Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Στον "Παραδόξ βασιλιά", ο Μπαρόχα με τις τεταμένες κεραίες της ευαισθησίας του συλλαμβάνει τους παλμούς από όλα τα φλέγοντα ζητήματα, όχι μόνο της Ισπανίας αλλά κι' έξω από αυτήν, σατυρίζοντας διεθνή γεγονότα όπως την αποικιοκρατία και τον εκπολιτισμό των μαύρων της Αφρικής, την τακτοποίηση των εβραίων σε δική τους γη, (το βιβλίο γράφτηκε το 1906), το ρόλο των πολιτισμένων ευρωπαίων, την πολιτική, το μιλιταρισμό, τον κοινοβουλευτισμό, κ.λπ. [...] (από την εισαγωγή της Ιουλίας Ιατρίδη)

Η τέχνη είναι ενιαία, και αντίθετα από όλα τα άλλα, έχει μια μόνο πρόσβαση: την μύηση. Την τέχνη τη μαθαίνει πάντα κανένας δίπλα σε ένα μεγάλο δάσκαλο. Εγώ είχα αυτήν την τύχη. Ήμουν τριάντα χρονών όταν ξανακάθισα στα θρανία. Από τη σοφία αλλά και το ήθος του δασκάλου μου, διδάχτηκα πως η τέχνη δεν είναι μόνο ταλέντο, γνώσεις κ' εξάσκηση. Είναι πιότερο πνευματική στάση. Κι ακόμα, πως δεν μπορεί να είναι ένα επάγγελμα σαν τ' άλλα, που σου παίρνουν ένα οκτάωρο και σου εξασφαλίζουν τα υλικά μέσα για τη ζωή. Είναι αυτή η ίδια η ζωή. Και ζωή για τον άνθρωπο σημαίνει ευθύνη. Έτσι...

Η ανησυχία, ως πρωταρχικό στοιχείο της ζωής μας, δεν είναι μια έννοια με πάγιο περιεχόμενο. Μεταβάλλεται και εξελίσσεται ανάλογα με την ηλικία μας, τα ενδιαφέροντά μας, τους στόχους μας, τη μορφή κοινωνίας που μέσα της ζούμε. Ανάλογα ακόμη με τις προσωπικές ή συλλογικές μα επιδιώξεις και τα όνειρα. Χάρις αυτήν όλα τούτα θα ήταν πεθαμένα, αφού, ό,τι θα είχε τότε να πραγματοποιηθεί θα ήταν μια διαδικασία εξωτερική, χωρίς τίποτε να τα στηρίζει και να τα θερμαίνει εσωτερικά, να κρατά ένα περιθώριο για το απροσδόκητο ή την έκπληξη που να φτάνει ως την διεύρυνση τους, τη μεταλλαγ...

Δέιγμα γραφής 1. Ανέβηκα ψηλά στάθηκα να κοιτάξω την πεδιάδα από δω πάνω ήσυχα όλα, μακρυνά- να οι καπνοί τα φώτα τα καλώδια αχνίζει πέρα η πόλη κι εγώ κυνηγημένος γκρέμισα φωλιές βασάνισα ζωύφια έπνιξα βρέφη εγώ έβαλα φωτιές εγώ, εγώ (14.8.71)

Δείγμα γραφής: Κι όμως την ιστορία της άμμου Όχι του αγέρα θα πούμε Το δέντρο κι όχι το πουλί σαν περπατήσει Ο χωρισμός από τα πράγματα που δεν είναι ο θάνατός τους Η αιώνια παρουσία τους ζητώντας Πηλό νερό κι ακόμα περισσότερη σύνθεση Ή λέξεις που επιμένουνε να ουρλιάζουν Για να μην πεις ποτέ στο ελευθερία Αλλά σε λίγο άλλη λέξη θα γραφτεί Γιατί το δέντρο είν' απάτη για τα θαύματα Κι' ο άνθρωπος αναπαράσταση του δέντρου

Το παραμύθι αυτό γράφτηκε σαν έργο θεατρικό. Το διάβασαν ή το άκουσαν μερικοί από τους έμπειρους φίλους μου του θεάτρου. Φαίνεται πως τους άρεσε το θέμα αλλά βρήκαν δυσκολίες στο ανέβασμά του. Για τούτο το ξανάγραψα σαν παναμύθι που νομίζω πως μπορεί να χαρακτηριστεί. Η "Δύναμη της αδυναμία" αποτελεί ένα συμπέρασμα από παρατηρήσεις βιολογικές και σκέψεις φιλοσοφικές, που έχω διατυπώσει σε ένα άρθο μου, δημοσιευμένο στην "Ευθύνη" (Τεύχος 16ο, Απρίλιος 1973). Έτσι παραπέμπω σ' αυτό, που παραθέτω στο τέλος τούτου του βιβλίου, για όποιον θελήσει ίσως να βρεί και να παρακολουθ...

Άρχισα να γράφω την "Αλληλογραφία" τον Απρίλη του 1967, στην Αθήνα. Ήταν τότε που σιχάθηκα μονομιάς όλα τα στρατιωτικά εμβατήρια. Που πίστεψα πως δε θα μπορέσω να επιζήσω, και που έχασα καθ' εμπιστοσύνη στην ανθρωπιά του ανθρώπου. Πήρα μια ιστορία στην τύχη. Συμάζωξα από δω κι από κει κομμάτια ζωής, μνήμες και πείρες. Τα λοιπά τα μίλησα μόνος μου. Είναι όσα αποτελούν το σχόλιο. Έτσι γράφτηκαν αυτές οι σελίδες, γεμάτες απόγνωση: μια μικροσκοπική οδύσσεια της ξεφτισμένης ψυχής και του εξαθλιωμένου πνεύματος. Συμπληρώθηκαν το καλοκαίρι του 1968, στην Κέρκυρα. Δεν λογάριαζα...

Πολύ μεγάλες ζυμώσεις, που θα τις λέγαμε χτες ακόμα απίστευτες, πραγματώνονται, τα τελευταία χρόνια, στους κόλπους των χριστιανικών εκκλησιών. Παντού γίνονται εκδηλώσεις, συναντήσεις και συσκέψεις με σκοπό να προετοιμαστούν πλατύτερες ενότητες αναμεταξύ τους. Ο οικουμενισμός, από την περιοχή της θεωρίας, αρχίζει να περνά στην πράξη. Προαιώνιες δυσπιστίες, προκαταλήψεις και εχθρότητες, βαθιά ριζωμένες στην ψυχή των λαών, υποχωρούν για πρώτη φορά και αφήνουν να εξωτερικευθούν διαθέσεις για την προσέγγιση, την κατανόηση, τη συμφιλίωση των χωρισμένων Χριστιανών.

Τα χειρόγραφα του βιβλίου αυτού περίμεναν μέσα σ' ένα συρτάρι δέκα χρόνια. Απ' το 1966 που πραγματοποίησα την επίσκεψή μου στις Ενωμένες Πολιτείες της Αμερικής ως σήμερα, οι σκληρές και ταπεινωτικές περιπέτειες του Έθνους μου, είχαν κλείσει την καρδιά μου. Η αποδειγμένη ανοχή και, αρκετές φορές, η ενίσχυση της δικτατορίας στην Ελλάδα με αποκορύφωμα την αιματοστάλαχτη, δεινή περιπέτεια της Κύπρου όπου η αμερικανική πολιτική -αν δεν την προκάλεσε- πάντως δεν έπραξε τίποτα για να την εμποδίσει να εξελιχθεί σε τραγωδία, ενώ αναμφισβήτητα μπορούσε, είχαν σιωπηλά καταδικάσει τα...

Τα περίεργα γεγονότα που διηγούμαι έγιναν το καλοκαίρι του περασμένου χρόνου στην Φονταμάρα. Τούτο τ' όνομα το 'δωσαν σ' έναν παλιό και σκοτεινό, τόπο από φτωχούς χωριάτες που βρίσκονται στη Μάρσικα, στα βορεινά της αποξηραμένης λίμνης του Φουτσίνο, στο εσωτερικό μιας κοιλάδας μισόπλευρα στους λόφους και στο βουνό. Πιο αργά έμαθα πως το ίδιο όνομα με μικρές παραλλαγές, ανάλογα με τις περιστάσεις, το είχαν και άλλοι κατοικημένοι τόποι της μεσηβρινής Ιταλίας και, το πιο σοβαρό, ξεκαθάρισα, ότι τα ίδια περίεργα συμβάντα, που με ακρίβεια είναι ιστορημένα σε τούτο το βιβλίο, αν...

Η Λέξη Τα βράδια μας, αγάπη, σκέψεις αγαθές μόνο γεμάτα, που τα τρένα δεν περίμενα και το φιλί του χωρισμού, πριν απ' το χωρισμό της μιας νυχτός, χαιρόμασταν, θυμάμαι τώρα, αγάπη- μένη, τώρα που 'σαι αλλού και σε άλλους λες τη λέξη μας, ενώ τα τρένα περιμένω, και μαζί το θαύμα, κι όλα γύρω μου είναι λάσπη.

Ο συγγραφές, αφού ύφανε σ' όλη του τη ζωή, με πικρή και δακρυσμένη κάποτε αγρύπνια, μέσα σε μόνωση αυστηρή το έργο του, φεύγοντας από τον κόσμο αυτό τ' αφήνει, όπως ο προφήτης το χιτώνα του, σ' εκείνους που τον γνώρισαν και τον αγάπησαν. Εκείνος έφυγε, το έργο απόμεινε. Το έργο είναι πια η μυστηριώδης παρουσία του προσώπου, το πρόσωπο το ίδιο αποκαθαρμένο, στη μύχια ουσία κι αλήθεια του. Έτσι, ανεπαίσθητα και κατά το μέτρο που οι άνθρωποι, εκείνοι που γνώρισαν το φυσικό πρόσωπο, την ένσαρκη ύπαρξη, φεύγουν κι αυτοί απ' τον κόσμο, ο άνθρωπος-συγγραφέας χωνεύει μέσα στο έργο...

[...]Τούτο το τεύχος έχει το προνόμιο να έχει καταγραφή την ώρα της εφιαλτικής τραγωδίας Είναι ένα είδος αρχείου. Αναφέρονται τα γεγονότα με την αμεσότητα της στιγμής. Και είναι τόσο μεγάλα που δε χωρεί ούτε προκατάληψη, ούτε κριτική. Είναι ιστορία αληθινή. Για αυτό έχει μεγάλη σημασία η επανέκδοση του, αφού από καιρό έχει εξαντληθεί. Οι Έλληνες που τα ονόματά τους σημειώνονται εδώ είναι οι ελεύθεροι νικημένοι όπως στο Μεσολόγγι οι ελεύθεροι πολιορκημένοι. Στον κάθε σκοτωμένο νιώθαμε τη ζωντανή θέληση του έθνους να ζήσει.[...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)

Ο Αιμ. Χουρμούζιος έζησε συνειδητά μέσα στην πυρίκαυστη περιοχή των μεγάλων ιδεολογικών ζυμώσεων του καιρού μας. Η πνευματική του αγρύπνια, η ιδεολογική τιμιότητά του, η πολυμέρεια της μόρφωσής του και το ελεύθερο φρόνημά του εκφράζονται σε κάθε ευκαιρία με μια υψηλή υπευθυνότητα. Απόδειξη τα κείμενα που συνθέτουν τον Γ' αυτόν τόμο των " Έργων" του. Με ιδεολογική μαχητικότητα και πνευματική ευκρίνεια καθορίζει τη στάση του αντίκρυ σε κρίσιμα θέματα της επικαιρότητας, όχι με την αντίληψη του δημοσιογράφου που θητεύει σ' αυτήν αλλά με την προοπτική του γνήσιου πνευματικού αν...

Το κείμενο αυτό δόθηκε ως διάλεξη στο Ινστιτούτο Γκαίτε της Αθήνας το Δεκέμβριο του 1975.

Ο κ. Δημήτρης Σταθόπουλος είχε τη μεγάλη και απροσδόκητη καλοσύνη να μεταφράσει στα ελληνικά αυτό εδώ το δοκίμιο. Για τη μεγάλη αυτή τιμή τον ευχαριστώ ειλικρινά και εγκάρδια. Το δοκίμιο τούτο δημοσιεύτηκε, αρχικά γερμανικά στο περιοδικό "Neues Forum" ("Osterreichische Monatsblatter fur kulturelle Freiheit"), Βιέννη, 13 (1966), σελ. 593-595 και σελ. 694-697, με τον τίτλο "Χριστιανικός και Μαρξιστικός ουμανισμός" (δηλ. "Χριστιανικό και μαρξιστικό μέλλον"). Αυτό ήταν η απόδοση μιας διάλεξης που έκαμε ο συγγραφέας σ' ένα συνέδριο της Paulus - Gesellschaft στο Herrenchiemsee τη...