Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η Γενική Εφημερίς της Ελλάδος ιδρύθηκε "δια την ανάγκην του να δημοσιεύωνται τα Πρακτικά της Διοικήσεως και να κοινοποιώνται εν τάχει αι ειδήσεις, όσαι μάλιστα αποβλέπουν τα συμφέροντα του λαού" και εκδόθηκε κατά επτά συναπτά έτη (1825-1832) με περιοδικότητα δις την εβδομάδα (Τετάρτη και Σάββατο). Το τρίτο έτος (4 Ιανουαρίου - 29 Δεκεμβρίου 1828) εκδόθηκαν 97 φύλλα με συνολικά 406 σελίδες σε συνεχή σελιδαρίθμηση. Κάθε φύλλο ήταν τετρασέλιδο, ενώ συχνά κυκλοφορούσαν παραρτήματα για την καταχώριση ειδήσεων ή διοικητικών πράξεων, για τις οποίες δεν είχε επαρκέσει ο χώρος του τ...

Ο ιστορικός και γεωγράφος Αντώνιος Μηλιαράκης (1841-1905), από τα ιδρυτικά μέλη της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος (ίδρ. 1881), παρουσιάζει εδώ την ιστορική διαδρομή μίας οικογένειας της ελίτ του μεσαιωνικού και του νέου ελληνισμού. Ο Μηλιαράκης τονίζει στον πρόλογό του την ασυνέχεια των ελληνικών αρχουσών τάξεων από τη βυζαντινή στη νέα περίοδο· οι διώξεις των Οθωμανών κατακτητών καταδίωξαν ως επί το πλείστον τα μέλη των ελληνόφωνων επιφανών οικογενειών και διέσπασαν την ιστορική συνέχεια των ελληνικών ελίτ. Οι ευγενείς οίκοι του νέου ελληνισμού εμφανίζοντ...

Ο Νότης Καραβίας προχωρεί εδώ στη βιβλιογραφία τη σχετική με την ιστορία, τον πνευματικό πολιτισμό, την οικονομία κλπ. της Λακωνίας. Η πρώτη συμβολή του στη λακωνική βιβλιογραφία περιέχει 583 λήμματα τίτλων, που εκδόθηκαν τα έτη 1593-1987, καθώς και πλήρες ευρετήριο ονομάτων των συγγραφέων. Η βιβλιογραφική καταγραφή βασίζεται κατά πρώτον στην ιδιωτική του συλλογή πελοποννησιακών βιβλίων, την οποία δώρισε στη βιβλιοθήκη του Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων της Πύλου. Κατά δεύτερον, προέρχεται από "επικουρικές" έρευνες του συγγραφέα στις βιβλιοθήκες Σπάρτης, Αρεοπόλεως, Βυτίνας κ...

Ο φιλόλογος Κωνσταντίνος Ξανθόπουλος (Τραπεζούντα 1815 - Αθήνα 1887), διευθυντής του ελληνικού "Φροντιστηρίου" της Τραπεζούντας, εκθέτει και εξυμνεί την πνευματική (εκπαιδευτική και φιλανθρωπική) "ενέργεια" και πρόοδο του ελληνισμού στην Εγγύς Ανατολή, εντός και εκτός της "Ελευθέρας Ελλάδος". Διηγείται περιεκτικά την εξέλιξη της δημοτικής, μέσης και ανωτάτης ελληνικής εκπαίδευσης (του προγράμματος και των στελεχών της) από την Επανάσταση και εξής, στο ελληνικό βασίλειο αλλά και στη Θράκη, τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, την Ήπειρο, την Κρήτη και τη Μικρά Ασία. Επίσης, απαριθμεί...

Ο Κωνσταντινουπολίτης Κωνσταντίνος Ψάχος (1869-1949), πρωτοψάλτης και καθηγητής της βυζαντινής μουσικής στο Ωδείο Αθηνών, δημοσιεύει εδώ μία μικρή συλλογή από δημοτικά τραγούδια της Σκύρου, τους λεγόμενους "χαβάδες", καθώς και τρία θεσσαλικά και από ένα της Σαλαμίνας (Κούλουρης) και των Ψαρών. Ο ρομαντικός συγγραφέας επιχειρεί να αποδείξει ότι ακόμη και σε αυτή την άσημη γωνιά της ελληνικής γης (Σκύρο) υπάρχουν "όλως πρωτότυπα λαϊκά άσματα". Γι' αυτό χαρακτηρίζει τη λαογραφική συλλογή του "ως σημαντικήν εισφοράν εις την εθνικήν ημών μουσικήν". Ο συγγραφέας συνέλεξε ο ίδιος...

Ο Γερμανός γλωσσολόγος καθηγητής Gustav Weigand (1860-1930), διευθυντής του Ινστιτούτου Ρουμανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Λειψίας, δημοσιεύει εδώ τη διδακτορική του διατριβή, η οποία πραγματεύεται τη γλώσσα και την εθνοτική ταυτότητα των Βλάχων του Ολύμπου. Ο Weigand υπολογίζει τον αριθμό των Βλάχων του Ολύμπου σε 15.000 και τους κατατάσσει σε μία από τις πέντε γλωσσικές ομάδες των Βλάχων των Οθωμανικών Βαλκανίων. Η γλωσσολογική μελέτη του βασίζεται σε τρίμηνη έρευνα πεδίου που διεξήγαγε στη βόρειο Θεσσαλία το 1887 με επίκεντρο το Βλαχολίβαδο. Ο συγγραφέας, εκκινώντα...

Ο φιλέλληνας βυζαντινολόγος August Heisenberg (1869-1930), ακολουθώντας τα ίχνη του Γεωργίου Χατζιδάκι και του Νικολάου Πολίτη, πραγματεύεται εδώ το ζήτημα των διαλέκτων της καθομιλουμένης ελληνικής. Καταγράφει δημοτικά τραγούδια και πεζά (μύθους) και τεκμηριώνει τη συνάφεια της νεοελληνικής με τη βυζαντινή γλώσσα, ανασκευάζοντας έτσι για άλλη μία φορά τις θεωρίες του Φαλλμεράυερ, αλλά εντοπίζει και επιρροές από την τουρκική και την ιταλική. Ο Γερμανός επιστήμονας εξήγαγε τα συμπεράσματά του από έρευνα πεδίου που διεξήγαγε μεταξύ των περίπου 6.500 στρατιωτών του ελληνικού Δ...

Η Όλγα Κατσιαρδή-Hering, καθηγήτρια της ιστορίας του νέου ελληνισμού στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, παρουσιάζει εδώ μια λησμονημένη πτυχή του ελληνικού εμπορίου στην Αδριατική: τη συμμετοχή των Ελλήνων στο εμπορικό πανηγύρι της Senigallia. Η Senigallia (Σινιγάλια), μια μικρή ιταλική πόλη στις εκβολές του ποταμού Misa, κοντά στην Αγκώνα, και η οποία ανήκε στο παρελθόν (μέχρι το 1871) στο παπικό κράτος, ήταν ένας κρίκος στα εμπορικά διαδίκτυα των Ελλήνων ανάμεσα στη Δύση και στο Levante. Η συγγραφέας εντάσσει τη μελέτη της: α) μέσα στο γενικότερο προβληματισμό για τον ρόλο των εμπο...

Η εμβριθής μελέτη του Κωνσταντίνου Μαχαιρά διαιρείται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος προτάσσεται εισαγωγή σχετικά με την οργάνωση και την κοινωνική λειτουργία των ναών "εν γένει" και του Κλήρου επί Βενετοκρατίας και εν συνεχεία καταγράφονται η ονομασία, το ιστορικό, οι εσωτερικοί κανονισμοί και το νομικό καθεστώς των 18 ναών της πόλης της Λευκάδας και των 15 των περιχώρων με βάση επίσημα έγγραφα. Στο δεύτερο μέρος εξετάζονται οι 17 διαλυθείσες μονές, μία εκ των οποίων ήταν η λατινική του Παντοκράτορος (S.S. Salvatore), και η μοναδική εν ενεργεία (της Υπεραγίας Θεοτόκου της Φα...

[set δύο τόμων] Ο Βρετανός περιηγητής Robert Pashley, διδάσκων τότε του Trinity College του Πανεπιστημίου του Cambridge, καταθέτει εδώ τις ποικίλες εντυπώσεις του από την περιήγησή του στην Κρήτη την άνοιξη και το καλοκαίρι του έτους 1834, όταν η μεγαλόνησος βρισκόταν υπό αιγυπτιακή κυριαρχία. Η μακροσκελής (δίτομη) αφήγησή του προσφέρει άφθονα στοιχεία για τη φυσική γεωγραφία, το κλίμα, τη δημογραφία, την τρέχουσα πολιτική κατάσταση, τα λαϊκά έθιμα (καρναβάλι), τη δημοτική ποίηση, τις προλήψεις και τις νοοτροπίες των κατοίκων, χριστιανών και μουσουλμάνων, και τις σχέσει...

[set δύο τόμων] Ο Βρετανός περιηγητής Robert Pashley, διδάσκων τότε του Trinity College του Πανεπιστημίου του Cambridge, καταθέτει εδώ τις ποικίλες εντυπώσεις του από την περιήγησή του στην Κρήτη την άνοιξη και το καλοκαίρι του έτους 1834, όταν η μεγαλόνησος βρισκόταν υπό αιγυπτιακή κυριαρχία. Η μακροσκελής (δίτομη) αφήγησή του προσφέρει άφθονα στοιχεία για τη φυσική γεωγραφία, το κλίμα, τη δημογραφία, την τρέχουσα πολιτική κατάσταση, τα λαϊκά έθιμα (καρναβάλι), τη δημοτική ποίηση, τις προλήψεις και τις νοοτροπίες των κατοίκων, χριστιανών και μουσουλμάνων, και τις σχέσει...

Η Ελλάς τω 1887 είναι μια τεχνοκρατική μελέτη για την "υλική πρόοδο" της Ελλάδας του Χαριλάου Τρικούπη στους τομείς της γεωργίας, της βιομηχανίας, του εμπορίου και των τεχνολογικών υποδομών. Ο 'Αγγλος συγγραφέας, ο Κάρολος Τσέστων (Charles C. Cheston), ήταν πτυχιούχος μαθηματικός του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και εργαζόταν το 1887 για λογαριασμό της Lake Copais Company (της Εταιρίας της Λίμνης Κωπαΐδας). Επισκέφθηκε πολλές φορές την Ελλάδα και το 1893 αναφέρεται να εργάζεται ως δικηγόρος του τραπεζικού οίκου Hambro. Το βιβλίο του, το οποίο εκδόθηκε δύο φορές στα αγγλικά κα...

Ο οικονομολόγος Αθανάσιος Βερναρδάκης (1844-1912), ο οποίος εργάστηκε ως υπάλληλος στους σιδηροδρόμους Πειραιώς-Λαμίας και στην μεταλλευτική επιχείρηση του Ανδρέα Συγγρού στο Λαύριο, είναι από τους πρωτεργάτες της οικονομικής ιστορίας στην Ελλάδα. Ήταν αδελφός του Δημητρίου και Γρηγορίου και καταγόταν από τη Μυτιλήνη. Η μελέτη του περί του εν Ελλάδι εμπορίου, που είναι ένα από τα συνολικά δεκαεννέα δημοσιεύματά του, βραβεύτηκε το 1885 από τον Σύλλογο προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων. Ο Βερναρδάκης, ο οποίος υπήρξε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας του Στανισλάου (Stani...

Ο χιώτης βυζαντινολόγος και αρχαιοδίφης Αλέξανδρος Πασπάτης δημοσιεύει εδώ ένα εκτενέστατο γλωσσάρι της διαλέκτου της ιδιαίτερης πατρίδας του. Πηγές του δεν είναι η προφορική γλώσσα, την οποία θεωρεί παρεφθαρμένη, αλλά τα "αρχαία κατάστιχα των χωρίων, τα καλούμενα κώδικες", τα οποία εντόπισε σε μοναστήρια, σε εκκλησίες, σε σπίτια χωρικών και στο Γυμνάσιο της Χώρας. Οι συμβολαιογραφικοί αυτοί κώδικες (έγγραφα πωλητήρια, προικοσύμφωνα-προικοπαραδόσεις, διαθήκες, ορισμένα από τα οποία δημοσιεύει), ο "πολύτιμος θησαυρός της εν Χίω λαλουμένης γλώσσης", μαζί με τα "'Aτακτα" (τόμ....

"Οι ανώδυνες παρατηρήσεις" (Harmlose Betrachtungen, Αμβούργο 1823) του Γερμανού φιλέλληνα Καρόλου-Γουλιέλμου Ντάνενμπεργκ (Karl Wilhelm Dannenberg, γεν. Βερολίνο 1791) αποτελούν τις ημερολογιακές του εντυπώσεις από την περιήγησή του στην επαναστατημένη Ελλάδα, τη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη και την Οδησσό το έτος 1822. Ο Ντάνενμπεργκ παραιτήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1821 από τον στρατό του Αμβούργου, για να πολεμήσει στην Ελλάδα. Τελικά παρέμεινε στην Πελοπόννησο μόνον δύο μήνες, χωρίς να πάρει μέρος σε καμία μάχη. Όταν επέστρεψε στην πατρίδα του, διαπίστωσε ότι η παρουσία τ...

Ο Χρήστος Βυζάντιος (Κωνσταντινούπολη 1805 - Αθήνα 1877), αξιωματικός του πεζικού και αργότερα καθηγητής του στρατιωτικού δικαίου στη Σχολή Ευελπίδων, δημοσιεύει εδώ την πρώτη ιστορική μελέτη για τον στρατό του νεοελληνικού κράτους: από τη συγκρότηση του τακτικού σώματος από τον Δημήτριο Υψηλάντη έως την άφιξη του Όθωνα. Ο Βυζάντιος εξιστορεί όλα τα βασικά στρατιωτικά γεγονότα της Επανάστασης· η γνώση του ήταν άμεση, διότι υπηρέτησε υπό τις διαταγές του Φαβιέρου και του Έιδεκ, που διαδέχθηκαν τον Υψηλάντη στην ηγεσία των τακτικών στρατευμάτων Ο συγγραφέας παραθέτει στο τέλο...

Ο αττικογράφος Δημήτριος Αλ. Γέροντας επανεκδίδει εδώ τη βιογραφία του "Αναδρομάρη της Αττικής και της Αθήνας", όπως ήταν το φιλολογικό ψευδώνυμο του Δημητρίου Γρ. Καμπούρογλου (1852-1942). Με τη μελέτη αυτή ο ιστορικός συγγραφέας επιχειρεί με γλαφυρό τρόπο να σκιαγραφήσει έναν πνευματικό εργάτη, που η κάθε του σκέψη και η κάθε του γραφή ανέδινε την αθηναϊκή ατμόσφαιρα. Όπως τονίζει ο βιογράφος του, ο Δημήτριος Καμπούρογλου υπήρξε "μια πολυσύνθετη πνευματική μορφή, ξεχειλισμένη από τα προτερήματα της ελληνικής ιδιοσυγκρασίας: την ευστροφία μαζί με μια καλόπιστη περιέργεια,...

Ο Φρειδερίκος Θείρσιος (1784-1860), καθηγητής της κλασικής φιλολογίας και των παιδαγωγικών στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, δημοσιεύει εδώ μια περιεκτική πραγματεία για τη νεοελληνική ποίηση και τη σχέση της με την αρχαία ελληνική ποίηση. Η πραγματεία του, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε ανοικτή συνεδρία της Ακαδημίας των Επιστημών του Μονάχου στις 28 Μαρτίου 1828, αναφέρεται στους Νεοέλληνες ποιητές (τον Αθανάσιο Χριστόπουλο, τον Ρήγα Βελεστινλή και τον Ανδρέα Κάλβο), αλλά εστιάζεται στις λαϊκές δημιουργίες· με βάση υλικό από τη συλλογή δημοτικών τραγουδιών του Fauriel (1...

Ο νομομαθής, φιλόλογος και ιστορικός Θεμιστοκλής Φιλαδελφεύς (1838-1920) αφηγείται με κάθε δυνατή λεπτομέρεια την ιστορία της ελληνικής πρωτεύουσας κατά τους οθωμανικούς χρόνους από την άλωση (1456) έως τις παραμονές τις Ελληνικής Επανάστασης (1821). Στην εισαγωγή και στο όγδοο κεφάλαιο κάνει επισκόπηση του οθωμανικού συστήματος διοίκησης και φορολογίας και στα προνόμια της χριστιανικής Εκκλησίας και συσχετίζει, όπως ο ίδιος τονίζει, τα γεγονότα των Αθηνών "προς την ιστορίαν του όλου έθνους", δηλαδή προς τις πολιτικές εξελίξεις στις ελληνικές χώρες κατ' αυτήν την περίοδο. Ε...

Ο νομομαθής, φιλόλογος και ιστορικός Θεμιστοκλής Φιλαδελφεύς (1838-1920) αφηγείται με κάθε δυνατή λεπτομέρεια την ιστορία της ελληνικής πρωτεύουσας κατά τους οθωμανικούς χρόνους από την άλωση (1456) έως τις παραμονές τις Ελληνικής Επανάστασης (1821). Στην εισαγωγή και στο όγδοο κεφάλαιο κάνει επισκόπηση του οθωμανικού συστήματος διοίκησης και φορολογίας και στα προνόμια της χριστιανικής Εκκλησίας και συσχετίζει, όπως ο ίδιος τονίζει, τα γεγονότα των Αθηνών "προς την ιστορίαν του όλου έθνους", δηλαδή προς τις πολιτικές εξελίξεις στις ελληνικές χώρες κατ' αυτήν την περίοδο. Ε...