Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Αδημοσίευτα άρθρα μου για ορισμένα κεφάλαια από την ιστορία της μεσαιωνικής και νεώτερης λογοτεχνίας μας, μαζί με ένα μέρος από τα δημοσιεύματά μου πάνω σε θέματα υστεροβυζαντινής, δημώδους και μεταβυζαντινής λογοτεχνίας, περιλαμβάνονται στο βιβλίο αυτό. Θα πρότεινα να διαβαστούν οι σελίδες αυτού του τόμου ως μελετήματα για τα Εργόχειρα του έρωτα που είχαν άνθρωποι αλλοτινοί εκφράσει, δηλαδή του έρωτα που αποτυπώνεται χειρόγραφα πάνω στο χαρτί, να διαβαστούν αντίς για μυθιστόρημα ιστορικό ή μάλλον ως μυθιστόρημα με ακριβή ιστορικά συμφραζόμενα. Ο καθένας κάπου τοποθετεί...

Όποιος δεν είδε αντάρτικην ομάδα να πορεύεται μέρες νηστική, να περνάει ανάμεσα από μηλιές και κερασιές φορτωμένες καρπό και να μην απλώνει ένας το χέρι του να κόψει ούτε ένα να βάλει στο στόμα του, όποιος δεν είδε αντάρτες να πηγαίνουν να δώσουν μάχη περπατώντας πάνω στα χιόνια με τυλιγμένα τα πόδια τους σε λινάτσες, προχωρώντας ανάμεσα στις οβίδες που πέφταν σκάζοντας και βροντώντας κι ανακατεύοντας τα χώματα, όποιος δεν είδε ελασίτη λαβωμένον ή πλευριτωμένον ν' ακούει το ντουφεκίδι και να ξεπετιέται απ΄το στρώμα για να πάει να μπει κι αυτός στη μάχη, ποτέ δε θα μπορέσει...

Ο Παπαδιαμάντης ζωγραφεί, περιγράφει και υμνεί τα γνήσια ελληνικά ήθη, τον έρωτα προς τη φύση και την αλήθεια του Χριστού. Η μικροπονηρία, η ασυνέπεια, οι καθημερινοί περισπασμοί είναι κοινό υλικό στην κοινωνία των ανθρώπων, που μόνο η μνήμη του Θεού τους συνεφέρνει και τουε συγκρατεί. Ο κακώς νοούμενος πολιτισμός δείχνει ουτιδανός μπροστά στην παραδείσια χαρά της παιδικής αθωότητας, των βρεφών τους ακατάληπτους ουράνιους φθόγγους...

Ο έντεχνος λόγος (ποίηση και πεζογραφία) είναι αποκύημα της μεγαλοφυΐας που αποβλέπει στο υπερανθρώπινο μέσα σε ένα κατάλληλο κλίμα προδρομικής δημιουργίας. Η μύηση επομένως στις αρχές της κλασικής πνευματικής δημιουργίας μέσω τεχνοκριτικών συγγραμμάτων, των οποίων εδώ επιχειρείται μια επιλεκτική διαπραγμάτευση, είναι καθοριστικής σημασίας τόσο για τους νέους δημιουργούς όσο και για την αξιολόγηση του αισθητικού περιεχομένου των έργων. Οι αξιολογικές επισημάνσεις τους καταδεικνύουν ότι τελικά ένα έργο για να έχει τη σφραγίδα του καλλιτεχνήματος απαιτεί εναρμονισμένη μέριμν...

"Λογοτεχνία και Παιδεία" είναι μια σύζευξη μάλλον πλεοναστική, αφού μέσα στην έννοια της λογοτεχνίας υπάρχει όχι μόνο σπερματικά αλλά συνειδητά και αναγκαία το παιδευτικό, με την ευρύτερη σημασία του όρου, στοιχείο. Ακριβώς αυτή τη διάσταση θέλει να τονίσει και η σύζευξη, που επιπλέον δηλώνει ότι ο συγγραφέας των κειμένων, που περιέχονται σε αυτό το βιβλίο, αντικρίζει το θέμα της λογοτεχνίας από την παιδευτική περισσότερο οπτική γωνία. Δεν κάνει λογοτεχνική κριτική αλλά επιμένει στην προβολή του λογοτεχνικού έργου ως μορφωτικού αγαθού και άρα στην καλύτερη αξιοποίησή του μέ...

Στη νεοελληνική γλώσσα, οι "απολιθωμένες" λέξεις - φράσεις της αρχαίας, βυζαντινής, εκκλησιαστικής ακόμη και της δημοτικής, πλουτίζουν, διανθίζουν και κάνουν πιο ευχάριστη και ζωντανή τη γλώσσα μας. Το "Λεξικό φράσεων" αποτελεί μια συλλογή αποφθεγμάτων, ρήσεων, παροιμιών και εν γένει φράσεων που προέρχονται από τη μυθολογία, τη φιλοσοφία, τα επιγράμματα, τους χρησμούς, τη θρησκεία, τη λαϊκή παράδοση, τη σάτιρα, τα σκώμματα. Αντλεί τέλος και εκείνες τις ξενικές φράσεις από τα λατινικά, γαλλικά, αγγλικά, ισπανικά, γερμανικά, που έχουν πολιτογραφηθεί στο γραπτό και προφορικό λ...

Για κείνον το λόγο μιλούμε που δένει το ουσιαστικό νόημα με την καίρια έκφραση. Το λόγο το γόνιμο, το δροσερό, τον όμορφο, το "σημαντικό". Ό,τι δηλαδή αντλούμε από το αέναο ποτάμι της ελληνικής γλώσσας -αρχαίας, βυζαντινής, εκκλησιαστικής, νεοελληνικής. Το να ξέρουμε να χρησιμοποιούμε κατάλληλα και να καταθέτουμε στο ακένωτο ταμείο του πολιτισμού μας είναι σα να προβάλουμε "αντισώματα" γνησιότητας και διάρκειας απέναντι σε όσα αδυνατίζουν και φτωχαίνουν τη γλώσσα μας. Είναι κατ' ουσίαν άσκηση της μνήμης, καλλιέργεια της φαντασίας, έναυσμα δημιουργικού προβληματισμού.

Πολλά γράφηκαν και λέχθηκαν για τη στάση μου στο αντάρτικο, την προσχώρηση μου στον ΕΛΑΣ, τον αγώνα του ΕΛΑΣ. Έγιναν κριτικές ευνοϊκές μα και αντίθετες. Κάθε ένας κρίνει με το χαρακτήρα του, νομίζοντας τις σκέψεις του σαν μόνον ορθές· άλλος πάλι έχει προκατάληψη κρίνει με κακή πίστη και άλλος κρίνει κακά από άγνοια. Υπάρχουν ακόμη και συμπαθούντες τον απελευθερωτικόν αγώνα που δεν ξαίρουν τα γεγονότα. Οι εαμικές εφημερίδες, τα περιοδικά και διάφορες μονογραφίες έγραψαν αρκετά και μπορούσε όποιος ενδιαφερόταν και ήθελε, να μάθει τι έγινε στην Ελλάδα τα χρόνια της κατοχής...