Joyce James 1882-1941
Joyce James
Ο James Augustine Aloysious Joyce (1882-1941) γεννήθηκε στις 2 Φλεβάρη σε προάστειο του Δουβλίνου, από τυπική Ιρλανδική οικογένεια, μεγαλύτερος από τα 10 τους παιδιά. Ο πατέρας, John Stanislaus Joyce, φανατικός αντικληρικός και φιλελεύθερος, ενώ η μητέρα φανατικά καθολική. Στα παιδικά χρόνια του, η οικογένειά του ήταν εύπορη αλλά το 1891, εξαιτίας κακών οικονομικών χειρισμών και με τον αλκοολισμό του πατέρα, οδηγήθηκε στη πτώχευση. Η οικογένεια πουλά σιγά-σιγά τη περιουσία της. Περνούνε περίοδο μεγάλης ανέχειας. Σε 10 χρόνια μετακομίζουνε 12 φορές. Ο πατέρας αλκοολικός χρωστούσε παντού. Πρώτες σπουδές το 1888 στο κολέγιο Clongowes Wood, όμως αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει είτε λόγω ασθένειας, είτε λόγω αδυναμίας πληρωμής διδάκτρων. Για σύντομο διάστημα πήρε μαθήματα κατ' οίκον αλλά και στη σχολή Christian Brothers (Χριστιανοί Αδελφοί) μέχρι που του προσφέρθηκε θέση στο κολέγιο Belvedere, διευθυνόμενο από Ιησουίτες. Η παραδοσιακή πειθαρχία των καθολικών θα γίνει η πρώτη εξορία κι ο λαβύρινθός του. Σε μιαν εφηβική κρίση μάλιστα κόντεψε να γίνει ιερέας. Παρά το θρησκευτικό περιβάλλον όμως, που μέσα του σπούδασε, στα 16 του αρνήθηκε τον καθολικισμό. "Θα με σώσει μια πόρνη κι η ποίηση", θα πει αργότερα. Το 1898, γράφτηκε στο University College Dublin και σπούδασε κυρίως αγγλικά, γαλλικά κι ιταλικά ενώ παράλληλα δραστηριοποιήθηκε στους θεατρικούς και λογοτεχνικούς κύκλους της πόλης. Το 1900 δημοσιεύτηκε πρώτη φορά κείμενο του, στην εφημερίδα "Fortni" κι αφορούσε κριτική μελέτη στη θεατρική δραματουργία του Ίψεν -δέχτηκε αργότερα ευχαριστήρια επιστολή από τον ίδιο τον Νορβηγό συγγραφέα. Ακολούθησαν αρκετές δημοσιεύσεις κριτικών του. Θεωρείται επίσης πως ολοκλήρωσε τουλάχιστον 2 θεατρικά έργα, που όμως δεν έχουν διασωθεί. Μετά την αποφοίτησή του το 1903 αποφάσισε να φοιτήσει στην Ιατρική Σχολή Δουβλίνου, αλλά ταξίδεψε στο Παρίσι και σύντομα εγκατέλειψε τις ιατρικές σπουδές. Από 11/11/1902-19/11/1903 δημοσιευτήκανε συνολικά 23 βιβλιοκριτικές του. Τον Απρίλη του 1903 επέστρεψε στο Δουβλίνο καθώς έμαθε πως η μητέρα του έπασχε από καρκίνο. Προσπάθησε να τον πείσει, έστω την ύστατη στιγμή της, ν' ασπαστεί τον καθολικισμό, μα κείνος αρνήθηκε να γονατίσει και να προσευχηθεί για τη σωτηρία της, μαζί με την υπόλοιπη οικογένεια. Άρχισε να πίνει κι η κατάσταση ήτανε πολύ άσχημη κι όταν η μητέρα πέθανε στις 13 Αυγούστου, καθώς εκείνος συνέχισε το ποτό κι έφερε βαριά την άρνησή του στη θέλησή της, γεγονός που τον επηρέασε βαθιά. Την επόμενη χρονιά κέρδισε το χάλκινο μετάλλιο του Feis Ceoil, τραγουδώντας, καθώς ήτανε και θαυμάσιος τενόρος. Το Γενάρη του 1904 ολοκλήρωσε το "Πορτρέτο Του Καλλιτέχνη" (A Portrait Οf Τhe Artist), η δημοσίευσή του όμως, απορρίφθηκε από το περιοδικό Dana. Παράλληλα ξεκίνησε τη συγγραφή του μυθιστορήματος "Στέφεν ο Ήρωας" (Stephen Hero), έργο που έμεινε ημιτελές. Την ίδια χρονιά, στις 6 Ιουνίου, (η μέρα bloomsday), καταγράφεται η πρώτη γνωριμία του με τη Νόρα Μπάρνακλ (Nora Barnacle), καμαριέρα σε ξενοδοχείο, που την ερωτεύτηκε και μαζί της αργότερα, τον Οκτώβρη, εγκατέλειψε την Ιρλανδία. Αρχικά εγκατασταθήκανε στη Ζυρίχη κι έπειτα στη Τεργέστη, που εργάστηκε σα δάσκαλος στη σχολή Berlitz. Στις 27 Ιουλίου 1905, αποκτήσανε τον πρώτο τους γιο, Giorgio -συνολικά στα 36 χρόνια κοινής τους ζωής, αποκτήσανε 2 παιδιά. Στη Τεργέστη, παρέμεινε για τα επόμενα 15 περίπου χρόνια, με διακοπή 1 έτους, όταν τον Ιούλιο του 1906, εγκατασταθήκανε στη Ρώμη, που εργάστηκε σα τραπεζικός υπάλληλος. Επισκεπτόταν αραιά και που το Δουβλίνο, ενώ το 1909 προσπάθησε για σύντομο χρονικό διάστημα, σε συνεργασία μ' άλλους επιχειρηματίες να λειτουργήσει κινηματογράφους στην Ιρλανδία. Σύντομα εγκατέλειψε το εγχείρημα κι επέστρεψε στη Τεργέστη αφού όμως προηγουμένως είχε υπογράψει συμβόλαιο με τον εκδοτικό οίκο "Maunsel & Co"., για την έκδοση της συλλογής διηγημάτων "Δουβλινέζοι". Τελικά όμως το έργο αυτό τυπώθηκε το 1914 από τον οίκο Grant Richards. Την ίδια χρονιά δημοσιεύτηκε σε συνέχειες και το "Πορτρέτο του Καλλιτέχνη", στο περιοδικό "Egoist", ενώ η έκδοση του βιβλίου έγινε το 1916 στη Νέα Υόρκη και το 1917 στο Λονδίνο. Το 1914 ξεκίνησε τη συγγραφή του σημαντικότερου βιβλίου του, του "Οδυσσέα". Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου έζησε στη Ζυρίχη, ενώ μετά τη λήξη του, μετακόμισε στο Παρίσι, έπειτα από πρόσκληση του ποιητή Έζρα Πάουντ και παρέμεινε για τα επόμενα 20 περίπου χρόνια. Το 1922 εκδόθηκε ο "Οδυσσέας" ενώ την ίδια περίοδο ξεκινά πρώτη επεξεργασία στο "Ξύπνημα του Φίνεγκαν" (Finnegan's Wake), που αποσπάσματά του δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό "Transatlantic Review" πρώτη φορά το 1924. Η τελική έκδοση του έργου χρονολογείται το 1939, χάρη στις προσπάθειες των Maria & Eugene Jolas, που τον ενθαρρύνανε σχετικά με την ολοκλήρωση του έργου και παρά τις απογοητεύσεις του ιδίου, εξαιτίας της αρχικής υποδοχής του. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν άνετα οικονομικά. Στις 4 Ιουλίου 1931 μετά από 27 χρόνια κοινή ζωής ο James κι η Nora παντρεύονται. Το 1932 πεθαίνει ο πατέρας του και την ίδια χρονιά γίνεται παππούς. Στις 14 Δεκέμβρη 1940, ο Τζόυς κι η οικογένεια του εγκαταλείψανε το Παρίσι για τη Ζυρίχη. Ένα μήνα μετά στις 13 Γενάρη 1941 πέθανε πρόωρα, σ' ηλικία 58 ετών, από πολύ προχωρημένο έλκος και θάφτηκε στο εκεί νεκροταφείο.
Το πορτραίτο του καλλιτέχνη
Joyce James 1882-1941
Ερμείας (1982)
"Το πορτραίτο του καλλιτέχνη" του Τζέυμς Τζόυς, με τον ανήσυχο Στήβεν, το εμπρεσσιονιστικό βάθος, τους τύπους που σκιαγραφούνται πίσω από την φωτεινή μορφή του ήρωα, είναι γραμμένο με συναρπαστική έμπνευση. Περιέχει αυτοβιογραφικά στοιχεία αλλά δεν είναι μια απλή αυτοβιογραφία. Είναι ένα αριστούργημα τεχνικής, όπου κυριαρχεί η δραματική εικόνα του παιδιού που γίνεται άνδρας, ζώντας την αγωνία και το δέος της μορφής του κόσμου που ανακαλύπτει. Ο Τζέυμς Τζόυς (1881-1941) παραμένει μοναδικό σχεδόν παράδειγμα συγγραφέα που δημοσίευσε μόνο αριστουργήματα. Σπούδασε στο Δουβλίν...
Οι Δουβλινέζοι
Joyce James 1882-1941
Ζαχαρόπουλος Σ. Ι. (1987)
Στη φημισμένη συλλογή των "Δουβλινέζων" συγκαταλέγονται δεκαπέντε σύντομες ιστορίες που συνδέονται μεταξύ τους όχι από τους ήρωες αλλά από το θέμα και το ιστορικό φόντο. Πηγή της έμπνευσης των ιστοριών υπήρξαν οι νεανικές εμπειρίες του συγγραφέα, οι οποίες σκιαγραφούν με μια δόση σάτιρας άλλα και μεγάλο ρεαλισμό το τέλμα της Ιρλανδίας στις αρχές του 20ού αιώνα. Αντιπροσωπευτικό δείγμα αυτού του τέλματος είναι το μεσοαστικό Δουβλίνο, μια πρωτεύουσα που ζει μέσα στη μιζέρια, την εθνικιστική έξαρση, την αποσύνθεση και την ηθική παράλυση, με ιστορικούς συντελεστές της οπισθοδρό...
Ο νεκρός
Joyce James 1882-1941
Εκδόσεις Σιάτρα (1988)
Ο James Joyce γεννήθηκε στο Δουβλίνο το 1882. Έκανε τις βασικές σπουδές του σε καθολικά σχολεία που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητός του. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης, μακριά από την Ιρλανδία. Πέθανε στη Ζυρίχη το 1941. Το πρώτο σημαντικό έργο του είναι η συλλογή διηγημάτων "Οι Δουβλινέζοι" και "Ο νεκρός" είναι το καλύτερο διήγημα της συλλογής αυτής. Ο Joyce καταγράφει εικόνες από τη ζωή των μικροαστών του Δουβλίνου του 1900. Ήδη από το διήγημα αυτό αρχίζει να διακρίνεται η ιδιόρρυθμη γραφή του, στην προσπάθε...
Οδυσσέας
Joyce James 1882-1941
Κέδρος (1990)
Ο "Οδυσσέας" είναι ο απολογισμός μιας μοναδικής μέρας, της 16 Ιουνίου 1904. Ο χώρος είναι συγκεκριμένος, το Δουβλίνο. Ένας πολίτης αυτής της πόλης, ο Λεοπόλδος Μπλουμ, ξυπνάει το πρωί και φεύγει για τη δουλειά του. Οι κοινωνικές, οι επαγγελματικές και οι συναισθηματικές υποχρεώσεις του καθυστερούν την επιστροφή του μέχρι τις πρώτες ώρες της επόμενης ημέρας. Αυτή η αργοπορία επιστροφής δεν συνιστά τη μοναδική ομοιότητα με το αρχαϊκό του πρότυπο. Ο Λεοπόλδος Μπλουμ περνάει μέσα από μια αντιστοιχία περιπετειών ανάλογων μ' εκείνες του Οδυσσέα. Το κατέβασμα στον Άδη βρίσκει τη...
Στήβεν ο ήρωας
Joyce James 1882-1941
Αλεξάνδρεια (1995)
... Τη ζωή του άρχισε να χρωματίζει μια εκζήτηση, μια περιπάθεια. Συνειδητοποιούσε ότι, αν και επίσημα ήταν ακόμη συμφιλιωμένος με την κοινωνία όπου είχε δει το φως, η συνθήκη αυτή δεν θα μπορούσε να παραταθεί. Η ζωή του περιπλανώμενου του φαινόταν λιγότερο πρόστυχη από το ζωή κάποιου που είχε συμβιβαστεί με την τυραννία της μετριότητας επειδή έβρισκε υπερβολικό το τίμημα του να είναι ξεχωριστός. Η νέα γενιά που έβλεπε να ανασταίνεται γύρω του θεωρούσε τις εκδηλώσεις της πνευματικής του ανησυχίας κάτι παραπάνω από απρεπείς, και ήξερε ότι πίσω από το φοβισμένο και στοργικό π...
Δουβλινέζοι
Joyce James 1882-1941
Ηριδανός (2004)
Οι "Δουβλινέζοι" -βιβλίο κατατρεγμένο, όπως και τα άλλα του Τζέιμς Τζόυς. Όπως και ο ίδιος. "Όλοι προσπαθούν να φύγουν μακριά απ' τη χώρα που την κατέχει ένας θυμωμένος και εκδικητικός Δίας". Έφυγε και ο ίδιος. Με τη σκέψη του στη χώρα του. Το Δουβλίνο στάθηκε σημείο αναφοράς για τον μεγαλύτερο συγγραφέα του περασμένου αιώνα. Και, φυσικά, οι Δουβλινέζοι εκείνοι δεν θα μπορούσαν να μην αποτυπωθούν στο χαρτί από την πένα του. "Η ψυχή του λιγοθυμούσε καθώς άκουγε να πέφτει το χιόνι σιγά σιγά, να σκεπάζει το σύμπαν μαλακά, να σκεπάζει την Ιρλανδία... σαν να 'ταν αυτή η τελευτα...
Οι Δουβλινέζοι
Joyce James 1882-1941
Ελευθεροτυπία (2006)
"Κάθε νύχτα, με τα μάτια καρφωμένα στο παράθυρο, ψιθύριζα τη λέξη παράλυση. Πάντα ηχούσε αλλόκοτη στ' αυτιά μου, όπως η λέξη γνώμων στον Ευκλείδη, κι όπως η λέξη σιμωνία στα θρησκευτικά. Μα τώρα την ένιωθα σαν όνομα ενός πλάσματος μοχθηρού και κολασμένου..."
Άνθρωποι και γάτες
Συλλογικό έργο
Το Ποντίκι (2006)
Στην ανθολογία αυτή παρουσιάζονται ενδεικτικά δέκα κορυφαίοι εκπρόσωποι της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ο καθένας απ' τους οποίους, με τον μοναδικό τρόπο του, αναδεικνύει τη σχέση που αναπτύχθηκε ανάμεσα στον άνθρωπο και τη γάτα. Κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών των ιστοριών είναι η ενστικτώδης διάθεση ανεξαρτησίας του ζώου, που το κάνει να φαίνεται σαν να διεκδικεί από τον άνθρωπο μια σχέση αμοιβαιότητας. Έτσι, περιγράφονται σχέσεις εξανθρωπισμένες, που αναφέρονται στην τάση για ελευθερία, στον έρωτα, στη ζηλοτυπία, στη σεξουαλικότητα, στην εξυπνάδα. Η γάτα, περισσότερο από οπο...
Η εγγύτητα
Συλλογικό έργο
Πινακοθήκη Γρηγοριάδη (2011)
Το έργο των ιντιμιστών ζωγράφων προσδιορίζεται ως μια απόσυρση από την κοινωνία, ως μια επιστροφή στον ιδιωτικό χώρο. Τα χαρακτηριστικά αυτής της στροφής παρατηρούνται κυρίως τον 19ο αιώνα. Η "εφεύρεση της ατομικότητας" αποτελεί ένα προϊόν αυτού του αιώνα. Τότε, δεν πραγματοποιείται απλά ένας διαχωρισμός ανάμεσα στο δημόσιο χώρο και τον ιδιωτικό. Αυτή η διάκριση είναι, άλλωστε, ένα συστατικό στοιχείο της αστικής κοινωνίας και προλέγεται αιώνες πριν. Η διάκριση του δημόσιου/ιδιωτικού γίνεται, τώρα, μέσα από την προβολή ενός καινούργιου στόχου, την ανακάλυψη και την έκφραση τ...
Η εγγύτητα
Συλλογικό έργο
Principia (2011)
Το έργο των ιντιμιστών ζωγράφων προσδιορίζεται ως μία απόσυρση από την κοινωνία, ως μία επιστροφή στον ιδιωτικό χώρο. Τα χαρακτηριστικά αυτής της στροφής παρατηρούνται κυρίως τον 19ο αιώνα. Η "εφεύρεση της ατομικότητας" αποτελεί ένα προϊόν αυτού του αιώνα. Τότε, δεν πραγματοποιείται απλά ένας διαχωρισμός ανάμεσα στο δημόσιο χώρο και τον ιδιωτικό. Αυτή η διάκριση είναι, άλλωστε, ένα συστατικό στοιχείο της αστικής κοινωνίας και προλέγεται αιώνες πριν. Η διάκριση του δημόσιου / ιδιωτικού γίνεται, τώρα, μέσα από την προβολή ενός καινούργιου στόχου, την ανακάλυψη και την έκφραση...