Πολίτης Κοσμάς 1888-1974
Polítis Kosmás
Κοσμάς Πολίτης (1888-1974). Ο Κοσμάς Πολίτης (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Παρασκευά Ταβελούδη) γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος του εμπόρου Λεωνίδα Ταβελούδη από τη Λέσβο και της Καλλιόπης το γένος Χατζημάρκου από το Αϊβαλί. Το 1890 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στη Σμύρνη, μετά από την οικονομική καταστροφή του πατέρα του. Εκεί πήρε ιδιαίτερα μαθήματα Αγγλικών και Γαλλικών. Το 1900 πέθανε η μητέρα του και ο Πάρις (όπως τον φώναζαν οι δικοί του ) ανατράφηκε από την αδερφή του Μαρία. Στη Σμύρνη φοίτησε στην Ευαγγελική Σχολή και στο Αμερικανικό Κολλέγιο (από το οποίο δεν αποφοίτησε) και εργάστηκε στην Τράπεζα Ανατολής (1905-1911), σε υποκατάστημα της Εταιρείας Wiener Bank-Verein (1911-1919) και στην τράπεζα Credit Foncier d’ Algerie et de Tunisie (1919-1922). Το 1917 παντρεύτηκε την Κλάρα Κρέσπι που καταγόταν από την Αυστροουγγαρία, με την οποία απέκτησε μια κόρη, τη Φοίβη. Το Σεπτέμβρη του 1922 έφυγε με την οικογένειά του για τη Μασσαλία και το Παρίσι, όπου εργάστηκε στην εκεί Credit Foncier d’ Algerie et de Tunisie και το 1923 έφυγε για την Αγγλία. Εργάστηκε στο υποκατάστημα της Ιονικής Τράπεζας του Λονδίνου και το 1924 επέστρεψε στην Ελλάδα ως υποδιευθυντής στο υποκατάστημα της Ιονικής Τράπεζας στην Αθήνα. Το 1934 ζήτησε μετάθεση στην Πάτρα, όπου έζησε ως το 1942 αντιμετωπίζοντας έντονα οικονομικά προβλήματα, λόγω του δανείου που είχε πάρει για να χτίσει το σπίτι του στο Παλαιό Ψυχικό (που δημεύτηκε το 1945 από το Δημόσιο και ο Πολίτης αναγκάστηκε να πληρώνει ενοίκιο ως το θάνατό του). Παράλληλα αντιμετώπισε προβλήματα υγείας και το 1942 απολύθηκε από τη θέση του, καθώς η διεύθυνση της τράπεζας έκρινε πως έκανε κατάχρηση αναρρωτικών αδειών κατά τη διάρκεια σοβαρής αρρώστιας της κόρης του (πέθανε την ίδια χρονιά πάνω στη γέννα της, το ίδιο και το παιδί της· ο θάνατός της στάθηκε καθοριστικός για την επανασύνδεση του Πολίτη με την Κλάρα). Από το 1942 και ως το θάνατό του το βασικό μέσο βιοπορισμού του ήταν οι μεταφράσεις (από το 1945-1946 εργάστηκε ως μεταφραστής στο Βρετανικό Συμβούλιο και στο περιοδικό "Ελληνοαγγλική Επιθεώρηση"). Υπήρξε μέλος του ΚΚΕ και ιδρυτικό μέλος της ΕΔΑ, με την οποία έθεσε υποψηφιότητα στις εκλογές του 1951 στην περιφέρεια Πατρών, χωρίς να εκλεγεί. Το 1961 έγινε επίτιμο μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (είχε προηγηθεί άρνηση της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών να τον δεχτεί, καθώς αρνήθηκε να υπογράψει δήλωση μετανοίας για την αριστερή του δράση). Το 1967 πέθανε η γυναίκα του και ο Πολίτης συνελήφθη από την Ασφάλεια της δικτατορίας. Το 1973 μπήκε στον Ευαγγελισμό λόγω αναπνευστικής και καρδιακής ανεπάρκειας, μεταφέρθηκε για λίγο στον οίκο ευγηρίας "Relax Palace" στο Μαρούσι και ένα χρόνο αργότερα ξαναμπήκε στον Ευαγγελισμό, όπου πέθανε. Η πρώτη εμφάνιση του Κοσμά Πολίτη στο χώρο της λογοτεχνίας έγινε σε ηλικία 42 ετών με την έκδοση του "Λεμονοδάσους" (1930), που γίνεται δεκτό με ενθουσιασμό από τον κόσμο των γραμμάτων, ενώ ο ίδιος δήλωνε "ερασιτέχνης συγγραφέας". Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Πάτρα έγραψε την "Eroϊca", που μοιράστηκε το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, το 1939, από κοινού με τον Μενέλαο Λουντέμη, και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1960 από τον Μιχάλη Κακογιάννη (βραβείο σκηνοθεσίας Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, 1961, και συμμετοχή στα Φεστιβάλ Βερολίνου και Λονδίνου). Τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο διηγήματος (1960 για την "Κορομηλιά") και το Α΄ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος (1964 για το "Στου Χατζηφράγκου"). Ο Κοσμάς Πολίτης θεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της πεζογραφίας της γενιάς του ’30. Στο σύνολο του πεζογραφικού του έργου κυριαρχεί η αγωνιώδης αναζήτηση του απόλυτου ιδεώδους (συχνά τραγική λόγω της επίγνωσης της χιμαιρικής φύσης μιας τέτοιας αναζήτησης), η οποία εκφράζεται άλλοτε μέσω μιας ιδεαλιστικής, αισθητιστικής και κοσμοπολίτικης γραφής, που συνδυάζει ρεαλιστικά στοιχεία με λυρικές εξάρσεις και κινείται στα πλαίσια της μυθοποίησης της ζωής, και άλλοτε με μια πιο άμεση ιδεολογική στροφή προς τα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα της εποχής (εντονότερη στα έργα του μετά την εισχώρησή του στο ΚΚΕ με αφετηρία "Το Γυρί"). Το τελευταίο εξολοκλήρου σωζόμενο έργο του "Στου Χατζηφράγκου" έχει ως αφορμή τα παιδικά χρόνια του συγγραφέα στη Σμύρνη και κατά κάποιο τρόπο συνοψίζει το σύνολο της δημιουργίας του. Άλλα έργα του είναι: "Εκάτη", μυθιστόρημα, 1933, "Κωνσταντίνος ο Μέγας", θεατρικό, 1957, "Μάρκο Πόλο", πρωτότυπη εργασία πάνω στα ταξίδια του, 1967, αρκετά διηγήματα, το μυθιστόρημα "Τέρμα", το οποίο έμεινε ημιτελές (α' εκδ. 1975) και το αφήγημα "Καϊάφας" (α' εκδ. 1976). Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Κοσμά Πολίτη βλ. Νόρα Αναγνωστάκη, "Κοσμάς Πολίτης", στο "Η μεσοπολεμική πεζογραφία· από τον πρώτο ως τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1939)", τ. Ζ΄, σ.252-309, Αθήνα: Σοκόλης, 1993· Αλέξης Ζήρας, "Πολίτης Κοσμάς", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 8, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 1988· Peter Mackridge, "Χρονολόγιο Κοσμά Πολίτη (Πάρι Ταβελούδη)", περιοδικό "Διαβάζω" τ. 116, 10/4/1985, σ.8-12· Peter Mackridge, "Ο Κοσμάς Πολίτης και η εποχή του ως το 1937" και "Προσθήκες στη βιογραφία του Κ. Πολίτη (μετά το 1937)", στο Κοσμάς Πολίτης, "Eroϊca", επιμ. Peter Mackridge, σ. στ΄-κα΄, Αθήνα: Ερμής/"Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη", 1982· Αλέξης Ζήρας, "Πολίτης Κοσμάς", στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη, 2007, σ. 1841-42. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Eroica
Πολίτης Κοσμάς 1888-1974
Πελεκάνος (2011)
Στην Ερόικα, αιωρούμαστε μεταξύ δύο κόσμων. Από τη μία η πραγματικότητα της ενήλικης ζωής, από την άλλη οι φαντασιώσεις των εφήβων. Η πλοκή, κάπου στο 19ο αιώνα, μιλά για τα πάθη των νέων που φθάνουν σε σημείο τραγικότητας.
Eroica
Πολίτης Κοσμάς 1888-1974
Πελεκάνος (2013)
Στην Ερόικα, αιωρούμαστε μεταξύ δύο κόσμων. Από τη μία η πραγματικότητα της ενήλικης ζωής, από την άλλη οι φαντασιώσεις των εφήβων. Η πλοκή, κάπου στο 19ο αιώνα, μιλά για τα πάθη των νέων που φθάνουν σε σημείο τραγικότητας.
Eroica
Πολίτης Κοσμάς 1888-1974
Γράμματα (2001)
Tο ποδοβολητό και οι σκληριές φτάσαν στο κατακόρυφο -μεσημεριάτικο, την ώρα που ο κόσμος θέλει να ησυχάσει μετά το φαγητό. Mια γυναίκα έβαλε τη φωνή απ' το κατώφλι της καγκελόπορτας: - E! δεν πάτε να παίξετε και παρακάτω! Παλιόπαιδα! - Aλτ! πρόσταξε ο αρχηγός. Σταματήσανε αμέσως, έτσι καθώς βρίσκονταν μέσα στο σύννεφο της σκόνης, τα δυο που τρέχανε μπροστά κι αυτά που σέρναν την αντλία και τ' άλλα που συνοδεύαν με κραυγές κι αλαλητό. O άνεμος παράσερνε τη σκόνη μαζί με ανακατωμένα κουρελόχαρτα. O αρχηγός έσπρωξε λίγο προς τα πίσω τη χρυσαφιά τενεκεδένια περικεφαλαία κι...
Eroica
Πολίτης Κοσμάς 1888-1974
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2011)
[Η αναγγελία έκδοσης του βιβλίου] "Εκδόσεις Γκοβόστη" Μία γνώμη του Φώτου Πολίτη για τον συγγραφέα της "Eroica" 0 Κοσμάς Πολίτης είναι ο πεζογράφος που κατέλαβε εξ εφόδου μια από τις πρώτες γραμμές της Λογοτεχνίας μας. Όταν κυκλοφόρησε το πρωτόλειο του, το περίφημο "Λεμονοδάσος", ο Φώτος Πολίτης, ο τόσον δύσκολος εις ενθουσιασμόν, και μάλιστα για συγγραφείς που για πρώτη φορά εμφανίζονταν, έγραψε μεταξύ άλλων: "...Το "Λεμονοδάσος" είναι ένα πραγματικό ξέσπασμα, ένα ξεχείλισμα αισθημάτων...". 0 Κοσμάς Πολίτης ύστερα από το "Λεμονοδάσος" εξέδωσε την "Εκάτη", που στε...
Άμλετ
Shakespeare William 1564-1616
Νεφέλη (2014)
Ποια έκδοση του πρωτοτύπου να είχε μπροστά του ο Κοσμάς Πολίτης, όταν μετέφραζε τον Άμλετ; Και ποιες ήταν οι μεταφράσεις που είχαν ήδη γίνει στην ελληνική γλώσσα και θα μπορούσε να τις συμβουλευθεί; Ως προς το πρώτο από τα δύο αυτά ερωτήματα, βρισκόμαστε περίπου στην ίδια θέση με τον Γ. Π. Σαββίδη, όταν, κατά την επιμέλεια της έκδοσης της μετάφρασης του Άμλετ από τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη, άφηνε το ίδιο ερώτημα αναπάντητο· κάποιες φορές, μάλιστα, κατά την παρούσα έρευνα, οδηγηθήκαμε στην υπόθεση ότι Κοσμάς Πολίτης και Κωνσταντίνος Θεοτόκης, ανεξάρτητα από την χρονική απόσταση...
Ανατολικά της Εδέμ
Steinbeck John 1902-1968
Ζαχαρόπουλος Σ. Ι. (1994)
Το θαυμαστό αυτό μυθιστόρημα που θεωρείται από πολλούς ως το αριστούργημα του Τζων Στάινμπεκ αφηγείται την ιστορία δυο οικογενειών τις οποίες το ρεύμα της μετανάστευσης έφερε κι έριξε στα πλούσια χώματα της Καλιφόρνιας. Ταυτόχρονα όμως μέσα από τις βιοτικές περιπέτειες των οικογενειών αυτών ο Στάινμπεκ αναπλάθει τη βιβλική ιστορία του Αδάμ και των γιων του Κάιν και Άβελ και βάζει τους ήρωες του να παίζουν για μια ακόμα φορά το πανάρχαιο δράμα της εξορίας στα Ανατολικά μιας μόνιμα φευγαλέας Εδέμ. "Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό αγροτικό έπος γεμάτο άγρια δύναμη". (Κα...
Ανατολικά της Εδέμ
Steinbeck John 1902-1968
Γράμματα (1982)
... Και σήμερα, οι δυνάμεις που έχουν παραταχθεί γύρω στην ιδέα της ομάδας, έχουν κηρύξει έναν πόλεμο εξοντωτικό κατά του πολύτιμου αγαθού, που είναι ο νους του ανθρώπου. Με εξευτελισμούς, με την πείνα, με τη βία, με τον αναγκαστικό προσανατολισμό και με τα βαριά σφυροκοπήματα του εξαναγκασμού, το ελεύθερο κι ερευνητικό πνεύμα καταδιώκεται, φιμώνεται, αμβλύνεται, ναρκώνεται. Το ανθρώπινο είδος φαίνεται να πήρε το θλιβερό δρόμο της αυτοκτονίας. [...]
Ανατολικά της Εδέμ
Steinbeck John 1902-1968
Γράμματα (1982)
Ένα παιδί ίσως να ρωτήσει: "Ποιο είναι το νόημα της ιστορίας του κόσμου;" Κι ένας μεγάλος, άντρας ή γυναίκα, ίσως αναρωτιέται: "Ποια συνέχεια θα 'χει ο κόσμος; Πως τελειώνει όλη αυτή η ιστορία, και, αλήθεια, ποιο είναι το νόημά της;" Εγώ πιστεύω πως όλη αυτή η ιστορία είναι η ίδια, η μια και μόνη, που ανέκαθεν μας τρόμαζε και μας συγκινούσε, κι έτσι ζούμε συνέχεια, συνεπαρμένοι και με τη σκέψη μας προσηλωμένη, μια κινηματογραφική ταινία με αλλεπάλληλα επεισόδια που δεν έχουν τελειωμό. Οι άνθρωποι είναι πιασμένοι -στη ζωή τους, στη σκέψη τους, στους πόθους και στις φιλοδοξί...
Ανατολικά της Εδέμ
Steinbeck John 1902-1968
Ζαχαρόπουλος Σ. Ι. (1994)
Το θαυμαστό αυτό μυθιστόρημα που θεωρείται από πολλούς ως το αριστούργημα του Τζων Στάινμπεκ αφηγείται την ιστορία δυο οικογενειών τις οποίες το ρεύμα της μετανάστευσης έφερε κι έριξε στα πλούσια χώματα της Καλιφόρνιας. Ταυτόχρονα όμως μέσα από τις βιοτικές περιπέτειες των οικογενειών αυτών ο Στάινμπεκ αναπλάθει τη βιβλική ιστορία του Αδάμ και των γιων του Κάιν και Άβελ και βάζει τους ήρωες του να παίζουν για μια ακόμα φορά το πανάρχαιο δράμα της εξορίας στα Ανατολικά μιας μόνιμα φευγαλέας Εδέμ. "Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό αγροτικό έπος γεμάτο άγρια δύναμη". (Κα...
Ανατολικός άνεμος και δυτικός άνεμος
Buck Pearl S. 1892-1973
Ζαχαρόπουλος Σ. Ι. (1989)
Η Κβάι-λαν είναι μια νεαρή Κινέζα, από αρχοντική οικογένεια της προεπαναστατικής Κίνας, που εξιστορεί τόσο την περιπέτεια του δικού της γάμου όσο και την οικογενειακή "τραγωδία" του αδελφού της με μια ξένη από τη Δύση. Η Περλ Μπακ, που το 1938 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας, περιγράφει με τον πιο αυθεντικό τρόπο τα ήθη και τα έθιμα της φεουδαρχικής Κίνας. Με πένα άλλοτε γλαφυρή και άλλοτε επική, η συγγραφέας κορυφώνει τη μυθοπλασία της με την επικράτηση του σύγχρονου τρόπου ζωής πάνω στις προλήψεις και τις δεισιδαιμονίες που μάστιζαν την Κίνα.