Αναγνωστάκης Μανόλης Α. 1925-2005
Anagnostákis Manólis A.
Ο Μανόλης Αναγνωστάκης (1925-2005) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε ιατρική και ειδικεύτηκε ως ακτινολόγος στη Βιέννη (1955-1956). Άσκησε το επάγγελμα του ακτινολόγου στη Θεσσαλονίκη και το 1978 μετεγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Για την πολιτική του δράση στο φοιτητικό κίνημα φυλακίστηκε στο διάστημα 1948-1951, ενώ το 1949 καταδικάστηκε σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. Εμφανίστηκε στα γράμματα νεότατος, στη διάρκεια της Κατοχής, στο περιοδικό "Πειραϊκά Γράμματα" (1942) και στο φοιτητικό περιοδικό "Ξεκίνημα" (1944). Του τελευταίου περιοδικού διετέλεσε και αρχισυντάκτης, από το τεύχος 1 (15 Φεβρ. 1944) μέχρι και το 11-12 (1 και 15 Οκτ. 1944). Δημοσίευσε ποιήματα και κριτικά σημειώματα σε πολλά περιοδικά, ενώ είχε πυκνή παρουσία στην εφημερίδα "Αυγή", με κείμενα για θέματα λογοτεχνικά και πολιτικά. Εξέδωσε το περιοδικό "Κριτική" (Θεσσαλονίκη, 1959-1961), υπήρξε μέλος της εκδοτικής ομάδας των "Δεκαοχτώ κειμένων" (1970), των "Νέων κειμένων" και του περιοδικού "Η συνέχεια" (1973). Έγραψε ποίηση, κριτικά κείμενα και δοκίμια: "Εποχές", 1945, "Εποχές 2", 1948, "Εποχές 3", 1951, "Η συνέχεια", 1954, "Τα ποιήματα 1941-1956" (συγκεντρωτική έκδοση των τεσσάρων πρώτων ποιητικών συλλογών, μαζί με τις "Παρενθέσεις" και το "Η συνέχεια 2"), 1956, "Η συνέχεια 3", 1962, "Υπέρ και κατά", 1965, "Τα ποιήματα", 1971 (συγκεντρωτική έκδοση όλων των προηγούμενων ποιητικών συλλογών καθώς και του "Στόχου", που ένα μέρος του περιλήφθηκε στα "Δεκαοχτώ κείμενα"), "Αντιδογματικά, άρθρα και σημειώματα", 1978, "Το περιθώριο '68-'69", 1979, "Μανούσος Φάσσης: παιδική μούσα", 1980, "ΥΓ.", 1992, "Τα συμπληρωματικά", 1985, "Μανούσος Φάσσης: ο κατήφορος", 1986, "Ο ποιητής Μανούσος Φάσσης. Η ζωή και το έργο του. Μια πρώτη απόπειρα κριτικής προσέγγισης", 1987, "Η χαμηλή φωνή. Τα λυρικά μιας άλλης εποχής στους παλιούς ρυθμούς-μια προσωπική ανθολογία του Μανόλη Αναγνωστάκη", 1990. Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά και μελοποίησαν ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Θάνος Μικρούτσικος, η Αγγελική Ιονάτου και ο Μιχάλης Γρηγορίου. Πέθανε σε ηλικία 80 ετών, στην Αθήνα, τα ξημερώματα της Πέμπτης 23 Ιουνίου 2005.
Τα ποιήματα
Αναγνωστάκης Μανόλης Α. 1925-2005
Νεφέλη (2000)
Συγκεντρωτική έκδοση των ποιητικών συλλογών: "Εποχές", 1945, "Εποχές 2", 1948, "Εποχές 3", 1951, "Η συνέχεια", 1954, "Παρενθέσεις" και "Η συνέχεια 2", 1956, "Η συνέχεια 3", 1962, "Ο στόχος", 1971 (ανέκδοτη ποιητική ενότητα, που ένα μέρος της περιλήφθηκε στα "Δεκαοχτώ κείμενα").
Το περιθώριο '68 - '69
Αναγνωστάκης Μανόλης Α. 1925-2005
Νεφέλη (2000)
Τώρα πια που δε γράφω και η απόσταση του χρόνου με βοηθάει, βλέπω καθαρότερα πόσες φορές, πραγματικά, έπνιξα στο λαρύγγι μου τα ίδια μου τα τραγούδια. Στα λιγοστά ποιήματα που, μέσα σε είκοσι πέντε και παραπάνω χρόνια, έγραψα, αν εξαιρέσω το πρώτο κι ένα μέρος από το δεύτερο βιβλίο μου, σε πόσα από τα υπόλοιπα δεν έσβησα την τελευταία στιγμή λέξεις, δεν αλλοίωσα έννοιες, δεν αφαίρεσα ολόκληρους στίχους, γιατί υπήρχαν εκεί ίσως μερικά πράγματα που δεν έπρεπε ακόμα να ειπωθούν. [...] (Σε όλη μας τη ζωή βουλιάξαμε πολλά καράβια μέσα μας, ίσως για να μη ναυαγήσουμε μια ώρα αρ...
Στα γήπεδα η πόλη αναστενάζει
Συλλογικό έργο
Ιανός (1999)
Στα γήπεδα η πόλη αναστενάζει... και ονειρεύεται... Και εμπνέει τους συγγραφείς της που μέσα από κείμενα βιωματικής μνήμης, στο "φωτισμό" και στις "σκιές" κάθε εποχής και με τη δική του όραση και ευαισθησία ο καθένας, "αιχμαλωτίζουν": τη γοητεία του κυριακάτικου απογεύματος στις κερκίδες· τις έντονες συγκινήσεις και τη "μυθολογία" του κόσμου της μπάλας· την ατμόσφαιρα και την αίσθηση της Θεσσαλονίκης που περιστρέφεται γύρω από τις ομάδες της, τους παίκτες της, τους φιλάθλους της. Αναβλύζει έτσι μια πόλη που πάλλεται και εκφράζεται στα κυριακάτικα καφενεία (Τηλ. Αλαβέρας), σ...
Ο ποιητής Μανούσος Φάσσης
Αναγνωστάκης Μανόλης Α. 1925-2005
Στιγμή (1996)
"Οι ελαφροί ας με λέγουν ελαφρόν. Στα σοβαρά πράγματα ήμουν πάντοτε επιμελέστατος." Κ. Π. Καβάφης ------------------------ Πριν από τέσσερις ακριβώς μήνες, εντελώς αναπάντεχα, κι εκεί που σκεφτόμουνα πώς θα περάσω καλύτερα το καλοκαίρι, μού ήρθε το μήνυμα του θανάτου του Μανούσου Φάσση από τηλεγράφημα του συναδέλφου δόκτορος Τομ Χάριετ (Θωμά Χαριτόπουλου), ασσίστεντ στο Πανεπιστήμιο Όργουελ του Κολοράδο. Δεν θ' αναλυθώ στην έκφραση των συναισθημάτων που δοκίμασα εκείνη τη στιγμή (νομίζω ο καθένας θα έχει δοκιμάσει ανάλογα, επί τω ακούσματι της αιφνιδίου απωλείας ενός φ...
Για τον Αναγνωστάκη
Συλλογικό έργο
Αιγαίον (1996)
Το βιβλίο αυτό είναι κάτι περισσότερο και κάτι λιγότερο από μιαν ανθολογία. Περισσότερο, γιατί περιέχει και κείμενα που δεν θα ικανοποιούσαν την έννοια του όρου ανθολόγηση· λιγότερο, γιατί αυτά τα "εξωανθολογικά" κείμενα υπονομεύουν τον ανθολογικό χαρακτήρα του βιβλίου. Ονομάζω τον ανά χείρας τόμο επιλογή, γιατί προσπάθησα να συνδυάσω σ' αυτόν το ανθολογικό με το ιστορικό στοιχείο: αφενός να προσδιορίσω τα, κατά τη γνώμη μου (δηλαδή σύμφωνα με τα σημερινά μου κριτήρια), σημαντικότερα κριτικά κείμενα για το έργο του Αναγνωστάκη· και αφετέρου να εντοπίσω τα κείμενα που θα μπο...
Δεκαοχτώ κείμενα
Συλλογικό έργο
Κέδρος (1994)
Για να γιορτάσουμε τα 40 χρόνια από την ίδρυση του "Κέδρου", ανατυπώνουμε, σε πανομοιότυπη έκδοση, τον τόμο των "18 κειμένων" (1970) που έχει από χρόνια εξαντληθεί. Τιμή στους πρωτεργάτες του, σ' όσους αγαπημένους έφυγαν αυτά τα χρόνια και σ' όσους συνεχίζουν τον καλόν αγώνα. Σ' αυτούς που τόλμησαν ομαδικά και επωνύμως να δηλώσουν την αντίθεσή τους στη δικτατορία, λύνοντας την επίσης εύγλωττη σιωπή τους, ύστερα απ' την άρση της προληπτικής λογοκρισίας. Τιμή προπάντων στη μνήμη της καρδιάς του "Κέδρου", της Νανάς Καλλιανέση, που σήκωσε στους ώμους της την ευθύνη της έκδοσης...
Δεκαοχτώ κείμενα
Συλλογικό έργο
Κέδρος (1994)
Για να γιορτάσουμε τα 40 χρόνια από την ίδρυση του "Κέδρου", ανατυπώνουμε, σε πανομοιότυπη έκδοση, τον τόμο των "18 κειμένων" (1970) που έχει από χρόνια εξαντληθεί. Τιμή στους πρωτεργάτες του, σ' όσους αγαπημένους έφυγαν αυτά τα χρόνια και σ' όσους συνεχίζουν τον καλόν αγώνα. Σ' αυτούς που τόλμησαν ομαδικά και επωνύμως να δηλώσουν την αντίθεσή τους στη δικτατορία, λύνοντας την επίσης εύγλωττη σιωπή τους, ύστερα απ' την άρση της προληπτικής λογοκρισίας. Τιμή προπάντων στη μνήμη της καρδιάς του "Κέδρου", της Νανάς Καλλιανέση, που σήκωσε στους ώμους της την ευθύνη της έκδοσης...
ΥΓ.
Αναγνωστάκης Μανόλης Α. 1925-2005
Νεφέλη (1992)
Δεν ήταν δειλός γιατί είχε συναίσθηση της δειλίας του. [...] Τέλος βγήκε παράνομος στα εύθυμα χρόνια της Ειρήνης. [...] Ο Κάλβος και ο Σολωμός έζησαν είκοσι χρόνια στην ίδια πόλη χωρίς ποτέ να συναντηθούν. [...] (Γηράσκω αεί αναθεωρών) [...] Άνθρωποι χωρίς λεβεντιά [...] Ζήσαμε, εννοούν, γλεντήσαμε. [...] Τι ωραία βιβλία που γράφουμε, τι ωραία τραγούδια που ψάλλουμε, τι ωραία μνημόσυνα που κλαίμε. [...] Γιατί υποχρεωτικά να μιλήσω; [...]
Λόγια της πλώρης
Καρκαβίτσας Ανδρέας 1865-1922
Νεφέλη (1991)
Ο κατεξοχήν "στεριανός" Αντρέας Καρκαβίτσας, αφού όργωσε όλη την Ελλάδα, μελέτησε και κατέγραψε τα ήθη και τα έθιμά της με πίστη και συνέπεια - θέλγεται, μαγεύεται κυριολεκτικά από τα μυστικά της θάλασσας και των ανθρώπων της, ταυτίζεται μαζί τους, συνδέεται μα τα βιώματα, τις προλήψεις τους, τις παραδόσεις τους, τη σκληρή ζωή και τις αγωνίες τους, γίνεται ο ίδιος "θαλασσινός" και φτάνει στην κορύφωση της πεζογραφικής του δημιουργίας, υπερβαίνοντας την περιγραφικότητα και τη στατική ηθογραφική καταγραφή, πάντα σε μια γλώσσα ρωμαλέα, σχεδόν επική. [...]
Η χαμηλή φωνή
Συλλογικό έργο
Νεφέλη (1990)
Η ανθολογία που ακολουθεί, με ανθολόγο τον ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη, ανήκει σε μια ασυνήθιστη κατηγορία. Έχει τη μεγαλύτερη δυνατή ομοιογένεια. Περιλαμβάνει αποκλειστικά ελάσσονες ποιητές και μόνο με τα λυρικά τους ποιήματα. Οι δύο αυτοί αποκλεισμοί αφήνουν ελεύθερο το πεδίο για να φανεί η ανάπτυξη μιας ποίησης χαμηλόφωνης, που δεν μπορεί να κατηγορηθεί για μετριότητα και από την οποία δεν απουσιάζει το πάθος και η ένταση. Εξ' άλλου λυρικά ποιήματα έγραψαν και οι μείζονες ποιητές και στο έργο τους συχνά συναντάμε λυρικούς τόνους. Κάποτε μάλιστα ολόκληρο το έργο ποιητών μεί...
Η χαμηλή φωνή
Συλλογικό έργο
Νεφέλη (1990)
Η ανθολογία που ακολουθεί, με ανθολόγο τον ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη, ανήκει σε μια ασυνήθιστη κατηγορία. Έχει τη μεγαλύτερη δυνατή ομοιογένεια. Περιλαμβάνει αποκλειστικά ελάσσονες ποιητές και μόνο με τα λυρικά τους ποιήματα. Οι δύο αυτοί αποκλεισμοί αφήνουν ελεύθερο το πεδίο για να φανεί η ανάπτυξη μιας ποίησης χαμηλόφωνης, που δεν μπορεί να κατηγορηθεί για μετριότητα και από την οποία δεν απουσιάζει το πάθος και η ένταση. Εξ' άλλου λυρικά ποιήματα έγραψαν και οι μείζονες ποιητές και στο έργο τους συχνά συναντάμε λυρικούς τόνους. Κάποτε μάλιστα ολόκληρο το έργο ποιητών μεί...
Πεζογραφήματα
Κρυστάλλης Κώστας 1868-1894
Νεφέλη (1989)
Σε μιαν εποχή που, όπως γράφει ο Κωστής Παλαμάς: "Η λαογραφία έπαιρνε στο χέρι της, κρατούσε στη σκεπή της την ποίησή μας και το δημοτικό μας τραγούδι, η δημοτική παράδοση, η δημοτική γλώσσα, ο δημοτικός βίος μας άνοιγε θύρες, φανέρωνε απόψεις...", ο βουνίσιος και αγνός τραγουδιστής του χωριού και της στάνης, ο ηπειρώτης Κώστας Κρυστάλλης, στάθηκε ο χαρακτηριστικότερος και ασφαλώς ο πιο αδιάλλακτος εκπρόσωπος της "σχολής" που αντιτάχθηκε στον δακρύβρεκτο ρομαντισμό και τις ανεδαφικές θρηνωδίες των Σούτσων και των επιγόνων. Και όχι μόνον ως ποιητής, παρόλο που το ποιητικό...