Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στο βιβλίο αυτό επιχειρείται η προσέγγιση όλων των βασικών ερωτημάτων που θέτει η μεταφραστική διαδικασία, μέσα από το φαινόμενο της αναμετάφρασης, φαινόμενο που συνοδεύει τη μετάφραση από τη γέννηση της και το οποίο απασχολεί τους θεωρητικούς της μετάφρασης τα τελευταία μόλις χρόνια. Η θεωρητική προσέγγιση συμπληρώνεται με την παράθεση πολλαπλών μεταφράσεων του ίδιου κειμένου οι οποίες προσφέρονται για αντιπαραβολική σύγκριση υπό διάφορα πρίσματα: φιλοσοφικό, ιστορικό, κοινωνικό, υφολογικό κ.λπ. Μέσω της αναμετάφρασης φωτίζεται η μεταφραστική διαδικασία, στη διαχρονία και...

Άλβαρο ντε Κάμπος: ο εμπνευσμένος μηχανικός των Ωδών Σύμφωνα με τον Φερνάντο Πεσσόα, εμπνευστή και διευθυντή αυτής της μοναδικής ορχήστρας των ετερωνύμων ποιητών, ο Άλβαρο ντε Κάμπος γεννήθηκε στην Ταβίρα στις 15 Οκτωβρίου 1890, σπούδασε μηχανολόγος και στη συνέχεια ναυπηγός-μηχανικός στη Γλασκώβη και έζησε στη Λισσαβόνα, άνεργος. Σε κάποιες διακοπές ταξίδεψε στην Ανατολή, απ’ όπου εμπνεύστηκε το "Οpiarium". Έμαθε τα λατινικά από ένα θείο του από την Μπέιρα που ήταν ιερέας. Ψηλός, λεπτός και με μονόκλ, είναι ο αχώριστος σύντροφος του Πεσσόα, μοιράζεται μαζί του τις ίδιες...

"Αυτός ο οποίος δεν είναι ικανός να σκοτώσει έναν άνθρωπο, δεν είναι επίσης ικανός να σκοτώσει ένα κοτόπουλο. Αντιθέτως, αυτός ο οποίος είναι ικανός να σκοτώσει ένα κοτόπουλο, είναι ικανός να σκοτώσει έναν άνθρωπο· το παν είναι να του δοθούν οι εξωτερικές συνθήκες που θα κάνουν ένα συγκεκριμένο άνθρωπο ή τους άλλους ανθρώπους να φαίνονται σαν κοτόπουλα στα μάτια του - δηλαδή οι εξωτερικές συνθήκες όπου συσκοτίζεται όχι το συναίσθημα της ύπαρξης (είναι συσκοτισμένο σ' αυτόν που μπορεί να σκοτώσει), αλλά η έννοια της ταυτότητας μιας άλλης ανθρώπινης ζωής σαν τη δική του (αυτό...

"Μην κάνεις ό,τι κάνουν οι άλλοι επειδή το κάνουν, ούτε ό,τι δεν κάνουν οι άλλοι επειδή δεν το κάνουν. Μη μιλάς ποτέ για σένα. Κράτα το μυστικό του εαυτού σου. Αν το ανοίξεις δεν θα μπορέσεις ποτέ πια να το ξανακλείσεις. Κάθε αγάπη είναι μια μορφή οδύνης, γιατί σημαίνει ότι θέλω να δώσω αυτό που δεν μπορώ να πάρω. Όσο υπάρχει κάποια αδικία πάνω στη γη, έχουμε δρόμο μπροστά μας. Η δικαιοσύνη είναι απόλυτη, ακέραιη και μία. Δέξου την ομορφιά της φύσης· δείξε ότι είσαι ευχαριστημένος που έχεις τον ήλιο και το φεγγάρι και μην είσαι αχάριστος απέναντι στα άστρα....

"Αυτός ο οποίος δεν είναι ικανός να σκοτώσει έναν άνθρωπο, δεν είναι επίσης ικανός να σκοτώσει ένα κοτόπουλο. Αντιθέτως, αυτός ο οποίος είναι ικανός να σκοτώσει ένα κοτόπουλο, είναι ικανός να σκοτώσει έναν άνθρωπο· το παν είναι να του δοθούν οι εξωτερικές συνθήκες που θα κάνουν ένα συγκεκριμένο άνθρωπο ή τους άλλους ανθρώπους να φαίνονται σαν κοτόπουλα στα μάτια του - δηλαδή οι εξωτερικές συνθήκες όπου συσκοτίζεται όχι το συναίσθημα της ύπαρξης (είναι συσκοτισμένο σ' αυτόν που μπορεί να σκοτώσει), αλλά η έννοια της ταυτότητας μιας άλλης ανθρώπινης ζωής σαν τη δική του (αυτό...

Το βιβλίο της Ντούλσε Μαρία Καρντόζο "Βιολέτα ή Γνωρίζω την αγάπη εξ ακοής" έχει πάρει το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2009). Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα ασυνήθιστο βιβλίο, που συνδυάζει μια αποσπασματική πρωτοπρόσωπη αφήγηση που όμως διατηρεί άθικτο το κεντρικό στημόνι πάνω στο οποίο πλέκονται οι προσωπικές ιστορίες των υπόλοιπων ηρώων, με αναφορές στο πρόσφατο πολιτικό παρελθόν της Πορτογαλίας. Με το βιβλίο αυτό η Καρντόζο υιοθετεί ένα νέο στιλ γραφής στην πορτογαλική λογοτεχνία. Το βιβλίο αφηγείται την ιστορία της υπέρβαρης Βιολέτας, πωλήτριας προϊόντων...

"Από την αρχή του κόσμου με υβρίζουν και με συκοφαντούν. [...] Αλλά εγώ δεν είμαι αυτός που νομίζουν. Οι Εκκλησίες με μισούν. Οι πιστοί τρέμουν στο όνομά μου. Αλλά, είτε το θέλουν είτε όχι, έχω ένα ρόλο στον κόσμο. Δεν είμαι ούτε ο εξεγερμένος εναντίον του Θεού ούτε το πνεύμα που αρνείται. Είμαι ο Θεός της Φαντασίας, απολωλώς γιατί δεν δημιουργώ". Αν στην πορτογαλική παράδοση η ώρα του Διαβόλου σημαίνει την τρομερή εκείνη ώρα που ο Διάβολος σφραγίζει με τη δυσοίωνη παρουσία του τη μοίρα των ανθρώπων, για τον Φερνάντο Πεσσόα η εμφάνιση αυτή ουδόλως έχει μοιραία έκβαση, όλ...

Είμαστε στη δέκατη τρίτη μέρα του μηνός Μαρτίου του 1805. Ο Σιμάο βρίσκεται σε ένα συνηθισμένο κελί στις φυλακές του Eφετείου του Πόρτο. Μια σανίδα για ύπνο, ένα ναυτικό στρώμα, ένα τραπέζι, μια καρέκλα από πεύκο και κάποια ρούχα αντί για μαξιλάρι συνθέτουν την επίπλωσή του. Πάνω στο τραπέζι υπάρχει ένα ξύλινο μαύρο κασελάκι, μέσα στο οποίο βρίσκονται τα γράμματα της Τερέζας, μπουκέτα από αποξηραμένα λουλούδια, τα χειρόγραφα από το μπουντρούμι του Βιζέου και μια ποδιά της Μαριάννας, η τελευταία που φορούσε την ημέρα της δικαστικής απόφασης, πάνω στην οποία είχε σκουπίσει...

"Σήμερα, στην εποχή της πάνδημης δυστυχίας, της τυφλής βίας, των φυσικών και οικολογικών καταστροφών, το να μιλάμε για την ομορφιά μπορεί να φαίνεται άτοπο, άπρεπο, ακόμη και προκλητικό. Σχεδόν σκανδαλώδες. Ίσως όμως, γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, η ομορφιά, σε αντίθεση με το κακό, βρίσκεται όντως στους αντίποδες μιας πραγματικότητας την οποία καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε". Μέσα στην καρδιά του Φρανσουά Τσενγκ ο ποιητής απευθύνεται στον συγγραφέα και τον στοχαστή. Τους δείχνει πόσο άπρεπο είναι να πραγματεύεται κανείς σχολαστικά ένα ζήτημα όπου στην ουσία διακυβεύεται η ί...

"Μην κοιτάζεις το δρόμο. Ακολούθησε τον. Αλλά πώς να τον ακολουθήσω και μέχρι πού; Να τον ακολουθήσω σαν αυτούς που έρχονται από την πόλη ή πάνε σ' αυτήν, σαν αυτούς που φεύγουν ή αυτούς που επιστρέφουν, σαν αυτούς που έρχονται να αγοράσουν και να πουλήσουν, σαν αυτούς που έρχονται να δουν και να ακούσουν ή σαν αυτούς που φεύγουν κουρασμένοι απ' όσα είδαν και άκουσαν; Σαν ποιους απ' όλους αυτούς; Ή σαν τι κοινό σε όλους αυτούς; Ή με ποιον άλλο τρόπο διαφορετικό από όλων αυτών;" Αυτά τα ερωτήματα θέτει ο ανέμελος έφηβος του Πεσσόα, που η συνάντηση του με τον μυστηριώδη Άν...

Γραμμένο σχεδόν έναν ολόκληρο αιώνα πριν, το 1917, και δημοσιευμένο μόλις το 2009, το διήγημα "Ο Οδοιπόρος" συνιστά το πλέον πρόσφατο δείγμα του ανεξάντλητου θησαυρού που κρύβει το μυθικό μπαούλο που μας κληροδότησε ο Φερνάντο Πεσσόα. Στους αντίποδες του Αναρχικού τραπεζίτη, όπου η προτεραιότητα δίνεται στον άνθρωπο ως κοινωνικό ον, εδώ τον κύριο ρόλο έχει το μεταφυσικό ον. Την ορθολογιστική επιχειρηματολογία αντικαθιστά η διαισθητική σκέψη, το λόγο η δράση, αλλά μια δράση αλληγορική, που ακολουθεί τον πολυδαίδαλο και ταυτόχρονα σαγηνευτικό δρόμο μιας μυητικής διαδικασία...

Είναι γνωστή η σχέση του Μπέκετ με τη ζωγραφική και έχει επαρκώς σχολιασθεί από τους μελετητές του. Με αφορμή τις παράλληλες εκθέσεις των δύο Ολλανδών ζωγράφων Μπραμ και Γκερ βαν Βέλντε, ο Μπέκετ γράφει τα κείμενα του βιβλίου αυτού, ανοίγοντας μια συζήτηση για τη μοντέρνα τέχνη, πάντοτε επίκαιρη και καίρια, συνδέοντας με τρόπο αναπόφευκτο τη ζωγραφική με τη λογοτεχνία.

[...] Τα κείμενα που ανθολογούνται στο ανά χείρας βιβλίο, πεζά αλλά και ποιήματα, ποικίλλουν σε μέγεθος και μορφή και προέρχονται από το "Βιβλίο της ανησυχίας" του Μπερνάρντο Σοάρες, την "Ποίηση" του Άλβαρο ντε Κάμπος, τον "Φύλακα των κοπαδιών" και τα "Ασύνδετα ποιήματα" του Αλμπέρτο Καέιρο, το "Μήνυμα", τις "Μυθοπλασίες του διαλείμματος", την "Ώρα του Διαβόλου", τον "Φάουστ" και τα "Γράμματα στην Οφέλια" του Φερνάντο Πεσσόα. Είτε πρόκειται για αυτοτελείς ενότητες που διαβάζονται ως μικρές ιστορίες, όπως τα λήμματα "ηθική" ή "ήλιος", είτε για θραύσματα λόγου που συνιστούν π...

[...] Τα κείμενα που ανθολογούνται στο ανά χείρας βιβλίο, πεζά αλλά και ποιήματα, ποικίλλουν σε μέγεθος και μορφή και προέρχονται από το "Βιβλίο της ανησυχίας" του Μπερνάρντο Σοάρες, την "Ποίηση" του Άλβαρο ντε Κάμπος, τον "Φύλακα των κοπαδιών" και τα "Ασύνδετα ποιήματα" του Αλμπέρτο Καέιρο, το "Μήνυμα", τις "Μυθοπλασίες του διαλείμματος", την "Ώρα του Διαβόλου", τον "Φάουστ" και τα "Γράμματα στην Οφέλια" του Φερνάντο Πεσσόα. Είτε πρόκειται για αυτοτελείς ενότητες που διαβάζονται ως μικρές ιστορίες, όπως τα λήμματα "ηθική" ή "ήλιος", είτε για θραύσματα λόγου που συνιστούν π...

H έννοια της Δύσης, μολονότι είναι διαρκώς παρούσα σε κάθε συζήτηση περί πολιτισμού ή γεωπολιτικής, εξακολουθεί να μένει αόριστη και προβληματική. Αυτήν ακριβώς την έννοια δοκιμάζει να προσδιορίσει ο Φιλίπ Νεμό στο παρόν βιβλίο, βασιζόμενος στην ιστορία. Κατά τον συγγραφέα, για να διαμορφωθεί αυτό που αποκαλούμε σήμερα Δύση, συνέργησαν αθροιστικά πέντε καίριες ιστορικές στιγμές: - η επινόηση της πόλεως και της επιστήμης στην Αρχαία Ελλάδα - το Ιδιωτικό δίκαιο και ο ουμανισμός της Ρώμης - η ηθική και εσχατολογική προφητεία της Βίβλου - η "παπική επανάσταση" (11ος-13ος α...

Σχεδόν όλη την ενήλικη ζωή του και μέχρι το θάνατό του, από το 1913 έως το 1935, ο Φερνάντο Πεσσόα γράφει, με κάποιες διακοπές αλλά χωρίς να το εγκαταλείψει ποτέ, το "Βιβλίο της ανησυχίας", το οποίο σχεδιάζει να εκδώσει με την υπογραφή Μπερνάρντο Σοάρες. Αν ο Άλβαρο ντε Κάμπος είναι η εκκεντρική, παροξυσμική, ερωτική πλευρά του ποιητή, ο ημι-ετερώνυμός του Μπερνάρντο Σοάρες είναι, υπό την ταπεινή μορφή και ιδιότητα του βοηθού λογιστή, η ενσάρκωση της σκέψης του, το δημιούργημα το πιο κοντινό στο δημιουργό του, ο δίδυμος ίσκιος του, το ανήσυχο είδωλο του στον καθρέφτη. Ημερο...

[...] "Ο Παναμάς ή Οι περιπέτειες των επτά θείων μου" γράφτηκε το 1914 και εκδόθηκε το 1918 από τις εκδόσεις "La Sirene" που διηύθυνε ο ίδιος ο ποιητής μαζί με τον Ζαν Κοκτώ. Είναι το τρίτο, κατά χρονολογική σειρά, μεγάλο σε έκταση ποίημα, μετά το "Πάσχα στη Νέα Υόρκη" (1911) και την "Πρόζα του Υπερισιβηρικού και της μικρής Ιωάννας της Γαλλίας" (1913). Το βιβλίο, μικρού σχήματος, είναι παρόμοιο με τα φυλλάδια των δρομολογίων των σιδηροδρόμων. Το εξώφυλλο σε χρώμα μπλε και κόκκινο μοιάζει να φέρει πάνω του αυτοκόλλητα και κοσμείται μ' ένα σωσίβιο πάνω στο οποίο είναι γρα...

Τα δύο διηγήματα που περιλαμβάνονται στο βιβλίο αυτό, γραμμένα με λίγους μήνες διαφορά, ανήκουν χρονικά στην πλέον γόνιμη δεκαετία του Μπαλζάκ. Πρόκειται για δύο από τα πιο διαβασμένα και σχολιασμένα διηγήματά του. Το άγνωστο αριστούργημα υπήρξε το αγαπημένο ανάγνωσμα του Σεζάν και του Πικάσο, ο οποίος φιλοτέχνησε γι' αυτό μια σειρά σχεδίων, ενώ ο Μπρετόν επικαλείται το λόγο του Φρενχόφερ για να κηρύξει την απεξάρτηση της τέχνης από τη μίμηση και την πρωτοκαθεδρία της φαντασίας στην καλλιτεχνική δημιουργία. Η τέχνη συμμετέχει στην πλοκή με άξιους εκπροσώπους της, γλύπτες...

Το διήγημα με τον προκλητικό για την κοινή λογική τίτλο "Ο αναρχικός τραπεζίτης" δημοσιεύεται για πρώτη φορά το 1922. Παραβολή, διαλεκτική σάτιρα, υποδειγματικό οικοδόμημα μιας αυστηρής επαγωγικής λογικής, διαθέτει την εγγενή εκείνη επικαιρότητα που χαρακτηρίζει ολόκληρο το έργο του Πεσσόα. Στους αντίποδες του "Βιβλίου της ανησυχίας", "Ο αναρχικός τραπεζίτης" πραγματεύεται την πρακτική πλευρά της ζωής: την κοινωνία και τα "επινοήματά της", το χρήμα, την άσκηση της εξουσίας και τους νόμους της. Ο Πεσσόα δίνει αυτή τη φορά το λόγο στο πολιτικό ετερώνυμο του ποιητή.

Το ειρωνικό, αιρετικό, σοφιστικό πνεύμα του Πεσσόα, που έλκεται τα μέγιστα από τον λόγο και τον αντίλογο, δεν θα μπορούσε να μην αγαπάει τη συντομία, την ακρίβεια, τη μαθηματική και ταυτόχρονα ρητορική φύση των αποφθεγμάτων και των αφορισμών. Φράσεις αυτοτελείς στο περιθώριο των χειρογράφων του, σημειώματα γραμμένα βιαστικά, εναρκτήριοι στίχοι ποιημάτων που δεν ολοκληρώθηκαν, σελίδες όπου αφορισμοί και αποφθέγματα διαδέχονται οι μεν τα δε, είναι τα διαφορετικά κοιτάσματα από τα οποία προέρχονται τα κείμενα που ακολουθούν, ανθολογημένα από τον μελετητή του Πεσσόα Ρίτσαρντ Ζέ...