Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο λόγιος έμπορος Περικλής Γ. Ζερλέντης (1852-1925), από την Ερμούπολη της Σύρου, αφηγείται εδώ την τύχη της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Πελοπόννησο κατά τη Β/ Βενετοκρατία (1685-1715). Η διήγησή του ξεκινά με αναφορά στην προγενέστερη κατάσταση, όπως διαμορφώθηκε μετά τη φραγκική κατάκτηση (1204). Ο Ζερλέντης τονίζει ότι "οι Φράγκοι επιδρομείς [...] απεχαύνωσαν και απενέκρωσαν παν αίσθημα εθνικόν" των Ελλήνων. Η λατινική προπαγάνδα εντάθηκε με την εγκατάσταση Ιησουϊτών μοναχών στην Πάτρα και το Ναύπλιο το 1640. Η θέση των ορθοδόξων δεν βελτιώθηκε αισθητά μετά την επάνοδο των Β...

Η παρούσα μελέτη του διαπρεπούς καθηγητή της Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Ανδρέα Μ. Ανδρεάδη (1876-1935) εκδόθηκε μετά θάνατον από τον Βαλέριο Μέξα και αποτελεί τη συνέχεια του δίτομου έργου Περί της οικονομικής διοικήσεως της Επτανήσου επί Βενετοκρατίας, εν Αθήναις 1914 (βλ. αρ. 202 και 254 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών). Πραγματεύεται τα δημόσια οικονομικά των Ιονίων Νήσων (των φορολογικών εσόδων, του συστήματος πληρωμής των δημοσίων υπαλλήλων, των υποχρεωτικών δανείων κατά την πολιορκία της Κέρκυρας το 1799, τον φόρο του χαρτοσήμου του...

Ο κεφαλλήνιος συγγραφέας (γεν. 1842 στο Αργοστόλι) εξετάζει την ελληνική εκκλησιαστική (βυζαντινή) μουσική από άποψη φιλολογική και αισθητική, επικρίνει όσους νεωτερίζουν σε αυτήν (επί το ευρωπαϊκώτερον) και εύχεται να συσταθεί στην Αθήνα διδασκαλείο βυζαντινής μουσικής για τη διάσωση και διάδοσή της. Ο Παναγιώτης Βεργωτής, παρότι εκ πεποιθήσεως δημοτικιστής, είναι πολέμιος της μεταρρύθμισης της ψαλτικής, που ξεκίνησε το 1816, και θεωρεί τη βυζαντινή μουσική ως "ανθρωπινωτέρα, πνευματικωτέρα, και τεχνικωτέρα, δυναμένη πράγματι ν' ανυψώνη την καρδίαν προς το θείον".

Ο Γερμανός ιστορικός Όθων 'Aβελ (Otto Abel, 1824-1854), διπλωμάτης και λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Βόννης (συνέβαλε στα Monumenta Germaniae Historica και ήταν δάσκαλος του Heinrich von Treitschke), δημοσιεύει εδώ τη συμβολή του στην πολεμική γύρω από την ελληνικότητα ή μη των αρχαίων Μακεδόνων, που είχε ξεκινήσει ο ομοεθνής του "φιλέλληνας" αρχαιολόγος και φιλόλογος Κάρολος Οδοφρείδος Μύλλερος (Οttfried Muller, "Reise eines Philhellenes durch Schweig und Frankreich nach Griechenland", Bamberg 1825), και αντικρούει την ιστοριογραφική άποψη του τελευταίου ότι οι Μακεδόνες ή...

Γεωγραφική θέσις της Σερίφου- σχήμα- ακρωτήρια- εμβαδόν- φυσική κατάστασις- μεταλλεία- μεταλευτικαί στοαί- όρη- κοιλάδες- λιμένες- ύδατα- κλίμα. Ιστορία της νήσου αρχαία και νεότερη, στατιστικά στοιχεία (πληθυσμού & οικονομικών). Οφφίκια Εκκλησιαστικά, πολιτικά, Δημογέροντες Λόγιοι Σερίφου.

Ο Μιχαήλ Κορδώσης, καθηγητής της Ιστορικής Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, πραγματοποιεί εδώ μία σημαντική συμβολή στο πεδίο των ομηριστών. Με βάση βυζαντινές πηγές (την Αλεξιάδα της Άννας Κομνηνής, τον Νικήτα Χωνιάτη και τον Στέφανο Βυζάντιο) και μεσαιωνικούς πορτολάνους -δεδομένου ότι οι αρχαίοι περιηγητές, ο Στράβων και ο Παυσανίας, δεν αναφέρουν κάτι για την ομηρική πόλη-, και με τοπογραφικές έρευνες του ιδίου στην Ιθάκη και την Κεφαλονιά καταθέτει την δική του τεκμηριωμένη άποψη για την ταύτιση της θέσης της ομηρικής Ιθάκης και των γύρω νήσων του βασιλείου του Ο...

Ο διάκονος Φιλάρετος Κουρίτος, διδάκτωρ θεολογίας, αφηγείται με λιτό και ακριβή τρόπο την ιστορική πορεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κύπρου στους μακρούς (400ετείς) χρόνους της Φραγκοκρατίας και της Βενετοκρατίας (1191-1571). Ο συγγραφέας διαιρεί την εξιστορούμενη περίοδο σε τρία μέρη, διακρίνοντας ως ιδιαίτερα κρίσιμα τα έτη 1260-1405, οπότε η Ορθόδοξη Εκκλησία της μεγαλονήσου έχασε την ανεξαρτησία της και υπήχθη υπό την επιστασία της Παπικής. Οι Κύπριοι, παράλληλα με την επιβολή του δυτικού φεουδαλικού γαιοκτητικού συστήματος, είχαν να υποστούν τις αδυσώπητες πιέσεις για...

[set τριών τόμων] "Η παιδεία επί Τουρκοκρατίας" είναι ένα βασικό έργο της ελληνικής ιστοριογραφίας, διότι παρουσιάζει συνοπτικά τη συνολική ιστορία της νεοελληνικής παιδείας. Ο Τρύφων Ευαγγελίδης (1863-1941), φιλόλογος καθηγητής και πρώην γυμνασιάρχης, απαριθμεί και εξετάζει ανά γεωγραφικές περιοχές τα σχολεία των οθωμανοκρατούμενων ελληνικών χωρών κυρίως από την αναγέννηση των Ελληνικών Φώτων (διαφωτισμού) τον 18ο αιώνα μέχρι την ενσωμάτωσή τους στην Ελλάδα (για την Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα μέχρι το 1828, για τη Θεσσαλία μέχρι το 1881, για την Ήπειρο, τη Μακεδον...

[set τριών τόμων] "Η παιδεία επί Τουρκοκρατίας" είναι ένα βασικό έργο της ελληνικής ιστοριογραφίας, διότι παρουσιάζει συνοπτικά τη συνολική ιστορία της νεοελληνικής παιδείας. Ο Τρύφων Ευαγγελίδης (1863-1941), φιλόλογος καθηγητής και πρώην γυμνασιάρχης, απαριθμεί και εξετάζει ανά γεωγραφικές περιοχές τα σχολεία των οθωμανοκρατούμενων ελληνικών χωρών κυρίως από την αναγέννηση των Ελληνικών Φώτων (διαφωτισμού) τον 18ο αιώνα μέχρι την ενσωμάτωσή τους στην Ελλάδα (για την Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα μέχρι το 1828, για τη Θεσσαλία μέχρι το 1881, για την Ήπειρο, τη Μακεδον...

Ο δημοσιογράφος Μιλτιάδης Σεϊζάνης (γεννημένος στη Σμύρνη στα μέσα του 19ου αιώνα - Αθήνα 1930), διευθυντής της εφημερίδας "Ιωνία" της Σμύρνης (1874-77), εξιστορεί με ακρίβεια και παραστατικότητα τα στρατιωτικά γεγονότα των επαναστάσεων στην οθωμανική Ήπειρο, Μακεδονία και Θεσσαλία κατά την κρίση του Ανατολικού Ζητήματος το 1878. Σκοπός του είναι "η αμερόληπτος και όσον ένεστιν ακριβής αφήγησις των κατά την επανάστασιν συμβάντων", να τονίσει την "αυταπάρνηση" των κοινών αγωνιστών και να καταδείξει τις αφορμές και τα σφάλματα, που οδήγησαν στην αποτυχία της. Ο Σεϊζάνης αποδί...

Το γλωσσάριο του Π. Αραβαντινού (βλ. αρ. 271 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών) αποτελεί μέρος της "Περιγραφής της Ηπείρου" (εν Ιωαννίνοις 1861), ανέκδοτης συλλογής αυτοτελών ιστορικών, εθνολογικών, γεωγραφικών και γλωσσικών μελετών, η οποία λίγα χρόνια αργότερα βραβεύθηκε από τον Ζωγράφειο διαγωνισμό του Φιλολογικού Συλλόγου Κωνσταντινουπόλεως. Το λεξικό αυτό, που περιείχε αρχικά περί τις 3.000 λέξεις, δημοσιεύεται εδώ ελαφρά τροποποιημένο και συμπληρωμένο (από τον γιο του Κωνσταντίνο Αραβαντινό, 1846-1911), περιέχοντας αποκλειστικά τις "γνησίως Ηπειρώτιδας" λέξεις και έχο...

Ο Αθηναίος λόγιος, διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και (από το 1927) ακαδημαϊκός Δημήτριος Καμπούρογλου (1852-1942) καταπιάνεται εδώ (βλ. επίσης αρ. 200, 239-240, 252, 262-263 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών) με την ιστορική προσωπικότητα του Ηπειρώτη οπλαρχηγού Θεοδώρου Γρίβα (Πρέβεζα 1797 - Μεσολόγγι 1862) με βάση ανέκδοτες πηγές, τις οποίες δημοσιεύει στο παράρτημα. Ο Θ. Γρίβας, γόνος οικογένειας αρματωλών του Βάλτου με συμμετοχή στα Ορλωφικά, έλαβε μέρος στην Επανάσταση του 1821 στην Αιτωλοακαρνανία και στην εξέγερση της Ηπείρου το 1854, και μεταπελευθε...

Ο Σπύρος Καρύδης εκδίδει εδώ τα κατάλοιπα ενός σημαντικού συμβολαιογράφου της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Κέρκυρας. Όπως επισημαίνει ο συγγραφέας, τα νοταριακά κατάστιχα αποτελούν ανεκτίμητη πηγή πληροφοριών για την ιστορία ενός τόπου. Σε αυτά περιέχονται πληροφορίες για την καθημερινή ζωή των κατοίκων, το ισχύον (θεσμοθετημένο και εθιμικό) δίκαιο, για τις εμπορικές και οικονομικές δραστηριότητες, για την οργάνωση και διαχείριση εκκλησιών και μοναστηριών, και αποθησαυρίζονται γλωσσικά μνημεία, επώνυμα, παρώνυμα και τοπωνύμια. Ο Θεόδωρος Βρανιανίτης (ή Βραγιανίτης ή Βραγανι...

Οκταετίαν όλην εν τη φιλτάτη μοι πατρίδι Ικαρία το διδασκαλικόν εξασκούντες επάγγελμα και παριστάμενοι κατ' έτος εις τα εξετάσεις των δημοτικών σχολείων κατενοήσαμεν ότι η διδασκαλία της γεωγραφίας εν τοις δημοτικοίς σχολείοις δέον όπως άρχηται εκ της πατριδογραφίας. Την ιδέαν ημών ταύτην επιβεβαιοί και ο εντριβέστατος παιδαγωγός κ. C. Kehr αποφαινόμενος εν τη διδακτική αυτού περί ταύτης ως εξής: "Ουχί από των ξένων και μεμακρυσμένων, αλλ' από των εγγύς κειμένων, ήτοι απ' αυτής της γενεθλίου χώρας δέον να άρχηται η διδασκαλία της γεωγραφίας. Η πατρίς έσται τους πλείστους ο...

Η επίτομη αρχαία "Ιστορία της Κρήτης", σε μετάφραση του Μανουήλ Βερνάρδου (1852), προέρχεται από τον δωδέκατο τόμο της Γενικής Ιστορίας του φλαμανδού περιηγητή Δ. Ο. Δάπερ (1639-1689) [Olfert Dapper, La Canee, μετάφραση στα γαλλικά, Παρίσι 1703]. Η (χρονογραφική) αφήγηση ξεκινά από την προϊστορία και τη μυθολογία (τον Μίνωα, τον Ραδάμανθυ, την Κνωσσό, τους Πελασγούς και τους Δωριείς) και προχωρά χρονολογικά ώς τη ρωμαϊκή κατάκτηση (69 π.Χ.). Ο φιλόπατρις μεταφραστής, ο οποίος είχε συμμετάσχει στην Ελληνική Επανάσταση και στις Εθνοσυνελεύσεις του Άστρους και της Τροιζήνας ως...

Η χρονογραφική συγγραφή του Ιθακησίου ιατροφιλοσόφου Νικολάου Γρίβα Καραβία, εγκατεστημένου στην Κωνσταντινούπολη, περί της γενέτειράς του άρχεται από τους μυθικούς χρόνους και φθάνει ως την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης. Ο συγγραφέας εξαντλεί τις πληροφορίες που μας παρέχει ο Όμηρος για το νησί, αναφέρεται στη βενετική, στη γαλλική και στη βρετανική κυριαρχία, στα νομίσματα που κυκλοφόρησαν στο νησί (από τους ομηρικούς έως τους νεωτέρους χρόνους), στην Εκκλησία και στους χριστιανικούς ναούς. Ιδιαίτερα πολύτιμες είναι οι αναλυτικές πληροφορίες του για τα χωριά, την αρχι...

Ο συγγραφέας, εγκατεστημένος στο Βουκουρέστι, σκιαγραφεί συνοπτική ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας του από τους αρχαίους (ομηρικούς) έως τους νεώτερους χρόνους. Η Πύλος, που στη διάρκεια της μακρόχρονης ιστορίας της άλλαξε τρία ονόματα (Ναυαρίνο, Νεόκαστρο), διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον Αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης. Έτσι, η Πύλος, έδρα του Νηλέως, πατέρα του Νέστορα, του ομηρικού βασιλιά της Πύλου, έλαμψε τόσο κατά τους αρχαίους όσο και κατά τους μέσους και νεώτερους χρόνους, οπότε οι Βενετοί την κατέστησαν ναυτικό οχυρό (1686-1715), κατά τα Ορλωφικά (1770), με αποκο...