Μεσαιωνικά και νέα ελληνικά

Νεοελληνική επιστολογραφία (16ος - 19ος αι.)

[...] Η επιστολογραφία αποτελεί πάντα πρωτογενές υλικό. Ακόμη και αν πρόκειται για επίσημη ανταλλαγή επιστολών. Μεταξύ αρχηγών κρατών ή υπουργών, για παράδειγμα, έχει ένα χαρακτήρα πιο άμεσο από τις διακοινώσεις, και επιτρέπει προσεγγίσεις πιο εκλεπτυσμένες, ως προς το ύφος, την επιλογή των λέξεων, και ίσως ως προς τα επιφανειακά αλλά και τα βαθύτερα κίνητρα του γράφοντος. Όταν πρόκειται για επιστολές λιγότερο επίσημες ή ιδιωτικές, τότε τα είδη πληροφοριών που αντλούμε αυξάνονται δραματικά, και αντιστοίχως πληθαίνουν τα ερωτήματα που μπορεί να θέσει στο υλικό του ο ερευνητής. Με χαρά βλέπω ότι στο συμπόσιο δεν αγνοείται η επιστολογραφική παράδοση. Το μέρος της παράδοσης που γνωρίζω κάπως ανάγεται στη βυζαντινή εποχή. Η επιστολογραφία αποτελεί πλούσια πηγή, από τα τέλη του ένατου αιώνα και μετά. [...] (Αγγελική Λαΐου, Ακαδημαϊκός, πρόεδρος της εφορευτικής επιτροπής του ΚΕΜΝΕ, απόσπασμα από την προσφώνηση) [...] Είναι γνωστό ότι επιστολογραφία, αποτέλεσε από νωρίς αντικείμενο των νεοελληνικών σπουδών. Έλληνες και ξένοι ερευνητές της περιόδου της τουρκοκρατίας, αναγνωρίζοντας τη σημασία της επιστολογραφίας ως ιστορικής πηγής, έχουν εκδώσει αυτοτελώς ή σε μονογραφίες και άρθρα μεγάλο αριθμό επιστολών. Η πρακτική αυτή συνεχίστηκε με αμείωτο ρυθμό ως τις μέρες μας, οπότε είδαν το φως της δημοσιότητας μεγάλες συλλογές επιστολών λογίων της τουρκοκρατίας και του νεοελληνικού κράτους. Ας σημειωθεί ότι προς την κατεύθυνση αυτή κινούνται και αρκετά από τα ερευνητικά προγράμματα του ΚΕΜΝΕ, όπως θα έχουμε την ευκαιρία να ακούσουμε και στις ανακοινώσεις του συμποσίου. [...] (Κώστας Λάππας, διευθύνων το ΚΕΜΝΕ, απόσπασμα από την προσφώνηση) Περιέχονται τα κείμενα: - Δημήτριος Σοφιανός: "Η αρχαία ελληνική και βυζαντινή παράδοση στη νεοελληνική επιστολογραφία: μια επισκόπηση" - Νίκη Παπατριανταφύλλου - Θεοδωρίδη: "Η βυζαντινή παρακαταθήκη στη νεοελληνική επιστολογραφία. Η περίπτωση του Ευγένιου Γιαννούλη." - Δημήτρης Γ. Αποστολόπουλος: "Η επιστολογραφία του Αλέξανδρου και του Νικόλαου Μαυροκορδάτου: το πρόβλημα της πατρότητας 43 επιστολικών κειμένων" - Χαρίτων Καρανάσιος: "Μορφή, περιεχόμενο και χρήση των επιστολών του Αναστασίου Γορδίου" - Μάχη Παΐζη - Αποστολοπούλου: "Ένα ιδιωτικό αρχείο επιστολογραφίας μετατρέπεται σε επιστολάριο. Μια περίπτωση του 18ου αιώνα." - Πηνελόπη Στάθη: "Γράμματα και πρόσωπα στο 18ο αιώνα. Αλληλογραφία από τη συλλογή του Μετοχίου του Παναγίου Τάφου Κωνσταντινουπόλεως." - Μιχάλης Λασιθιωτάκης: "Επιστολογραφία και ρητορική στον Γραμματοφόρο του Φραγκίσκου Σκούφου" - Μάρθα Καρπόζηλου: "Ανιχνεύοντας το πρότυπο και καταγράφοντας την τύχη του Επιστολαρίου του Κορυδαλέα" - Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης: "Τα έντυπα Επιστολάρια της Βενετίας (1757-1832)" - Μαρία Α. Στασινοπούλου "Ξαναδιαβάζοντας το Επιστολάριο του Δημητρίου Δάρβαρη" - Γιάννης Παπαθεοδώρου: ""Η ανάγνωσις των τερπνών γραμμάτων". Ρητορική τέχνη και αστική ηθική στο Επιστολάριον (1843) του Γρηγόριου Παλαιολόγου." - Νάσια Γιακωβάκη: "Ένας νέος ρόλος για την επιστολογραφία: η συμβολή της στη διαμόρφωση της νεοελληνικής δημόσιας σφαίρας στις αρχές του 19ου αιώνα" - Εμμ. Ν. Φραγκίσκος: Τα όρια του ιδιωτικού στην αλληλογραφία Κοραή και η υπέρβασή τους" - Κώστας Λάππας: "Κοινωνικές ιεραρχίες και ιδεολογία στην αλληλογραφία του Κωνσταντίνου Οικονόμου" - Δημήτριος Ι. Πολέμης: "Η θρησκειολογική διάσταση στις επιστολές του Θεόφιλου Καΐρη" -Βασίλης Παναγιωτόπουλος: "Η ελληνόφωνη επιστολογραφία στο Αρχείο του Αλή πασά" - Σπ. Ι. Ασδραχάς: "Αλληλογραφία και αφήγηση. Διοικητικές αυθεντίες και διωκόμενοι (ιη΄-αρχές ιθ΄ αι.)." - Ευτυχία Δ. Λιάτα: "Με "μυστικές γραφές" και "τίμιες" οι εντιμότατοι πραγματευτές αλληλογραφούν και νεγκοτσιάρουν τον 18ο αιώνα" - Βασίλης Κρεμμυδάς: ""Τιμιώταται κυρ Κόστα, ασπάζομαι αδελφικώς". Η αλληλογραφία ως απόλυτο εργαλείο της εμπορικής πράξης (1800-1850)." - Άννα Μανδυλαρά: ""Αγαπητέ πάτερ προσκυνώ". Η εμπορική επιστολή: έγγραφο, κείμενο-τεκμήριο (1840-1860)" - Ελένη Αγγελομάτη - Τσουγκαράκη: "Η διακίνηση της αλληλογραφίας στην Ανατολική Μεσόγειο (14ος-19ος αι.)"