Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Για την ποίηση της Κυρτζάκη έχουν διατυπωθεί ουσιαστικές παρατηρήσεις από τους κατεξοχήν γραμματολόγους της λεγόμενης "Γενιάς του ’70", τον Αλέξη Ζήρα και τον Κώστα Παπαγεωργίου, αλλά και από αρκετούς άλλους κριτικούς και λογοτέχνες, όπως τη Νόρα Αναγνωστάκη, τον Γιώργο Μαρκόπουλο, τον Γιώργο Βέη, τον Κώστα Βούλγαρη κ. ά. Έχει επισημανθεί, μεταξύ άλλων, ότι στο έργο της συνδυάζει «δυο πολύ γονιμοποιά στοιχεία, το κλασικό και το ρομαντικό. Το κλασικό, ως προς την αδρότητα του τελετουργικού ρυθμού της και ως προς τη δωρικότητα της περιγραφής της· το ρομαντικό, ως προς το μόνι...

Παρατάσσοντας κανείς τα ποιητικά βιβλία του Γιώργου Βέη εν σειρά, πριν ακόμη αρχίσει να τα φυλλομετρά και να καταδύεται στο λεκτικό του σύμπαν, αρχίζει να διακατέχεται από ένα αίσθημα νοσταλγικής ευφορίας. Μία χρωματική παλέτα, ακόρεστη, απλώνεται στα εξώφυλλά τους με κλιμακώσεις και αποκλιμακώσεις της έντασης, τονικές εξάρσεις και υφέσεις, που ακολουθούν το λυρικό βηματισμό του ποιητικού του λόγου και απηχούν το εύκρατο κλίμα του ποιητικού χώρου στον οποίο πρόκειται να εισέλθει ο αναγνώστης. Τα περισσότερα από αυτά, φιλοτεχνημένα από τον σημαντικότατο εικαστικό Κώστα Πανιά...

Στην ποιητική του ο Ηλίας Γκρής, όπως και ο ίδιος αναφέρει, συνταιριάζονται αρμονικά τρεις πυλώνες: η ιστορία, η φιλοσοφία και το βίωμα, που συνοψίζονται στον προβληματισμό του για τις σχέσεις ποίησης και πολιτικής, ιστορίας και ποίησης, ποιητικού και φιλοσοφικού τρόπου σκέψης. Απομακρυνόμενος από τον Καβάφη, τον δάσκαλό του στη σύνθεση των παραπάνω τριών νοηματικών επιπέδων, ανακάλυψε εγκαίρως τους προσωκρατικούς φιλοσόφους, που τους χαρακτηρίζει ως "ποιητές που έγραψαν την ποίηση της φιλοσοφίας". Όπως δήλωσε σε ποιητική συνάντηση, ενίοτε οδηγείται στην ποίηση "με τη λοξή...

Ποιητής του πικρού γέλιου, του αυτοσαρκασμού και της αυτοαναίρεσης, ο Γιάννης Βαρβέρης θα καταφέρει μέσα στην ποίησή του να δημιουργήσει έναν ευδιάκριτο κώδικα. Μια γλώσσα και ένας στοχασμός σε κίνηση και σε εξέλιξη με σταθερές αναφορές και σταθερά μοτίβα. Ο Γιάννης Βαρβέρης αποτελεί έναν από τους πιο χαρακτηριστικούς φορείς της "ποιητικής του θανάτου" (όπως την περιγράφει ο Αλέξης Ζήρας). Μιας κληρονομιάς που ξεκινά με τον Καρυωτάκη και τους ποιητές του μεσοπολέμου και με διαφορετικούς τρόπους και όρους συναντάται και στις προηγούμενες μεταπολεμικές γενιές αλλά και στου...

Οι διαδοχικοί κλονισμοί της ευαισθησίας του ποιητή στην επαφή της με την πραγματικότητα, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, αποτυπώνονται μετουσιωμένοι στην ποίησή του, από την πρώτη συλλογή που λάθρα καταγγέλλει την πολιτική και προσωπική καταπίεση [...] Οι διαδοχικοί κλονισμοί της ευαισθησίας του ποιητή στην επαφή της με την πραγματικότητα, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, αποτυπώνονται μετουσιωμένοι στην ποίησή του, από την πρώτη συλλογή που λάθρα καταγγέλλει την πολιτική και προσωπική καταπίεση, ως την τελευταία, που πραγματεύεται συστηματικά τον θάνατο, ως υλική φθο...

Ας ελπίσουμε ότι και άλλοι ποιητές θα βρουν με τον δικό τους τρόπο την έξοδο από την κρίση, ώστε να βοηθήσουν την ποίηση μας να επανακτήσει πλήρως τη ρώμη που την διέκρινε ως το σχετικά πρόσφατο παρελθόν. Η μεθοδική και μαστορική εκμετάλλευση ορισμένων στοιχείων που έμεναν ανεκμετάλλευτα, κατά το μεγαλύτερο μέρος τους, στα κοιτάσματα της ελληνικής ομοιοκαταληξίας (ένα μόνο μέρος από τις "πάρηχες" δραστηριότητές της είχε ως τώρα χρησιμοποιηθεί επιδεξιότερα από τον Καρυωτάκη και τον Σεφέρη) είναι εκείνο που ταυτίζει τη σημερινή ποιητική μας γλώσσα με το εκφραστικό σφρίγος, γ...

Ζούσε κάποτε ένα ψάρι που ο εφιάλτης του ήταν το νερό. Τις νύτες έγδερνε τα λέπια του μ’ ένα βαθύ του φόβου του ξυράφι κι έτσι γδαρμένο και μες στα αίματα, όταν κυμάτιζε ήρεμα σκαρφάλωνε στο όριο τ’ ουρανού του, εκεί που άσκοπα φλυαρούσε ο παφλασμός, και κλαίγοντας όλο παρακαλούσε: "Ουρανέ μου κάνε με πουλί, δώσ’ μου φτερά από τον αφρό σου, καλύτερα ο αέρας, το στεγνό νερό, παρά ο υγρός βυθός σου".

Ζούσε κάποτε ένα ψάρι που ο εφιάλτης του ήταν το νερό. Τις νύτες έγδερνε τα λέπια του μ’ ένα βαθύ του φόβου του ξυράφι κι έτσι γδαρμένο και μες στα αίματα, όταν κυμάτιζε ήρεμα σκαρφάλωνε στο όριο τ’ ουρανού του, εκεί που άσκοπα φλυαρούσε ο παφλασμός, και κλαίγοντας όλο παρακαλούσε: "Ουρανέ μου κάνε με πουλί, δώσ’ μου φτερά από τον αφρό σου, καλύτερα ο αέρας, το στεγνό νερό, παρά ο υγρός βυθός σου".

Έκτακτο δελτίο καιρού: "ανεπανόρθωτα νέα". Για ένα πολυφίλητο κορίτσι. Νέα μιας απουσίας που η ποίηση επιχειρεί - επί ματαίω; - να μετατρέψει σε παρουσία. Διάλογος ανάμεσα σε ένα ερημωμένο "εγώ", διπλωμένο στις κοιλότητες της λύπης, και ένα "εσύ" με το αίμα υπ’ ατμόν, που ανταποκρίνεται στο πρώτο κάλεσμα φτερών, "πηλός ευπροσάρμοστος στο φως (που) δυστρόπησε(ς) στο άγγιγμα του αέρα". Χώρος καθολικός, όπου μέσα ανοίγεται ο χρόνος της αποδημίας, ο χώρoς μιας τραγωδίας προσωπικής και μαζί πανανθρώπινης, που εικονίζεται με πολλαπλά στιγμιότυπα, χώμα και ουρανός, γη μαζί και αιθ...

[...] Η γραφή του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου αποδεικνύεται έμπειρη και εύστοχη. Παρά τη γλωσσική αυτοσυγκράτηση -οι πιο ερεθιστικές σκηνές αποδίδονται με έντεχνες περιφράσεις- η ένταση του εφηβικού αισθησιασμού μεταδίδεται και στον κορεσμένο ακόμη αναγνώστη. Την ένταση των αισθησιακών συγκινήσεων συνδαυλίζουν και παροξύνουν ο φόβος, η ντροπή και η αμηχανία του παιδιού που μυείται στο σεξ μέσα σε μάλλον αφύσικες συνθήκες. Ο αισθησιασμός εξάλλου είναι διάχυτος, απλώνεται σε όλη τη συνοικία, και δένει αντιστικτικά με το κλίμα της φοβίας και της τρομοκρατίας που μαζί με τη μιζέρια κ...

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης είναι από τους ελάχιστους ποιητές που ευτύχησε να εισπράξει εν ζωή την εύλογη ανταπόκριση στο έργο του, εκ μέρους της λογοτεχνικής και της φιλολογικής συντεχνίας, αλλά και του αναγνωστικού κοινού. Τι, άραγε, έχει να προσθέσει ένα βιβλίο, μόλις ένδεκα χρόνια από τον θάνατό του; Κατ' αρχήν, έρχεται να αναδείξει, και να φωτίσει περαιτέρω, με σύγχρονους όρους, το ίχνος του Αναγνωστάκη, στα πεδία όπου αυτό αποτυπώθηκε, ήτοι στο πεδίο της ποίησης, αλλά και σε εκείνα της πολιτικής συμμετοχής, της αρθρογραφίας του στην Αυγή, του περιοδικού Κριτική, της κοι...

Όταν πρωτοεκδόθηκε αυτό το βιβλίο το 1989 θεωρήθηκε ως η πρώτη συστηματική και, όσο το επέτρεπαν οι περιστάσεις, ολοκληρωμένη προσπάθεια προσέγγισης της ποιητικής γενιάς του ’70 από ιστορική, κοινωνική και αισθητική άποψη. Όπως επισημάνθηκε από πολλούς, ερχόταν να ρυμοτομήσει μια σχεδόν παρθένα έκταση, οριοθετώντας και ταξινομώντας πρόσωπα, έργα και καταστάσεις. Από τότε ως σήμερα γράφτηκαν πολλά γι’ αυτή τη γενιά, περισσότερο ή λιγότερο σημαντικά, ρίχνοντας φως σε σκοτεινές ή σε ελάχιστα φωτισμένες πτυχές της, επισημαίνοντας και αξιολογώντας την προσφορά του κάθε εκπροσ...

Αν δύο πνιγμένοι από φιλιά γυμνοί επιπλέουν σε στεκάμενα νερά εγκαταλειμμένου ονείρου αλλά πνιγμένοι από φιλιά και αναίτια τόσο νοσταλγούν τον χωρισμό είναι νομίζω προτιμότερο και από την αυταπάτη ακόμα το τάμα ενός κεριού σε εικόνισμα καταργημένου αγίου.

[...] Μάλλον εκτενείς σημειώσεις κρατημένες -κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης- στο περιθώριο κάποιων ποιημάτων που με συγκίνησαν ως ομότεχνο αναγνώστη περισσότερο παρά ως κριτικό και με παρακίνησαν στην αναζήτηση των βαθύτερων αιτίων της ύπαρξής τους. Ας μη διαβαστούν λοιπόν ως κριτικές αλλά ως απόρροια της ειλικρινούς πρόθεσής μου να επικοινωνήσω -"συζητώντας" ή μονολογώντας- με νέους και νεότατους ποιητές που εμφανίστηκαν στα ποιητικά μας πράγματα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Κ.Γ.Π.

Το ερωτικό παραλήρημα ενός ώριμου ματαιωμένου άντρα που ανάμεσα σε δύο γυναίκες -μία συνομήλική του και μία πολλά χρόνια νεότερή του· μία διαρκώς παρούσα, παρά τη σωματική της απουσία και μία απούσα, παρά το γεγονός ότι συμμετέχει ενεργά όσο διαρκεί η αφήγηση- βυθίζεται στα επικίνδυνα και σκοτεινά νερά της μνήμης, φέρνοντας στο φως πολύτιμα κομμάτια της περασμένης ζωής του. Προσπαθώντας να συναρμολογήσει σκόρπιες στιγμές και εικόνες μιας τελειωμένης ερωτικής ιστορίας, προκειμένου να δημιουργήσει ερείσματα ύπαρξης στο παρόν και να δικαιωθεί στα μάτια του άλλου. Και συνειδητο...

Βιβλία, βιβλία και πάλι βιβλία! Σκοπός αυτής της φιλόδοξης εργασίας ήταν η ιχνογράφηση της έκφρασης σημαντικών ανθρώπων του πνεύματος και του κόσμου των καλλιτεχνών του 20ού αιώνα, όπως αυτή αποτυπώνεται στα βιβλία τους. Στόχος μας ήταν η εικόνα αυτή να καθρεφτίζει, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, την αντιπροσωπευτική βιβλιοπαραγωγή που απευθύνεται στο ευρύτερα καλλιεργημένο αναγνωστικό κοινό και όχι αυτήν που έχει ως βασικούς αποδέκτες μέλη της επιστημονικής κοινότητας και μόνο. [...]

Βιβλία, βιβλία και πάλι βιβλία! Σκοπός αυτής της φιλόδοξης εργασίας ήταν η ιχνογράφηση της έκφρασης σημαντικών ανθρώπων του πνεύματος και του κόσμου των καλλιτεχνών του 20ού αιώνα, όπως αυτή αποτυπώνεται στα βιβλία τους. Στόχος μας ήταν η εικόνα αυτή να καθρεφτίζει, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, την αντιπροσωπευτική βιβλιοπαραγωγή που απευθύνεται στο ευρύτερα καλλιεργημένο αναγνωστικό κοινό και όχι αυτήν που έχει ως βασικούς αποδέκτες μέλη της επιστημονικής κοινότητας και μόνο. [...]

Με τον τόμο αυτό ολοκληρώνεται το ποιητικό πανόραμα ενός ολόκληρου αιώνα. Διακρίνει κανείς σ’ αυτόν την εξέλιξη και την κατάληξη των επιτευγμάτων των προηγούμενων ποιητικών γενιών, διακρίνει όμως και το καινούργιο στοιχείο, τόσο στη μορφή όσο και στο περιεχόμενο, που καλλιεργείται, ωριμάζει και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για νέα επιτεύγματα, κάτι που ήδη έχει επισημανθεί από όσους παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς τα ποιητικά δρώμενα της πρώτης δεκαετίας του αιώνα που διανύουμε. Ξεχωρίζει φωνές ποιητών της γενιάς του ’70 (του Μαρκόπουλου, του Βαρβέρη, του Κοντού, του Λιοντάκη,...