Σταματόπουλος Δημήτριος Α.
Stamatópoulos Dimítris
Ο Δημήτρης Σταματόπουλος είναι καθηγητής Βαλκανικής και Ύστερης Οθωμανικής Ιστορίας στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Γεννήθηκε στην Τερπνή Σερρών το 1969. Είναι απόφοιτος (1991) και διδάκτορας (1998) του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Το 2001 διετέλεσε υπότροφος (visiting fellow) του Προγράμματος Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Princeton (ΗΠΑ). Το ακαδημαϊκό έτος 2004-2005 έλαβε υποτροφία του Βουλγαρικού Κράτους για τη διεκπεραίωση έρευνας στα αρχεία των πόλεων Σόφιας και Μεγάλου Τυρνόβου (Velico Tarnovo) στα πλαίσια του προγράμματος "Εκκλησία και Οικογένεια στα Βαλκάνια". Υπήρξε μέλος της Σχολής Ιστορικών Σπουδών του Institute for Advanced Study του Πρίνστον (2010-11) και του Institute for Advanced Studies του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ (2017-18) και επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια του Πρίνστον, του Mainz, της Σόφιας, της Κύπρου και στην Ecole des hautes etudes en sciences sociales. Τα γενικότερα ενδιαφέροντά του αφορούν στις σχέσεις θρησκείας και πολιτικής και ιδιαίτερα στο φαινόμενο της ανάδυσης της κοινωνίας των πολιτών (civil society) στο χώρο των Βαλκανίων, με έμφαση στην ύστερη οθωμανική περίοδο. Είναι συγγραφέας πολλών άρθρων και βιβλίων με επίκεντρο τα Οθωμανικά Βαλκάνια.
Εκβιομηχάνιση και εξουσιαστική στρατηγική στην Ελλάδα
Σταματόπουλος Δημήτριος Α.
Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών (1989)
Στόχος της μελέτης αυτής είναι να αναλύσει τη διαδικασία εκβιομηχάνισης στην Ελλάδα, δίνοντας έμφαση στη διερεύνηση των συνθηκών που προσδιόρισαν την επενδυτική δραστηριότητα στις διάφορες φάσεις ανάπτυξης. Η διαδικασία εκβιομηχάνισης μετά τον πόλεμο - και σε αντίθεση με την προπολεμική περίοδο - εξετάζεται ως συστατικό στοιχείο μιας συγκροτημένης εξουσιαστικής στρατηγικής της αστικής τάξης. Μιας στρατηγικής που συνιστάται στην οικονομική ανάπτυξη στα πλαίσια διεθνοποίησης της οικονομίας μέσα από τη σύνθεση και την ένταξη, αργότερα, στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, και στον εκσ...
Ελληνικά παράδοξα
Συλλογικό έργο
Αλεξάνδρεια (2013)
Πατρωνία, κοινωνία πολιτών, βία. Λέξεις-κλειδιά της δημόσιας συζήτησης για την Ελλάδα, ωστόσο μονόπλευρα σημασιοδοτημένες. Από την μία πλευρά, η κοινωνία πολιτών έχει εξιδανικευθεί σε πρότυπο πολιτικής συμμετοχής και αντίδοτο στην πελατειακή συγκρότηση του ελληνικού κράτους. Από την άλλη, η βία έχει εξίσου μονοσήμαντα δαιμονοποιηθεί ως αταβιστική, προπολιτική και ένδειξη καθυστέρησης. Ως μετωνυμίες λοιπόν του καλού και του κακού, κοινωνία πολιτών και βία διαχωρίζονται πλήρως και αντιμετωπίζονται ως αντίθετες. Όμως, κατά παράδοξο τρόπο, τα στερεότυπα τροφοδοτούν και αναπαράγ...
Η ελληνική επανάσταση του 1821
Συλλογικό έργο
Κέδρος (2009)
Η συλλογική αυτή έκδοση, που εκδίδεται σε συνεργασία με το Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, αποτελεί συμβολή στην ιστορία του ελληνικού Διαφωτισμού και της Επανάστασης τηρώντας μια σταθερά: τη ρεαλιστική σχέση με αυτήν την τόσο κρίσιμη περίοδο της ιστορικής μας πραγματικότητας, χωρίς απόκρυψη του θαυμασμού μας για όλους αυτούς που αγωνίστηκαν. Το 1821 είναι η πράξη δημιουργίας του ελληνικού εθνικού κράτους. Ιστορία ελληνική και ταυτοχρόνως ευρωπαϊκή, όπως άλλωστε και ο ελληνικός Διαφωτισμός από τη γέννησή του, ογδόντα περίπου χρόνια νωρίτερα. Η επιτυχία της Ελλην...
Ιστορία της Ανατολικής Ευρώπης 1740-1918
Armour Ian D.
Επίκεντρο (2016)
Μία εμπεριστατωμένη και έγκυρη ανάλυση της Ανατολικής Ευρώπης κατά τη διάρκεια μιας ταραχώδους περιόδου που τελείωσε με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Ian Armour επικεντρώνει σε τρεις μεγάλες θεματικές που καθόρισαν τη μοίρα της Ανατολικής Ευρώπης στους νεότερος χρόνους - αυτοκρατορία, εθνική ταυτότητα και εκσυγχρονισμός - ενώ χρονολογικά την ανάδυση της περιοχής ως διακριτής έννοιας του χώρου. Καλύπτει την ιστορία της Αψβουργικής, της Οθωμανικής, της Γερμανικής και της Ρωσικής Αυτοκρατορίας που υπήρξαν οι βασικοί ανταγωνιστές για κυριαρχία πάνω στην περιοχή. Σε αυτή τη συνα...
Ιστορία της Μέσης Ανατολής
Goldschmidt Arthur
Επίκεντρο (2016)
Μια εισαγωγή στην ιστορία αυτής της ταραγμένης περιοχής από τις απαρχές του Ισλάμ μέχρι σήμερα, αυτό το ευρέως αποδεκτό έργο του Arthur Goldschmidt Jr. διακρίνεται από το καθαρό ύφος, την ευρεία στόχευση, και την ισορροπημένη διαπραγμάτευση των θεμάτων. Καλύπτει ένα τεράστιο φάσμα θεμάτων, περιλαμβανομένης της εξέλιξης των ισλαμικών θεσμών και της κουλτούρας, την επιρροή της Δύσης, τις εκσυγχρονιστικές απόπειρες των κυβερνήσεων της Μέσης Ανατολής, τον αγώνα πολλών λαών για πολιτική ανεξαρτησία, την Αραβοϊσραηλινή σύγκρουση, την επανάκαμψη των ισλαμικών αξιών και της ισλαμικ...
Μεταρρύθμιση και εκκοσμίκευση
Σταματόπουλος Δημήτριος Α.
Αλεξάνδρεια (2003)
Το βιβλίο αυτό ανασυνθέτει το πολιτικό πεδίο μέσα στο οποίο αναμετρήθηκαν μικτές ομάδες κληρικών και λαϊκών, όπως και ισχυρές οικογένειες νεοφαναριωτών και αστών της Κωνσταντινούπολης, για τον έλεγχο του Οικουμενικού Πατριαρχείου τον 19ο αιώνα. Βασικός άξονας της μελέτης είναι η ανάλυση των εντάσεων και των αντιπαραθέσεων που προκάλεσε η θεσμοποίηση της συμμετοχής των λαϊκών στη διοικητική δομή του, με αποκορύφωμα την Εθνοσυνέλευση των ετών 1858-60 και το κείμενο των "Γενικών Κανονισμών". Ωστόσο, εξετάζοντας τη γενεαλογία των εμπλεκομένων ομάδων, ο συγγραφέας αναλαμβάνει έ...
Οριενταλισμός στα όρια
Συλλογικό έργο
Κριτική (2008)
Στο συλλογικό αυτό βιβλίο, οι συγγραφείς επιχειρούν αναγνώσεις του βαλκανικού και μεσανατολικού χώρου από τη σκοπιά της ιστορίας, της ανθρωπολογίας, της πολιτικής επιστήμης, των διεθνών σχέσεων και της κοινωνιολογίας, με άξονα την κριτική στον "Οριενταλισμό" (Έντουαρντ Σαΐντ, 1978) αλλά και πέρα από αυτή. Οι επιστημολογικά και ενίοτε ιδεολογικά διαφορετικές αυτές προσεγγίσεις έχουν στόχο να συγκροτήσουν ένα κοινό πεδίο διεπιστημονικού διαλόγου στην Ελλάδα για τη μελέτη των Βαλκανίων, της Τουρκίας και της Μέσης Ανατολής. Περιέχονται τα κείμενα: - Abdulrahman Al Salimi, "...
Οριενταλισμός στα όρια
Συλλογικό έργο
Κριτική (2008)
Στο συλλογικό αυτό βιβλίο, οι συγγραφείς επιχειρούν αναγνώσεις του βαλκανικού και μεσανατολικού χώρου από τη σκοπιά της ιστορίας, της ανθρωπολογίας, της πολιτικής επιστήμης, των διεθνών σχέσεων και της κοινωνιολογίας, με άξονα την κριτική στον "Οριενταλισμό" (Έντουαρντ Σαΐντ, 1978) αλλά και πέρα από αυτή. Οι επιστημολογικά και ενίοτε ιδεολογικά διαφορετικές αυτές προσεγγίσεις έχουν στόχο να συγκροτήσουν ένα κοινό πεδίο διεπιστημονικού διαλόγου στην Ελλάδα για τη μελέτη των Βαλκανίων, της Τουρκίας και της Μέσης Ανατολής. Περιέχονται τα κείμενα: - Abdulrahman Al Salimi, "...
Οριενταλισμός στα όρια
Συλλογικό έργο
Κριτική (2016)
Στο συλλογικό αυτό βιβλίο, οι συγγραφείς επιχειρούν αναγνώσεις του βαλκανικού και μεσανατολικού χώρου από τη σκοπιά της ιστορίας, της ανθρωπολογίας, της πολιτικής επιστήμης, των διεθνών σχέσεων και της κοινωνιολογίας, με άξονα την κριτική στον "Οριενταλισμό" (Έντουαρντ Σαΐντ, 1978) αλλά και πέρα από αυτή. Οι επιστημολογικά και ενίοτε ιδεολογικά διαφορετικές αυτές προσεγγίσεις έχουν στόχο να συγκροτήσουν ένα κοινό πεδίο διεπιστημονικού διαλόγου στην Ελλάδα για τη μελέτη των Βαλκανίων, της Τουρκίας και της Μέσης Ανατολής. Περιέχονται τα κείμενα: - Abdulrahman Al Salimi, "...
Οριενταλισμός στα όρια
Συλλογικό έργο
Κριτική (2016)
Στο συλλογικό αυτό βιβλίο, οι συγγραφείς επιχειρούν αναγνώσεις του βαλκανικού και μεσανατολικού χώρου από τη σκοπιά της ιστορίας, της ανθρωπολογίας, της πολιτικής επιστήμης, των διεθνών σχέσεων και της κοινωνιολογίας, με άξονα την κριτική στον "Οριενταλισμό" (Έντουαρντ Σαΐντ, 1978) αλλά και πέρα από αυτή. Οι επιστημολογικά και ενίοτε ιδεολογικά διαφορετικές αυτές προσεγγίσεις έχουν στόχο να συγκροτήσουν ένα κοινό πεδίο διεπιστημονικού διαλόγου στην Ελλάδα για τη μελέτη των Βαλκανίων, της Τουρκίας και της Μέσης Ανατολής. Περιέχονται τα κείμενα: - Abdulrahman Al Salimi, "...
Πόλεμος και επανάσταση στα οθωμανικά βαλκάνια (18ος-20ός αι.)
Συλλογικό έργο
Επίκεντρο (2019)
Ο μακρύς 19ος αιώνας θα τελειώσει αντίστροφα από ό,τι ξεκίνησε. Εάν ξεκίνησε με μια Επανάσταση, τη Γαλλική, που θα προκαλέσει μια εικοσαετία πολεμικών συγκρούσεων, τους Ναπολεόντειους Πολέμους, θα τελειώσει με έναν Μεγάλο Πόλεμο που θα προκαλέσει με τη σειρά του μια Επανάσταση, τη Ρωσική, η οποία θα ισχυριστεί για τον εαυτό της ότι ολοκληρώνει τις αρχές στις οποίες βασίστηκε η πρώτη. Κυρίως την αρχή της ισότητας. Πώς όμως μια τέτοια προσέγγιση του επαναστατικού φαινομένου στη συσχέτισή του με τον πόλεμο μπορεί να μας κάνει να ξαναδούμε με άλλη ματιά ή να επανερμηνεύσουμε τη...
Πολίτες στην Ευρώπη
Συλλογικό έργο
Επίκεντρο (2010)
Το βιβλίο αυτό εξετάζει το παρελθόν και το παρόν της ιδιότητας του πολίτη στην Ευρώπη τους δυο τελευταίους αιώνες. Σε αυτόν τον τόμο συμμετέχουν περισσότεροι από 30 ερευνητές από 19 χώρες, παρουσιάζοντας το ζήτημα της έννοιας του πολίτη στις θεωρητικές αλλά και τις πρακτικές του διαστάσεις, όπως αυτό διαμορφώθηκε στη Βόρεια, Νότια, Ανατολική, Δυτική και Κεντρική Ευρώπη. Οι πολιτικές στάσεις προς τόσο ζωτικά πολιτικά και ηθικά ζητήματα, όπως η "ιδιότητα του πολίτη", στηρίζονται συνήθως σε γενικές εντυπώσεις και απόψεις, παρά σε μια κριτικά θεμελιωμένη γνώση. Συγκεκρ...
Το 1922 και οι πρόσφυγες
Συλλογικό έργο
Νεφέλη (2011)
Τι καινούργιο φέρνει ένα βιβλίο για τη Μικρασιατική Καταστροφή και τους πρόσφυγες; Παρουσιάζει τα διλήμματα των χριστιανών μπρος στην κρίση της Αυτοκρατορίας και στις ανερχόμενες εθνικές ιδεολογίες, την ίδια τη διαδικασία της Kαταστροφής ιδωμένη μέσα από τις μεγάλες πληθυσμιακές συσσωρεύσεις ετερογενών -εθνικά και θρησκευτικά- πληθυσμών στις μεσογειακές ακτές της Ανατολίας μετά την κατάρρευση της Αυτοκρατορίας και τη διαδικασία συγκρότησης τουρκικού κράτους, την εγκατάσταση των προσφύγων στην Ελλάδα από την πρώτη στιγμή της άφιξής τους, την παράξενη μοίρα των μουσουλμάνων π...
Το Βυζάντιο μετά το έθνος
Σταματόπουλος Δημήτριος Α.
Αλεξάνδρεια (2009)
Όταν ο Nikolae Iorga στη δεκαετία του 1930 επέλεγε να προτείνει το ερμηνευτικό σχήμα του Βυζαντίου μετά το Βυζάντιο, σχήμα τόσο αγαπητό και στη νεοελληνική ιστοριογραφία, στην πραγματικότητα διόρθωνε κάποια προβληματικά σημεία του ρουμανικού εθνικού παρελθόντος σε σχέση με τους Σλάβους. Η θέση όμως για τη συνέχεια μεταξύ Βυζαντινής και Οθωμανικής αυτοκρατορίας, γιατί αυτό συνεπάγεται το "Βυζάντιο μετά το Βυζάντιο", αποτέλεσε τη βάση για να διατυπωθούν αποκλίνουσες αφηγήσεις σε πολλές βαλκανικές ιστοριογραφίες ήδη κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα - αποκλίνουσες συγκριτικά με...