Παπαγγελής Θεόδωρος Δ.
Papangelís Theódoros D.
Ο Θεόδωρος Παπαγγελής είναι καθηγητής Λατινικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Γεννήθηκε το 1952 στη Θεσσαλονίκη, όπου και ζει. Πήρε πτυχίο κλασικής φιλολογίας από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, και είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Kαίμπριτζ. Οι ακαδημαϊκές του μελέτες, ξενόγλωσσες και ελληνικές, εστιάζονται στη λατινική και ελληνιστική λογοτεχνία. Πιο φιλική στο ευρύ αναγνωστικό κοινό θέλει να είναι η μετάφραση της "Ερωτικής τέχνης" του Οβιδίου (Καστανιώτης, 2000) -του πιο μακρόσυρτου και πνευματώδους ερωτικού σαλπίσματος στην ιστορία της δυτικής ποίησης· ενώ το πιο πρόσφατο βιβλίο του, με τον τίτλο "Η Ρώμη και ο κόσμος της" (ΙΝΣ, Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, 2005), δοκιμάζει λιγότερο προφανή μονοπάτια για την ξενάγηση του επισκέπτη στα αξιοθέατα και αξιομνημόνευτα της ρωμαϊκής ιστορικής και πολιτισμικής υπερπαραγωγής. Από το 1978 διδάσκει (ή, τουλάχιστον, προσπαθεί) στα σπουδαστηριακά άδυτα του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, από όπου ξεμυτίζει κυρίως ως φιλοξενούμενος των "Νέων Εποχών". Από τον Απρίλιο του 2013 είναι τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Σελίδες στην οθόνη ή σε χαρτί
Συλλογικό έργο
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2019)
Περιεχόμενα: Προκόπιος Παυλόπουλος: Πρόλογος στη δεύτερη έκδοση || Γιώργος Δαρδανός: Περιμένοντας την εξέλιξη || Α΄ ΜΕΡΟΣ : Δημήτρης Αρμάος: Το βιβλίο ως υλικό σώμα, Μια συνθήκη προσπέλασης της γνώσης απέναντι σε μιαν άλλη || Ελισάβετ Αρσενίου: Η λογοτεχνία στην ηλεκτρονική εποχή || Κατρίν Βελισσάρη: Το ψηφιακό βιβλίο: απλή εξέλιξη ή επανάσταση;, || Γιώργος Σ. Βερνίκος: «ΡΕΥΣΤΟ» ΒΙΒΛΙΟ || Ευριπίδης Γαραντούδης: Ηλεκτρονικό εναντίον έντυπου βιβλίου; || Τάσος Γιαννίτσης: Μετά από περίπου 600 χρόνια τυπογραφίας || Αθανάσιος Γκότοβος: Ηλεκτρονική μάθηση και παιδαγωγική σχέση:...
Αινειάδα
Vergilius Maro Publius
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2018)
Η "Αινειάδα", έργο μεγάλης ποιητικής πνοής, αποτελεί σταθμό, έναν από τους πρώτους, στην ιστορία της δυτικής λογοτεχνίας. Ο Βιργίλιος, έχοντας ήδη στο ενεργητικό του μια μικρή ποιητική παραγωγή, γράφει την "Αινειάδα" τα χρόνια που ο Οκταβιανός Αύγουστος εδραιώνει τη θέση του στο πολιτικό στερέωμα της ρωμαϊκής πολιτείας και βάζει τα θεμέλια της αυτοκρατορίας. Υποστηρικτής του οράματός του, ο Βιργίλιος το εξυμνεί μέσω ενός μύθου που ξεκινά από την ομηρική Τροία και οδηγεί στην ίδρυση της μετέπειτα αυτοκρατορικής και κοσμοκράτειρας Ρώμης. Ο Αινείας θα αποτελέσει το κεντρικό πρ...
Για την αγάπη
Συλλογικό έργο
Άρτος Ζωής (2017)
Η αγάπη είναι χωρίς καμία αμφιβολία μια βιβλική, ιουδαιοχριστιανική ιδέα. Το Ισλάμ την παρέλαβε από τη Βίβλο. Το σημαντικό με την αγάπη είναι βεβαίως να την πράττεις, έχει ωστόσο μεγάλη πνευματική σημασία, ενάντια στον γενικευμένο καθημερινό μηδενισμό, και να κάνουμε λόγο για αυτήν, να προσπαθούμε να την εννοήσουμε. Τα ερωτήματα είναι πολλά: πόσο αξεχώριστες είναι η αγάπη προς τον Θεό και η αγάπη για τον συνάνθρωπο; Αποκλείεται να υπάρχει η μία χωρίς την άλλη; Η αγάπη προϋποθέτει την πίστη; Η αγάπη για τους εχθρούς των συνοπτικών Ευαγγελίων και η αγάπη προς αλλήλους του τ...
Η Ρώμη και ο κόσμος της
Παπαγγελής Θεόδωρος Δ.
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2013)
Το εγχειρίδιο "Η Ρώμη και ο κόσμος της" αναπληρώνει ένα κενό της σχολικής αρχαιογνωσίας, η οποία, χρόνια τώρα, επιμένει στην απόλυτη ελληνική κυριότητά της, απωθώντας με αστόχαστη υπεροψία το μερίδιο των Ρωμαίων στη συγκρότηση και στην παράδοση της κλασικής παιδείας, που αναγνωρίστηκε ως θεμέλιος λίθος των ανθρωπιστικών σπουδών και του ανθρωπισμού στο λεγόμενο δυτικό κόσμο -και όχι μόνον. Η επιστήμη της αρχαιογνωσίας συμπίπτει, ως προς το διπλό αντικείμενό της και τον δίδυμο στόχο της, με την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα. Αν το ελληνικό στοιχείο χρονικά προηγήθηκε και ποιοτ...
Ιστορία της ελληνικής γλώσσας
Συλλογικό έργο
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2010)
Κυκλοφορεί σε τέταρτη έκδοση από το ΜΙΕΤ η "Ιστορία της ελληνικής γλώσσας" (α΄ έκδοση ΕΛΙΑ, 1999), συλλογικό έργο με την επιμέλεια του καθηγητή Μιχάλη Κοπιδάκη. Το έργο αυτό είναι καρπός συλλογικής προσπάθειας μιας πλειάδας ερευνητών. Φιλοδοξία του είναι να κεντρίσει το ενδιαφέρον του ευρύτατου κοινού για το μέγιστο και αειθαλές επίτευγμα του ελληνισμού, τη γλώσσα του. Όπως σημειώνει στον πρόλογό του ο επιμελητής: "Οι βαθιές τομές στη ζωή ενός έθνους ασφαλώς επηρεάζουν και την εξέλιξη της γλώσσας του, αλλά πάντως οι μεταβολές που οφείλονται σε πολιτικοκοινωνικές ανακατατάξ...
Σώματα που άλλαξαν τη θωριά τους
Ovidius Publius Naso
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2009)
Οι "Μεταμορφώσεις" του Οβιδίου (43 π.Χ. - 17 μ.Χ) αποτελούν την πιο "ευπώλητη" μυθολογική εγκυκλοπαίδεια της δυτικής λογοτεχνίας. Το ποίημα παρουσιάζει ένα σύμπαν σε κατάσταση μεταμορφωσιακού συναγερμού. Τεκμήριο της αυθαιρεσίας ή της δικαιοσύνης των θεών, οι αλλαγές μορφής σημαδεύουν ή σφραγίζουν ιστορίες όπου η ερωτική έξαψη, η γνήσια συναισθηματική αφοσίωση, οι ακραίοι αισθησιασμοί, τα μικρά και μεγάλα πάθη των θεών και των ανθρώπων δίνουν αφορμή για καλειδοσκοπικές αλλαγές του τόνου ανάμεσα στο τραγικό, το ειρωνικό, το κωμικό, το μπαρόκ και το ρομαντικό. Στο βιβλίο α...
Σώματα που άλλαξαν τη θωριά τους
Ovidius Publius Naso
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2009)
Οι "Μεταμορφώσεις" του Οβιδίου (43 π.Χ. - 17 μ.Χ) αποτελούν την πιο "ευπώλητη" μυθολογική εγκυκλοπαίδεια της δυτικής λογοτεχνίας. Το ποίημα παρουσιάζει ένα σύμπαν σε κατάσταση μεταμορφωσιακού συναγερμού. Τεκμήριο της αυθαιρεσίας ή της δικαιοσύνης των θεών, οι αλλαγές μορφής σημαδεύουν ή σφραγίζουν ιστορίες όπου η ερωτική έξαψη, η γνήσια συναισθηματική αφοσίωση, οι ακραίοι αισθησιασμοί, τα μικρά και μεγάλα πάθη των θεών και των ανθρώπων δίνουν αφορμή για καλειδοσκοπικές αλλαγές του τόνου ανάμεσα στο τραγικό, το ειρωνικό, το κωμικό, το μπαρόκ και το ρομαντικό. Στο βιβλίο α...
ΠανωΣτάΦυλα
Παπαγγελής Θεόδωρος Δ.
Νεφέλη (2008)
Όλα σχεδόν τα κείμενα που συγκεντρώνονται σ' αυτόν τον τόμο πρωτοεμφανίστηκαν στη φιλόξενη ομήγυρι των "Νέων Εποχών" του κυριακάτικου "Βήματος". Καθώς οι αφορμές και οι θεματικές εμφάσεις τους ποικίλλουν, συντάχθηκαν σε πέντε ξεχωριστές ενότητες. Η πρώτη περιλαμβάνει διαδρομές "χωρίς σύνορα" ανάμεσα σε συγκαιρινούς μύθους, ιδεοληψίες, μελλοντολογικές προβολές και εν εξελίξει "δράματα"· η δεύτερη απαρτίζεται από δόσεις "ηθογραφικής", ας πούμε, φλυαρίας με γνήσια ρωμέικες αφορμές· η τρίτη δεν περιέχει άλλο πάρεξ γλώσσα και παιδεία· η στίξη της τέταρτης ενότητας περιέχει θαυμα...
Ο Ελικώνας και το μουσείο
Fantuzzi Marco
Εκδόσεις Πατάκη (2005)
Ο Richard Hunter και ο Marco Fantuzzi, ελληνιστές άρτιας φιλολογικής κατάρτισης και μεγάλης κριτικής εμβέλειας, καταφέρνουν στα τμήματα του ανά χείρας βιβλίου να συγκεφαλαιώσουν με απέριττη οικονομία τη βιβλιογραφική προϊστορία των ζητημάτων, να δείξουν τη σημερινή κάτοψη του ερευνητικού χώρου και να υποδείξουν με ώριμη μαεστρία πιθανές αφετηρίες για ανανεωμένες και ανανεωτικές επισκέψεις στο συνολικό corpus της ελληνιστικής έμμετρης παραγωγής. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η ιστορία της ελληνιστικής ποίησης που μας προσφέρουν είναι η "τελευταία λέξη της μόδας" πάνω στο -...
Η Ρώμη και ο κόσμος της
Παπαγγελής Θεόδωρος Δ.
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη (2005)
Το εγχειρίδιο "Η Ρώμη και ο κόσμος της" αναπληρώνει ένα κενό της σχολικής αρχαιογνωσίας, η οποία, χρόνια τώρα, επιμένει στην απόλυτη ελληνική κυριότητά της, απωθώντας με αστόχαστη υπεροψία το μερίδιο των Ρωμαίων στη συγκρότηση και στην παράδοση της κλασικής παιδείας, που αναγνωρίστηκε ως θεμέλιος λίθος των ανθρωπιστικών σπουδών και του ανθρωπισμού στο λεγόμενο δυτικό κόσμο -και όχι μόνον. Η επιστήμη της αρχαιογνωσίας συμπίπτει, ως προς το διπλό αντικείμενό της και τον δίδυμο στόχο της, με την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα. Αν το ελληνικό στοιχείο χρονικά προηγήθηκε και ποιοτ...
Ερωτική τέχνη
Ovidius Publius Naso
Εκδόσεις Καστανιώτη (2000)
Εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια η "Ερωτική τέχνη" ("Ars Amatoria" του Οβιδίου (43 π.Χ. - 17 μ.Χ.) αποτελεί ένα από τα ευπώλητα της κλασικής λατινικής λογοτεχνίας. Το έμμετρο αυτό εγχειρίδιο περιλαμβάνει τρία βιβλία ερωτικής κατήχησης. Αυτή είναι η πρώτη έμμετρη και χωρίς ενάρετες περικοπές απόδοση της "Ερωτικής τέχνης" στα ελληνικά. Προσφέρεται μαζί με ένα δοκίμιο όπου περιγράφονται περιεκτικά τα κοινωνικά και λογοτεχνικά συμφραζόμενα του οβιδιακού αυτού έργου και ανασκοπούνται ορισμένες από τις αντιλήψεις που καθορίζουν τη σεξουαλικότητα (με την έννοια του Μισέλ Φουκό) όχι μόν...
Ερωτική τέχνη
Ovidius Publius Naso
Εκδόσεις Καστανιώτη (2000)
Εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια η "Ερωτική τέχνη" ("Ars Amatoria" του Οβιδίου (43 π.Χ. - 17 μ.Χ.) αποτελεί ένα από τα ευπώλητα της κλασικής λατινικής λογοτεχνίας. Το έμμετρο αυτό εγχειρίδιο περιλαμβάνει τρία βιβλία ερωτικής κατήχησης. Αυτή είναι η πρώτη έμμετρη και χωρίς ενάρετες περικοπές απόδοση της "Ερωτικής τέχνης" στα ελληνικά. Προσφέρεται μαζί με ένα δοκίμιο όπου περιγράφονται περιεκτικά τα κοινωνικά και λογοτεχνικά συμφραζόμενα του οβιδιακού αυτού έργου και ανασκοπούνται ορισμένες από τις αντιλήψεις που καθορίζουν τη σεξουαλικότητα (με την έννοια του Μισέλ Φουκό) όχι μόν...
Από τη βουκολική ευτοπία στην πολιτική ουτοπία
Παπαγγελής Θεόδωρος Δ.
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (1996)
Η μελέτη αυτή απευθύνεται σε όσους ενδιαφέρονται για τις σύγχρονες τάσεις ερμηνείας στο χώρο της κλασικής ποίησης. Μπορεί να ενδιαφέρει τόσο τον αναγνώστη που ελκύεται από ευρύτερα ιδεολογικά ζητήματα (όπως είναι το ζήτημα της ευθύνης και στάσης του διανοούμενου απέναντι στην πολιτική εξουσία) όσο και εκείνον που αρκείται να αφουγκραστεί την απαράμιλλη μουσικότητα του βιργιλιανού εξαμέτρου· και είναι η πρώτη ελληνόγλωσση απόπειρα ερμηνείας μιας ποιητικής συλλογής που αποτελεί ένα από τα κλειδιά της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας.
Η ποιητική των Ρωμαίων "νεωτέρων"
Παπαγγελής Θεόδωρος Δ.
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (1994)
Στην παρούσα μελέτη γίνεται - για πρώτη φορά στην ελληνική αλλά και στην ξενόγλωσση βιβλιογραφία - μια απόπειρα συστηματικής και περιεκτικής περιγραφής των γραμματολογικών, ιστορικών και κοινωνικών εξελίξεων οι οποίες υπέθαλψαν την αλεξανδρινή αισθητική και ποιητική, δημιούργησαν τις άμεσες προϋποθέσεις της ρωμαϊκής Νεωτερικής "στροφής" και επικαθόρισαν σε σημαντικό βαθμό την κλασική ποίηση των χρόνων του Αυγούστου.