Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ενενήντα χρόνια μετά το θάνατο του Παύλου Μελά, ο τόπος μας δείχνει να στερείται του ζωοποιού ήθους που λειτουργούσε ως αυτονόητος άξονας αναφοράς. Μέχρι, πρότινος (μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες) το ήθος και η πράξη του Παληκαριού αναγνωρίζονταν και σε άλλους χαρισματικούς του λαού μας. Σήμερα ίσως μοιάζει ρομαντικό να περιμένει κανείς τέτοιες δοξαστικές αποκοτιές. Γι' αυτό, πέραν του χρέους να μνημονεύσομε έναν μεγάλο άνδρα της νεώτερης ιστορίας μας, είναι ανάγκη να θυμηθούμε με τι ψωμί τράφηκε ο κόσμος αυτού του τόπου, να ξανασυλλαβίσουμε την αλφαβήτα της κοινής μας συνε...

Ενενήντα χρόνια μετά το θάνατο του Παύλου Μελά, ο τόπος μας δείχνει να στερείται του ζωοποιού ήθους που λειτουργούσε ως αυτονόητος άξονας αναφοράς. Μέχρι, πρότινος (μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες) το ήθος και η πράξη του Παληκαριού αναγνωρίζονταν και σε άλλους χαρισματικούς του λαού μας. Σήμερα ίσως μοιάζει ρομαντικό να περιμένει κανείς τέτοιες δοξαστικές αποκοτιές. Γι' αυτό, πέραν του χρέους να μνημονεύσομε έναν μεγάλο άνδρα της νεώτερης ιστορίας μας, είναι ανάγκη να θυμηθούμε με τι ψωμί τράφηκε ο κόσμος αυτού του τόπου, να ξανασυλλαβίσουμε την αλφαβήτα της κοινής μας συνε...

Ενενήντα χρόνια μετά το θάνατο του Παύλου Μελά, ο τόπος μας δείχνει να στερείται του ζωοποιού ήθους που λειτουργούσε ως αυτονόητος άξονας αναφοράς. Μέχρι, πρότινος (μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες) το ήθος και η πράξη του Παληκαριού αναγνωρίζονταν και σε άλλους χαρισματικούς του λαού μας. Σήμερα ίσως μοιάζει ρομαντικό να περιμένει κανείς τέτοιες δοξαστικές αποκοτιές. Γι' αυτό, πέραν του χρέους να μνημονεύσομε έναν μεγάλο άνδρα της νεώτερης ιστορίας μας, είναι ανάγκη να θυμηθούμε με τι ψωμί τράφηκε ο κόσμος αυτού του τόπου, να ξανασυλλαβίσουμε την αλφαβήτα της κοινής μας συνε...

Ο Οκτάβιος Μερλιέ, στον οποίο οφείλουν πολλά οι παπαδιαμαντικές σπουδές, εξέδωσε το 1934 το βιβλίο "Α. Παπαδιαμάντη Γράμματα" και κατέστησε γνωστό τον κύριο όγκο της αλληλογραφίας του διηγηματογράφου μας. Πρόκειται για έκδοση που δίκαιο είναι, έστω και κάπως καταχρηστικά, να θεωρηθεί ως η πρώτη ερμηνευτική έκδοση παπαδιαμαντικού κειμένου. Στο επίμετρο ο Μερλιέ καταχωρίζει γράμματα οικείων και φίλων του Παπαδιαμάντη, των οποίων όμως δεν είναι παραλήπτης ο Παπαδιαμάντης. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1947, ο Κώστας Α. Παπαχρίστος, που είχε την καλή τύχη να ερευνήσει πρώτο...

"Ανθρώπους και κτήνη να σώσεις, Κύριε!" υποψιθύριζε πότε πότε ο Παπαδιαμάντης με ελεητική ειρωνεία. Τα έλλογα και τα άλογα ζώα του συνωδίνοντος παπαδιαμαντικού σύμπαντος μελετά, εξίσου συμπαθώς -θέλω να πω: με σπλαχνική επιείκεια-, ο Λουκάς Κούσουλας στα πέντε δοκίμια αυτού του τόμου.

Αγάπη στον κρεμνό και άλλα διηγήματα "Μετά τον θάνατο του Παπαδιαμάντη, δημοσιεύτηκαν, από το 1912 ως το 1954, τριάντα δύο διηγήματα του... Σε ένα σύνολο 171 γνωστών ως τώρα διηγημάτων, δεν είναι μικρός αριθμός τα 32 να έχουν δημοσιευτεί μετά τον θάνατο του συγγραφέα... Σημειώνω εδώ αυτούς τους λογαριασμούς γιατί αναιρούν τη γενική εντύπωση, την οποία και ο ίδιος φρόντισε να καλλιεργήσει, του "κατ' αποκοπήν διηγηματογράφου". Ας προσθέσουμε ότι δεν πρόκειται μόνο για διηγήματα των δύο τριών τελευταίων ετών της ζωής του, αλλά ότι πολλά από αυτά μπορεί να περίμεναν στο συρ...

Η Γυφτοπούλα "Η Γυφτοπούλα είναι το τρίτο και εκτενέστερο έργο του Παπαδιαμάντη και δημοσιεύτηκε στην "Ακρόπολιν" (21.4-11.10.1884) [...]. Ο τόπος, όπου εκτυλίσσεται η υπόθεση, είναι η Πελοπόννησος και χρόνος -ο κατεξοχήν χρόνος του μυθιστορήματος-οι μήνες Απρίλιος και Μάιος του μοιραίου για τον Ελληνισμό έτους 1453. Το πρόσωπο γύρω από το οποίο πλέκεται το μυθιστόρημα είναι η δήθεν γυφτοπούλα Αϊμά, ύπαρξη αρκετά μυστηριώδης, όπως μυστηριώδεις είναι οι βλέψεις και τα αισθήματα που τρέφει για το πλάσμα αυτό ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Πλήθων ή Γεμιστός. [...] Παρακολ...

Η δίψα του Δαυΐδ και άλλα διηγήματα "Ο Παπαδιαμάντης, στο νησί του, από νεαρή ηλικία, έχει ψηλαφήσει τον εκκλησιαστικό βίο. [...] Γι' αυτό και ζώντας στην Αθήνα (κατά το μεγαλύτερο μέρος της επίγειας ζωής του) συνεχώς καταγράφει μια "δίψα" που την διατυπώνει ως αιχμαλωσία: "Ω! ας ήμην βοσκός εις τα όρη!" ("Όνειρο στο κύμα"). Αυτή τη "δίψα" θα μας την περιγράψει το 1905 στο εορταστικό άρθρο του για την ημέρα των Θεοφανείων, περιγράφοντας ένα περιστατικό από τη ζωή του Δαυΐδ. Η "Δίψα του Δαυΐδ" είναι η δίψα του Παπαδιαμάντη. Και όπως ο Δαυΐδ δεν δέχτηκε να ξεδιψάσει όταν τ...

Η Μετανάστις "Η Μετανάστις δημοσιεύεται πρώτη φορά στην εφημερίδα "Νεολόγος" της Κωνσταντινουπόλεως σε συνέχειες, στο διάστημα από 23 [Αυγούστου] / 4 Σεπτεμβρίου 1879 έως 22 [Δεκεμβρίου] / 3 Ιανουαρίου 1880 και φέρει την υπογραφή Α. Πδ. [...] Στο προεξαγγελτικό σημείωμα του "Νεολόγου" η Μετανάστις φέρεται να ανήκει "εις το ιστορικόν είδος της μυθιστοριογραφίας". Στον μικρό πρόλογο, τον οποίο παραθέτει πριν την έναρξη της αφηγήσεως ο συγγραφέας, μαθαίνουμε ότι αφορμή της συγγραφής είναι: "Ό τελευταίος ενσκήψας έν Αστραχάν λοιμός" και οι φόβοι που γεννήθηκαν στο άκουσμ...

Η Νοσταλγός και άλλα διηγήματα "Αν έπιανα μια νοερή συζήτηση με τη φανταστική κοινότητα των αναγνωστών αυτού του τόμου για το ένα και το άλλο διήγημα, ποιο άρεσε περισσότερο και ποιο λιγότερο στον καθένα μας, τι τράβηξε περισσότερο την προσοχή μας, ξέρω πως αργά ή γρήγορα θα παραμέριζα λίγο τα αισθητικά μου κριτήρια και θα έφερνα την κουβέντα στο απλό εκείνο "Πατέρα στο σπίτι!". Δεν θα πρόβαλλα καμία αντίρρηση σε όποιον έλεγε ότι δεν συγκρίνεται με τον "Έρωτα στα χιόνια", τη "Νοσταλγό", τη "Γλυκοφιλούσα" ή τους Έλαφροΐσκιωτους", θα συμφωνούσα ότι είναι κατώτερο από τ...

Η Σταχομαζώχτρα "Στον παρόντα τόμο περιέχονται τα δεκαεπτά πρώτα διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, δημοσιευμένα από το 1887 έως το 1891. Βρισκόμαστε στην αρχή της διηγηματογραφικής του δουλειάς. Που όμως τη βρίσκουμε σε πλήρη ωριμότητα. Ως γνωστόν, μετά τα τρία μυθιστορήματα ("Η Μετανάστις": 1879-1880, "Οι Έμποροι των Εθνών": 1882-1883 και "Η Γυφτοπούλα": 1884) και το εκτενές αφήγημα "Χρήστος Μηλιόνης": 1885, ο Παπαδιαμάντης εγκαταλείπει οριστικά και αμετάκλητα το λογοτεχνικό είδος του μυθιστορήματος και, το 1887, "σαν έτοιμος από καιρό", στρέφεται αποκλειστικά στο...

Η Φαρμακολύτρια και άλλα διηγήματα "Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης είναι χωρίς αμφιβολία ο μεγάλος τραγικός του νέου ελληνισμού. Διακρίνουμε, παραταύτα, στον κόσμο της λογοτεχνικής του δημιουργίας μιαν εύχαρι και, ενίοτε, φιλοπαίγμονα διάθεση [...]. Σημαντικό ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή διαδραματίζει και ο λαϊκός πολιτισμός της Σκιάθου, ο οποίος αδιαλείπτως τροφοδοτεί και εμπλουτίζει το έργο του Παπαδιαμάντη. [...] Στην περίπτωση του Σκιαθίτη λογοτέχνη ισχύει το ίδιο ακριβώς που ισχύει και στην περίπτωση του Ντοστογιέφσκι, κατά τον Μιχαήλ Μπαχτίν: Στα έργα του δεν δ...

Η Φόνισσα "Η Φόνισσα, "κοινωνικόν μυθιστόρημα" κατά τον συγγραφέα της (ή τη Σύνταξη του περιοδικού "Παναθήναια" όπου δημοσιεύτηκε το 1903), είναι το πιο πολυδιαβασμένο έργο του Παπαδιαμάντη. Οι αυτοτελείς εκδόσεις της είναι πάμπολλες και κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει τον αριθμό των αντιτύπων τους. Έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, ανέβηκε στη σκηνή ως θεατρικό έργο και χορόδραμα, γυρίστηκε σε ταινία. [...] "Η Φόνισσα" δίχασε τους ερμηνευτές της. Τι είναι η Φραγκογιαννού; Κοινός εγκληματίας ή κοινωνικός επαναστάτης; Πρωτοπόρος του γυναικείου κινήματος ή στρίγλα; Διεστ...

Οι Έμποροι των Εθνών "Πάντοτε είχα την εντύπωση ότι το παπαδιαμαντικό μυθιστόρημα "Οι Έμποροι των Εθνών" (δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Μη Χάνεσαι" από τις 8.11.1882 ως τις 8.2.1883) κουβαλούσε, τουλάχιστο στον τίτλο του, μέρος του "Εμπόρου της Βενετίας". Πίστευα ότι ο Παπαδιαμάντης έβλεπε στη Βενετία μια από τις ελιοτικές "ανύπαρχτες πολιτείες", έναν τερατώδη Σάυλοκ, μια σαράφισσα των λαών. "Ωστόσο το δάνειο από τον Σαίξπηρ, που τον ήξερε καλά ο Παπαδιαμάντης, μου φαινόταν πλάγιο. Είχα την υποψία ότι η έκφραση "Έμποροι των εθνών", ανεξάρτητα από το αν αναφερόταν και σε ά...

Ολόγυρα στη Λίμνη και άλλα διηγήματα "Τα διηγήματα του παρόντος τόμου είναι δημοσιευμένα το 1892. Ο Παπαδιαμάντης έχει περάσει τα σαράντα, έχει στραφεί οριστικά στο διήγημα και η προσωπική του ζωή κινείται μεταξύ των γραφείων της /Ακροπόλεως, της ταβέρνας του Καχριμάνη και των ναΐσκων της Αθήνας και των περιχώρων. Η Ελλάδα υπό τη διακυβέρνηση του Χαριλάου Τρικούπη, έπειτα από μια προσπάθεια εκσυγχρονισμού, οδηγείται στην πτώχευση και η Αθήνα συνεχίζει να ζει μεταξύ παραδόσεως και νεωτερισμού... [...] Το "Ολόγυρα στη λίμνη" διεκδικεί αναμφισβήτητα μια εξέχουσα θέση σε...

Όνειρο στο κύμα και άλλα διηγήματα "Δεν είναι ίσως τυχαίο το γεγονός ότι "Ο Ξεπεσμένος δερβίσης" προηγείται των διηγημάτων που περιλαμβάνονται στον παρόντα τόμο. [...] Κατά γενική ομολογία είναι το καλύτερο αθηναϊκό διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Δεν είναι ίσως τυχαίο και το γεγονός ότι "Ο Γείτονας με το λαγούτο" καταλαμβάνει την τελευταία θέση. Καμιά σχέση ο ένας με τον άλλο. Εμβληματικός ο πρώτος, περίπου άσημος ο δεύτερος. [...] Διακρίνουμε, παρά ταύτα, στους προαναφερθέντες λογοτεχνικούς χαρακτήρες κάποια κοινά στοιχεία. Τουρκομερίτες και οι δύο, ξένοι...

Ποιήματα και άλλα κείμενα "Κατά την, θρυλική πια παραδοξολογία του Μιλτιάδη Μαλακάση, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης υπήρξε ο μεγαλύτερος νεοέλληνας ποιητής. [...] Βεβαίως, η ποίηση αναβλύζει όπως το καθαρό νερό από τις πεζογραφικές του σελίδες με υπονομευτικές, σε πάμπολλες περιπτώσεις, πραγματώσεις της πεζογραφικής "τάξης" σε άφθονα διηγήματα του. Στο αυτοβιογραφικό του σημείωμα ο Παπαδιαμάντης μάς πληροφορεί: "Μικρός εζωγράφιζα Αγίους, είτα έγραφα στίχους κ' εδοκίμαζα να συντάξω κωμωδίας. [...]" Τα υπόλοιπα κείμενα, δημοσιευμένα κατά καιρούς σε εφημερίδες ή περιοδι...