Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Χάρη στην ανεξάντλητη γονιμότητα της σκέψης του Βασίλη Παναγιωτόπουλου σε ιδέες και σχεδιασμούς, μου δόθηκε για άλλη μια φορά η ευκαιρία να σκύψω πάνω στο έργο και τη δράση του Ρήγα και να ξαναστοχαστώ γύρω από αυτόν τον ακαταμάχητο πρωταγωνιστή της ιστορίας του νέου ελληνισμού. Η μελέτη αυτή μου έδωσε το ερέθισμα να ξαναεπισκεφθώ ορισμένα παλαιότερα κείμενά μου που περιλαμβάνονται στις επόμενες σελίδες αναθεωρημένα, πλαισιωμένα με νέα βιογραφικά κεφάλαια και κριτικά σχεδιάσματα για την επαναστατική δράση και την πρόσληψη του Ρήγα στην ελληνική παιδεία και πολιτική σκέψη...

Βοήθημα για το νέο σχολικό βιβλίο. Εκτός από τη διαγραμματική παρουσίαση κάθε μαθήματος και τις απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου, περιλαμβάνει αναλυτικό σχολιασμό των εικόνων και των γραπτών πηγών του σχολικού βιβλίου καθώς και πρόσθετο υλικό για την κατανόηση των ιστορικών γεγονότων.

Μια εικοσιπενταετία μετά τη θεσμική τομή που επέφερε ο νόμος-πλαίσιο στη λειτουργία των πανεπιστημίων, αδήριτη εμφανίζεται η αναγκαιότητα μιας νέας μεταρρύθμισης, που αφ' ενός θα αξιοποιήσει την αποτίμηση της εφαρμογής του νόμου-πλαισίου και αφ' ετέρου θα επιχειρήσει να προσαρμόσει το νομοθετικό πλαίσιο με γνώμονα τα νέα δεδομένα στον ελληνικό αλλά και τον ευρωπαϊκό χώρο. Ο εκσυγχρονισμός της ανώτατης εκπαίδευσης προϋποθέτει την ανάπτυξη της ακαδημαϊκής υπευθυνότητας και την επένδυση της με ένα νέο "κοινωνικό συμβόλαιο" πανεπιστημίου-πολιτείας, την αποκατάσταση μιας σειράς...

[...] Η επιστολογραφία αποτελεί πάντα πρωτογενές υλικό. Ακόμη και αν πρόκειται για επίσημη ανταλλαγή επιστολών. Μεταξύ αρχηγών κρατών ή υπουργών, για παράδειγμα, έχει ένα χαρακτήρα πιο άμεσο από τις διακοινώσεις, και επιτρέπει προσεγγίσεις πιο εκλεπτυσμένες, ως προς το ύφος, την επιλογή των λέξεων, και ίσως ως προς τα επιφανειακά αλλά και τα βαθύτερα κίνητρα του γράφοντος. Όταν πρόκειται για επιστολές λιγότερο επίσημες ή ιδιωτικές, τότε τα είδη πληροφοριών που αντλούμε αυξάνονται δραματικά, και αντιστοίχως πληθαίνουν τα ερωτήματα που μπορεί να θέσει στο υλικό του ο ερευνη...

Η Μικρασιατική καταστροφή του 1922 αποτελεί οδυνηρή καμπή στην πορεία του ελληνικού έθνους. Μια από τις πολλές συνέπειές της ήταν ο ξεριζωμός των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης από τις προγονικές εστίες τους και η εγκατάστασή τους στην Ελλάδα. Η άμεση ανάγκη υποδοχής των πολλών χιλιάδων προσφύγων και της εξασφάλισης στοιχειωδών συνθηκών ζωής γι' αυτούς αποτέλεσε μια μεγάλη πρόκληση για τη χώρα, η οποία εξερχόταν από δεκαετίες εξουθενωτικούς πολέμους και συγχρόνως αναζητούσε διέξοδο από την παράλυση που προκαλούσε ο εσωτερικός διχασμός. Μεγάλες ανακατατάξ...

"Στο πλατύ του πέταγμα δεν μπορέσαμε να τον ακολουθήσουμε. Ήταν πάρα πολύ μεγάλος για μας. Μας πήγαινε στην Πόλη, και μας οι δυνάμεις μας τσάκισαν στις πύλες της. Ούτε οι φίλοι του τον κατάλαβαν· τον πήραν για κομματάρχη, και αυτός ήταν εθνάρχης." Από τα θαυμαστικά αυτά σχόλια της Πηνελόπης Δέλτα ως την περιφρόνηση του Ίωνα Δραγούμη που τον χαρακτήριζε "επαρχιώτη δικηγόρο", απουσιάζει -και δεν μπορούσε παρά να απουσιάζει- η ψύχραιμη αξιολόγηση, σε μια εποχή που ο μεγάλος διχασμός είχε τραυματίσει βαθύτατα την ελληνική κοινωνία. Θα χρειαστεί να περάσουν περίπου είκοσι χρό...

Τα κείμενα του τόμου αυτού είναι οι ομιλίες που εκφωνήθηκαν στην παρουσίαση του βιβλίου του Φίλιππου Ηλιού "Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος. Η εμπλοκή του ΚΚΕ (Θεμέλιο/Ιστορική βιβλιοθήκη -ΑΣΚΙ, Αθήνα 2004), που οργάνωσαν ο εκδοτικός οίκος Θεμέλιο και τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ, στις 23 Νοεμβρίου 2004. Τα κείμενα διατηρούν τον προφορικό χαρακτήρα του λόγου.

Αντικείμενο του συνεδρίου μας υπήρξε ο αναστοχασμός επί των διαδρομών της ιστοριογραφίας της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας. Η σπουδή της ιστορίας και η καλλιέργεια του ιστορικού λόγου υπήρξαν θεμελιώδη και προσδιοριστικά στοιχεία της πνευματικής ζωής που αναπτύχθηκε στο ελληνικό κράτος από τη χαραυγή της ανεξαρτησίας του. Οι πραγματικές ιδεολογικές και κοινωνικές ανάγκες στις οποίες ανταποκρίθηκε η ιστοριογραφία ως διανοητικός παράγοντας της συγκρότησης του ελληνικού εθνικού κράτους πρόσθεσαν στην ακαδημαϊκή της υπόσταση και σοβαρές κοινωνικές λειτουργίες οι οποίες βρίσκον...

Στον ανα χείρας τόμο περιλαμβάνονται μια σειρά μελετημάτων που εκπονήθηκαν μεταξύ των ετών 1992-1999, από παλαιούς και νεότερους συνεργάτες του Ερευνητικού Προγράμματος "Ιστορική έρευνα των οικισμών της Ελλάδας (15ος-20ός αι.)", -για τη δημοσίευση των οποίων είχε μάλιστα δεσμευτεί εκ των προτέρων ο αριθμός τεύχους 18 των "Τετραδίων Εργασίας" του Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών. Λόγω ποικίλων αιτιών και αφορμών, τα μελετήματα αυτά δεν δημοσιεύθηκαν στην ώρα τους, κρίθηκε ωστόσο σκόπιμο να συμπεριληφθούν στην παρούσα έκδοση έστω και καθυστερημένα, καθώς αντικατοπτρίζουν σε μεγάλ...