Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στο παρόν αφιέρωμα συγκεντρώθηκαν κείμενα που με την παράθεση δεδομένων και προσωπικών μαρτυριών-βιωμάτων (ιστοριών ζωής) συνθέτουν, όπως οι ψηφίδες ενός μωσαϊκού, έστω και ατελώς την εικόνα των νέων τάσεων, των "νησίδων εκσυγχρονισμού" που άρχισαν να διαμορφώνονται στην κοινωνικο-επιστημονική ελληνική πραγματικότητα από τα μέσα της δεκαετίας του ΄50 και ιδίως από το 1960 μέχρι το 1967. Σ' αυτήν ακριβώς την περίοδο πρωτοπορίας ορισμένων κοινωνικών επιστημών στην Ελλάδα άρχισε να συσσωρεύεται το πολιτισμικό κεφάλαιο του Κέντρου Κοινωνικών Επιστημών Αθηνών, που αποτελεί βασικ...

Ο Ιώσηπος Μοισιόδαξ υπήρξε αμφιλεγόμενη και τραγική μορφή. Η θέση του στην ιστορία της ελληνικής παιδείας υπήρξε ξεχωριστή, γιατί διακήρυξε με τόλμη την ανάγκη της πολιτισμικής ανανέωσης ζητώντας καθιέρωση του "απλού ύφους" στην παιδεία και την πλήρη ευθυγράμμιση του πολιτισμού του βαλκανικού χώρου με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Αντικείμενο του συνεδρίου μας υπήρξε ο αναστοχασμός επί των διαδρομών της ιστοριογραφίας της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας. Η σπουδή της ιστορίας και η καλλιέργεια του ιστορικού λόγου υπήρξαν θεμελιώδη και προσδιοριστικά στοιχεία της πνευματικής ζωής που αναπτύχθηκε στο ελληνικό κράτος από τη χαραυγή της ανεξαρτησίας του. Οι πραγματικές ιδεολογικές και κοινωνικές ανάγκες στις οποίες ανταποκρίθηκε η ιστοριογραφία ως διανοητικός παράγοντας της συγκρότησης του ελληνικού εθνικού κράτους πρόσθεσαν στην ακαδημαϊκή της υπόσταση και σοβαρές κοινωνικές λειτουργίες οι οποίες βρίσκον...

Αντικείμενο του συνεδρίου μας υπήρξε ο αναστοχασμός επί των διαδρομών της ιστοριογραφίας της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας. Η σπουδή της ιστορίας και η καλλιέργεια του ιστορικού λόγου υπήρξαν θεμελιώδη και προσδιοριστικά στοιχεία της πνευματικής ζωής που αναπτύχθηκε στο ελληνικό κράτος από τη χαραυγή της ανεξαρτησίας του. Οι πραγματικές ιδεολογικές και κοινωνικές ανάγκες στις οποίες ανταποκρίθηκε η ιστοριογραφία ως διανοητικός παράγοντας της συγκρότησης του ελληνικού εθνικού κράτους πρόσθεσαν στην ακαδημαϊκή της υπόσταση και σοβαρές κοινωνικές λειτουργίες οι οποίες βρίσκον...

Τα κείμενα που συναπαρτίζουν αυτό το βιβλίο αποτυπώνουν με ακρίβεια την επιστημονική στρατηγική την οποία ακολούθησε το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών για να ανακτήσει τη γνώση της ελληνικής παρουσίας στη Μικρά Ασία και να την ενσωματώσει στην ιστορική συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας: μαρτυρίες, πηγές, επιστημονικός λόγος. Με αυτά τα μέσα η Μέλπω Μερλιέ, οι συνεργάτες και οι συνεχιστές της δημιούργησαν με υπομονή, επιμονή και αγάπη το ανεκτίμητο κεφάλαιο γνώσεων, πληροφοριών και τρόπων κριτικής κατανόησης που συνιστά την προσφορά του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών στην επιστ...

Τα κείμενα που συναπαρτίζουν αυτό το βιβλίο αποτυπώνουν με ακρίβεια την επιστημονική στρατηγική την οποία ακολούθησε το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών για να ανακτήσει τη γνώση της ελληνικής παρουσίας στη Μικρά Ασία και να την ενσωματώσει στην ιστορική συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας: μαρτυρίες, πηγές, επιστημονικός λόγος. Με αυτά τα μέσα η Μέλπω Μερλιέ, οι συνεργάτες και οι συνεχιστές της δημιούργησαν με υπομονή, επιμονή και αγάπη το ανεκτίμητο κεφάλαιο γνώσεων, πληροφοριών και τρόπων κριτικής κατανόησης που συνιστά την προσφορά του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών στην επιστ...

Η Μικρασιατική Καταστροφή αποτελεί ένα ολικό γεγονός, μια ιστορική τομή μεγάλης βαρύτητας που διαβρώνει όλες τις πτυχές τής μετά το 1922 ιστορίας. Είναι γι' αυτόν το λόγο κυριολεκτικά δραματική. Ακύρωσε με τον δραματικότερο τρόπο τη Μεγάλη Ιδέα που είχε εμπνεύσει τη "μικρή Ελλάδα" για πολλές δεκαετίες, με μια ήττα που χάραξε οριστικά τα σύνορα του ελληνικού έθνους-κράτους. Πολύ πιο σημαντική από την ίδια την ήττα ήταν η προσφυγιά, ο ξεριζωμός των ελληνικών πληθυσμών. Ο όρος "καταστροφή" που καθιερώθηκε παραπέμπει σε αυτή την όψη των ιστορικών γεγονότων και σαφώς υπερβαίνει...

Το βιβλίο, το πέμπτο του προγράμματος "Πηγές της Κυπριακής γραμματείας και ιστορίας" παρουσιάζει σε νέα έκδοση την ανθολογία Αναγεννησιακής λυρικής ποίησης στην ελληνική διάλεκτο της Κύπρου, που παραδίδεται από ένα μοναδικό χειρόγραφο του 16ου αιώνα, τον κώδικα Marc. gr. IX, 32 της Μαρκιανής βιβλιοθήκης της Βενετίας. Η έκδοση περιλαμβάνει εκτενές εισαγωγικό μελέτημα της Έλσης Τορναρίτου-Μαθιοπούλου, τα ποιητικά κείμενα της ανθολογίας, κριτικό σημείωμα και τις ιταλικές πηγές που εντόπισε με τις έρευνές της η Ιωάννα Carbonaro, γλωσσάριο που συνέταξε επίσης η Ιωάννα Carbonaro...

Ο δεύτερος τόμος της "Εξόδου" συγκεντρώνει μαρτυρίες από τις επαρχίες της κεντρικής και νότιας Μικρασίας. Με επίκεντρο την Καππαδοκία, όπου εμφανίζεται η σημαντικότερη ποσοτικά και πολιτισμικά παρουσία του ελληνικού στοιχείου στο εσωτερικό της μικρασιατικής χερσονήσου, η έρευνα καλύπτει επίσης τις γειτονικές επαρχίες της Λυκαονίας, της Γαλατίας, της Φρυγίας, της Πισιδίας, της Λυκίας, της Παμφυλίας και της Κιλικίας. Ο ελληνορθόδοξος πληθυσμός των περιοχών αυτών χαρακτηριζόταν από κοινές ιστορικές εμπειρίες και εθνογραφικά γνωρίσματα που του προσέδιδαν τη συνοχή ενός ενιαίου...

[...] Οι διαστάσεις του εγχειρήματος μπορούν να γίνουν αντιληπτές αν αναφερθούν ορισμένα ποσοτικά στοιχεία. Από τους 2.163 οικισμούς που εντόπισε η έρευνα στη Μικρά Ασία, περισσότεροι από τους μισούς, δηλαδή 1.454 βρίσκονταν στον Πόντο. Από αυτούς ερευνήθηκαν τελικά 195 επειδή για τους υπόλοιπους δεν βρέθηκαν πληροφορητές. Αυτοί οι 795 οικισμοί είναι εγκατεσπαρμένοι στην αχανή έκταση του Μικρασιατικού Πόντου που εκτείνεται ανατολικά της Παφλαγονίας κατά μήκος της ακτής της Μαύρης Θάλασσας έως τα βάθη της Μικρασιατικής χερσονήσου, στην περιοχή που το Κέντρο Μικρασιατικών...

Η έκδοση έρχεται να προστεθεί στους προηγούμενους τρείς τόμους της Εξόδου στους οποίους αποθησαυρίζονται μαρτυρίες του ελληνορθόδοξου πληθυσμού από τα δυτικά παράλια, την κεντρική και νότια Μικρασία και τον Μεσόγειο Πόντο. (=α. Η έξοδος, τόμος Α: Μαρτυρίες απο τις επαρχίες των Δυτικών Παραλίων της Μικράς Ασίας, Πρόλογος: Γ.Τενεκίδης, Εισαγωγή, επιλογή κειμένων, επιμέλεια: Φ.Δ.Αποστολόπουλος, Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών ΣΠουδών 1980, β. Η εξοδος, τόμος Β: Μαρτυρίες από τις επαρχίες της Κεντρικής και Νότιας Μικρασίας, Εισαγωγή, εποτπεία Π.Μ.Κιτρομηλίδης, επιμέλεια Γ.Μουρέλος...

Η έκδοση του πέμπτου τόμου της "Εξόδου" ολοκληρώνει ένα ερευνητικό και εκδοτικό πρόγραμμα του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, το οποίο αποτέλεσε τον κεντρικό άξονα της επιστημονικής λειτουργίας του ιδρύματος για περισσότερο από μισό αιώνα. Οι μαρτυρίες της Εξόδου αποτελούσαν το τελευταίο κεφάλαιο του ερωτηματολογίου με βάση το οποίο συγκροτήθηκε το Αρχείο Προφορικής Παράδοσης του Κέντρου, η μνημειώδης αυτή συλλογή προφορικής ιστορίας, η οποία δεν είναι μόνο η μεγαλύτερη και παλαιότερη στην Ελλάδα άλλα και μία από τις σημαντικότερες στην Ευρώπη. Έτσι, η Έξοδος, οι συνθήκες υπ...

[...] Για να κατανοηθούν και να εκτιμηθούν στις πραγματικές τους διαστάσεις τα προβλήματα της πολιτικής πράξης και της πολιτικής ηθικής στη Νοτιοανατολική Ευρώπη η ανάλυση οφείλει να αναχθεί στις απαρχές της νεωτερικότητας και στις στρεβλώσεις της διαδρομής των νεωτερικών ιδεών κατά τον δέκατο ένατο και τον πρώιμο εικοστό αιώνα. Η μελέτη αυτή αποβλέπει ακριβώς να εικονογραφήσει τους τρόπους της εισαγωγής της νεωτερικότητας στην πολιτική σκέψη των λαών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ο συγγραφέας διακατέχεται από ένα παράδοξο συναίσθημα γράφοντας ακριβώς δύο αιώνες αργότερα για...

Η Μικρασιατική καταστροφή του 1922 αποτελεί οδυνηρή καμπή στην πορεία του ελληνικού έθνους. Μια από τις πολλές συνέπειές της ήταν ο ξεριζωμός των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης από τις προγονικές εστίες τους και η εγκατάστασή τους στην Ελλάδα. Η άμεση ανάγκη υποδοχής των πολλών χιλιάδων προσφύγων και της εξασφάλισης στοιχειωδών συνθηκών ζωής γι' αυτούς αποτέλεσε μια μεγάλη πρόκληση για τη χώρα, η οποία εξερχόταν από δεκαετίες εξουθενωτικούς πολέμους και συγχρόνως αναζητούσε διέξοδο από την παράλυση που προκαλούσε ο εσωτερικός διχασμός. Μεγάλες ανακατατάξ...

[...] Ο πολιτισμός, τα γράμματα και οι τέχνες δεν είναι απλώς στοιχεία της πολιτιστικής κληρονομιάς μας, εδώ στα Επτάνησα, είναι μια ζωντανή πραγματικότητα, δεμένη μ' όλες τις εκφάνσεις της καθημερινής μας ζωής. Σημειώνω όμως πως χρειάζεται να αναπτύσσονται ολοένα, συνδεδεμένα με τις νέες εικαστικές αναζητήσεις, τις σύγχρονες επιστημονικές επιτεύξεις και τις ανάγκες της κοινωνίας των Επτανήσων στο νέο αιώνα. Ο θεσμός του Πανιονίου Συνεδρίου που πρωτοξεκίνησε το 1914, έρχεται να βοηθήσει στη μελέτη του παραδοσιακού πολιτισμού και να δώσει ώθηση στις νέες αναζητήσεις και προ...

[...] Ο πολιτισμός, τα γράμματα και οι τέχνες δεν είναι απλώς στοιχεία της πολιτιστικής κληρονομιάς μας, εδώ στα Επτάνησα, είναι μια ζωντανή πραγματικότητα, δεμένη μ' όλες τις εκφάνσεις της καθημερινής μας ζωής. Σημειώνω όμως πως χρειάζεται να αναπτύσσονται ολοένα, συνδεδεμένα με τις νέες εικαστικές αναζητήσεις, τις σύγχρονες επιστημονικές επιτεύξεις και τις ανάγκες της κοινωνίας των Επτανήσων στο νέο αιώνα. Ο θεσμός του Πανιονίου Συνεδρίου που πρωτοξεκίνησε το 1914, έρχεται να βοηθήσει στη μελέτη του παραδοσιακού πολιτισμού και να δώσει ώθηση στις νέες αναζητήσεις και προ...

Το έτος 2006 συμπληρώθηκαν 200 χρόνια από τον θάνατο του Ευγένιου Βούλγαρη. Σε όλη τη διάρκεια του έτους αυτού η οφειλόμενη τιμή και ανάμνηση σε μια μεγάλη πνευματική προσωπικότητα, σε έναν από τους σπουδαιότερους λόγιους του Νέου Ελληνισμού αποδόθηκε από ένα μεγάλο αριθμό πνευματικών ιδρυμάτων της χώρας, αλλά και της Ρωσίας. Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο με έδρα την Κέρκυρα, γενέτειρα του Βούλγαρη, συμμετέσχε βεβαίως στη μεγάλη επέτειο με δύο τρόπους. Παρήγγειλε τη φιλοτέχνηση ορειχάλκινης προτομής του λογίου στον τότε αντιπρύτανη της Ανωτάτης Σχολής και διακεκριμένο γλύπτη Γιώργ...

Η έκδοση περιλαμβάνει τις ομιλίες που εκφωνήθηκαν κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου "Ελληνο-Βρετανικές σχέσεις: πτυχές της πρόσφατης ιστορίας τους / British-Greek relations: Aspects of Their Recent History", το οποίο διοργανώθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής σε συνεργασία με τη Βρετανική Πρεσβεία στην Ελλάδα στις 2 και 3 Νοεμβρίου 2012.