Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Με σημείο έναρξης το "Έργον του Ελληνισμού εν Μακεδονία" του Αθανάσιου Ευταξία (1880) και κατάληξη, στις παραμονές των Βαλκανικών πολέμων, την προξενική έκθεση του Αντώνιου Σακτούρη (1909), κωδικοποιήθηκαν όσες συναφείς μαρτυρίες επιτρέπουν να χαρτογραφηθούν κατά κάποιο τρόπο οι ρητορικοί τόποι, τα στερεότυπα και οι αντιφάσεις της ελληνικής εθνικιστικής ιδεολογίας, αφενός, και, αφετέρου, η συγκεκριμένη τακτική που υιοθετείται, και οι εξορθολογιζόμενοι γεωπολιτικοί σχεδιασμοί, με τα οποία επιχειρείται να εργαλειοποιηθεί η Μεγάλη Ιδέα.

Ο τίτλος αυτού του σχεδίου είναι από δάνειο υλικό. Το "όλα μπορούν να λεχθούν" είναι τμήμα του τίτλου του βιβλίου του Raoul Vaneigem Τίποτε δεν είναι ιερό. Όλα μπορούν να λεχθούν. Το "Εκείνα που δεν λέγονται" είναι τίτλος τραγουδιού "ποιήματος" του Άκη Πάνου. Το δίλλημα τίθεται με άλλους όρους όταν άνθρωποι σκοτώνουν ανθρώπους για "εκείνα που δεν λέγονται". Η δολοφονική επίθεση στο Charlie Hebdo συγκλόνισε τον κόσμο. Μετά το συμβάν του Γενάρη, στο ερώτημα του τίτλου απαντούν Έλληνες διανοούμενοι και έγκριτοι νομικοί που έχουν ειδικευθεί στο ζήτημα. Στο μικρό αυτό βιβλίο...

Το 1917 συμβολίζει μια κορύφωση της νεωτερικότητας, και ειδικότερα του μοντερνισμού, αλλά ταυτόχρονα κι ένα ευδιάκριτο όριό τους. Συνοψίζει μια μακρά επαναστατική διαδικασία, από το 1905 έως περίπου το 1930, τόσο στο πεδίο της πολιτικής όσο και σε αυτό της τέχνης, διαδικασία που δεν είχε "αίσια έκβαση", σύμφωνα τουλάχιστον με την κινούσα αντίληψή της, αλλά κατέληξε, από τη μια, στην ακύρωση/διάψευση του πρωτοφανούς πειράματος λυσιτελούς κοινωνικού μετασχηματισμού, και, από την άλλη, στην ακύρωση/διάψευση των επαναστατικών προταγμάτων των καλλιτεχνικών κινημάτων. [...]...

Το 1936, στην Ισπανία κυριαρχούσε ένα συναίσθημα "μεγάλου φόβου". Στην Ελλάδα επικρατούσε μια "εικόνα γαλήνης", αλλά κι εδώ υπέβοσκε η ανατροπή. Στην ιστορία του Μεσοπολέμου, η σχεδόν ταυτόχρονη ανατροπή της Β΄ Ελληνικής Δημοκρατίας (1924-1936) και της Β΄ Ισπανικής Δημοκρατίας (1931-1936) μπορεί να διαβαστεί σαν το "χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου". Οι ειδικοί επιστήμονες του παρόντος τόμου διατρέχουν τις περιόδους των εθνικών διχασμών εκατέρωθεν και καταδεικνύουν τους διαφορετικούς κοινωνικούς και πολιτικούς ρυθμούς των δύο χωρών, έως το "έτος-κλειδί 1936". Ακόμη,...

"Οι εχθρικές δυνάμεις των XV και ΙΧ μεραρχιών συνεχίζουν μεθοδικά και με σχέδιο το άγριο κυνηγητό των δυνάμεων που είχε στη διάθεσή του το ΚΓΑΝΕ, το οποίο κινείται συνέχεια χωρίς κανένα σχέδιο, χωρίς καμιά επιμελητειακή βοήθεια μέσα στον ορεινό χώρο του Κόζιακα και Τζουμέρκων. Σε κανένα δεν είναι γνωστή η πρόθεση της διοίκησης και μόνο από την κατεύθυνση κίνησης μπορεί κανείς να υποθέσει ποιος είναι ο σκοπός της. Επειδή δεν υπάρχει καμιά λογική σε όλο αυτό το άσκοπο κυνηγητό το πέρασμα των τμημάτων βόρεια, προς την κατεύθυνση του Γράμμου, υπολογίζεται από μας που ακολουθούμ...

Σε λίγο έρχεται ο λοχαγός μου, Τάκης Παπαγεωργίου από τους Δομιανούς, που με αγαπούσε πολύ και με ρωτάει: "τι έκανες, ρε Καρτέρη;" Του είπα την ιστορία, δε μου είπε τίποτε, μόνο μαύρισε από στεναχώρια γιατί ήξερε ότι ο Φλωράκης δεν αστειεύεται. Έπειτα από αρκετή ώρα ξαναπαρουσιάζεται ο καπετάν Γιώτης, ο ταγματάρχης Πυθαγόρας και ο λοχαγός μας. Μας κοίταζε με ένα άγριο και περιφρονητικό βλέμμα κι έφυγε. Τον πήγαν πιο πέρα οι δικοί μας καπεταναίοι και γυρίσανε. Σταματάνε μπροστά μας και μας λέει ο Πυθαγόρας: "ακούσατε την εντολή του αρχηγού. 'Ηταν να σας εκτελέσουμε ενώπιον...

Υπάρχουν μερικά σημεία στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας που γεννούν σκληρά ερωτήματα. Με το 70% του προπολεμικού εβραϊκού της πληθυσμού να έχει εξοντωθεί στα στρατόπεδα του ναζισμού, η χώρα βρίσκεται σε μια από τις πρώτες θέσεις στη θλιβερή σύγκριση, ξεπερνώντας ακόμα και το ίδιο το Ράιχ. Φταίνει μόνο οι ξένοι κατακτητές γι' αυτή την επίδοση; Την ίδια εποχή, στη διάρκεια του τελευταίου Παγκοσμίου Πολέμου, μια ιστορική μειονότητα, οι μουσουλμάνοι Τσάμηδες της Ηπείρου, "εκκαθαρίστηκαν" με τον πλέον απόλυτο τρόπο. Δεν είναι παιχνίδια προπαγάνδας -ανθελληνική ή φιλελληνικής-...

Το ύψωμα κατά του οποίου θα κάναμε την επίθεση λεγόταν Μάλι Τοπιάνι. Και είχε κι αυτό μεγάλη στρατιωτική σημασία για τους Ιταλούς. Ήτανε κι αυτό από τα στηρίγματά τους στον κεντρικό τομέα, θυμάμαι ότι κατά την έως εκεί οδοιπορία μας δοκίμασα δύο πολύ έντονες συγκινήσεις. Την μία, όταν πάτησα (χωρίς να το καταλάβω βέβαια, μέσα στο σύθαμπο) πάνω σ' έναν σκοτωμένο Ιταλό. Ρίγησα όταν το αντιλήφθηκα. Και για πολλή ώρα κατόπιν γύριζε επίμονα στο μυαλό μου η σκληρή του μοίρα. Η μοίρα του, να σκοτωθεί πρώτα και να μείνει άταφος μετά, για να τον πατάμε εμείς σήμερα και να τον φάν...

Τα κείμενα που δημοσιεύονται εδώ φιλοδοξούν να ξαναδιαβάσουν την εθνεγερσία του 1821, μέσα από την τρέχουσα, τραγική συγκυρία του 2012, δηλαδή τη συγκυρία της χρεωκοπίας και των μνημονίων. Όμως, δεν ανιχνεύουν καθησυχαστικές αντιστοιχίες, ανάμεσα στο 1821 και το 2012, γιατί αυτό και μόνο θα παραχάρασσε τόσο τη σημερινή όσο και την τότε επαναστατική συγκυρία· αλλά και δεν ομνύουν στην κυρίαρχη εθνική αφήγηση, γιατί αυτό και μόνο θα συνιστούσε μια βαθιά καθεστωτική επιλογή, δηλαδή μια απόλυτα παρασιτική διαδικασία. Τα κείμενα αυτά διακινδυνεύουν, αξιοποιώντας τα πρόσφατα επισ...

Ο Βασίλης Λασκαρίδης αφηγείται απλά, με σαφήνεια και αμεσότητα. Θα μπορούσε ασφαλώς τη διήγησή του να τη διανθίσει με στόμφο και μεγαλοστομίες, δεν το έχει όμως ανάγκη: τα όσα έζησε και γράφει είναι, αυτά καθαυτά, αρκούντως σημαντικά, πολλές φορές και συγκλονιστικά, τόσο που δεν χρειάζονται πρόσθετη τόνωση και φραστικές υπερβολές. Η ιστορία που μας αφηγείται ο Λασκαρίδης είναι, βέβαια, η προσωπική του ιστορία. Ταυτόχρονα όμως είναι και η ιστορία πολλών αγωνιστών της γενιάς του, που και αυτοί βρέθηκαν στη "μισοπαρανομία" μετά την Απελευθέρωση, αντιμετώπισαν τις διώξεις και τ...

Το κρυοπάγημα δίνει και παίρνει. Δεν το ξέρετε σεις το κρυοπάγημα. Πού να το ξέρετε. Είναι φρούτο της Αρβανιτιάς. Μας το'' φερε η απαίσια χειμωνιά και η πίστη να κρατήσουμε και να σπρώξουμε την θέση μας. Πώς γίνεται και πέφτουν σάπια τα χέρια και τα πόδια; Πώς τα χάνεις χωρίς να πάρεις είδηση. Πώς υποφέρεις το μαρτύριο το πρωτάκουστο να νιώθεις σιγά να χάνεται η αίσθηση. Ότι ένα μέλος χάνεται σιγά. Δεν το έχεις. Αρχίζει το πάγωμα απ' τα νύχια που το συνοδεύουν αλγηδόνες σαν να σε τσίμπησαν οχιές πολλές και περνούν και τρέχουν και διαχύονται απάνου στα μπούτια και τα μπράτσα...

Η παρούσα έρευνα αναφέρεται στα βασικά κοινωνικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά της βιομηχανικής πόλης του Λαυρίου, στη διαδικασία μετάβασης από το μοντέλο της company town -που αποτελούσε το σημαντικότερο παράδειγμα τέτοιας στον ελληνικό χώρο- σε μία κλασική βιομηχανική πόλη. Η διαδικασία αυτή αποκτά μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τη στιγμή που εξελίσσεται σε μία από τις πιο τεταμένες και φορτισμένες περιόδους της ελληνικής ιστορίας. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στις κοινωνικές και πολιτιστικές δυναμικές που αναπτύσσονται εκείνο το διάστημα στην πόλη ως αποτέλεσμα των παραπάνω (ερ...

Έξι ποιήματα, γραμμένα από κοινού, με την μέθοδο του τυφλού, απέναντι στην ίδια την ιδέα της δημιουργίας τους, ασκήσεις αναπνοής που εξελίσσονται ως φωτογραφίες ενός παρόντος, μιας στιγμής, η εξέλιξη ενός στίχου με δύο διαφορετικούς τρόπους, εν μέσω δυο διαφορετικών μέσων θέασης, πρόσληψης, που όμως μπορούν και συγκλίνουν ενίοτε σ’ ένα ενιαίο και αδιαίρετο σώμα. Με οδηγό τον Raymond Queneau, το παλιό λεωφορείο που τα καθίσματά του έχουν ποτίσει κηλίδες, προχωρά με θολωμένα τζάμια, μέχρι να φθαρεί το ύφασμα της πραγματικότητας. Προχωρά, προς το προαύλιο του εαυτού, προς...

Τα κείμενα του τόμου είναι οι ομιλίες που εκφωνήθηκαν στην παρουσίαση του βιβλίου του Άγγελου Ελεφάντη "Μας πήραν την Αθήνα... " Ξαναδιαβάζοντας μερικά σημεία της Ιστορίας 1941-1950, που οργάνωσαν τα ΑΣΚΙ και οι εκδόσεις Βιβλιόραμα, στη Στοά του Βιβλίου, στις 11 Φεβρουαρίου 2003. Τα κείμενα του τόμου ακολουθούν τη σειρά των ομιλιών στην εκδήλωση.

Σε πολλά μέρη των Βαλκανίων συναντάμε λατινόφωνους πληθυσμούς, οι οποίοι στις γλώσσες των γειτονικών λαών είναι γνωστοί ως Βλάχοι, ενώ οι ίδιοι αυτοαποκαλούνται Αρμάνοι. Κοιτίδα των Αρμάνων, από τον ύστερο Μεσαίωνα, είναι η οροσειρά της Πίνδου. Υψηλές πληθυσμιακές συγκεντρώσεις παρουσιάζουν, πέραν των οροσειρών της βόρειας Ελλάδας, η νότια Αλβανία, η Π. Γ. Δ. Μ., η Ρουμανία και η Βουλγαρία. Η ανάπτυξη μιας κοινής αρμανικής συνείδησης εμποδίστηκε από το γεγονός ότι οι Αρμάνοι πολιτισμικά βρίσκονταν κοντά στο ελληνόφωνο στοιχείο της νότιας Βαλκανικής, γλωσσικά όμως συγγένευαν...

Αν και η "4η Αυγούστου" διαδραμάτισε ιδιαίτερα σοβαρό ρόλο στην εξέλιξη της ελληνικής ιστορίας, δεν έχει μελετηθεί παρά ελάχιστα. Ο Μεταξάς δεν ήταν μόνο αυτός που του έτυχε να διαχειριστεί τη μοίρα του ελληνικού λαού κατά τα πρώτα δραματικά στάδια της ελληνικής εμπλοκής στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο αντικομμουνισμός του, η πολιτική του απέναντι στις μειονότητες, η σχέση του με τις ξένες δυνάμεις και με τα φασιστικά καθεστώτα της εποχής (παρόλο που ο ίδιος δεν ηγείτο ενός "φασιστικού" καθεστώτος με τη στενή έννοια του όρου), είναι μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά της...