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και διηγηματογράφος) και Ακαδημαϊκός Δημήτριος Καμπούρογλου (1852-1942) ήταν ο κατεξοχήν "Αθηναιογράφος". Τα τρίτομα "Μνημεία της ιστορίας των Αθηναίων", μαζί με την επίσης τρίτομη "Ιστορία των Αθηναίων" (1889-1896), αποτέλεσαν τον πυρήνα της ιστορικής του έρευνας γύρω από την Αθήνα. Πρόκειται για συλλογή πηγών, πρωτογενών και δευτερογενών, της Αθηναϊκής ιστορίας την περίοδο της Τουρκοκρατίας και της Επανάστασης: μονογραφίες, άρθρα, ανακοινώσεις, χρονογραφίες, αποσπάσματα περιηγητών, βιογραφικά, γενεαλογικά και αγιολογικά σημειώματα, επιγραφές, επιτύμβια επιγράμματα, ενθυμήσεις επί βιβλίων, μολυβδόβουλα και σφραγίδες, λαογραφικό και φιλολογικό υλικό (ήθη, έθιμα, προλήψεις, δεισιδαιμονίες, δημοτικά τραγούδια, παραμύθια, αινίγματα, παροιμίες κτλ.) καθώς και πλείστα ανέκδοτα ιστορικά τεκμήρια (προικοσύμφωνα, πωλητήρια και άλλα συμβολαιογραφικά έγγραφα, σιγγίλια [πατριαρχικές επιστολές], πράξεις εκλογής δημογερόντων, φιρμάνια, χοτζέτια και οθωμανικοί τίτλοι ιδιοκτησίας κτλ.). Ο Καμπούρογλου τονίζει στον πρόλογό του ότι φιλοδοξία του ήταν να συλλέξει "πάσαν ιστορικήν ύλην" για τη διευκόλυνση του δύσκολου έργου των μελλοντικών ερευνητών. Τα Μνημεία αποτελούν σίγουρα πολύτιμη ιστορική ύλη και αντλήθηκαν κυρίως από τις πλούσιες συλλογές παλαιών βιβλίων και χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης, της οποίας ο Καμπούρογλου χρημάτισε διευθυντής την περίοδο 1904-17. Η αναστατική έκδοση περιλαμβάνει αναλυτικό ευρετήριο κυρίων ονομάτων και τόπων, που συνέταξε ο Αλέξανδρος Πανούσης.