Δασκαλοθανάσης Νίκος
Daskalothanásis Níkos
Ο Νiκος Δασκαλοθανάσης γεννήθηκε στην Aθήνα το 1961. Είναι καθηγητής ιστορίας της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης στο Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Σπούδασε αρχαιολογία στην Aθήνα (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο) και ιστορία της τέχνης στις Βρυξέλλες (Universite Libre de Bruxelles), το Παρίσι (Universite de Paris I, Pantheon-Sorbonne) και τη Νέα Υόρκη (The Graduate School and University Center of The City University of New York). Είναι διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Aπό το 1994 υπήρξε αναπληρωτής αρχισυντάκτης του περιοδικού "The Art Magazine". Έχει δημοσιεύσει, μεταξύ άλλων, μια μονογραφία για τον Giorgio de Chirico ("Η ζωγραφική του Giorgio de Chirico: η άρθρωση του μεταφυσικού χώρου", εκδόσεις Opera/Critica, 2001), ένα δοκίμιο για τη θεωρία του Clement Greenberg ("Aριάδνη", τ. 9, 2003) και μια μελέτη για τον ιστορικό ρόλο του καλλιτέχνη ("Ο καλλιτέχνης ως ιστορικό υποκείμενο: από τον 19ο στον 21ο αιώνα", εκδόσεις Άγρα, 2004), ενώ ήταν ένας από τους συγγραφείς του καταλόγου της έκθεσης σύγχρονης τέχνης "Outlook" (Aθήνα, ΑΣΚΤ-Τεχνόπολις-Μουσείο Μπενάκη, 2003). Έχει επίσης επιμεληθεί την ελληνική έκδοση των Πρακτικών της δίκης του Brancusi κατά του αμερικανικού Δημοσίου ("Brancusi κατά ΗΠΑ", Aθήνα, εκδόσεις Ύψιλον, 2004), τον κατάλογο της έκθεσης στην ΑΣΚΤ "Συνομιλία; Τελευταία αποκτήματα του μουσείου Van Abbe" (Aθήνα, εκδόσεις Άγρα και Γκαλερί Bernier/ Eliades, 2002) καθώς και τις εκθέσεις και τους καταλόγους "Γιώργος Χατζημιχάλης. Έργα 1985-2000" (Aθήνα, Eθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 2001) και "Διδάσκοντας την τέχνη. H ιστορία της Aνωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών μέσα από το έργο των δασκάλων της" (Aθήνα, ΑΣΚΤ, 2004).
Art History in Greece
Συλλογικό έργο
Μέλισσα (2018)
O τόμος σχεδιάστηκε και εκδόθηκε με αφορμή τη συμμετοχή της Ελλάδας ως προσκεκλημένης χώρας στο Φεστιβάλ Ιστορίας της Τέχνης - Φονταινεμπλώ τον Ιούνιο του 2018 (Festival de l’Histoire de l’Art, 2018). Στόχος της έκδοσης είναι να προσφέρει στο διεθνές κοινό μια περιεκτική και τεκμηριωμένη παρουσίαση της ιστορικής ανέλιξης, του τρόπου οργάνωσης και των κατακτήσεων της επιστήμης της ιστορίας της τέχνης στη χώρα μας. Στον τόμο περιλαμβάνονται άρθρα για την ιστοριογραφία, την ιστορία και τη διδασκαλία της ιστορίας της τέχνης των: Νίκου Δασκαλοθανάση, Ευγένιου Ματθιόπουλου, Λε...
Brancusi κατά Ηνωμένων Πολιτειών
Ύψιλον (2004)
Τόπος: Νέα Υόρκη, Χρόνος: Τέλη της δεκαετίας του '20, λίγο πριν τη μεγάλη οικονομική κρίση. Αντίδικοι και αντικείμενο της αντιδικίας: Προσφεύγων, ο ρουμάνος γλύπτης C. Brancusi που ζει στο Παρίσι, Καθ' ου, η κυβέρνηση των ΗΠΑ, ως πολιτικός προϊστάμενος των τελωνειακών Αρχών που δασμολόγησαν το χάλκινο έργο του Brancusi με τίτλο Πουλί στο χώρο, παρότι ο νόμος επιβάλλει ατέλεια εισαγωγής στα έργα τέχνης, ακριβώς επειδή έκριναν πως το επίμαχο "αντικείμενο" δεν ανήκε σ' αυτή την κατηγορία. Το δικαστήριο καλείται ν' απαντήσει τελεσίδικα στο ερώτημα: Το έργο του Brancusi πρέπει...
Outlook
Συλλογικό έργο
Οργανισμός Προβολής Ελληνικού Πολιτισμού Α.Ε. (2003)
Ο τόμος περιέχει τα δοκίμια: - Χρήστος Μ. Ιωακειμίδης, "Η αλήθεια πρέπει να είναι και ωραία" (B. Brecht) - Nicolas Bourriaud, "Παγκοσμιοποίηση και σύγχυση" - Boris Groys, "Περί της σύγχρονης τέχνης" - Arthur C. Danto, "Η Ομορφιά και το τέλος της τέχνης" - Γιώργος Τζιρτζιλάκης, "Το σύνδρομο του χειρουργού: τέχνη, πόλη και μετασχηματισμοί της δημόσιας σφαίρας" - Daniel Birnbaum, "Ο Θάνατος (του Συγγραφέα) και ο κόσμος ως συλλογή" - Νίκος Δασκαλοθανάσης, "Στο όνομα του καλλιτέχνη" καθώς και κατάλογο των έργων της έκθεσης, βιογραφικά σημειώματα και επιλεκτική βιβλιογραφ...
Restitutions
Δασκαλοθανάσης Νίκος
Futura (2015)
Τα κείμενα που περιλαμβάνονται στο νέο βιβλίο του Νίκου Δασκαλοθανάση έχουν γραφτεί σε άτακτα χρονικά διαστήματα, τα περισσότερα την τελευταία επταετία. Τρία είναι τα κοινά τους χαρακτηριστικά: κατά πρώτον, έχουν γραφτεί από τον ίδιο άνθρωπο (ό,τι και αν σημαίνει αυτό), κατά δεύτερο, αφορούν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο την ιστορία της τέχνης και, κατά τρίτο, ενώ αρκετά από αυτά προορίζονταν να δημοσιευθούν τελικώς έμειναν (με δύο εξαιρέσεις) αδημοσίευτα (ορισμένα μάλιστα δεν έφτασαν καν στο ακροατήριο παρότι αυτός ήταν ο αρχικός τους προορισμός). Ατύχησαν, με δυο λόγια....
Από τη μινιμαλιστική στην εννοιολογική τέχνη
Συλλογικό έργο
Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (2006)
Η ανθολογία περιλαμβάνει τα σημαντικότερα κείμενα που συγκροτούν τη θεωρία της μινιμαλιστικής και της εννοιολογικής τέχνης γραμμένα κυρίως τους ίδιους τους καλλιτέχνες που συμμετείχαν στις μείζονες καλλιτεχνικές ρήξεις της δεκαετίας του 1960. Από τον Ντόναλντ Τζαντ ώς τον Σολ Λε Ουίτ και από τον Ρόμπερτ Μόρις ώς τον Τζόζεφ Κοσούτ και την ομάδα Art & Language, οι καλλιτέχνες αυτοί υποστηρίζουν θεωρητικά την καλλιτεχνική τους πρακτική, μέσω της οποίας για πρώτη φορά (στην ιστορία της δυτικής τέχνης) οι παλαιές κατηγορίες "ζωγραφική" και "γλυπτική" δέχονται μια τόσο σφοδρή και...
Γιώργος Χατζημιχάλης
Χατζημιχάλης Γιώργος
Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (2001)
Ο τόμος περιλαμβάνει εισαγωγικά-ημερολογιακά κείμενα του καλλιτέχνη για κάθε κύκλο του έργου του.
Η ζωγραφική του Giorgio de Chirico
Δασκαλοθανάσης Νίκος
Opera (2000)
Ο Giorgio de Chirico, ένας από τους προπάτορες του μοντερνισμού, ο "Μεγάλος Βολιώτης" όπως τον αποκαλεί ο Νίκος Εγγονόπουλος, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες μα και πιο αινιγματικές μορφές της τέχνης της εποχής μας. Γεννημένος στο Βόλο, μεγαλωμένος στην Ελλάδα, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία κατόρθωσε να συγκεράσει στο έργο του πλήθος διαφορετικών παραδόσεων και, κυρίως, να προτείνει ένα νέο οπτικό κώδικα προσέγγισης του σύγχρονου κόσμου. Δημιουργός της "μεταφυσικής ζωγραφικής" στα χρόνια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και μέντορας των σουρεαλιστών, "αποκήρυξε" στ...
Η μετάβαση της Αθήνας
Συλλογικό έργο
Futura (2005)
Ο στόχος του εικαστικού ερευνητικού εργαστηρίου "Η Μετάβαση της Αθήνας 2003-2004", που οργάνωσε το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης "a-station", ήταν η διαμόρφωση ενός δια- καλλιτεχνικού πεδίου έρευνας της μετάλλαξης της πόλης στα πλαίσια μιας συλλογικής εικαστικής διαδικασίας με την ανοικτή συμμετοχή αρχιτεκτόνων, εικαστικών, φωτογράφων, σκηνοθετών. Το πεδίο έρευνας επικεντρώθηκε στην κατανόηση, τη διαχείριση και την καταγραφή των νέων χωρικών και κοινωνικών δεδομένων. Ο ορισμός του πεδίου δράσης, η εύρεση των μεθόδων εργασίας και η ανάπτυξη θεωρητικού λόγου αποτέλεσαν βασικούς άξ...
Ιστορία και θεωρία της τέχνης
Συλλογικό έργο
Futura (2019)
Η Νίκη Λοϊζίδη υπηρετεί την ιστορία της τέχνης στην Ελλάδα και την Κύπρο για σχεδόν σαράντα χρόνια. Ο τόμος αυτός αποτελεί έναν φόρο τιμής σε αυτή τη μακρά πορεία. Το ερευνητικό και διδακτικό έργο της Νίκης Λοϊζίδη περιλαμβάνει την επιστημονική της δραστηριότητα (δημοσιεύσεις, επιμέλειες βιβλίων, διδασκαλία, οργανωτικό και διοικητικό έργο, επίβλεψη διατριβών, συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα αλλά και επιμέλειες εκθέσεων, επιφυλλιδογραφία και τεχνοκριτική) και εμπλουτίζεται με τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ακαδημαϊκών προγραμμάτων ιστορίας της τέχνης σε προπτυχιακό κ...
Ιστορία της τέχνης
Δασκαλοθανάσης Νίκος
Άγρα (2013)
Τι είναι η ιστορία της τέχνης; Ό,τι αφηγείται ο Πλίνιος, ό,τι περιλαμβάνει ο Bαζάρι στους Βίους του ή μήπως η Ιστορία της τέχνης των αρχαίων, το κύκνειο άσμα του Βίνκελμαν; Είναι βέβαιο ότι τα γραπτά όλων αυτών των συγγραφέων συνδέονται τόσο με την τέχνη όσο και με την ιστορία της. Ωστόσο το θέμα τού ανά χείρας βιβλίου είναι διαφορετικό. Αφορά το πώς η ιστορία της τέχνης συγκροτείται ως επιστήμη, το πώς δηλαδή προσδιορίζει το πεδίο μελέτης της, ταξινομεί το αχανές υλικό της, αναπτύσσει τον δικό της θεωρητικό λόγο. Θέση του συγγραφέα είναι ότι η διαδικασία αυτή πρέπει απαραι...
Ιστορία της τέχνης
Συλλογικό έργο
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2019)
Στον τόμο αυτό συγκεντρώνονται 36 ανακοινώσεις που παρουσιάστηκαν στο Ε΄ Συνέδριο Ιστορίας της Τέχνης, με τίτλο "Ζητήματα ιστορίας, μεθοδολογίας, ιστοριογραφίας", το οποίο οργανώθηκε από την Εταιρεία Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης το 2016 και πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη. Το βιβλίο δεν επιδιώκει μόνο να αποτυπώσει τις εργασίες του συνεδρίου, αλλά κυρίως να αποτελέσει μια βάση προβληματισμού για περαιτέρω μελέτη και έρευνα από όσους ασχολούνται με την ιστορία της τέχνης και παράλληλα ένα βιβλίο ενδιαφέρον για το ευρύτερο κοινό. Οι ιστορικές μελέτες που παρουσιάζονται κ...
Μουσεία 06: Διαλέξεις και μελέτες για τις πολιτισμικές σπουδές και τις εικαστικές τέχνες
Συλλογικό έργο
Ζήτη (2012)
Ο τόμος αυτός συγκεντρώνει κείμενα σεμιναριακών διαλέξεων που έγιναν στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού κύκλου σπουδών της Μουσειολογίας το 2006 που πραγματεύονται όψεις της σύγχρονης τέχνης, ιστορικές μελέτες που έγιναν στο πλαίσιο συζητήσεων και εργασιών στο Τμήμα και το μεταπτυχιακό μας πρόγραμμα, καθώς και τρεις από τις ανακοινώσεις σε επιστημονική ημερίδα που οργάνωσε ο Δ΄ Τομέας του Τμήματος Αρχιτεκτόνων τον Ιανουάριο του 2004 με θέμα "Ιστορία της Τέχνης και Πολιτισμικές Σπουδές".
Μύθοι και ιδεολογήματα στη σύγχρονη Ελλάδα
Συλλογικό έργο
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (2007)
Νίκος Εγγονόπουλος: Ο ζωγράφος και ο ποιητής
Συλλογικό έργο
Μουσείο Μπενάκη (2010)
Περιέχονται τα κείμενα: Ο Νικόλαος Μουτσόπουλος για τον Νίκο Εγγονόπουλο (τη συνέντευξη πήρε ο Λευτέρης Ξανθόπουλος) Ο Νάνος Βαλαωρίτης για τον Εγγονόπουλο (τη συνέντευξη πήρε ο Λευτέρης Ξανθόπουλος) Α': Ο ζωγράφος Νίκος Εγγονόπουλος - Wieland Schmied, "Ανάμεσα στον υπερρεαλισμό και το Βυζάντιο, στο θέατρο και το φολκόρ: σκέψεις για τον Νίκο Εγγονόπουλο". - Νίκη Λοϊζίδη, "Το χιούμορ ως μηχανισμός υπέρβασης της "έξαλλης ελληνολατρίας" του Νίκου Εγγονόπουλου" - Νίκος Δασκαλοθανάσης, "Ο Εγγονόπουλος σουρεαλιστής;" - Σωτήρης Σόρογκας, "Ο Εγγονόπουλος και η παράδοση"...
Νοσοκομείο
Συλλογικό έργο
Άγρα (2005)
Ο τόμος περιλαμβάνει μια συνομιλία του Γιώργου Χατζημιχάλη με την επιμελήτρια Κατερίνα Κοσκινά, και τα κείμενα: Daniel Marzona: "Νοσοκομείο", Σάββας Μιχαήλ: "Collegium Nosocomium". "Η Μπιενάλε Βενετίας, στην οποία η Ελλάδα συμμετέχει σχεδόν ανελλιπώς από το 1934, αποτελεί αναμφισβήτητα μία κορυφαία διεθνή εικαστική συνάντηση, η οποία προσφέρει μία εξαιρετική ευκαιρία συνεύρεσης και διαλόγου μεταξύ των καλλιτεχνών της διεθνούς πολιτιστικής κοινότητας. Στη φετινή 51η Μπιενάλε η χώρα μας παρουσιάζει, σε επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Κατερίνας Κοσκινά, το έργο "Νοσοκομείο...
Ο καλλιτέχνης ως ιστορικό υποκείμενο από τον 19ο στον 21ο αιώνα
Δασκαλοθανάσης Νίκος
Άγρα (2004)
Η νεότερη δυτική παράδοση έχει κληροδοτήσει στην εποχή μας μια πολύ συγκεκριμένη εικόνα για τον καλλιτέχνη. Πρόκειται για έναν άνθρωπο δημιουργικό και προικισμένο, που με την τέχνη του εκφράζει όχι μόνο τον εαυτό του αλλά και ολόκληρη την ανθρωπότητα. Ωστόσο το τίμημα της μεγαλοφυΐας είναι βαρύ. Ο καλλιτέχνης-Προμηθέας είναι εκκεντρικός, μελαγχολικός και αυτοκαταστροφικός. Aπο τον Μιχαήλ-Άγγελο ώς τον Βαν Γκογκ και τον Πόλλοκ, ένα τέτοιο στερεότυπο αναπαράγεται σταθερά από την ιστορία της τέχνης. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; H ιδιορρυθμία και η εκτός ορίων συμπεριφορά είναι...
Προσεγγίσεις της καλλιτεχνικής δημιουργίας από την Αναγέννηση έως τις μέρες μας
Συλλογικό έργο
Νεφέλη (2008)
Στο Α΄ Συνέδριο των Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης, ο Νίκος Χατζηνικολάου είχε θέσει ένα ερώτημα -οντολογικού όσο και ακαδημαϊκού/θεσµικού χαρακτήρα- το οποίο είχε εύλογα συνδέσει με το πρόβλημα "ταυτότητας" των ελλήνων ιστορικών της τέχνης. Όπως ο ίδιος αναφέρει, εκ των υστέρων διεπίστωσε ότι το ερώτημα "Ποιοι είµαστε, πού βρισκόμαστε και ποια προοπτική έχουμε" αποτελούσε (όλως τυχαίως) παράφραση του γνωστού έργου του Gauguin Από πού ερχόμαστε; Τι είμαστε; Πού πηγαίνουµε; και κατά συνέπεια η σύνθεση αυτή θα μπορούσε, τουλάχιστον εν μέρει, να προταθεί για έµβληµα του Α΄ Συνεδρίου...
Συνομιλία;
Άγρα (2002)
Τα παπούτσια του Van Gogh
Συλλογικό έργο
Άγρα (2006)
Ένας Γερμανός φιλόσοφος, ο Martin Heidegger, βλέπει έναν πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου Van Gogh που απεικονίζει ένα ζευγάρι παπούτσια. Ο πίνακας τον εντυπωσιάζει και του αφιερώνει ένα εκτενές σχόλιο. Ένας Αμερικανός ιστορικός τέχνης, ο Meyer Schapiro, διαβάζει το σχόλιο του φιλοσόφου και διατυπώνει γραπτώς τις αντιρρήσεις του. Ένας Γάλλος φιλόσοφος, ο Jacques Derrida, διαφωνεί και με τους δύο, προχωρεί σε μια συγκριτική ανάγνωση των θέσεών τους και συγγράφει επ' αυτού ένα δοκίμιο. Τέλος ο Αμερικανός ιστορικός, ο Σαπίρο, επανέρχεται -έχοντας υπόψη του, χωρίς να το ομολογεί, τ...
Τα παπούτσια του Van Gogh
Συλλογικό έργο
Άγρα (2006)
Ένας Γερμανός φιλόσοφος, ο Martin Heidegger, βλέπει έναν πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου Van Gogh που απεικονίζει ένα ζευγάρι παπούτσια. Ο πίνακας τον εντυπωσιάζει και του αφιερώνει ένα εκτενές σχόλιο. Ένας Αμερικανός ιστορικός τέχνης, ο Meyer Schapiro, διαβάζει το σχόλιο του φιλοσόφου και διατυπώνει γραπτώς τις αντιρρήσεις του. Ένας Γάλλος φιλόσοφος, ο Jacques Derrida, διαφωνεί και με τους δύο, προχωρεί σε μια συγκριτική ανάγνωση των θέσεών τους και συγγράφει επ' αυτού ένα δοκίμιο. Τέλος ο Αμερικανός ιστορικός, ο Σαπίρο, επανέρχεται -έχοντας υπόψη του, χωρίς να το ομολογεί, τ...