Άπαντα Παπαδιαμάντη: Η γυφτοπούλα

Η Γυφτοπούλα "Η Γυφτοπούλα είναι το τρίτο και εκτενέστερο έργο του Παπαδιαμάντη και δημοσιεύτηκε στην "Ακρόπολιν" (21.4-11.10.1884) [...]. Ο τόπος, όπου εκτυλίσσεται η υπόθεση, είναι η Πελοπόννησος και χρόνος -ο κατεξοχήν χρόνος του μυθιστορήματος-οι μήνες Απρίλιος και Μάιος του μοιραίου για τον Ελληνισμό έτους 1453. Το πρόσωπο γύρω από το οποίο πλέκεται το μυθιστόρημα είναι η δήθεν γυφτοπούλα Αϊμά, ύπαρξη αρκετά μυστηριώδης, όπως μυστηριώδεις είναι οι βλέψεις και τα αισθήματα που τρέφει για το πλάσμα αυτό ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Πλήθων ή Γεμιστός. [...] Παρακολουθώντας ο αναγνώστης τις τύχες αυτής της διαρκώς κυνηγημένης κόρης, θα συναντήσει στις σελίδες του μυθιστορήματος αγνούς και ανόσιους έρωτες, απαγωγές, αγοραπωλησίες ψυχών και σωμάτων, νυχτερινές καταδιώξεις και αποδράσεις, φυλακίσεις σε φραγκικά μοναστήρια, αποστασίες, εξωμοσίες, μυστηριώδεις τελετές, παραδεισιακά όνειρα και εφιάλτες, σκοτεινά εγκλήματα, φιλόσοφους, γύφτους, στρατιωτικούς, ανθρώπους της ταβέρνας, Έλληνες, Λατίνους, Λεβαντίνους κ.λπ. κλπ.". (Από το προλογικό κείμενο "Κατά ουτοπιστών" του φιλολογικού επιμελητή της έκδοσης Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλου).