1936: Ελλάδα και Ισπανία

Πρακτικά ημερίδας

Το 1936, στην Ισπανία κυριαρχούσε ένα συναίσθημα "μεγάλου φόβου". Στην Ελλάδα επικρατούσε μια "εικόνα γαλήνης", αλλά κι εδώ υπέβοσκε η ανατροπή. Στην ιστορία του Μεσοπολέμου, η σχεδόν ταυτόχρονη ανατροπή της Β΄ Ελληνικής Δημοκρατίας (1924-1936) και της Β΄ Ισπανικής Δημοκρατίας (1931-1936) μπορεί να διαβαστεί σαν το "χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου". Οι ειδικοί επιστήμονες του παρόντος τόμου διατρέχουν τις περιόδους των εθνικών διχασμών εκατέρωθεν και καταδεικνύουν τους διαφορετικούς κοινωνικούς και πολιτικούς ρυθμούς των δύο χωρών, έως το "έτος-κλειδί 1936". Ακόμη, επιχειρούν νέες συγκριτικές αναγνώσεις των σημαντικών γεγονότων εκείνου του έτους, σε ό,τι αφορά τη δράση των Λαϊκών Μετώπων και τις κυβερνητικές εναλλαγές ανά χώρα, την παράλληλη πτώση των δύο Δημοκρατιών και τη σχεδόν ταυτόχρονη εκδήλωση των δύο πραξικοπημάτων. Οι μελέτες του τόμου εμπλουτίζουν με πολλά νέα στοιχεία και προσφέρουν νέες προσεγγίσεις ως προς την εμπλοκή της Ελλάδας στον ισπανικό εμφύλιο και την πολιτική-οικονομική εκμετάλλευση του από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Επίσης, μελετάται η "εξαγωγή" της ισπανικής διένεξης στην Ελλάδα, δεδομένου ότι και τα δύο στρατόπεδα, η "ερυθρά Ισπανία" από τη μια και η "εθνική Ισπανία" από την άλλη, αναγνώριζαν τη σπουδαιότητα της Αθήνας, ως κομβικού σημείου της διεθνούς διπλωματικής και στρατιωτικής εμπλοκής, στον πόλεμο που διεξήγαν. Έτσι, έχουμε την ευκαιρία να μάθουμε για τον "ισπανικό διπλωματικό εμφύλιο στην Ελλάδα", το "φρανκικό διπλωματικό πραξικόπημα στην Αθήνα", το αθηναϊκό "Δελτίον Πληροφόρησης" υπέρ της "ιερής Ισπανίας", τις διενέξεις περί της ισπανικής υπηκοότητας και τα ζητήματα περί της "επιστροφής" στην Ισπανία των Ισπανοεβραίων της Ελλάδας, καθώς και άλλες "λεπτομέρειες" για το ελληνικό λαθρεμπόριο όπλων στην εμπόλεμη Ισπανία και για το ρόλο των μεγάλων δυνάμεων στις δύο χώρες πριν, κατά και μετά το "έτος-κλειδί 1936".