Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Αδημοσίευτα άρθρα μου για ορισμένα κεφάλαια από την ιστορία της μεσαιωνικής και νεώτερης λογοτεχνίας μας, μαζί με ένα μέρος από τα δημοσιεύματά μου πάνω σε θέματα υστεροβυζαντινής, δημώδους και μεταβυζαντινής λογοτεχνίας, περιλαμβάνονται στο βιβλίο αυτό. Θα πρότεινα να διαβαστούν οι σελίδες αυτού του τόμου ως μελετήματα για τα Εργόχειρα του έρωτα που είχαν άνθρωποι αλλοτινοί εκφράσει, δηλαδή του έρωτα που αποτυπώνεται χειρόγραφα πάνω στο χαρτί, να διαβαστούν αντίς για μυθιστόρημα ιστορικό ή μάλλον ως μυθιστόρημα με ακριβή ιστορικά συμφραζόμενα. Ο καθένας κάπου τοποθετεί...

Μετά την πρώτη επιτυχή έκδοση κρίναμε αναγκαίο να προβούμε στη συμπλήρωση και βελτίωση του λεξικού των -ισμών, για την πλατύτερη ενημέρωση του αναγνωστικού κοινού. Τη χρησιμότητα του λεξικού επαληθεύει η νέα έκδοση και η συνεχής ζήτησή του από το πλατύ κοινό. Οι κριτικές στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο, αλλά και η παρουσίαση του λεξικού από το ραδιόφωνο κ.λπ., δείχνουν, ότι είναι σημαντική η προσφορά του, γιατί ενημερώνει άμεσα τους αναγνώστες γύρω από όρους και έννοιες των λέξεων που λήγουν σε -ισμός. Με τη σύνταξη και έκδοση του λεξικού, που όμοιό του δεν έχει κυκλοφο...

Ένας "μαγικός ρεαλισμός" συνιστά ίσως τη μοναδικότητα και την ιδιαίτερη γοητεία και του Παπαδιαμάντη. Αυτό το μαγικό ρεαλισμό θα βρει ο αναγνώστης στα δύο διηγήματα "Έρως - Ήρως" και "Όνειρο στο κύμα", στα οποία βλέπουμε έναν ερωτικό Παπαδιαμάντη. Τα δύο διηγήματα -χωρίς να είναι τα μόνα- εκφράζουν , μαζί με άλλα νοηματικά συμφραζόμενα, τον ερωτισμό που κρυφοκαίει τον «άγιο» των γραμμάτων μας, έναν ερωτισμό έντονο, που μένει πνευματικός, με την αίσθηση στη σκέψη, αλλά και με τη σκέψη στην αίσθηση.

Η Σαπφώ γεννήθηκε στην Ερεσσό της Λέσβου. Ποτέ δεν ξέρουμε ακριβώς. Όλη η ζωή της νωρίς τυλίχθηκε στο μύθο και αποτελεί φιλολογικό πρόβλημα. Η θέση της γυναίκας στη Λέσβο ήταν πολύ υψηλή, καμιά σχέση με την άλλη Ελλάδα. Εκεί οι γυναίκες δεν ήταν κλεισμένες στο σπίτι, μορφώνονταν, χόρευαν, τραγουδούσαν, ερωτεύονταν. Πολλά πλουσιοκόριτσα, και όχι μονάχα ντόπια, μάθαιναν καλούς τρόπους, μουσική, χορό και ποίηση σε διάφορους ομίλους. Σίγουρα αυτοί είχαν και λατρευτικό χαρακτήρα: συνδέονταν με τη λατρεία της Αφροδίτης. Εκτός από τον κύκλο κοριτσιών της Σαπφούς υπήρχαν του...

Εδώ ο Αισχύλος συνδυάζει σε ένα σκηνικό σύμπλεγμα και τους δύο παράγοντες της τραγικής περιπέτειας του οίκου των Ατρειδών: τον ανθρώπινο και το θεϊκό. Ο συνδυασμός επιτυγχάνεται με την οπτική αντιπαράθεση των αντίστοιχων συνόλων: απέναντι στις δαιμονικές διώκτριες στέκει ο θνητός Ορέστης. Στο δικαστήριο των θνητών ενόρκων προεδρεύει η θεά Αθηνά. Σ' αυτούς τους αντιθετικούς συνδυασμούς αναπαράγονται και το αρχικό αδιέξοδο και η τελική άρση του. Ο Ορέστης τρίτος κρίκος στην αλυσίδα μιας ανανεούμενης καταστροφής, ανάγει τον προβληματισμό του στη σφαίρα των θεών, από όπου τον ε...

Καμιά τιμωρία ή "λογική" συνέπεια δεν βοηθάει το παιδί, όπως κανένα λάκτισμα δεν ωφελεί τους ιστούς του σώματός μας. "Σας παρακαλώ, τιμωρήστε με", μου είπαν πολλές φορές κάποιοι μαθητές μου. Όμως, κι αν ακόμη επιζητεί το παιδί την τιμωρία για τη λύτρωσή του, η τιμωρία το βλάπτει, γιατί ασχημαίνει την εικόνα που έχει για τον εαυτό του και αυτό το αποξενώνει από το περιβάλλον που ζει. Αν θέλουν γονείς και δάσκαλοι να ανταποκρίνονται στη συναισθηματική αγωγή του παιδιού, ας λειτουργούν ως σύντροφοί του και όχι σαν δυνάστες, ως συμπαραστάτες του και όχι σαν επόπτες εργασίας....

[...] Από την στρεβλή κατεύθυνση της οικονομίας επλήγησαν όλοι οι τομείς και περισσότερο ο Πρωτογενής, η Γεωργία. Οι καθηλωμένες, σκόπιμα, τιμές των προϊόντων της, κάτω ακόμα και από το κόστος παραγωγής, ανάγκαζαν τους αγρότες να εγκαταλείπουν βίαια τα χωράφια ομαδικά και να καταφεύγουν σε πόλεις, πρόσφυγες στην πατρίδα τους. Η συνεχής καθήλωση αμοιβών εργαζομένων και συνταξιούχων με παράλληλη επιβάρυνση τους με φόρους και υψηλές τιμές προϊόντων, βύθιζαν βαθμιαία σε φτώχεια και απόγνωση εργάτες, συνταξιούχους και μεσαία στρώματα, με την υστεροβουλία Ελλήνων και ξένων να δαμ...

O φασισμός έτριζε τα δόντια του και σταύρωνε τους λαούς. Ήταν η βάρδια του τίγρη. Τότε τα παιδιά άνοιξαν διάπλατα τα μάτια τους, σφίξαν τα δόντια, έδεσαν μπόγο τα όνειρά τους και βρέθηκαν κι αυτά στις γραμμές της πάλης για λευτεριά. Κι όπως οι βάρβαροι πυροβολούσαν τη ζωή καθώς εφύτευε στους κήπους παπαρούνες οι αθώες καρδιές κατάγραφαν στιγμές και γεγονότα. Αυτά ακριβώς μάς περιγράφει η συγγραφέας με γλαφυρότητα και ζωντάνια.

Όταν οι πρόγονοί μας εγκατέλειψαν τα σπήλαια, επιδόθηκαν στην καλλιέργεια και άρχισαν να παράγουν πλεονάσματα αγροτικών προϊόντων. Αυτά αποτέλεσαν τη δύναμη της αέναης ανάπτυξης της ανθρωπότητας. Η κατεργασία τους γινόταν χειροτεχνικά, όπως π.χ. το σιτάρι με στούμπισμα, κατόπιν με χειρόμυλα και τελικά με την Ελαφρά Βιομηχανία. Η ανάπτυξη Ελαφράς Βιομηχανίας δημιούργησε, μαζί με άλλες κοινωνικές απαιτήσεις, τη Βαριά Βιομηχανία. Όλες οι σημερινές πλούσιες χώρες, Αμερική, Ρωσία κ.ά., διάνυσαν ανά τους αιώνες αυτόν τον κύκλο ανάπτυξής τους. Και παρ' όλη την τωρινή πρόοδό τους,...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια επιλογή από τις ανακοινώσεις του συνεδρίου με θέμα "Η διδασκαλία της λογοτεχνίας" που έγινε στο Διεθνές Πολιτιστικό Κέντρο του Σεριζί της Γαλλίας στις 22-29 Ιουλίου 1969. Τα πλήρη πρακτικά εξέδωσε το 1971 ο Plon. Εδώ ακολουθούμε την έκδοση De Boeck-Duculot του 1981, με μια διαφορά. Δεν περιλάβαμε την εισήγηση της Claudette Delhez - Sarlet, "Ιστορία της λογοτεχνίας και εκπαίδευση", γιατί κρίναμε ότι οι ειδικού χαρακτήρα παρατηρήσεις της για τη βιβλιογραφία της ιστορίας της γαλλικής λογοτεχνίας, δεν θα ενδιέφεραν άμεσα τον Έλληνα αναγνώστη.

Το πρόβλημα του συσχετισμού της ιστορικής και κοινωνικής πραγματικότητας μς τη λογοτεχνική δημιουργία, που απασχόλησε την επιστημονική κριτική από την αρχή της σύστασής της, καταλαμβάνει μέσα στη θεωρία της Λογοτεχνίας δύο μεγάλες περιοχές έρευνας: τη γενετική ερμηνευτική και την κοινωνιολογία της λογοτεχνίας. Η μελέτη αυτή εντάσσεται στο χώρο της γενετικής ερμηνευτικής και αποδεικνύει τη σημασία της λογοτεχνίας. Με βάση τα πορίσματα των σημειωτικών ερευνών για την αυτοαναφορικότητα και πολυσημία του λογοτεχνικού λόγου και για τις γλωσσικές διαμεσολαβήσεις ανάμεσα στο κ...

Απορίες, αμφιβολίες, σκεπτικισμοί, ερωτηματικά για τους πάντες και τα πάντα, αυτό είναι το κυρίαρχο κλίμα, η ατμόσφαιρα, της παρικμασμένης κοινωνικής μας ζωής. Και μέσα σ΄αυτή την καταχνιά, η σημερινή επίσημη Ελλάδα πραγματοποιεί τη λεγόμενη πολιτική κ.λ.π.: επιλογή της με την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), την Κοινή Αγορά της Δυτικής Ευρώπης όπως πολύ σωστά τη χαρακτήρισαν οι ίδιοι οι λαοί των κρατών - μελών της. Άλλη μια πράξη για να μεγαλώσει η σύγχυση και η αβεβαιότητα για το μέλλον μας, χαρακτηριστικά που σημαδεύουν τους σύγχρονους Έλληνες. Και τ...

Η δεύτερη αυτή έκδοση της ιστορικής μελέτης του Γιάνη Κορδάτου "Η Επανάσταση της Θεσσαλομαγνησίας στο 1821", δεν είναι μια απλή αναπαραγωγή της έκδοσης του 1931, που τύπωσε ο Εκδοτικός Οίκος Πίνδαρου Α. Παπαγεωργιάδου. Είναι κάτι παραπάνω. Είναι θα λέγαμε μια κριτική έκδοση. Γιατί εκτός από το τυπωμένο κείμενο εκείνης της πρώτης έκδοσης περιέχει παράλληλα και την κριτική του θεώρηση και διόρθωση από τον ίδιο τον Κορδάτο, όπως τη βρήκαμε σημειωμένη στο αντίτυπο της προσωπικής του βιβλιοθήκης. Είναι αλήθεια βέβαια ότι αυτή η κριτική θεώρηση και διόρθωση δεν έγινε για χάρη...

Μετά την αποτυχία του θιάσου του στο Παρίσι ο Μολιέρος έφυγε για περιοδεία στη γαλλική επαρχία, όπου και παρουσίασε αρκετές φάρσες - ένα είδος που η θεατρική ζωή της πρωτεύουσας είχε ξεχάσει. Από αυτές τις φάρσες έχουν διασωθεί μόνο "Η ζήλεια του μουντζούρη" και "Ο ιπτάμενος γιατρός", που εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1819. Από τότε περιλαμβάνονται σε όλες τις εκδόσεις των Απάντων του Μολιέρου. Η υπόθεση της "Ζήλειας του Μουντζούρη" συναντάται σε ένα μύθο από το "Δεκαήμερο του Βοκκάκιου». "Τα πρόσωπα είναι στερεότυποι χαρακτήρες φάρσας και πολλές σκηνές περιγράφονται επιγραμ...