Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Αυτό το κείμενο εκφωνήθηκε τον Ιούλιο του 2000 στη Σορβόνη, στο πλαίσιο της τετραήμερης σύγκλησης των Γενικών Τάξεων της Ψυχανάλυσης επ' ευκαιρία της επετείου των εκατό χρόνων από τη δημοσίευση του ιδρυτικού ψυχαναλυτικού φροϋδικού κειμένου "Η ερμηνεία του ονείρου". Εδώ ο Jacques Derrida θα αναδείξει τη ριζοσπαστική σχέση της ψυχανάλυσης με την ηθική, το δίκαιο και την πολιτική, μέσω της πραγμάτευσης των εννοιών της αντίστασης, της ωμότητας και της κυριαρχίας. Μεταξύ των πολλών θεμάτων που πραγματεύεται δεσπόζουν η νομιμοποίηση της θεσμικής συγκρότησης των Ψυχαναλυτικών Ετα...

Άμλετ [...]: Ορκιστείτε Το φάντασμα, κάτω από τη γη: Ορκιστείτε [Ορκίζονται] Άμλετ: Ησύχασε, ησύχασε, ψυχή τυραννισμένη. Τώρα κύριοι, δεχτείτε την αγάπη μου και να με συμπαθάτε. Κι ό,τι μπορεί ένας άνθρωπος, φτωχός όσο κι ο Άμλετ, να κάνει για να δείξει τη φιλία και την αγάπη του, Θεού θέλοντος, θα το 'χετε ατσιγκούνευτα. Ας πηγαίνουμε. Ξεχαρβαλώθηκε η ζωή. Αχ, μοίρα μαύρη και βαριά που 'πρεπ' εγώ να γεννηθώ να φέρω τη γιατρειά. Ελάτε, φεύγουμε μαζί. Και τώρα τα φαντάσματα του Μαρξ. (Αλλά τώρα χωρίς συγκυρία. Ένα τώρα αποσυνδεδεμένο ή εξαρθρωμένο, "out of joint",...

Στα 1961 ο Μισέλ Φουκώ δημοσιεύει την Ιστορία της τρέλας κατά την κλασική εποχή και δύο χρόνια αργότερα ο "μαθητής" του Ζακ Ντεριντά απαντά με μια βιβλιοκρισία πλέον του δέοντος "κριτική" (η οποία συμπεριελήφθη αργότερα στο βιβλίο του Γραφή και διαφορά), για να ακολουθήσει η απάντηση του Φουκώ που ενσωματώθηκε ως επίμετρο στη νέα έκδοση του βιβλίου του. Πρόκειται λοιπόν για ένα "διάλογο" γύρω από την ιστορική προσέγγιση της τρέλας. Σε αυτή τη σφοδρή αντιπαράθεση δασκάλου-μαθητή, που διεξάγεται πάντως με όλους τους κανόνες του καλώς αγωνίζεσθαι, ο Έλληνας αναγνώστης μπορε...

"Επειδή το πανεπιστήμιο είναι ξένο προς την εξουσία, επειδή είναι ετερογενές προς την αρχή της εξουσίας, είναι επίσης χωρίς προσίδια εξουσία. Γι' αυτό και μιλάμε εδώ για το πανεπιστήμιο άνευ όρων.[...] Και λέγω "άνευ όρων" καθώς και "απροϋπόθετο", για να αφήσω να ακουστεί-εννοηθεί η συνδήλωση του "χωρίς εξουσία" ή "χωρίς άμυνα": επειδή είναι απολύτως ανεξάρτητο, το πανεπιστήμιο είναι επίσης ένα εκτεθειμένο προπύργιο.[...] Επειδή δεν δέχεται να του θέτουν όρους, ενίοτε αναγκάζεται -αναιμικό, αφηρημένο- να παραδοθεί επίσης άνευ όρων." (Jacques Derrida). Τον Απρίλιο του 1998,...

Ένας Γερμανός φιλόσοφος, ο Martin Heidegger, βλέπει έναν πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου Van Gogh που απεικονίζει ένα ζευγάρι παπούτσια. Ο πίνακας τον εντυπωσιάζει και του αφιερώνει ένα εκτενές σχόλιο. Ένας Αμερικανός ιστορικός τέχνης, ο Meyer Schapiro, διαβάζει το σχόλιο του φιλοσόφου και διατυπώνει γραπτώς τις αντιρρήσεις του. Ένας Γάλλος φιλόσοφος, ο Jacques Derrida, διαφωνεί και με τους δύο, προχωρεί σε μια συγκριτική ανάγνωση των θέσεών τους και συγγράφει επ' αυτού ένα δοκίμιο. Τέλος ο Αμερικανός ιστορικός, ο Σαπίρο, επανέρχεται -έχοντας υπόψη του, χωρίς να το ομολογεί, τ...

"Από τι θα αποτελείται το αύριο;" ρωτά ο Βίκτωρ Ουγκώ. Ένας φιλόσοφος και μία ιστορικός απαντούν στη διάρκεια ενός πυκνού και απαιτητικού διαλόγου. Γιατί αποφάσισαν να γράψουν από κοινού τούτο το βιβλίο; Λόγω μιας μακράς φιλίας, εν ονόματι μιας κοινής ιστορίας, δυνάμει της ποιότητας μιας αδιάκοπης συνομιλίας που άρχισε στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν η νεαρή φοιτήτρια ανακάλυψε πόσο σημαντικός ήταν αυτός ο -μεγαλύτερός της κατά 15 χρόνια- στοχαστής που αφύπνιζε, μαζί με άλλους, το κριτικό πνεύμα μιας ολόκληρης γενιάς. Εάν οι οπτικές γωνίες διαφέρουν, η διανοητική κλη...

Από το 1979 η εφημερίδα "Le Monde" δημοσίευε κάθε εβδομάδα μια συζήτηση με προσωπικότητες από τον χώρο του πολιτισμού. Ο επιμελητής του παρόντος τόμου Christian Delacampagne, με σπουδές φιλοσοφίας και ο ίδιος, γνωστός συγγραφέας και αρθρογράφος της "Le Monde", συγκέντρωσε συνεντεύξεις γνωστών φιλοσόφων -πολλοί από τους οποίους δεν βρίσκονται πλέον εν ζωή- για να τους ρωτήσει για ζητήματα που παραμένουν επίκαιρα: για τη μελαγχολική αδυναμία μας να προσδώσουμε νόημα στον βίο μας, για τη βία ως συστατικό στοιχείο του ανθρώπινου πολιτισμού, για την πίστη, την αέναη διερώτηση...

"Η συγχώρηση, αν υπάρχει κάτι τέτοιο, δεν πρέπει και δεν μπορεί να συγχωρεί παρά μόνο το ασυγχώρητο, το ανεξιλέωτο - και συνεπώς να κάνει το αδύνατον.[...]. Θα πρέπει να διερωτηθούμε αν το ανεπανόρθωτο σημαίνει το ασυγχώρητο. Δεν το πιστεύω, όπως επίσης το "απαράγραπτο", μια δικαιική έννοια, δεν ανήκει στην τάξη της συγχώρησης και δεν σημαίνει το ασυγχώρητο." Jacques Derrida Σε αυτό το βιβλίο δημοσιεύεται η διάλεξη που εξεφώνησε ο Ζακ Ντερριντά στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών (18 Δεκεμβρίου 1997), η οποία πραγματεύεται την έννοια της συγχώρησης και τη σχέση της με την η...

O γάλλος φιλόσοφος Jacques Derrida έγινε διάσημος κατά την περίοδο της ακμής του "δομισμού", όταν μέσω της μεθόδου της αποδόμησης εγκαινίασε ό,τι θα έμενε γνωστό ως "μεταδομισμός". Η αποδομητική ανάγνωση του Derrida και η κριτική του σκέψη μέσα από τη χρήση εννοιών, όπως "διαφωρά", "ίχνος", "φαλλογοκεντρισμός" κ.λπ. κατόρθωσε να προκαλέσει ρήγματα στην κυρίαρχη αναπαράσταση της δυτικής φιλοσοφικής σκέψης και γλώσσας για τον ίδιο τον εαυτό της. Στην συζήτησή του με τον γάλλο φιλόσοφο Jean-Luc Nancy, ο Derrida προσπαθεί να αποδομήσει μία κοινή δοξασία που επιμένει να κάνει...

Η "Πλάτωνος Φαρμακεία", αυτόνομο δοκίμιο από τον τόμο "La dissemination" (1972), είναι μία από τις σημαντικότερες στη σύγχρονη σχέψη αναγνώσεις της πλατωνικής φιλοσοφίας και συνάμα μια προνομιακή - για τον Έλληνα αναγνώστη - εισαγωγή στο έργο του Derrida. Με αφετηρία μια εκ του σύνεγγυς ανάγνωση του "Φαίδρου" και του μύθου για την καταγωγή της γραφής, ο Derrida επιχειρεί μια κριτική αποδόμηση του πλατωνισμού, δηλαδή της φιλοσοφικής παράδοσης που εγκαινιάζει ο Πλάτων, και η οποία, με μια παλινδρομική κίνηση αφαίρεσης, αποσπάται από το κείμενο των διαλόγων και συγκροτείται ω...

Το 1995-96 το σεμινάριο του Ντερριντά στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales είχε τον τίτλο "Εχθρότητα/Φιλοξενία" (Hostilite/Hospitalite). Στο ανά χείρας βιβλίο, ο Ζακ Ντερριντά αποδέχεται την "πρόσκληση" της Αν Ντυφουρμαντέλ και της προσφέρει προς έκδοση δύο συνεδρίες από το εν λόγω σεμινάριό του. Συνεπώς ο Έλληνας αναγνώστης μπορεί να διαβάσει το παρόν κείμενο ως εάν ήταν παρών τη στιγμή της εκφώνησης-ανάγνωσής του στο αμφιθέατρο της εν λόγω Σχολής. Εδώ ο Ντερριντά προβαίνει στη θεμελιακή διάκριση μεταξύ του απροϋπόθετου Νόμου της φιλοξενίας -που αξιώνει να π...

Στο πολυσυζητημένο τούτο βιβλίο του ο Ντερριντά επιδιώκει να θεμελιώσει την γραμματολογία, δηλαδή την επιστήμη της γραφής, πάνω σε νέες φιλοσοφικές βάσεις. Διαπιστώνει ότι η μέχρι τώρα κυρίαρχη αντίληψη πάνω στις σχέσεις ομιλίας και γραφής στάθηκε δέσμια της λογοκεντρικής και ευρωκεντρικής μεταφυσικής και συνδέει την καινούργια ερμηνεία του φαινομένου της γραφής με τα προβλήματα που παρουσιάζει το ξεπέρασμα της μεταφυσικής τούτης. Συνάμα εκθέτει τις απόψεις του ανοίγοντας ένα ζωντανό διάλογο τόσο με τα σύγχρονα ρεύματα της γλωσσολογίας και της εθνολογίας, ιδιαίτερα με τον Σ...

Το βιβλίο του Ζακ Ντερριντά "Πέραν του κοσμοπολιτισμού" αποτελείται από επτά αυτόνομα κείμενα, τα οποία πραγματεύονται έννοιες και προβλήματα που δεσπόζουν αφ' ενός στη σύγχρονη πολιτική φιλοσοφία, αφ' ετέρου στη σημερινή παγκόσμια κοινωνικο-πολιτική σκηνή: κυριαρχία, ιδιότητα του πολίτη, δημοκρατία (democratie) και δημοκρατική πολιτική (republique), κοινοτισμός και ρεπουμπλικανισμός, φιλοξενία και δικαίωμα ασύλου, εργαζόμενοι "χωρίς χαρτιά", ζωτικότητα και ανθρωπινότητα, δικαιώματα του ανθρώπου, έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, νέο διεθνές δίκαιο και νέοι δικαιικοί θεσμοί, σ...

Ο Τζέφφρυ Μπέννινγκτον γράφει στο πάνω μέρος της σελίδας την "Ντερρινταβάση", ένα ιδιότυπο λογισμικό ή μια βάση δεδομένων. Εκεί παρουσιάζει αναλυτικά και εξηγεί συστηματικά βασικά ζητήματα που πραγματεύτηκε ο Ντερριντά: από το σημείο, τη γραφή, την differance, το συγκείμενο και την υπογραφή μέχρι τη λογοτεχνία, το ασυνείδητο, τη θηλυκότητα, την έμφυλη διαφορά, τη δωρεά, την ετερότητα, τον νόμο, τη σχέση υπερβατολογικού-εμπειρικού και την πολιτική. Προκύπτει έτσι ένα πυκνό και διαυγές δοκίμιο, που διασαφεί πολλά δύσκολα σημεία της σκέψης του γάλλου φιλοσόφου, ενώ παράλληλα σ...

Μια δεκάδα συγγραφέων -στην πλειονότητά τους αγγλόφωνοι μαρξιστές- διεκδικούν, επεξηγούν και τεκμηριώνουν την καταστατική τάξη την οποία προϋποθέτει η "κληρονομιά" του Μαρξ, καταγγέλοντας κατά κανόνα την επιχειρηματολογία που ανέπτυξε ο Ντεριντά στα "Φαντάσματα του Μαρξ". Η απάντηση που δίνεται μέσα στο "Μαρξ και υιοί" δεν ανανεώνει απλώς τη σχετική επιχειρηματολογία, αλλά αναδεικνύει και το σθένος του Ντεριντά απέναντι στους αντιπάλους, στον μαρξισμό, στην προβληματική της ιστορίας και στον ίδιο τον εαυτό του.

"Μαθαίνεις να ζεις, αυτό θα έπρεπε να σημαίνει ότι μαθαίνεις να πεθάνεις, να λαμβάνεις υπ' όψιν, για να την αποδεχθείς, την απόλυτη θνητότητα [...]. Από τον Πλάτωνα και εφεξής πρόκειται για το παλαιό φιλοσοφικό κέλευσμα: φιλοσοφείς σημαίνει μαθαίνεις να πεθάνεις. Πιστεύω σε τούτη την αλήθεια χωρίς να παραδίδομαι σ' αυτήν. Όλο και λιγότερο. Δεν έχω μάθει να τον αποδέχομαι, τον θάνατο. Είμαστε όλοι επιζώντες με αναστολή". Τον Αύγουστο του 2004, λίγο περισσότερο από ένα μήνα πριν από τον θάνατό του, (8.10.2004), δημοσιεύτηκε η ανά χείρας τελευταία συνέντευξη του Ζακ Ντερριντά...