Σταυρακάκης Γιάννης
Stavrakákis Giánnis
Ο Γιάννης Σταυρακάκης είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σπούδασε πολιτική επιστήμη στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές (MA) στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου του Essex, από όπου έλαβε και το διδακτορικό του δίπλωμα στο πλαίσιο του προγράμματος για την "Ιδεολογία και την Ανάλυση Λόγου" (Ideology and Discourse Analysis Program). Ο τίτλος της διδακτορικής του διατριβής ήταν "New Directions in the Theory of Ideology and the Case of Green Ideology". Στη συνέχεια εργάστηκε στα Πανεπιστήμια του Essex και του Nottingham και στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ άρχισε να διδάσκει στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 2006, με γνωστικό αντικείμενο "Ανάλυση του πολιτικού λόγου". Σήμερα κατέχει τη βαθμίδα του αναπληρωτή καθηγητή στο ίδιο Τμήμα. Ασχολείται ερευνητικά με τη σύγχρονη πολιτική θεωρία (με έμφαση στις ψυχαναλυτικές και μετα-στρουκτουραλιστικές προσεγγίσεις) και με την ανάλυση της ιδεολογίας και του πολιτικού λόγου στις κοινωνίες της ύστερης νεωτερικότητας (με έμφαση στη μελέτη της πολιτικής οικολογίας, του λαϊκισμού, της μετα-δημοκρατίας, αλλά και των σύγχρονων καλλιτεχνικών πρακτικών). Συμμετέχει στις συντακτικές επιτροπές των περιοδικών "Σύγχρονα Θέματα", "Journal for Lacanian Studies", "Subjectivity", "Psychoanalysis, Culture and Society", "Synthesis". Στις κυριότερες δημοσιεύσεις του περιλαμβάνονται οι μονογραφίες "Lacan and the Political" (Routledge, 1999· ελλ. μτφρ. Ψυχογιός, 2008) και "The Lacanian Left" (Edinburgh University Press/State University of New York Press, 2007), ενώ έχει (συν)επιμεληθεί τους συλλογικούς τόμους "Φύση, κοινωνία και πολιτική" (Νήσος, 1997), "Discourse Theory and Political Analysis" (Manchester University Press, 2000), "Lacan & Science" (Karnac, 2002), "Όψεις λογοκρισίας στην Ελλάδα" (Νεφέλη, 2008) και "Το πολιτικό στη σύγχρονη τέχνη" (Εκκρεμές, 2008). Είναι επίσης εκ των συγγραφέων των μελετών "Φύση, κοινωνία, επιστήμη στην εποχή των "τρελών αγελάδων": διακινδύνευση και αβεβαιότητα" (Νεφέλη, 1999) και "Νεολαία: ο αστάθμητος παράγοντας;" (Πολύτροπον, 2008).
Homo Sacer
Agamben Giorgio
Scripta (2005)
Στο αρχαϊκό ρωμαϊκό δίκαιο είναι ξεκάθαρος ο ρόλος του Homo sacer όπως και η σημασία του για τη δόμηση της κυριαρχίας και της βιοπολιτικής. Πρόκειται για μια φιγούρα στην οποία αποτυπώνεται για πρώτη φορά η παράδοξη σχέση εξουσίας/κυριαρχίας και απλής βιολογικής ζωής. Γιατί αυτός ο χαρακτήρας παρουσιάζει τόσο ενδιαφέρον; Μα γιατί πρόκειται για κάποιον που ενώ η κοινότητα τον έχει κρίνει για κάποιο έγκλημα, εντούτοις δεν τον καταδικάζει με τους συνηθισμένους τρόπους, αλλά του αποδίδει μια ιερότητα που απαγορεύει μεν τη θυσία του, επιτρέπει όμως σε οποιοδήποτε άλλο μέλος της...
Ανάλυση λόγου
Phillips Louise
Εκδόσεις Παπαζήση (2009)
Το βιβλίο αυτό προσφέρει μια συστηματική και ιδαίτερα προσβάσιμη εισαγωγή στην ανάλυση του λόγου, σε θεωρητικό και μεθοδολογικό επίπεδο. Επικεντρώνοντας σε τρεις βασικές προσεγγίσεις -τη θεωρία του λόγου των Laclau και Mouffe, την κριτική ανάλυση λόγου και τη λογοψυχολογία-, τις εμπλέκει σε έναν πρωτότυπο και ιδιαίτερα παραγωγικό διάλογο. Η "Ανάλυση λόγου: Θεωρία και μέθοδος" αναλύει τις τρεις αυτές προσεγγίσεις με απλό και κατανοητό τρόπο και εξηγεί τις φιλοσοφικές προκείμενες, τους θεωρητικούς προσανατολισμούς και τις μεθοδολογικές κατευθύνσεις στις οποίες στηρίζεται κ...
Αντινομίες της Αντιγόνης
Συλλογικό έργο
Εκκρεμές (2014)
Η "Αντιγόνη" βρίσκεται στο επίκεντρο ορισμένων από τις πιο ενδιαφέρουσες συζητήσεις που εκτυλίσσονται τα τελευταία χρόνια στη διεθνή σκηνή της πολιτικής φιλοσοφίας. Αυτές τις θεωρητικές επεξεργασίες επιχειρεί να αποτυπώσει ο ανά χείρας τόμος. Αντιπροσωπεύει, άραγε, η Αντιγόνη αποκλειστικά και μόνο τη συγγένεια και το προπολιτικό, ενώ ο Κρέων την κυριαρχική εξουσία και το νόμο της πόλης; Αποσταθεροποιεί ή επιβεβαιώνει η Αντιγόνη τις στερεότυπες παραδοχές για τη συσχέτιση του γυναικείου φύλου με τη συγγένεια και την οικιακότητα; Θα μπορούσε να εκληφθεί η Αντιγόνη ως μια επαν...
Εισαγωγικό λεξικό της λακανικής ψυχανάλυσης
Evans Dylan
Ελληνικά Γράμματα (2005)
O Jacques Lacan αποτελεί ίσως τον πιο πρωτότυπο και σημαντικό στοχαστή της ψυχανάλυσης μετά τον Freud. Οι ιδέες του έφεραν επανάσταση στην κλινική πρακτική της ψυχανάλυσης και συνεχίζουν να ασκούν σημαντική επιρροή σε πολύ διαφορετικά μεταξύ τους πεδία, όπως η θεωρία του κινηματογράφου, η λογοτεχνική κριτική, η φεμινιστική θεωρία και η φιλοσοφία. Το "Εισαγωγικό λεξικό της λακανικής ψυχανάλυσης" αποτελεί μια μοναδική πηγή αναφοράς για ψυχαναλυτές αλλά και για όσους ενδιαφέρονται γενικότερα για την ψυχανάλυση στην κλινική και θεωρητική της διάσταση. Σε αυτό ο αναγνώστης θα α...
Η έννοια του λόγου
Howarth David
Πολύτροπον (2008)
- Τι εννοούμε όταν αναφερόμαστε στην έννοια του λόγου (discourse); - Ποιοι οι διαφορετικοί ορισμοί της έννοιας του λόγου και ποιες οι μέθοδοι της ανάλυσης του λόγου στις σύγχρονες κοινωνικές επιστήμες; - Με ποιο τρόπο η έννοια του λόγου μπορεί να συμβάλει στην διαλεύκανση βασικών θεωρητικών ζητημάτων; - Πώς μπορεί να ρίξει φως σε εμπειρικά παραδείγματα και περιπτώσεις; - Η έννοια του λόγου εγείρει πολλά ερωτήματα και κατανοείται με ποικίλους τρόπους στις σύγχρονες κοινωνικές επιστήμες. Το βιβλίο αυτό προσφέρει μία συνολική θεώρηση των διαφορετικών ορισμών και μεθόδ...
Η Κιβωτός: παλαιοί σπόροι για νέες καλλιέργειες
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας (2010)
Πρόκειται για βιβλίο-κατάλογο της επίσημης Ελληνικής Συμμετοχής στη 12η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας 2010. Το περιεχόμενο καλύπτει θέματα πολιτικής και οικολογίας, το αγροτικό πρόβλημα, το θέμα της διατροφής, των σπόρων και της παραδοσιακής καλλιέργειας, θεωρητικά θέματα αρχιτεκτονικής και τοπίου, αρχαιοβοτανικής κ.λπ.. Το βιβλίο-κατάλογος της έκθεσης φιλοξενεί τα κείμενα 36 Ελλήνων και ξένων συγγραφέων, των οποίων η δραστηριότητα σχετίζεται με το θέμα της έκθεσης (καθηγητές αρχιτέκτονες, γεωπόνοι, βοτανολόγοι, αγρότες-ακτιβιστές, θεωρητικοί). Ενδεικτικά αναφέρονται...
Η Λακανική αριστερά
Σταυρακάκης Γιάννης
Σαββάλας (2012)
Τα τελευταία χρόνια η ψυχανάλυση -ιδίως η λακανική θεωρία- αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ως σημείο αναφοράς για τον αναπροσανατολισμό τόσο της πολιτικής θεωρίας όσο και της πολιτικής ανάλυσης. Αξιοσημείωτο είναι, μάλιστα, το γεγονός ότι μείζονες πολιτικοί στοχαστές της αριστεράς προσεγγίζουν με αυξανόμενο ενδιαφέρον το έργο του Ζακ Λακάν. Αναδύεται έτσι ένας νέος θεωρητικός και πολιτικός ορίζοντας. "Η Λακανική αριστερά", που ήδη κυκλοφορεί στα αγγλικά και τα ισπανικά, είναι το πρώτο βιβλίο που καταπιάνεται ενδελεχώς με τον αναδυόμενο αυτόν θεωρητικό προσανατολισμό και δ...
Η μαριονέτα και ο νάνος
Žižek Slavoj
Scripta (2005)
Τον έχουν αποκαλέσει "ακαδημαϊκό ροκ σταρ" και "κακό παιδί της θεωρίας" όμως η γραφή τού Σλάβοϊ Ζίζεκ συνδυάζει εντυπωσιακή ευρυμάθεια με συχνές αναφορές στην μαζική κουλτούρα. Στο βιβλίο του "Η μαριονέτα και ο νάνος" επιχειρεί μια διεξοδική ανάγνωση του σημερινού θρησκευτικού αστερισμού από την οπτική γωνία της λακανικής ψυχανάλυσης. Έρχεται κριτικά αντιμέτωπος και με τις δυο κυρίαρχες εκδοχές της σημερινής πνευματικότητας -τον γνωστικισμό της Νέα Εποχής [New Age] και τον αποδομητικό λεβινάσιο Ιουδαϊσμό- και προσπαθεί να αποκαταστήσει τον "υλιστικό" πυρήνα του Χριστιανισμο...
Ιράκ: Η δανεική χύτρα
Žižek Slavoj
Scripta (2006)
Ο Σλάβοϊ Ζίζεκ τονίζει την αντιφατικότητα που χαρακτηρίζει τη δικαιολογία του πολέμου ενάντια στο Ιράκ, όπου μια σύνδεση ανάμεσα στο καθεστώς του Σαντάμ και την Αλ-Κάιντα μεταμορφώθηκε σε απειλή του καθεστώτος ενάντια στην περιοχή, απειλή που περαιτέρω διαστρεβλώθηκε σε κίνδυνο που απειλούσε τους πάντες (πάνω απ' όλους τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία) με τη μορφή όπλων μαζικής καταστροφής.Όταν κανένα σημαντικό όπλο δεν βρέθηκε, μας πρόσφεραν την ίδια λογική: εντάξει, τα δύο εργαστήρια που βρήκαμε δεν αποδεικνύουν τίποτα στην πραγματικότητα, αλλά ακόμα κι αν δεν υπάρχ...
Κοινωνιολογία του ελεύθερου χρόνου
Νήσος (1996)
Λαϊκισμός
Σταυρακάκης Γιάννης
Εκδόσεις Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (2019)
Ο "λαϊκισμός" έχει επιστρέψει για τα καλά στη δημόσια συζήτηση. Η έννοια χρησιμοποιείται για να περιγράφει μια πληθώρα ετερογενών φαινομένων. Τι ακριβώς είναι, όμως, ο λαϊκισμός; Ποια ελάχιστα κριτήρια και ποιες τυπολογίες είναι δυνατόν να επιστρατεύσουμε για να προσανατολιστούμε σε αυτό το θολό πεδίο; Πώς μπορούμε να διακρίνουμε τον λαϊκισμό από άλλα παράλληλα φαινόμενα; Τούτη η σύντομη μελέτη επιχειρεί να μας εξοικειώσει με την παγκόσμια ιστορία του λαϊκισμού και με τις προσπάθειες της κοινωνικής και της πολιτικής θεωρίας να τον συλλάβουν και να τον αποτιμήσουν. Εντοπίζε...
Λαϊκισμός στην ιστορία, την τέχνη, την πολιτική
Συλλογικό έργο
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (2016)
Η Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (ιδρυτής Σχολή Μωραΐτη) συμπλήρωσε πρόσφατα τη σειρά της "Επιστημονικά Συμπόσια" με έναν ακόμη ενδιαφέροντα τόμο, τα πρακτικά του συμποσίου που πραγματοποιήθηκε το Νοέμβριο του 2015 στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, με θέμα το φαινόμενο του λαϊκισμού στην ιστορία, την τέχνη και την πολιτική. Διακεκριμένοι μελετητές από τους χώρους των πολιτικών επιστημών, της κοινωνιολογίας, της ιστορίας, της φιλολογίας και της κριτικής της λογοτεχνίας ανέπτυξαν τους προβληματισμούς τους, με την πρόθεση να αναδειχτούν οι διαφορετικές...
Λαϊκισμός, αντιλαϊκισμός και κρίση
Σεβαστάκης Νικόλας Α.
Νεφέλη (2012)
"Το θέμα αυτής της μελέτης είναι συγκεκριμένο: η συγκρότηση του σημερινού αντιλαϊκιστικού λόγου. Σε αυτόν τον λόγο, η αυτόματη σχεδόν διάγνωση (κάποιου είδους) λαϊκισμού συνυπάρχει με ευρύτερες αξιώσεις για την ερμηνεία της κρίσης και των αιτίων της. Σε όλες όμως τις περιπτώσεις, ο αντιλαϊκιστικός λόγος ενεργοποιεί μια βασική αφετηριακή πεποίθηση: ότι ο λαϊκισμός, και ιδιαίτερα ένας αριστερόστροφος ή προοδευτικός/αντιστασιακός λαϊκισμός, συνιστά εδώ και καιρό τον κύριο στρατηγικό εχθρό κάθε έλλογης πολιτικής, κάθε μεταρρυθμιστικής αγαθής βούλησης. [...] Ο αντιλαϊκιστικός λό...
Μια καινούργια ανάγνωση του λαϊκισμού
Συλλογικό έργο
Πλέθρον (2020)
Η επιστροφή του λαϊκισμού θέτει το ερώτημα τι είναι ένας "λαός" και εξετάζει την κατασκευή και τους αμυντικούς μηχανισμούς αυτού του "λαού" με βάση τις ταυτοτικές αξίες που αυτός προασπίζεται. Το βιβλίο προσφέρει μια ανάγνωση της έννοιας της ταυτότητας σε σχέση με εκείνη του "πολιτικού υποκειμένου", ο ορισμός της οποίας στηρίζεται στο υποκείμενο της ψυχανάλυσης. Είναι αναμφίβολο ότι έχουμε έναν "πόλεμο ταυτοτήτων". Η επιστροφή στην ψυχολογία των μαζών γίνεται απαραίτητη για να μπορέσουμε να συλλάβουμε το ζήτημα του πλήθους με ή χωρίς ηγέτη, πολλώ μάλλον σήμερα που γινόμαστε...
Μίλησε κανείς για ολοκληρωτισμό;
Žižek Slavoj
Scripta (2002)
Ο ολοκληρωτισμός ως ιδεολόγημα ανέκαθεν εξυπηρετούσε μια πολύ συγκεκριμένη στρατηγική λειτουργία: εγγυώνταν τη φιλελεύθερη - δημοκρατική ηγεμονία απορρίπτοντας την αριστερή κριτική τής φιλελεύθερης δημοκρατίας ως την άλλη όψη του «διδύμου» των δεξιών φασιστικών δικτατοριών. Αντί να παράσχει μιαν ακόμη συστηματική έκθεση της ιστορίας της ιδέας αυτής, ο Slavoj Zizek προσεγγίζει εδώ τον ολοκληρωτισμό κατά τρόπο βιτγκενσταϊνιανό, ως έναν ιστό οικογενειακών ομοιοτήτων. Έτσι διερευνά σε βάθος την εξάρτησή του από μια σειρά καθιερωμένων αντιλήψεων και παραδοχών. [...]
Νεολαία: Ο αστάθμητος παράγοντας;
Συλλογικό έργο
Πολύτροπον (2008)
Σήμερα όλοι μιλούν για τους νέους ή εξ ονόματος των νέων. Σπάνια όμως αποτυπώνονται οι γνώμες των ίδιων των νέων, σπάνια αναδεικνύεται ο λόγος τους, οι στάσεις και οι αναπαραστάσεις τους, οι αγωνίες και τα ερείσματά τους, οι ανασφάλειες και οι ελπίδες τους. Αυτή η μελέτη, επιχειρεί να ανασυνθέσει και να ερμηνεύσει ορισμένες κομβικές στάσεις και αναπαραστάσεις της νέας γενιάς όπως αρθρώνονται από τους ίδιους τους νέους στη σημερινή συγκυρία και με βάση ερωτήματα που προκύπτουν τόσο από το δημόσιο λόγο όσο και από τους προσανατολισμούς της σύγχρονης έρευνας. Χρησιμοποιε...