Αμπατζοπούλου Φραγκίσκη 1944-
Ampatzopoúlou Fragkíski
Η Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1944. Σπούδασε Ιστορία, Αρχαιολογία και Φιλολογία στην Αθήνα και στο Παρίσι. Δίδαξε στον τομέα Μεσαιωνικών και Νέων Ελληνικών Σπουδών του τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ περίπου για ένα τέταρτο του αιώνα (1986-2012), του οποίου είναι ομότιμη καθηγήτρια, ανανεώνοντας θεματικά και μεθοδολογικά τα διδακτικά αντικείμενα της νεοελληνικής φιλολογικής επιστήμης. Οι εργασίες της διακρίνονται, σύμφωνα με ανακοίνωση της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (18/9/2019), για την οξυδέρκεια, την κριτική ευαισθησία και τη συνδυαστική μέθοδο προσέγγισης (με τη συνεπικουρία της Ιστορίας, της κοινωνικής ανθρωπολογίας, της ψυχολογίας). Οι γνώσεις της δεν περιορίζονται στον τομέα της νεοελληνικής φιλολογίας αλλά αφορούν την Ιστορία, τη Λατινική και Μεσαιωνική φιλολογία και την αρχαιολογία. Στο πλαίσιο της συγγραφικής της δραστηριότητας, από τη δεκαετία του 1970 δημοσίευσε ποιητικές συλλογές (ενδεικτικά: "Οίκος", 1972· "Αναστάσιμα", 1973· "Οι περιπλανήσεις της Εδεσσαίας", 2007), μονογραφίες, δοκίμια και μεταφράσεις. Εκπόνησε μελέτες για τον υπερρεαλισμό στην Ελλάδα και για τη νεωτερική ποίηση και πεζογραφία (ενδεικτικά: "Δεν άνθησαν ματαίως. Ανθολογία υπερρεαλισμού", 1980· "Νίκος Εγγονόπουλος. Η ποίηση στον καιρό του τραβήγματος της ψηλής σκάλας", 1987· "Η γραφή και η βάσανος: ζητήματα λογοτεχνικής αναπαράστασης", 2000). Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συνεισφορά της στη μελέτη και την έρευνα της ελληνικής εβραϊκής κοινότητας και ιδίως των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Έχει δημοσιεύσει μελέτες για την εικόνα του Εβραίου στη λογοτεχνία και έχει επιμεληθεί και προλογίσει μαρτυρίες του Ολοκαυτώματος (ενδεικτικά: "Ο άλλος εν διωγμώ. Η εικόνα του Εβραίου στη λογοτεχνία: ζητήματα ιστορίας και μυθοπλασίας", 1998· "Το Ολοκαύτωμα στις μαρτυρίες των Ελλήνων Εβραίων", 2007, καθώς και μαρτυρίες των Γιομτώβ Γιακοέλ, Έρικα Κούνιο - Αμαρίλιο, Μαρσέλ Νατζαρή, Ισαάκ Ματαράσσο). Έχει συμβάλει ενεργά στη διάδοση της νεοελληνικής λογοτεχνίας στη Ρωσία και στην Ουκρανία. Τέλος, έχει ασχοληθεί με τη μετάφραση τόσο λογοτεχνικών όσο και δοκιμιακών έργων (ενδεικτικά: Πετράρχης, Πίκο ντε λα Μιράντολα, Φουκώ, Αξελός). Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης Έργου Ξένης Λογοτεχνίας στην Ελληνική Γλώσσα (2000) για τη μετάφραση των "Εξομολογήσεων" του Αγίου Αυγουστίνου από τα λατινικά, και με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου της (2017, της απονεμήθηκε το 2019).
Αγγελική Χατζημιχάλη
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων (2020)
Η Αγγελική Χατζημιχάλη αφιέρωσε τη ζωή της στην έρευνα, τη μελέτη και τη διάσωση της λαϊκής κληρονομιάς. Πρωτοπόρος στις σπουδές της λαογραφίας, πραγματοποίησε μια τομή στον τομέα αυτόν με τα οράματα και τους αγώνες της. Ταλαντούχα ζωγράφος, ακούραστη ερευνήτρια, προσέφερε τις δυνάμεις και την περιουσία της στο μεγάλο έργο της διάσωσης και της ανάδειξης του λαϊκού πολιτισμού. Τολμηρή και μαχητική, ταξίδεψε επί χρόνια σε ολόκληρη την Ελλάδα, ηπειρωτική και νησιωτική, κάτω από δύσκολες συνθήκες και με πρωτόγονα μεταφορικά μέσα για να καταγράψει συστηματικά την κατάσταση της λ...
Αγγελική Χατζημιχάλη
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων (2020)
Η Αγγελική Χατζημιχάλη αφιέρωσε τη ζωή της στην έρευνα, τη μελέτη και τη διάσωση της λαϊκής κληρονομιάς. Πρωτοπόρος στις σπουδές της λαογραφίας, πραγματοποίησε μια τομή στον τομέα αυτόν με τα οράματα και τους αγώνες της. Ταλαντούχα ζωγράφος, ακούραστη ερευνήτρια, προσέφερε τις δυνάμεις και την περιουσία της στο μεγάλο έργο της διάσωσης και της ανάδειξης του λαϊκού πολιτισμού. Τολμηρή και μαχητική, ταξίδεψε επί χρόνια σε ολόκληρη την Ελλάδα, ηπειρωτική και νησιωτική, κάτω από δύσκολες συνθήκες και με πρωτόγονα μεταφορικά μέσα για να καταγράψει συστηματικά την κατάσταση της λ...
Διλήμματα και συμφραζόμενα του προσφυγικού ζητήματος
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων (2019)
Στον ανά χείρας τόμο έχουμε συγκεντρώσει τις περισσότερες από τις εξαιρετικές εισηγήσεις στο συνέδριο για το προσφυγικό που διοργάνωσε τον Νοέμβριο του 2016 το Ίδρυμα της Βουλής. Οι εισηγήσεις καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ερευνητικών ενδιαφερόντων αλλά και οπτικών πάνω στους πρόσφυγες και μετανάστες. (...)
Τέχνη και δημοκρατία
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων (2018)
Η έκδοση περιλαμβάνει κείμενα των ομιλιών που εκφωνήθηκαν κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου "Τέχνη και Δημοκρατία", το οποίο διοργανώθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής στις 7-9 Δεκεμβρίου 2017.
Τέχνη και δημοκρατία
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων (2018)
Η έκδοση περιλαμβάνει κείμενα των ομιλιών που εκφωνήθηκαν κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου "Τέχνη και Δημοκρατία", το οποίο διοργανώθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής στις 7-9 Δεκεμβρίου 2017.
Ελληνική λογοτεχνική κριτική
Συλλογικό έργο
Σοκόλη (2018)
25 πανεπιστημιακοί και κριτικοί λογοτεχνίας γράφουν για τον Παν. Μουλλά και για λογοτεχνικά θέματα που τον απασχόλησαν ενεργά, σε έναν αφιερωματικό τόμο για τον αείμνηστο φίλο, συνεργάτη και καθηγητή.
Έλλη Λαμπρίδη
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων (2018)
Η έκδοση περιλαμβάνει τις εισηγήσεις του αφιερώματος που διοργανώθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής, στις 8 Μαρτίου 2017, με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας. Μέσα από τις εισηγήσεις του Λίνου Μπενάκη, της Γιολάντας Χατζή, της Φραγκίσκης Αμπαζοπούλου και της Μαρίας Βενιέρη φωτίζονται οι διάφορες πτυχές της ζωής και του έργου της Έλλης Λαμπρίδη ενώ παράλληλα αναδεικνύεται η προσωπικότητα της φιλοσόφου, προβάλλοντας μια γυναίκα που αγωνίστηκε συνειδητά για την αναγνώριση της ατομικής αξίας και του σημαντικού επιστημονικού έργου της.
Φυλετικές θεωρίες στην Ελλάδα
Παπαταξιάρχης Ευθύμιος
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2017)
Ξαφνιαζόμαστε τα τελευταία χρόνια όποτε συνειδητοποιούμε την απήχηση που εξακολουθούν να έχουν σε ολοένα και περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες οι φυλετικές θεωρίες και οι ρατσιστικές αντιλήψεις. Οι ιδέες που ταξινομούν τις ανθρώπινες ομάδες σε φυλές σύμφωνα με τα εξωτερικά τους φυσικά χαρακτηριστικά, και τις ιεραρχούν ανάγοντας τα χαρακτηριστικά αυτά σε διανοητική ικανότητα, πολιτισμικό επίπεδο και κοινωνική οργάνωση, είναι προϊόν του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας. Στη Δύση, επί έναν περίπου αιώνα, αποτέλεσαν απολύτως αποδεκτές και έγκυρες επιστημονικ...
Χωρικές αφηγήσεις της μνήμης
Συλλογικό έργο
Επίκεντρο (2017)
Μία μελέτη των πτυχών της αναθεωρημένης σχέσης του χώρου με τη μνήμη - εννοιών αλληλοσυνδεόμενων σε όλες τις εκφάνσεις λόγου και βιώματος. Η τέχνη, η φιλοσοφία, η λογοτεχνία, η συγκρότηση της συλλογικής μνήμης και η τοπική της διαμόρφωση, τα μνημεία και οι συγχρονικές ανακατασκευές της μνήμης είναι από τα θέματα που οι συγγραφείς αναλύουν. Αν η μνήμη και η ανάμνηση αποτελούν το ενοποιητικό πεδίο των πολλαπλών τομών του ανθρώπου με τον κοινωνικό χωροχρόνο, τότε η συνάντησή της με τον αρχιτεκτονικό και αστικό σχεδιασμό ως σημαντικό συντελεστή αυτού του χωροχρόνου, αποτελεί...
Εβραϊκές κοινότητες ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, 15ος-20ός αιώνας: Οικονομία, κοινωνία, πολιτική, πολιτισμός
Συλλογικό έργο
Ισνάφι (2016)
Ο τόμος διερευνά τις πολλαπλές όψεις της ιστορίας των εβραϊκών κοινοτήτων από τον 15ο έως τον 20ό αιώνα στον ελλαδικό χώρο και την Ελλάδα, στην Ευρώπη, τη Μεσόγειο και τα Βαλκάνια. Η ιστορία των εβραϊκών κοινοτήτων αποτέλεσε θέμα του διεθνούς συνεδρίου που συνδιοργανώθηκε από το Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και την Ισραηλιτική Κοινότητα Ιωαννίνων στις 21-23 Μαΐου 2015. Οι πολιτισμικές ταυτότητες των εβραϊκών κοινοτήτων, η εβραϊκή λογοτεχνική παραγωγή, οι εβραϊκές κοινότητες του ελλαδικού χώρου, οι επιχειρήσεις και τα δίκτυα, η Κατοχή, η Αντίστασ...
Προφορικές μαρτυρίες Εβραίων της Θεσσαλονίκης για το Ολοκαύτωμα
Κούνιο - Αμαρίλιο Έρικα
Ευρασία (2015)
Οι μαρτυρίες των επιζώντων, τις οποίες συγκέντρωσαν και εξέδωσαν στον τόμο αυτό οι Έρικα Κούνιο-Αμαρίλιο και Αλμπέρτας Ναρ, δεν αποτελούν απλώς τεκμήριο και ανεκτίμητη ιστορική πηγή, αλλά και μάθημα για τα όρια της ανθρώπινης συμπεριφοράς μέσα στο κακό, τόσο από τη μεριά εκείνων που το επιβάλλουν όσο και από εκείνους που το υφίστανται και επιβιώνουν. Μας δίνει τη δυνατότητα να ρίξουμε μια ματιά στην καρδιά του βαθύτερου σκότους, αυτού της ζωής και του θανάτου στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο παρών τόμος περιλαμβάνει επίσης ένα μικρό λεξικό όρων, ονομάτων και τόπων,...
Λόγος περί της αξιοπρέπειας του ανθρώπου
Della Mirandola Pico
Άγρα (2014)
Όταν έγραψε τον "Λόγο περί της αξιοπρέπειας του ανθρώπου", που προοριζόταν να συνοδεύσει τις "Εννιακόσιες φιλοσοφικές, θεολογικές και καββαλιστικές θέσεις του ως εισαγωγή, ο Πίκο ντέλλα Μιράντολα (1463-1494) ήταν εικοσιτεσσάρων ετών. Έχοντας πλήρη επίγνωση ότι η συμπεριφορά του δεν συμβαδίζει με την ηλικία του ούτε με την τάξη του, τόλμησε ωστόσο να παρουσιάσει στους μεγαλύτερούς του μια νέα φιλοσοφία· φιλοσοφία ανοιχτή, η οποία αγκαλιάζει όλα όσα απορρέουν από τη "θέληση για αλήθεια", προερχόμενα από την εποχή των αρχαίων Μυστηρίων μέχρι τις αποκαλυπτικές θρησκείες. Στο...
Για μια ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας του εικοστού αιώνα: Προτάσεις ανασυγκρότησης, θέματα και ρεύματα
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2012)
Το βιβλίο περιλαμβάνει 33 μελέτες παλαιότερων και νεότερων νεοελληνιστών, πανεπιστημιακών και κριτικών, που συγκροτούν μια εναλλακτική, πολυπρισματική και ιστορικά προσανατολισμένη θεώρηση της νεοελληνικής λογοτεχνίας του 20ού και των αρχών του 21ου αιώνα. Εστιάζει στη λογοτεχνική δημιουργία και στις σχέσεις της με την ευρωπαϊκή, στην ιστοριογραφία και στην κριτική ως διαμορφωτή λογοτεχνικών αντιλήψεων. Παράλληλα εξετάζεται το έργο που αποτέλεσε το αρχικό έναυσμα: η οκτάτομη "Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας" του Αλέξανδρου Αργυρίου, στη μνήμη του οποίου αφιερώθηκε τον...
Σαλαμπό
Flaubert Gustave 1821-1880
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2011)
Στη γιορτή στους κήπους του ανακτόρου του Αμίλκα, στρατηγού των Καρχηδονίων, την επαύριον της λήξης του πολύχρονου πρώτου καρχηδονιακού πολέμου ανάμεσα στη Ρώμη και την Καρχηδόνα, καλεσμένοι είναι οι μισθοφόροι που πολέμησαν στο πλευρό των Καρχηδονίων: ένας πολυεθνικός στρατός αποτελούμενος από Γαλάτες, Έλληνες και Αφρικανούς. Η γιορτή έχει βίαιη κατάληξη. Οι απλήρωτοι μισθοφόροι μεθούν κι αρχίζουν να επιδίδονται σε βανδαλισμούς και ιερόσυλες πράξεις. Με την παρέμβαση της ωραίας Σαλαμπό, ιέρειας της Τανίτ και κόρης του Αμίλκα, τα στρατεύματα των μισθοφόρων αποχωρούν. Ο Μάτο...
Ανάμεσα σε ερωτιδείς και αγγέλους
Συλλογικό έργο
Απόπειρα (2010)
Από τι είναι φτιαγμένοι οι άγγελοι; Πόσοι άγγελοι χωρούν στο κεφάλι μιας καρφίτσας; Πώς θα ήταν να κουβεντιάζεις με έναν άγγελο; Μπορείς να τον αγγίξεις; Πώς αντιλαμβάνεται κανείς την παρουσία ενός αγγέλου; Είναι μερικά από τα ερωτήματα για αυτά τα μεγαλοπρεπή και μυστηριώδη πλάσματα που έχουν τροφοδοτήσει θρύλους και παραμύθια, και πυροδότησαν τη φαντασία των μεγάλων συγγραφέων.
Νίκος Εγγονόπουλος: Ο ζωγράφος και ο ποιητής
Συλλογικό έργο
Μουσείο Μπενάκη (2010)
Περιέχονται τα κείμενα: Ο Νικόλαος Μουτσόπουλος για τον Νίκο Εγγονόπουλο (τη συνέντευξη πήρε ο Λευτέρης Ξανθόπουλος) Ο Νάνος Βαλαωρίτης για τον Εγγονόπουλο (τη συνέντευξη πήρε ο Λευτέρης Ξανθόπουλος) Α': Ο ζωγράφος Νίκος Εγγονόπουλος - Wieland Schmied, "Ανάμεσα στον υπερρεαλισμό και το Βυζάντιο, στο θέατρο και το φολκόρ: σκέψεις για τον Νίκο Εγγονόπουλο". - Νίκη Λοϊζίδη, "Το χιούμορ ως μηχανισμός υπέρβασης της "έξαλλης ελληνολατρίας" του Νίκου Εγγονόπουλου" - Νίκος Δασκαλοθανάσης, "Ο Εγγονόπουλος σουρεαλιστής;" - Σωτήρης Σόρογκας, "Ο Εγγονόπουλος και η παράδοση"...
Διαδρομή στην ποίηση
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη (2009)
Τα κείμενα του κύκλου ομιλιών που οργάνωσε το 2004 η Βιβλιοθήκη του "Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη" γύρω από την ελληνική ποίηση και την πολύμορφη όσο και γόνιμη διαδρομή της από τα χρόνια του Μεσοπολέμου έως τη γενιά του ’70, με την πολύτιμη συμβολή της Καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ρίτσας Φράγκου-Κικίλια, και τη συμμετοχή εκλεκτών ομιλητών: Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Γιώργος Αράγης, Στέφανος Διαλησμάς, Μορφία Μάλλη, Ελένη Πολίτου-Μαρμαρινού και Μίμης Σοφοκλέους. Με γλαφυρότητα και οξυδέρκεια, οι εισηγητές ανιχνεύουν το ποιητικό σύμπαν της περιόδου αυτής, εξετάζοντα...
Η ανάβαση στο όρος Βεντού
Petrarca Francesco
Άγρα (2008)
Στις 26 Απριλίου 1336 ένας τριανταδυάχρονος ποιητής, ο Φραγκίσκος Πετράρχης, αποφασίζει να ανεβεί στην κορυφή ενός βουνού για να ατενίσει από ψηλά τη θέα. Αλλά εάν σήμερα μια τέτοια απόφαση μοιάζει τετριμμένη, τον 14ο αιώνα φαίνεται ότι ηχούσε παράδοξα. Γιατί να θέλει κανείς να κοιτάξει τη φύση αντί να ζήσει μέσα της; Τι κρύβεται άραγε πίσω από αυτή την πρωτόγνωρη επιθυμία; Ο πρώτος που αναρωτιέται και ταλαντεύεται είναι ο ίδιος ο ποιητής. Για να καταλάβει λοιπόν τί του συμβαίνει, καταγράφει τις σκέψεις του σε μια επιστολή που την απευθύνει σε έναν μοναχό. Στις αντιφάσεις τ...
Εισαγωγή στην ποίηση του Εγγονόπουλου
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2008)
Στον τόμο ανθολογούνται κείμενα κριτικής για το ποιητικό έργο του "υπερρεαλιστή" Nίκου Eγγονόπουλου που καλύπτουν μια περίοδο περίπου εβδομήντα χρόνων, από το 1938, χρονιά που κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή του "Mην ομιλείτε εις τον οδηγόν", μέχρι σήμερα. Στόχος της ανθολόγησης είναι να προσφέρει στον αναγνώστη τα απαραίτητα ερμηνευτικά κλειδιά για την κατανόηση του ποιητή Εγγονόπουλου και ταυτόχρονα να δώσει μια όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα για την πρόσληψη του έργου του από την κριτική σε σχέση με τα ιστορικά, πολιτικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα μιας περιόδου...
Εισαγωγή στην ποίηση του Εγγονόπουλου
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2008)
Στον τόμο ανθολογούνται κείμενα κριτικής για το ποιητικό έργο του "υπερρεαλιστή" Nίκου Eγγονόπουλου που καλύπτουν μια περίοδο περίπου εβδομήντα χρόνων, από το 1938, χρονιά που κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή του "Mην ομιλείτε εις τον οδηγόν", μέχρι σήμερα. Στόχος της ανθολόγησης είναι να προσφέρει στον αναγνώστη τα απαραίτητα ερμηνευτικά κλειδιά για την κατανόηση του ποιητή Εγγονόπουλου και ταυτόχρονα να δώσει μια όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα για την πρόσληψη του έργου του από την κριτική σε σχέση με τα ιστορικά, πολιτικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα μιας περιόδου...