Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Πρόκειται για μια σειρά συνομιλιών της συγγραφέως με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο, ένα εξομολογητικό "μουχαμπέτι", όπως του άρεσε να το αποκαλεί, που βάστηξε για δέκα σχεδόν χρόνια. Και μέσα απ’ αυτό, ξεδιπλώνεται η χειμαρρώδης και "προκλητική" προσωπικότητα του ποιητή, που σπάει όλους τους φραγμούς του "καθωσπρεπισμού" του πνευματικού κόσμου της εποχής μας.

"Πανουργίαι υψηλόταται του Μπερτόλδου" είναι η αρχή του τίτλου της ανώνυμης ελληνικής έντυπης μετάφρασης (1646) του πεζού, αφηγηματο-διαλογικού έργου "Le sottilissime astuzie di Bertoldo" (1606) του λαϊκού ιταλού συγγραφέα Giulio Cesare [dalla] Croce. Το πρωτότυπο έργο βρισκόταν στο τέρμα μιας δυτικοευρωπαϊκής μεσαιωνικής παράδοσης που παρουσίαζε έναν άξεστο και δύσμορφο χωριάτη με τσουχτερή πονηριά και θυμοσοφία, ισχυρό ένστικτο αυτοσυντήρησης και άσβεστη δίψα για την ελευθερία, να είναι ο αντίποδας του σοφού Σολομώντα. Η επιμελήτρια της έκδοσης, αναπληρώτρια καθηγήτρια...

Η σχέση ανάμεσα σε έναν συγγραφέα και τρεις καλλιτέχνες, που μετείχαν όλοι ενεργά στη διαμόρφωση της πνευματικής και καλλιτεχνικής φυσιογνωμίας της Θεσσαλονίκης κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης.

Ο τόμος αυτός συγκεντρώνει έντεκα κείμενα που παρουσιάστηκαν στην Ημερίδα "Η Εκδοτική των Κειμένων της Νεοελληνικής Γραμματείας", η οποία οργανώθηκε στις 27 Απριλίου 2015 από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών και ήταν αφιερωμένη στη μνήμη της Ελένης Παχίνη-Τσαντσάνογλου (1937-3.1.1995) και του Γιώργου Π. Σαββίδη (1929-11.6.1995), για τα είκοσι χρόνια από τον πρόωρο θάνατό τους. Δεν χρειάζεται να φέρει κανείς πολλά παραδείγματα, είτε να επιχειρηματολογήσει για πολύ, για να δείξει πως τόσο για τη "συλλογική επιστημονική συνείδηση" όσο και για το ευρύτερο κοινό η κύρια ιδι...

"Πριν περατώσω το προλογικό αυτό σημείωμα, θα ήθελα να υπενθυμίσω τις θλιβερές συνθήκες κάτω από τις οποίες γινόταν ανέκαθεν (και γίνεται ακόμη) στον τόπο μας η έρευνα (έλλειψη ερευνητικών κέντρων, κακοδιαχείρηση των υπαρχόντων, ανυπαρξία κρατικών επιχορηγήσεων, μη έγκαιρη αποστολή επιχορηγήσεων, ελλιπής εξοπλισμός, κ.τ.λ.). Έτσι ένας αφοσιωμένος και συστηματικός ερευνητής της επιστήμης, όπως ο Κωνσταντίνος Κ. Παπουλίδης, φαντάζει, στα μάτια των ειδημόνων, σαν ένα σπάνιο κι εξωτικό παραδείσιο πουλί. Δεν είναι, λοιπόν, χωρίς σημασία ότι το έργο του και η προσφορά του χαίρουν...

Ο Σφυρίδης αντιπαθεί τις κλισαρισμένες ερωτήσεις, γιατί συνήθως απαιτούν κλισαρισμένες απαντήσεις. Βλέπουμε ότι στις συνεντεύξεις του, η κουβέντα "ρολάρει" και συνήθως μια ερώτηση που απαντιέται, γίνεται η αιτία για μια δεύτερη παρόμοια ερώτηση, για να συμπληρωθεί η πρώτη με μια πιο διευκρινιστική απάντηση. Κατά τον Σφυρίδη, δύο ακόμα μεγάλοι κίνδυνοι για τον συνεντευξιαζόμενο είναι η περιαυτολογία, την οποία εκείνος χαρακτηρίζει ως "αυτοαναφορικό αυνανισμό" και η πρόκληση, που συχνά χρησιμοποιείται για να γίνει "ντόρος" γύρω από το όνομα του συγγραφέα.

Το ανά χείρας βιβλίο μελετά όψεις της Γερμανικής Κατοχής στη Θεσσαλονίκη, όπως αυτή αποτυπώνεται στα κείμενα πέντε λογοτεχνών από την πρώτη και δεύτερη μεταπολεμική γενιά της πόλης μας. Πρόκειται για τους συγγραφείς : Γιώργο Ιωάννου, Νίκο Μπακόλα, Ντίνο Χριστιανόπουλο, Περικλή Σφυρίδη κα Τόλη Καζαντζή. Οριοθετείται χρονικά η Γερμανική Κατοχή από τον Απρίλιο του 1941, όταν τα γερμανικά στρατεύματα καταλαμβάνουν τη Θεσσαλονίκη, έως τον Οκτώβριο του 1944, που αποχωρούν. Στη συνέχειαμε χρονική σειρά καθορίζονται τα σημαντικά γεγονότα που σημάδεψαν την Κατοχή: η είσοδος των μονά...

Ο "Έπαινος των γυναικών" είναι ένα ανώνυμο δημώδες ποίημα του τέλους του 15ου αιώνα, μάλλον κρητικής προέλευσης, σε ομοιοκατάληκτους οκτασύλλαβους, ιαμβικούς ή τροχαϊκούς, στίχους. Τυπώθηκε για πρώτη φορά μόλις το 1905. Το ποίημα έχει αντιγυναικείο και σατιρικό/παραδειγματικό, κάποτε και ωμό, περιεχόμενο και σχολιάζει καινοφανή πολιτισμικά δεδομένα της εποχής του σχετικά με την κοινωνική υπόσταση των γυναικών. Παρουσιάζει τα ηθικά ελαττώματα και τις ανάρμοστες συμπεριφορές των παρθένων κοριτσιών, των παντρεμένων γυναικών και των χηρών, καθορίζοντας το αρμόζον και το μη αρμό...

Κεντρική του ιδέα η γυναίκα, "η πρώτη δύναμη", που έλεγε κι ο αλησμόνητος Τσιτσάνης λίγο πριν το τέλος του. Η ανοργασμική Νάντια, η διφορούμενη Φαίδρα, η νοσηρή Ελένη κι οι άλλες είναι λίγο Εύες, που τείνουν το μήλο, και λίγο μητέρες τρυφερές, που χαϊδεύουν τους αρσενικούς με συγκατάβαση σαν να 'ναι μικρά παιδιά. Πίσω, όμως, απ' τις μορφές τους, τα καπρίτσια, τα καμώματά τους, μορφάζει η ζωή, η ζωή της καταναλωτικής κοινωνίας "με τα βασιλεμένα ιδανικά". Πράγματι, όλα σχεδόν τα πρόσωπα, είτε αρσενικά, είτε θηλυκά, κινούνται γύρω από τον έρωτα αρνητικά: μορφές αλλοτριωμένες κ...

"Γενικά, περνάω την ώρα μου περιπλανώμενη άσκοπα. Όλη η νεολαία στην ηλικία μου χαζοδουλεύει. Τι είναι αυτό που με ενοχλεί πιο πολύ; Ότι οι πολιτικοί δεν ενδιαφέρονται για την ανεργία, για να μην ανεβαίνει ο πληθωρισμός. Έχουν αποφασίσει ότι θα υπάρχει ανεργία, δεν θα κινείται πολύ χρήμα. Από την άλλη, πώς γεμίζουν οι καφετέριες; Οι γονείς δίνουν, γιατί φοβούνται: "Το παιδί μου να γίνει κλέφτης; Να είναι στερημένο;". Και έτσι παρουσιάζεται μια πλασματική εικόνα ευημερίας. Έχει μεγαλώσει πια το όριο που ωριμάζουν τα παιδιά. Μέχρι τα τριάντα ακόμη σπουδάζουν. Και ποιο το αποτ...

Η ειδολογική ευρύτητα των κειμένων του Βιζυηνού εκτείνεται από τη φιλοσοφική και την παιδαγωγική μελέτη ως τη λογοτεχνία (ποιήματα, διηγήματα κλπ.). Η διημερίδα "Το εύρος του έργου του Γ. Βιζυηνού: παλαιότερες αναγνώσεις και νέες προσεγγίσεις", τα πρακτικά της οποίας βρίσκονται στον παρόντα τόμο, εστίασε σε όλες αυτές τις πτυχές του έργου και, όπως πιστεύουμε, έδωσε τη δυνατότητα καλύτερης κατανόησης του έργου του, στη βάση των ποικίλων ερμηνευτικών προσεγγίσεων, φιλολογικών (θεωρητικών, ιστορικών, κριτικών και συγκριτολογικών) και διεπιστημονικών.

Η Θεσσαλονίκη είναι η μόνη περιφερειακή πόλη η οποία στον 20ό αιώνα κατόρθωσε να δημιουργήσει μια λογοτεχνία που όχι μόνο ήταν διαφορετική από εκείνη του αθηναϊκού κέντρου, αλλά άνοιξε καινούριους δρόμους στα γράμματά μας· διαμορφώθηκε έτσι ένα είδος παράδοσης που επηρέασε πολλούς λογοτέχνες, όχι μόνο της Θεσσαλονίκης αλλά του τόπου γενικότερα, ώστε ορισμένοι μελετητές να μιλούν ακόμα και για "Σχολή της Θεσσαλονίκης". Η λογοτεχνία αυτή δημιουργήθηκε από συγγραφείς που υπήρξαν συσπειρωμένοι γύρω από κάποια πολύ σημαντικά λογοτεχνικά περιοδικά της πόλης κι έχει δύο φάσεις: μί...

Ο Περικλής Σφυρίδης είναι μια πολύπλευρη πνευματική προσωπικότητα με πολλές ιδιότητες: πεζογράφος, ποιητής, κριτικός της λογοτεχνίας, τεχνοκριτικός, ανθολόγος. Απ' όλες αυτές θεωρώ σημαντικότερη την ιδιότητα του πεζογράφου. Στα τριάντα πέντε χρόνια της λογοτεχνικής του πορείας εξέδωσε έντεκα συλλογές διηγημάτων, δύο μυθιστορήματα και ένα αυτοσχόλιο πνευματικής πορείας. Υπάρχουν επίσης άλλα δώδεκα διηγήματα δημοσιευμένα στα εγκυρότερα λογοτεχνικά περιοδικά του τόπου, τα οποία σύντομα θα κυκλοφορήσουν κι αυτά σε βιβλίο. Για το έργο του έχουν δημοσιευθεί περισσότερες από εκ...

Δυο γυναίκες, καθηγήτριες στο Πανεπιστήμιο, γύρω στα εξήντα, αναπτύσσουν μια ιδιότυπη φιλία μεταξύ τους, η οποία κυμαίνεται μεταξύ αγάπης και μίσους. Παρόλο που οι γυναίκες αυτές ανήκουν στο πνευματικό κατεστημένο, δεν φαίνονται καλά προσαρμοσμένες στον επαγγελματικό τους χώρο. Η περίπλοκη ψυχοσύνθεσή τους αναδύεται όταν η μία από τις δύο βάζει υποψηφιότητα για την πρώτη βαθμίδα. Η επικείμενη δοκιμασία της εκλογής γίνεται ο καταλύτης για να έρθουν στην επιφάνεια ύπουλοι ανταγωνισμοί και προσωπικές φιλοδοξίες. Παράλληλα κρίνονται οι σχέσεις τους με το σύστημα· ο βαθμός ενσωμ...

Με τον δεύτερο αυτό τόμο "Παραφυάδες, Κείμενα λογοτεχνίας και βιβλιοκρισίες 1999-2008", ο Περικλής Σφυρίδης ολοκληρώνει μια δόκιμη πορεία τριάντα χρόνων ως κριτικός λογοτεχνίας. Την επιλογή των κειμένων και την επιμέλεια του βιβλίου έκανε η Σωτηρία Σταυρακοπούλου, λέκτορας της Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Α.Π.Θ., η οποία στην εκτενή και αναλυτική εισαγωγή της αναφέρεται στο σύνολο του κριτικού έργου του συγγραφέα. Με τα δεκατρία κείμενα λογοτεχνίας, τις είκοσι εφτά βιβλιοκρισίες και το παράρτημα της επιστολογραφίας προς συγγραφείς με κριτικές παρατηρήσεις για το έργο τους, τ...

Στην επιστροφή κάναμε μια στάση σε ένα μέρος που είχε καλά σουβλάκια. Εκεί παράγγειλα αρκετά, για να μη λέει η Λέλα ότι είμαι τσιγγούνης. Αλλά φαινόταν λίγο διστακτική, να μη φάει περισσότερο από όσα πρέπει και πω εγώ: "Πεινασμένη μας ήρθε στην εκδρομή". Ή "βρήκε και τρώει". Ήταν προσεκτική. Και άρχισα να τη χαρακτηρίζω. "Καλό κορίτσι δείχνει". Έτσι πήραμε τη συνήθεια να πηγαίνουμε σε διάφορους κινηματογράφους. Άρχισα, όμως, να παρατηρώ ότι η πρώτη γνώμη που σχημάτισα για τη Λέλα, ότι είναι άσχετη, ότι είναι αταίριαστη με μένα στο πνεύμα, στο λόγο, έβγαινε αληθινή. Για ένα...

Ο παρών τόμος περιλαμβάνει τις ανακοινώσεις της ΙΑ΄ επιστημονικής συνάντησης του τομέα Μεσαιωνικών και Νέων Ελληνικών Σπουδών που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2004 στη Θεσσαλονίκη και ήταν αφιερωμένη στον Ψυχάρη με την αφορμή της επετείου των 150 χρόνων από τη γέννηση και των 75 από τον θάνατό του. [...] Η εξαιρετικά συνοπτική παρουσίαση των ανακοινώσεων σε καμιά περίπτωση δεν εξαντλεί τον πλούτο και τις αποχρώσεις που περιλαμβάνει καθεμιά από αυτές. [...] (από το προλογικό σημείωμα της επιμελήτριας του τόμου) Περιέχονται οι εισηγήσεις: - Εμμανουήλ Κριαράς,...